آپولو 18، داستان يك فريب!

[Only Math]

آيا دليلي وجود داشته كه انسان پس از پروژه آپولوها هيچگاه به ماه برنگشته است؟

آپولو 18، داستان يك فريب!

جام جم آنلاين: برای كسانی كه دچار توهم توطئه‌ هستند هیچ حد و مرزی وجود ندارد. آنها براحتی هر اتفاقی را حتی اگر در مقابل چشمان میلیون‌ها نفر افتاده باشد انكار می‌كنند و در همان حال از هیچ، كوهی عظیم می‌سازند. آنها از دو سوی پشت‌بام حقیقت سقوط می‌كنند و البته بسیاری را در توهم خود شریك می‌سازند.

حوزه علم و فناوری برای علاقه‌مندان نظریه توهم توطئه بهشتی بی‌نظیر به شمار می‌رود. همچنان كه علم و فناوری در مرزهای دانش قدم برمی‌دارد و به دیدار ناشناخته‌ها می‌رود، در سایه روشن حقیقت و تخیل، توطئه باوران فرصت عظیمی‌ برای القای تصورات خود دارند. اگر این مرزهای دانش در فضا قرار داشته باشد كه چه بهتر؛ جایی كه هنوز تا شناخت كامل آن راهی طولانی در پیش است و از سوی دیگر مردم علاقه‌ای بی‌نظیر به موضوعات مربوط به آن دارند.
فضا و موضوعات مربوط به آن همیشه دستمایه خوبی برای داستان‌سازی‌های متعدد در خصوص فریب‌ها و پنهانكاری‌ها بوده است. بشقاب پرنده‌ها، تماس محرمانه دولت‌ها با فضایی‌ها، سقوط بشقاب‌پرنده‌ها روی زمین و حتی نگهداری جسد یك فضانورد بیگانه در مركز تحقیقات ناسا، وجود حیات در مریخ و پنهانكاری ناسا، كشف حیات هوشمند در اطراف زمین، شبیه‌سازی فضایی‌ها و ده‌ها مورد دیگر تنها نمونه‌هایی از این داستان هستند. شاید باور كردنی نباشد اما گروهی از این افراد هستند كه به وجود سازمانی به نام مردان سیاهپوش اعتقاد دارند. فیلم‌های سینمایی مردان سیاهپوش بر اساس نظر همین افراد ساخته شده است. آنها معتقدند سازمانی زیرزمینی و با اطلاع مقام‌های ارشد دولت‌ها وجود دارد كه مسوول نظارت بر عملكرد فضایی‌هایی است كه هم‌اكنون در زمین و بین ما زندگی می‌كنند.
اما شاید هیچ یك از توهم‌ها به پای داستان‌هایی كه درباره سفر انسان به ماه وجود دارد نرسد. طرفداران توطئه ابراز می‌كنند سفر به ماه اصولا اتفاق نیفتاده و همه چیز یك فیلم سینمایی عظیم و چشم‌بندی ‌هالیوود بوده و برای این ادعای خود دلایلی را مطرح می‌كنند كه صدها بار تاكنون به روش‌های مختلف به آنها پاسخ داده‌اند، اما آنها دنبال جواب نیستند. طبیعی است كه پاسخ‌ها برای آنها معتبر نباشد وقتی كسی به‌رغم هزاران چشم شاهد كه پرواز موشك فضایی 110‌متری ساترن 5 را تایید می‌كنند و میلیون‌ها نفری كه شاهد پخش تلویزیونی آن بودند باز هم سخن از دروغ بودن یك واقعه تاریخی بزرگ می‌گویند، چطور با توضیحات علمی‌ كه كمی ‌هم دركشان شاید سخت و دشوار باشد، راضی خواهند شد.
اما اگر این گروه داستان سفر به ماه را فریبی عظیم می‌دانند در سوی دیگر، گروه دیگری از طرفداران تئوري توطئه وجود دارند كه از آن سر بام به پایین افتاده‌اند. آنها معتقدند پس از ماموریت آپولو 17 كه آخرین سفر انسان به ماه بود، ناسا ماموریت‌های سرنشین‌دار دیگری به شكل مخفیانه به مقصد ماه انجام داده است. این گروه اخیرا و در پی نمایش فیلم آپولو 18 در سینماهای جهان بحث‌های زیادی را در محافل رسانه‌ای و مجازی آغاز كرده‌اند.

اما داستان فیلم آپولو 18 چیست؟

این فیلم از مدت‌ها پیش با شعار تبلیغاتی مهیجی كار خود را شروع كرد: «دلیلی وجود داشته است كه ما هیچ‌گاه به ماه برنگشتیم». پیش از نمایش فیلم و در كمپین تبلیغاتی فیلم اعلام شده بود كه فیلم بر اساس فیلم‌های آرشیوی محرمانه ناسا كه به طور نامشخصی به رسانه‌ها درز پیدا كرده، ساخته شده است و حتی در برخی از موارد عنوان شد فیلم جنبه مستند دارد.
كسانی كه این فیلم را می‌بینند با مجموعه ظاهرا ویرایش نشده‌ای از فیلم‌های مستند مواجه می‌شوند؛ فیلم‌هایی از مصاحبه‌های فضانوردان، مراحل سفر، اقامت در فضا و صحبت‌های فضانوردان با یكدیگر و داستان تا انتها از دید دوربین‌هایی روایت می‌شوند كه در یك ماموریت فضایی به طور عادی به مستندسازی ماموریت می‌پردازند. تصاویر به عمد دارای كیفیت‌های پایین هستند و گاه برفكی می‌شوند تا حس مستند را بیش از پیش القا كنند. خلاصه داستان به این شكل روایت می‌شود كه بعد از آپولو 17، ماموریت آپولو 18 به طور محرمانه با 3 فضانورد عازم ماه می‌شود. 2 فضانوردی كه طبق روال عادی ماموریت‌های آپولو بر سطح ماه فرود می‌آیند، پس از اقدامات اولیه و جمع‌آوری نمونه از خاك ماه متوجه برخی اتفاقات غیرعادی و صداهای بدون توضیح می‌شوند. این گروه در راهپیمایی بعدی خود رد پاهایی را در سطح ماه می‌بینند، ردپاهایی كه آنها را به جنازه یك فضانورد شوروی در كنار مه‌نشینش می‌كشاند. آنها همچنین در روزهای بعد متوجه جابه‌جا شدن سنگ‌های اطراف مه‌نشین و سپس واژگون شدن پرچم و خودروي مه‌نورد خود می‌شوند و زمانی كه قصد پرواز از سطح را دارند عاملی سبب می‌شود تا مه‌نشین آنها صدمه ببیند. یكی از فضانوردان در راهپیمایی توسط یك سنگ كه به او برخورد كرده و به درون لباسش نفوذ كرده، آسیب می‌بیند و ناگهان متوجه می‌شویم این سنگ در واقع نوعی موجود زنده است كه مشابه فیلم‌های بیگانه در درون بدن این فضانورد منزل كرده است. تلاش برای بازگشت به زمین، آنها را به سمت كپسول روسی می‌برد، اما در این میان یكی از فضانوردان توسط موجودات عنكبوتي شكل كشته می‌شود و فضانورد دیگر نیز هنگام پرواز به مدار با سفینه نیمه منهدم شده روسی، دچار حادثه شده و می‌میرد. در نهایت كپسول روسی فاقد كنترل در مدار با برخورد به مدارگرد آن را هم از بین می‌برد و فضانورد سوم كه در آنجا منتظر دوستان خود بوده نیز از بین می‌رود.

نكته: واقعيت اين است كه ابتدا قرار بود پروژه آپولوها تا ماموريت آپولو 20 ادامه پيدا كند پرسش اينجاست كه چرا اين ماموريت‌ها پس از آپولو 17 ناگهان متوقف شد

فیلم مدعی است ناسا و همین‌طور دولت روسیه این عملیات را مخفی نگه داشته‌اند تا اسرار حیات مرگبار فضانوردان خود را در ماه از مردم پنهان كنند. ساختار فیلم و بازسازی صحنه‌های مربوط به فعالیت فضانوردان بر سطح ماه بشدت واقعگرایانه است. بویژه كه در بخش‌هایی از فیلم از صحنه‌های آرشیوی واقعی ناسا در ماموریت‌های دیگر آپولو استفاده شده و بقیه صحنه‌های بازسازی شده نیز به رغم برخی از اشتباهات، قابل قبول و خوب از كار در آمده‌اند. اشكالاتی مانند نحوه انعطاف فضانوردان در لباس‌های فضایی، زوایای دوربین‌ها، نحوه راه رفتن، دویدن و پریدن روی سطح ماه و امثال آن تفاوت‌های آشكاری با واقعیت دارند كه البته شاید برای بیننده عادی چندان مشخص نباشد.

سبك جديدي در فيلمسازي

واقعیت این است كه این فیلم كه به كارگردانی گونزالو لوپز كالگو و با نقش‌آفرینی وارن كریستی و لوید اون ساخته شده است از سبك نسبتا جدیدی در فیلمسازی پیروی كرده كه شاید بتوان آن را مستندنمایی خواند. ژانری كه در آن ادعا می‌شود فیلم بر اساس نگاتیوهای باقی مانده از یك حادثه ساخته شده و داستان كاملا واقعی است. سال‌ها پیش فیلم كانیبال هولكواست، به عنوان یك فیلم مستند پخش شد و داستان گروهی پژوهشی را روایت می‌كرد كه به دنبال یك دیرینه‌شناس گمشده دوربین فیلمبرداری او را در نزدیكی یك قبیله آدمخوار پیدا می‌كنند و بقیه فیلم از دید دوربین پیداشده روایت می‌شد كه داستان آدمخواری منزجركننده‌ای را نشان می‌داد. گفته می‌شد كارگردان حتی در قرار داد بازیگران آورده بود كه آنها برای مدتی طولانی بعد از فیلمبرداری نباید در مجامع عمومی ‌ظاهر شوند تا شكی بر واقعی‌بودن فیلم به وجود نیاید، اما زمانی كه خود مورد اتهام قرار گرفته كه به بازیگران آسیب رسانده است، مجبور شد آنها را معرفی كرده و اعلام كند فیلم تنها یك داستان تخیلی بوده است. در دهه 90 فیلم معروف جادوگر بلیر نیز با همین روند تولید شد و سر و صدای بسیاری به پا كرد. آخرین نمونه این چنین فیلم‌هایی پارانورمال اكتیویتی و نوع چهارم هستند.

ردپاي حقيقت در آپولو 18

اما بسیاری از مردم تحت تاثیر تبلیغات شاید به این فكر بیفتند كه این داستان واقعی است. این احتمال به قدری جدی بود كه ناسا مجبور شد رسما اعلام موضع كند و مستندبودن این فیلم را رد نماید، اما آیا واقعا نشانی از حقیقت در این فیلم هست؟ شاید سوال‌های زیر اصلی‌ترین سوال‌ها درباره این فیلم باشند.
آیا ماموریتی به نام آپولو 18 وجود داشت؟ بله ! واقعیت این است كه در ابتدای برنامه‌ریزی سفر به ماه طراحان بعد از ماموریت آپولو 17،ماموریت‌های آپولو 18، 19 و 20 را نیز طراحی كرده بودند و طبیعی است كه از سال‌ها قبل گروهی از فضانوردان برای انجام این ماموریت‌ها تمرین می‌كردند، اما پس از فتح ماه و دستاوردهای اولیه، به دلیل تغییر اولویت‌ها و از همه مهم‌تر كاهش بودجه ناسا قرار شد آپولو 17 آخرین ماموریت به ماه باشد. فیلمسازان آپولو 18 از برنامه مخفی آپولو 18 سخن می‌گویند، اما فراموش می‌كنند كه چطور ممكن است موشكی 110 متری مانند ساترن 5 را بتوان مخفیانه به فضا فرستاد.
آیا روس‌ها مه‌نشینی به ماه فرستاده بودند؟ فیلم به فرود مه‌نورد روسی و فضانورد آن اشاره می‌كند آیا روس‌ها هیچ‌گاه مه‌نورید به ماه فرستاده بودند؟ پاسخ مثبت است مه‌نشین‌های لونا مجموعه‌ای بدون سرنشین بودند كه 7 بار با موفقیت بر سطح ماه فرود آمدند. هر یك از آنها ابزارهای رباتیك كوچكی بودند كه می‌توانستند عكس و برخی اطلاعات علمی ‌از محیط اطراف خود تهیه كنند. اما آنچه در فیلم نشان داده می‌شود در واقع به مه‌نشین سرنشین‌داری به نام لونی مورابل یا به اختصار LK مربوط می‌شود. این مه‌نشین برای سفر انسان به ماه از سوی شوروی طراحی شده بود و 3 بار به شكل بدون سرنشین در اطراف زمین آزمایش شد و به دلیل عدم امنیت سیستم پرتابگر آن، از برنامه فضایی شوروی حذف شد و هیچ وقت قدم بر ماه نگذاشت.
آیا ناسا فیلم‌های پنهان‌شده‌ای از ماموریت‌های فضایی دارد؟ قطعا بسیاری از فیلم‌های آرشیوی كه فضانوردان از ماموریت‌های خود به زمین برگرداند هرگز منتشر نشد. علت این امر به كیفیت پایین فیلم‌ها مربوط بود. در واقع فیلم‌های منتشرشده پروژه سفر به ماه بخشی از تمامی ‌فیلم‌ها و تصاویر گرفته‌شده است. درباره نگاتیوهای مستندی كه ادعا شده فیلم آپولو 18 بر پایه آنها ساخته شده، یك نكته كوچك از دست فیلمسازان در رفته است. در پروژه آپولو تمام فیلم‌های گرفته شده روی نوارهای مغناطیسی فیلم ضبط شده بود. در آن زمان امكان ارسال زنده و مستقیم آن حجم تصویر گرفته شده با كیفیت خوب به زمین وجود نداشت و به خصوص كه در بخشی از فیلم تاكید می‌شود ارتباط ماه‌نشین با زمین و مدارگرد قطع شده است. فیلم‌ها مطابق روایت فیلم در مدارگرد روسی قرار داشت كه بازهم طبق روایت فیلم در مدار ماه با برخورد به مدارگرد آمریكایی از بین رفت. چطور فیلم‌های منفجر شده در مدار ماه پس از چند ده سال سر از آرشیو ناسا درآورده‌اند؟ همین یك نكته می‌تواند ادعای مستند بودن فیلم را برای همیشه رد كند.
آیا خودروی مه‌نوردی وجود دارد كه فضانوردان با آن در ماه رانندگی كرده باشند؟ بله در ماموریت آپولو 15، 16 و 17 خودروی كوچكی به طور جدا از هم به ماه برده شد و پس از سواركردن آن برروی هم، فضانوردان با كمك آن ماه‌نوردی كردند و هنگام بازگشت آن را در ماه باقی گذاشتند.
آیا ماه می‌تواند میزبان حیات پیشرفته باشد؟ خیر. به شرایط ماه نگاهی بیندازید. ماه جو ندارد بنابراین هیچ سپر حرارتی در برابر تابش‌های خورشیدی و اشعه‌های مرگ‌آور ماوراءبنفش وجود ندارد، هیچ فشار جوی وجود ندارد، اكسیژن یا هرگونه گاز ـ جز مقادیر بسیار ناچیز و قابل چشمپوشی حاصل از واكنش‌های سطحی ـ وجود ندارد و هیچ منبع آب سطحی یا دیگر مایعات نمی‌تواند وجود داشته باشد. این شرایط حتی برای جان‌سخت‌ترین اكستروموفیل‌ها یا سخت‌دوستان نیز غیرقابل تحمل است چه برسد به حیات پیچیده و پیشرفته.
اگر به ژانر وحشت و مستندنمایی‌هایی مانند پارانورمال اكتیویتی یا جادوگر بلیر علاقه‌مند باشید احتمالا از این فیلم خوشتان خواهد آمد. دوستداران فضا نیز به دلیل تركیبی از فیلم‌های مستند همراه با بازسازی نسبتا دقیق صحنه‌های فیلم، از دیدن این فیلم سینمایی لذت خواهند برد، اما به یاد داشته باشید كه فقط یك فیلم سینمایی می‌بینید و مراقب باشید به دامی‌كه متوهمان توطئه برای شما پهن كرده‌اند، نیفتید.