Iff ؛ سامانه تشخیص دوست از دشمن

[Joseph Goebbels]

iff ؛ سامانه تشخیص دوست از دشمن
سابقه پیدایش سامانه تشخیص دوست از دشمن به جنگ جهانی دوم بر می گردد : زمانی که ارتش امریکا به منظور شناسایی هواپیماهای دشمن اقدام به اختصاص شناسه منحصر به فرد فرستنده هواپیماهای امریکایی کردند . Iff به سامانه هایی گفته می شود که وظیفه شناسایی دوست از دشمن را بر عهده دارند و اطلاعات دیگری همچون موقعیت ، ماموریت و ... را در اختیار کاربر خود قرار می دهند . این سامانه ها عمدتا به عنوان زیرسامانه های راداری مورد استفاده قرار می گیرند وهم اکنون نقش بسیار مهمی را در افزایش بازدهی و کارایی سامانه های راداری بازی می کنند ، به گونه ای که شاید بتوان گفت که امروزه هر سامانه ی راداری فاقد iff ، عملا کاربری خود را از دست خواهد داد .



سامانه پیشرفته تشخیص دوست از دشمن که در طی جنگ جهانی دوم تاثیر بسزایی در شناسایی هواپیماهای دوست از دشمن ایفا کرد ، در واقع یک ترانسپوندر ( دستگاه فرستنده خودکار ) است و به پیام های پرسشی ایستگاه زمینی با ارسال پاسخ جواب می دهد که این جواب می تواند به روش های مختلفی رمز گردد.



این سامانه پس از جنگ جهانی دوم گسترش یافت تا جایی که فرودگاه ها برای گسترش بیشتر ، امیدهای تازه ای یافتند . هدف از ترانسپوندر ، راحتی در امد و شدهای هوایی توسط رادار است . این سیستم ، سیگنال صفحه رادار را تقویت کرده و شناسایی را موثرتر می کند .
همچنین حوزه عمل رادار را وسیع تر کرده و به کنترل کننده های امد و شدهای هوایی امکان می دهد که بتوانند به شکل موثرتری هواپیماها را هدایت و از تصادم انها جلوگیری کرده و هواپیماهای گم شده را پیدا کنند . در این سامانه ، هواپیما به طور خودکار ، ارتفاع و دیگر اطلاعات پروازی اش را ارسال می کند .



سامانه تشخیص دوست از دشمن یک سامانه ی شناسایی کدگزاری شده رادیویی است که برای تشخیص دوست یا دشمن بودن هدفی که وجود دارد و موقعیت ان توسط رادار اصلی شناسایی و کشف شده است ، به کار می رود . این سامانه با ارسال کد درخواست شناسایی و دریافت پاسخ مورد نظر ، دوست یا دشمن بودن هواگرد را تشخیص می دهد .
استاندارد فرکانس کارکرد این سیستم برای درخواست 1030 مگاهرتز ، و برای پاسخ 1090 مگاهرتز است .

حالتهای مختلف :
حالت های 1 تا 5 برای کاربردهای نظامی به کار گرفته می شود . مدل های a و c و s کاربرد غیر نظامی دارند .

حالت 1 : به صورت 2 رقم 8 بیتی ، برای شناسایی ماموریت به کار گرفته می شود .

حالت 2 : به صورت 4 رقم 8 بیتی ، برای شناسایی افراد به کار گرفته می شود .

حالت 3 (a ) : به صورت 4 رقم 8 بیتی ، برای شناسایی به کار می رود .

حالت 4 : به صورت کدگزاری شده کاربرد دارد .

حالت 5 : نسخه کدگزاری شده حالت s برای کاربرد نظامی .

حالات c : این حالت برای گزارش ارتفاع به کار می رود .

حالت s : اطلاعات در این کد به صورت بسته های اطلاعاتی در 2 باند ارسال و دریافت می شوند . بسته به نوع درخواست ، فرمت های مختلفی برای پاسخ ها وجود دارد .

پرسش از ترانسپوندر :
پرسش های رادار ناظر ثانویه توسط ز و p2 و بر روی فرکانس 1030 مگاهرتز ارسال می شود . فاصله زمانی بین پالس های مذکور نمایانگر یک پرسش مخصوص است .
در حالت a و b هویت هواپیما مورد سوال قرار می گیرد . بسیاری از کشورها برای شناسایی فقط از حالت a استفاده می کنند . پرسش های حالت a یا b ج ترانسپوندر به ارسال اطلاعات شناسایی هواپیما از جمله نام و شماره شناسایی که توسط خلبان ، قبلا روی دستگاه تنظیم شده است ، مبادرت می کند . بسیاری از ترانسپوندرها فقط در حالت a و c کار می کنند و این دو حالت برای عملکرد صحیح یک ترانسپوندر تقریبا کافی به نظر می اید . حالت b در مواقعی به کار یم رود که به علت خرابی ترانسپوندر ، حالت a کار نکند و اغلب استفاده نمی شود . در حالت c ، ارتفاع هواپیما مورد سوال قرار می گیرد . در این صورت ، هواپیما ارتفاع خود را به ایستگاه زمینی گزارش می کند . حالت d فعلا کاربردی ندارد .

پاسخ ترانسپوندر :
ترانسپوندر هواپیما تنها به پرسش هایی که در امتداد اصلی انتن ایستگاه زمینی ارسال شده است ، پاسخ می دهد . نوع پرسش ( حالت a و یا d ) بایستی با نوع پاسخ که توسط خلبان روی دستگاه کنترل ترانسپوندر تنظیم می شود یکسان باشد ؛ به عنوان مثال ، خلبان بایستی پاسخ نوع a را روی دستگاه کنترل خود انتخاب کند تا ترانسپوتدر بتواند به پاسخگویی نوع a به منظور تعیین هویت باشد . پاسخ ترانسپوندر توسط زوج پالس های رادیویی بر روی فرکانس 1090 مگاهرتز ارسال می شود . این زوج پالس ها دارای فاصله زمانی چند میکرو ثانیه هستند .


منبع : صنایع هوایی / ش 239 / خرداد 1390

[حسین متقی]

به دلیل نبود چنین سیستمی
پدافند جزیره ی خارک ایران دو فروند هواپیمای فکر میکنم اف 14 ایرانی رو رو هوازد
و هر دو سقوط کردن
الان این سامانه های زیر مجموعه ی رادار کاملا مستقل شدن
و روی هواپیماهای رباتیک و کاملا خودکار نیروی هواییه انگلستان و امریکا فعال هستند
البته هنوز هیچ فرمانده ای جرات و اطمینان کافی به این پرنده ها نداشته ولی تا سال 2014 احتمالا انگلستان از این پرنده ی رباتیک
به صورت کاملا خودکار و فقط با نظارت اپراتور استفاده خواد کرد
این گونه هواپیما ها مثل یک هواپیمای سرنشین دار دستورات فرماندهان را اجرا میکنند