نفروپاتي ديابتي

[ساناز فرهیدوش]

تعريف : نفروپاتي ديابتي به بيماري کليوي ثانوي به بيماري ديابت گفته مي شود در اثر بيماري ديابت ، کليه ها دچار اختلال در عملکرد شده و پروتئين دفع مي کنند . همچنين کليه ها دچار تغييرات ساختماني و اختلال عملکردي مي شوند .
* علل و عوامل خطرساز :
ديابت کنترل نشده براي مدت طولاني باعث آسيب به بسياري از بافت هاي بدن مي شود . يکي از جاهايي که در اثر ديابت آسيب جدي مي بيند ، کليه است . کليه ها از واحدهايي به نام نفرون درست شده اند . سر هر نفرون را گلومرول مي گويند که حاوي عروق ريز کليه است .
در اثر ديابت جدار گلومرول ها ضخيم مي شوند و آسيب مي بينند .
گلومرول جايي است که خون فيلتر شده تا ادرار را تشکيل دهد . گلومرول مانند يک صافي عمل مي کند و به همه مواد اجازه عبور از خون و ورود به نفرون را نمي دهد . ازجمله اين مواد پروتئين است .
در اثر ديابت و آسيب به گلومرول ها هم سرعت تشکيل ادرار ، کاهش مي يابد و هم پروتئين ها در ادرار دفع مي شوند .
دفع پروتئين در ادرار بيماران ديابتي معمولاً ۱۰-۵ سال قبل از علائم کليوي بيماري ديابت رخ مي دهد .
نفروپاتي ديابتي معمولاً همراه با پرفشاري خون است .
نفروپاتي ديابتي به تدريج باعث ايجاد اختلالي به نام سندرم نفروتيک مي شود .
سندرم نفروتيک با دفع مقادير زياد پروتئين در ادرار و نيز نارسايي مزمن کليه مشخص مي شود .
در نهايت نفروپاتي ديابتي باعث بيماري پيشرفته و غيرقابل برگشت کليه مي شود .
بيماري کليوي ناشي از ديابت شايعترين دليل نارسايي مزمن کليه و بيماري کليوي پيشرفته غيرقابل برگشت در ايالت متحده محسوب مي شود .
در حدود ۳۰-۲۰ درصد بيماران ديابتي نوع ۱ يا ۲ در نهايت مبتلا به نفروپاتي ديابتي خواهند شد . مبتلايان به ديابت نوع ۲ نسبت به نوع يک کمتر به بيماري پيشرفته کليوي مرحله آخر (‌ غيرقابل برگشت ) دچار مي شوند .
۲۰ درصد مبتلايان به ديابت نوع ۲ بعد از ۲۰ سال دچار بيماري کليوي مرحله آخر مي شوند در حاليکه اين مقدار در ديابت نوع ۱ ، ۷۵ درصد است .
در آغاز بيماري ديابت ، کليه ها زياد آب دفع مي کنند و فرد دچار پرنوشي و ادرار زياد مي شود اما بعد از آنکه بيماري ديابت باعث آسيب کليه ها شد ميزان ادرار کم مي شود و دفع پروتئين در ادرار به تدريج زياد مي شود .
* پيشگيري : در مراحل اوليه گرفتاري کليوي در بيماران ديابتي و زمانيکه دفع پروتئين هنوز کم است ، کنترل دقيق قند خون وکنترل فشار خون ميتواند از پيشرفت بيماري به سمت نارسايي کليوي پيشرفته جلوگيري کند حتي سبب بازگشت آن ( بهبود آن ) ميشود .
در مراحل پيشرفته تر که دفع پروتئين زياد شد معمولاً کنترل دقيق قند خون ، محدوديت مصرف پروتئين ، کنترل فشار خون در کند شدن روند بيماري مؤثر است اما روند بيماري را متوقف نخواهد کرد .
* علائم و نشانه ها :

• باد کردن ( ورم کردن )‌ صورت ، اندام ها ( پاها )
• اضافه وزن غيرارادي
• کاهش اشتها
• از دست دادن وزن غيرارادي ( بخاطر از دست دادن پروتئين بدن و مصرف پروتئين عضلات و ... )
• تهوع ،‌ استفراغ
• خستگي ، حال عمومي بد ، سردرد ، ***که هاي مکرر ،‌ خارش بدن
• فشار خون بالا
• تشنگي ، پرنوشي ، زياد ادرار کردن ( در مراحل ابتدايي بيماري )

تشخيص :

• آزمايش نمونه ادرار و بررسي پروتئين در آن مي بايد صورت بگيرد .
• وجود پروتئين در ادرار نشانه آسيب کليوي در اثر ديابت مي باشد .
• پروتئين دفع شده ، بيشتر اوقات آلبومين است .
• گاه براي اندازه گيري مقدار پروتئين دفع شده ، نياز به جمع آوري ادرار ۲۴ ساعته است .
• در آزمايش تجزيه ادرار علاوه بر پروتئين ، ممکن است قند نيز يافت شود که نشانه کنترل ضعيف قندخون توسط بيمار است .
• اندازه گيري مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون براي فهميدن ميزان آسيب کليوي و نارسايي کليوي صورت مي گيرد . با پيشرفت نارسايي کليوي مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون بالا مي رود .