محلولها و تهیه آنها

[seyedi1358]

معرف‌كالكون : يك گرم ‌از معرف كالكون ‌را با 100 گرم كلرور سديم مخلوط نموده ‌و در يك‌ هاون ‌بسائيد.
معرف اريو كرم ‌بلك تي : يك گرم ‌از معرف ‌را با 100 گرم ‌كلرور سديم مخلوط نموده ‌و بسائيد.
معرف ‌مخلوط : 0.2 گرم ‌برومو كروزول گرين و 0.2 گرم متيل رد در 400 ميلي ليتر اتانول حل نمائيد.
معرف باريم دي فنيل آمين سولفانات : 0.3 گرم از معرف را به يك بشر 400 ميلي ليتري منتقل نموده و 100 ميلي ليتر آب مقطر و سپس 100 ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ به آن اضافه نمائيد و كاملا بهم بزنيد و در شيشه ‌تيره ‌رنگ نگهداري كنيد. مي توانيد بجاي محلول از جامد آن نيز استفاده نمائيد.
معرف متيل رد : 2/0 گرم متيل رد را در 100 ميلي ليتر اتانول حل كرده و محلول را صاف نمائيد.
معرف فنل فتالئين : 5/0 گرم فنل فتالئين را در 100 ميلي ليتر اتانول حل نمائيد.

---

معرف تيمول فتالئين : 0.4 گرم تيمول فتالئين ‌را در 600 ميلي ليتر اتانول حل نموده و سپس 400 ميلي ليتر آب مقطر اضافه نموده و محلول را هم بزنيد تا يكنواخت شود و اگر رسوبي در محلول وجود داشت آنرا صاف نمائيد.

معرف متيل اورانژ : 0.5 گرم معرف را در يك ليتر آب مقطر حل نمائيد.
اسيد كلريدريك 0.1 نرمال : 8.28 ميلي ليتر اسيد كلريدريك غليظ را به حجم يك ليتر برسانيد. يا يك عدد تيترازول 0.1 نرمال به حجم يك ليتر برسانيد.
اسيد كلريدريك 1 نرمال : 82.8 ميلي ليتر اسيد كلريدريك غليظ را به حجم يك ليتر برسانيد يا يك عدد تيترازول 1 نرمال به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول آب مقطر اسيدي : 20 ميلي ليتر اسيد كلريدريك را با 500 ميلي ليتر آب مقطر مخلوط نمائيد.
اسيد كلريدريك 5 درصد : به ازاي هر 5 ميلي ليتر اسيد كلريدريك، 95 ميلي ليتر آب مقطر اضافه نمائيد.
اسيد كلريدريك 99+1 : به ازاي هر يك ميلي ليتر اسيد كلريدريك، 99 ميلي ليتر آب مقطر اضافه نمائيد.
محلول اسيد نيتريك 0.1 نرمال : 6.9 ميلي ليتر اسيد نيتريك غليظ را به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول 0.1 نرمال سود : 1 گرم NaOH جامد را در آب مقطر حل نمـــوده و در يك بالن ژوژه 250 ميلي ليتري به حجم برسانيد.
محلول 10 گرم در ليتر سود : 10 گرم سود جامد را در آب مقطر حل نموده و به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول 4 نرمال KOH : مقدار 250 گرم KOH جامد را در آب مقطر حل نموده و به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول كلرور استانو : مقدار 5 گرم SnCl2.2H2O را در ده میلی لیتر اسید کلریدریک غليظ حل نموده و حجم را با آب مقطر به 100 میلی لیتر برسانيد. محلول را جوشانده تا رنگ آن شفاف شود، سپس مقداري قلع فلزي به آن اضافه كنيد.
محلول دي كرومات پتاسيم 0.05 نرمال : يك عدد تيترازول 0.1 نرمال را به حجم دو ليتر برسانيد يا جامد آن را بمدت 2 ساعت در اون در حرارت 120 خشك نموده و 2.4516 گرم را در آب مقطر حل كرده و حجم را به يك ليتر برسانيد.
محلول نيترات نقره (جهت شناسائي حضور كلر و براي اطمينان از شستشوي رسوبات) : 17 گرم نيترات نقره را در آب مقطر حل نموده و حجم را به يك ليتر برسانيد.
محلول نيترات آمونيوم 20 گرم در ليتر (NH4NO3) : مقدار 20 گرم نيترات آمونيوم را در آب مقطر حل نموده و حجم را به يك ليتر برسانيد. محلول بايد در حضور معرف متيل رد با آمونياك تا پيدايش رنگ زرد خنثي شده باشد.
محلول 0.01 نرمال : EDTA يك عدد تيترازول 0.1 نرمال EDTA را به حجم ده ليتر برسانيد. يا 37.224 گرم از نمك (Na2H2Y.2H2O) خالص را كه در اون در حرارت 80 درجه سانتیگراد خشك شده است وزن نموده و به حجم ده ليتر برسانيد.
محلول بافر : (PH=10) مقدار 50 گرم كلرور آمونيوم را در آب مقطر حل نموده و 550 ميلي ليتر NH3 غليظ اضافه نموده و به حجم يك ليتر برسانيد.
كلرور باريم 100 گرم در ليتر : مقدار 100 گرم BaCl2.2H2O را در آب مقطر حل و به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول نيترات نقره 0.05 نرمال : 8.4938 گرم نيترات نقره را كه قبلا در اون در حرارت 105 درجه سانتيگراد حداكثر بمدت يك ساعت قرار داده شده را در آب مقطر حل نموده و حجم را به يك ليتر برسانيد. همچنين مي توانيد يك عدد تيترازول 0.1 نرمال را به حجم 2 ليتر برسانيد.
محلول 5 درصد كرومات پتاسيم : مقدار 12.5 گرم كرومات پتاسيم را در 250 ميلي ليتر آب مقطر حل نمائيد.
اسيد فسفريك 1+1 : 500 ميلي ليتر اسيد فسفريك غليظ (H3PO4) را با 500 ميلي ليتر آب مقطر مخلوط نمائيد.
محلول كلرور جيوه اشباع : يك محلول اشباع از جامد كلرور جيوه (HgCl2) تهيه كنيد.
محلول آمونياك 1+1 : حجم مساوي از آب مقطر و آمونياك غليظ مخلوط نمائيد.
محلولppmNa2O 1000 : مقدار 1.8859 گرم از كلرور سديمي كه قبلا بمدت 2 ساعت در اون و در حرارت 105 تا 110 درجه سانتيگراد گذاشته شده است در آب مقطر حل نمائيد و حجم را به يك ليتر برسانيد.
محلول ppmK2O 1000 : مقدار 1.5829 گرم از كلرور پتاسيمي كه قبلا بمدت 2 ساعت در اون و در حرارت 105 تا 110 درجه سانتيگراد گذاشته شده است را در آب مقطر حل نمائيد و حجم را به يك ليتر برسانيد.
محلول ppm Na2O 5 و ppmK2O 10 : مقدار 5 ميلي ليتر از محلول ppm Na2O 1000 و 10 ميلي ليتر از محلول ppm K2O 1000 را در يك بالن ژوژه يك ليتري به حجم برسانيد.
مخلوط كربنات سديم و پتاسيم : مقدار مساوي از كربنات سديم و پتاسيم را وزن كرده و با هم مخلوط نمائيد.
محلول 0.05 نرمال كلرور سديم : مقدار 2.9222 گرم از كلرور سديمي كه قبلا در اون در حرارت 105 درجه سانتيگراد بمدت يك ساعت خشك شده است، در آب مقطر حل نموده و به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول 0.05 نرمال كلرور پتاسيم : مقدار 3.7277 گرم از كلرور پتاسيمي كه قبلا در اون در حرارت 105 درجه سانتيگراد بمدت يك ساعت خشك شده است، در آب مقطر حل نموده و به حجم يك ليتر برسانيد.
محلول نيترات آلومينيوم Al(NO3)3 : مقدار 208.5 گرم نيترات آلومينيوم را در آب مقطر حل نموده و به يك بالن ژوژه يك ليتري منتقل نمائيد و پس از رسيدن به دماي محيط به حجم برسانيد.
ماهیت محلولها
در یک محلول ، معمولا جزئی که از لحاظ کمیت بیشترین مقداررا دارد،حلال و سایر اجزا رامواد حل شده(حل شونده) می‌گوییم. اما گاهی آسانتر آن است که جزئی از محلولرا با آنکه مقدارش کم است، حلال بنامیم و گاهی اصولا اطلاق نام حلال و حل شونده بهاجزای یک محلول (مثلا محلولهای گازی) چندان اهمیتی ندارد. بعضی از مواد به هر نسبتدر یکدیگر حل می‌شوند.

امتزاج پذیری کامل از ویژگیهای اجزای تمام محلولهایگازی و بعضی از اجزای محلولهای مایع و جامد است. ولی غالبا، مقدار ماده ای که درحلال معینی حل می شود، محدود است. انحلال پذیری یک ماده در یک حلال مخصوص و در دمایمعین، بیشترین مقداری از آن ماده است که در مقدار معینی از آن حلال حل می شود و یکسیستم پایدار به وجود می آورد.
غلظت محلول
برای یک محلول معین ، مقدار ماده حل شده در واحد حجم حلال یادر واحد حجم محلول را غلظت ماده حل شده می‌گوییم. مهمترین نوع غلظتها که درآزمایشگاه بکار می‌رودمولاریته ونرمالیتهاست. مولاریته عبارت است از تعدادمولهای یک ماده که در یک لیتر محلول وجود دارد. به همین دلیل آن را مول بر لیتر یاM/Lمی‌گیرند. نرمالیته یک محلول عبارتست از تعداد هم ارز گرمهای (اکی والانگرم های) ماده موجود در یک لیتر محلول. نرمالیته را باNنشان می‌دهند.
انواع محلولها
محلولهای رقیق
محلولهایی که غلظت ماده حل شده آنها نسبتا کم است.
محلولهای غلیظ
محلولهایی که غلظت نسبتا زیاد دارند.
محلول سیر شده
اگر مقدار ماده حل شده در یک محلول برابر با انحلال پذیریآن در حلال باشد، آن محلول رامحلولسیر شده می‌نامیم. اگر به مقداری از یک حلال مایع ، مقدار زیادی ماده حل شونده (بیشتر از مقدار انحلال پذیری آن) بیفزاییم، بین ماده حل شده و حل شونده باقیماندهتعادل برقرار می‌شود. ماده حل شونده باقیمانده ممکن است جامد ، مایع یا گاز باشد. در تعادل چنین سیستمی ، سرعت انحلال ماده حل شونده برابر با سرعت خارج شدن ماده حلشده از محلول است. بنابراین در حالت تعادل ، غلظت ماده حل شده مقداری ثابت است.
محلول سیر نشده
غلظت ماده حل شده در یک محلول سیر نشده کمتر از غلظت آن دریک محلول سیر شده است.
محلول فراسیرشده
می‌توان از یک ماده حل شونده جامد ،محلولفراسیر شده تهیه کرد که در آن، غلظت ماده حل شده بیشتر از غلظت آن در محلول سیرشده است. این محلول ، حالتی نیم پایدار دارد و اگر مقدار بسیار کمی از ماده حلشونده خالص بدان افزوده شود، مقداری از ماده حل شده که بیش از مقدار لازم برایسیرشدن محلول در آن وجود دارد، رسوب می‌کند.
خواص فیزیکی محلولها
بعضی از خواص محلولها به دو عامل ، نوع ماده حل شده وغلظت آن در محلول بستگی دارند. این مطلب برای بسیاری خواص فیزیکی محلولها از جمله ،محلولهای آبی درست به نظر می‌رسد. برای مثال، محلول نمک طعام در آب بی رنگپرمنگناتپتاسیم در آب، بنفش صورتی است (در اینجا نوع ماده حل شده مطرح است). افزون براین ، می‌دانیم که هر چه بر محلول پرمنگنات آب بریزیم و آن را رقیقتر کنیم، از شدترنگ آن کاسته می‌شود (اینجا غلظت محلول مطرح است).

یکی دیگر از خواص فیزیکیکه به این دو عامل بستگی دارد، قابلیت هدایت الکتریکی محلول آبی مواد گوناگون است. چهار خاصه فیزیکی دیگر از محلولها وجود دارد که به نوع و ماهیت ذرات حل شده بستگیندارد، بلکه فقط به مجموع این ذرات وابسته است. به عبارت دیگر ، تنها عامل موثر برخواص محلول در اینجا ، غلظت است. چنین خواصی از محلول را معمولا "خواص جمعی محلولها" (خواصکولیگاتیو Colligative properties) می‌نامند و عبارتند از کاهشفشاربخار ، صعودنقطه جوش، نزولنقطه انجمادوفشاراسمزی.
کاهش فشار بخار
وقتی یک حل شونده غیر فرار در یک حلال حل می‌شود،فشاربخار آن کاهش می‌یابد و مقدار کاهش به مقدار حل شونده بستگی دارد. هر چه میزانحل شونده بیشتر باشد، میزان کاهش در فشار بخار بیشتر است. برای مثال اگر دو ظرف رادر نظر بگیریم که در آنها مقدار مساوی مایع وجود دارد که یکی محتوی مولکولهای آبخالص و دیگری محتوی محلول قند در آب است، بدیهی است که تعداد مولکولهای آب در واحدحجم از آب قند ، کمتر از آب خالص است. به همین نسبت ، تعداد مولکولهای آب در سطح آبقند ، نیز کمتر می‌باشد. بنابراین، نسبت مولکولهای پرانرژی آب که قادر به تبخیر ازسطح آب قند هستند، کمتر می‌باشد و در نتیجه فشار بخار محلول کمتر می‌شود.
افزایش نقطه جوش
در اثر حل شدن مقداری حل شونده غیر فرار در یک حلال ،نقطه جوش آن افزایش می‌یابد. مقدار افزایش فقط به مقدار حل شونده بستگی دارد. برایمثال ، آب در شرایط متعارفی (دمای 25 درجه سانتیگراد و فشار بخار یک اتمسفر یا 760میلی متر جیوه) در 100 درجه سانتیگراد می جوشد. اما اگر در آب، مقداری قند مثلا بهغلظت یک مولال (یک مول در 1000 گرم آب) بریزیم، فشار بخار محلول آب قند به اندازه 14 میلی متر جیوه کاهش می‌یابد و در نتیجه محلول در 52/100درجه سانتیگراد می‌جوشد.
کاهش نقطه انجماد
وقتی یک حل شونده غیر فرار در یک حلال حل می‌شود،نقطه انجمادآن کاهش می‌یابد. بنابراین دمایانجماد محلولهای آبی همیشه کمتر از دمای انجماد آب خالص است. استفاده از این خاصیتدررادیاتور اتومبیلمی‌باشد که برای جلوگیریاز یخ زدن آب رادیاتور اتومبیل در زمستان ، به آن مقداری مایع به نامضد یخمی‌افزایند. همچنین با اضافه کردن نمک (مانندکلرید سدیم) همراه با شن ریز روی آسفالتخیابانهای شهر ،هیدراتهشدن یونهای نمکها مستلزم مصرف مقداری آب است که از ذوب شدن برف فراهم می گردد. بنابراین آب نمک غلیظی فراهم می‌شود که حتی در 20 درجه زیر صفر منجمد نمی‌شود.
فشار اسمزی
اگر در ظرفUشکلی ، حلال A از مخلوط حلال و حل شونده (B + A) به وسیله یکغشای نیمه تراوا، جدا شود، چون فقط حلال ازغشا عبور می‌کند، بعد از رسیدن به حالت تعادل ، ارتفاع مایع در قسمت (حاوی B + A) که حل شونده وجود دارد بالا می رود.
اگر به این ستون فشار وارد شود تا سطح مایعدر دو طرف یکسان شود، این فشاراسمزی است که به علت حل شدن حل شونده غیر فرار درحلال ایجاد شده است.