آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
آنچه باید درمورد سرطان رحم بدانید
What You Need To Know About Cancer Of The Uterus
مقدمه
این مقاله پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (ww.ncii.ir) اطلاعاتی از دلایل ممکن، نشانهها، نحوۀ تشخیص و درمان سرطان رحم دارد که به بیماران و خانواده و دوستان آنها کمک میکند که این بیماری را بهتر تشخیص دهند و یا از عهدة مقابلۀ با آن برآیند.
تحقیقات باعث میشوند اطلاعات ما در مورد سرطان رحم افزایش پیدا کند و دانشمندان دلایل آن را بیشتر بفهمند و راههای جدید پیشگیری، کشف، تشخیص و درمان این بیماری را پیدا کنند. تحقیقات به پیشرفت کیفیت زندگی بیماران و کاهش احتمال مرگ ناشي از سرطان کمک میکند.
براي دستيابي به فهرست انتشارات مربوط به سرطان ميتوانيد به بخش انتشارات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه كنيد.
رحم
رحم بخشی از دستگاه تناسلی خانمهاست که اندامی توخالی و گلابی شکل است و جنین در آن رشد میکند. رحم در حفره لگن بین مثانه و ركتوم قرار دارد.
بخش باریک و پايینی رحم دهانه رحم (سرويكسي) نام دارد و بخش میانی و پهن رحم تنه (Corpus) است. برآمدگی بالای رحم هم فاندوس نام دارد. لولههای فالوپ در ادامۀ هر دو سمت بالای رحم به سمت تخمدانها منتهی میشوند.
دیوارة رحم بافتي دولایه دارد. لایة درونی یا پوشاننده را آندومتر میگویند. لایة بیرونی بافت ماهیچه است که میومتر نام دارد.
در خانمهایی که در سن بچهدار شدن هستند، پوشش داخلی رحم رشد ميكند و هر ماه به ضخامت آن اضافه میشود تا برای بارداری آماده شود. اگر خانمی باردار نشود، لايه پوشاننده درونی ضخیم و پرخون ريزش ميكند و از طریق واژن بیرون ميریزد و از بدن خارج میشود. به این خونریزی (ماهيانه) قاعدگی ميگويند.
فهم سرطان
سرطان دستهاي از بیماریهای مرتبط است. همة سرطانها در سلولها - یعنی واحدهای پایة زندگی در بدن - شروع میشوند. سلولها بافتها را و بافتها هم اندامهای بدن را میسازند.
معمولاً، سلولها رشد ميكنند و تقسیم میشوند تا سلولهای جدیدی را که بدن به آنها نیاز دارد تشکیل دهند. وقتی سلولها پیر میشوند و میمیرند، سلولهای جدید جای آنها را میگیرند.
گاهی این روند منظم بههم میریزد. سلولهای جدید وقتی بدن به آنها نیاز ندارد تشکیل می-شوند و سلولهای پیر زمانی که باید بمیرند نمیمیرند. این سلولهای اضافه بافتي ناهمگون را که غده یا تومور نام دارد تشکیل ميدهند.
تومورها خوشخیم یا بدخیماند.
تومورهای خوشخیم سرطان نیستند و معمولاً پزشکان میتوانند آنها را بیرون بیاورند. سلولهای تومورهای خوشخیم در قسمتهای دیگر بدن گسترش پیدا نمیکنند. در بسیاری از موارد، تومورهای خوشخیم پس از آنکه بیرون آورده شوند دوباره عود نمیکنند. از همه مهمتر اینکه تومورهای خوشخیم معمولاً مرگبار نیستند.
اختلالات خوشخیم رحم
- فیبروید تومور شایع رحم است که در ماهیچۀ رحم رشد میکند. بیشتر در دهۀ 40 سالگی خانمها شروع میشود. احتمال دارد خانمها در یک زمان چندین فیبروید داشته باشند. فیبرویدها تبدیل به سرطان نمیشوند. وقتی خانمی یائسه میشود فیبرویدها کوچکتر و گاهی ناپدید میشوند.
معمولاً، فیبرویدها هیچ نشانهای ندارند و هیچ درمانی هم لازم ندارند. ولی بسته به اندازه و محلشان موجب خونریزی، ترشح واژنی و تکرر ادرار ميشوند. خانمهایی که این نشانهها را در خود میبینند باید به پزشک مراجعه کنند. اگر فیبروید موجب خونریزی زياد شود یا به اندامهای مجاور فشار آورد و موجب درد شود، پزشک پیشنهاد جراحی یا نوع دیگری از درمان را ميدهد.
- آندومتریوز حالت خوشخیم دیگری است که بر رحم تأثیر میگذارد. بیشتر در دهۀ 30 و 40 سالگی خانمها شایع است و بهخصوص در خانمهایی که تا بهحال باردار نشدهاند اتفاق میافتد. این حالت با رشد بافت آندومتر در خارج از رحم و در اندامهای اطراف ایجاد می-شود. این حالت موجب بروز درد در دورههای قاعدگی، خونریزی غیرعادی واژن و گاهی ناتوانی در باروری (باردار شدن) ميشود ولی به سرطان نميانجامد. خانمهایی را که آندومتریوز دارند میتوان با هورمون یا جراحی درمان كرد.
- هایپرپلازی آندومتر به افزایش تعداد سلولهای جدارۀ رحم ميگويند. این عارضه سرطان نیست ولی گاهی تبدیل به سرطان میشود. دورههای قاعدگی شدید، خونریزی مابین پریودها و خونریزی بعد از قاعدگی نشانههای شایع هایپرپلازی هستند و بیشتر بعد از چهل سالگی رایج است. برای پیشگیری هایپرپلازی از تبدیل شدن به سرطان، پزشک خارجسازي رحم یا درمان با هورمون (پروژسترون) و آزمایشهاي پیگیری منظم را پیشنهاد ميدهد.
تومورهای بدخیم سرطان هستند. آنها اساساً وخيم هستند و تهدیدی برای زندگی محسوب می-شوند. سلولهای سرطانی تهاجمیاند و اندامها و بافتهای مجاور را نابود ميكنند. سلولهای سرطانی همچنین احتمال دارد از تومور بدخیم خارج و وارد جریان خون یا عروق لنفاوی شوند. به این طریق سلولهای سرطانی از تومور اصلی (اولیه) پراكنده ميشوند و تومورهای دیگری را در ساير اندامها تشکیل میدهند. گسترش سرطان را متاستاز ميگويند.
وقتی سرطان رحم در خارج از رحم گسترش مییابد (متاستاز)، سلولهای سرطانی اغلب در عروق لنفاوی، یا رگهای خونی یافت میشوند. اگر سرطان به غدد لنفاوی برسد، سلولهای سرطانی از غدد لنفاوی به اندامهای دیگر مانند ریهها، کبد و استخوانها پراكنده ميشوند.
وقتی سرطان از محل اصلی خود به قسمتهای دیگر بدن میرسد، تومور جدید از همان سلولهای غیرعادی تشکیل ميشود و همنام تومور اولیه است. مثلاً، اگر سرطان رحم به ریهها برسد، سلولهای سرطانی در ریهها در واقع همان سلولهای سرطانی رحم هستند. نام عارضه هم، متاستاز سرطان رحم است نه سرطان ریه و درمان آن هم مثل درمان سرطان رحم است نه مانند سرطان ریه. پزشکان گاهی تومور جدید را بیماری «دوردست» ميگويند.
شایعترین نوع سرطان رحم در دیواره داخلی رحم (آندومتر) شروع میشود که به آن سرطان آندومتر يا سرطان رحم ميگويند. در این مطلب، از واژههای سرطان رحمی یا سرطان رحم در مورد سرطانی استفاده میشود که از غشاء داخلی رحم شروع میشود.
نوع دیگر سرطان، سارکوم رحم، در میومتر (Myometrium) گسترش مییابد. سرطانی هم که از دهانه رحم شروع میشود نوع دیگری از سرطان است. در این مقاله به سارکوم رحم یا سرطان دهانه رحم اشارهای نشده است. شما ميتوانيد براي اطلاعات بيشتر به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه كنيد.
سرطان رحم: چه کسی در معرض خطر است؟
هیچکس علت دقیق سرطان رحم را نمیداند. البته روشن است که این بیماری واگیر ندارد یعنی کسی سرطان رحم را از دیگری «نميگيرد».
کسانی که به این بیماری مبتلا میشوند شبیه آنهایی هستند که در معرض عوامل خطرزا هستند. عامل خطرزا عاملی است که احتمال بروز بیماری را افزایش میدهد.
بیشتر کسانی که در معرض عوامل خطرزا هستند به سرطان رحم مبتلا نمیشوند. از سوی دیگر، خیلی از کسانی که به این بیماری مبتلا میشوند این عوامل را نداشتهاند. پزشکان بهندرت می-توانند شرح دهند که چرا خانمي به این سرطان دچار میشود و دیگری نميشود.
مطالعات اين عوامل خطرزا را نشان میدهند:
- سن: ابتلا به سرطان رحم بیشتر در خانمهای بالای 50 سال رخ میدهد.
- هایپرپلازی آندومتر: اگر خانمی هایپرپلازی آندومتر داشته باشد میزان خطر ابتلا به سرطان رحم در او بیشتر است.
- هورموندرمانی جایگزین (HRT): HRT برای مهار نشانههای یائسگی، پیشگیری از پوکی استخوان (نازک شدن استخوانها) و همچنین برای کاهش احتمال حملات قلبی یا سکتۀ مغزی بهکار میرود.
خانمهایی که از استروژن بدون پروژسترون استفاده میکنند در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند. استفادة طولانیمدت و میزان مصرف زیاد استروژن خطر را افزایش میدهد. خانمهایی که از ترکیب استروژن و پروژسترون استفاده میکنند در معرض خطر کمتری نسبت به خانمهایی هستند که استروژن تنها استفاده میکنند. پروژسترون از رحم محافظت میکند.
خانمها باید درمورد مزایا و خطرات HRT با پزشکشان مشورت کنند. همچنین معاینات دورهای منظم در حین انجام HRT احتمال پیدا کردن سرطان رحم را در مراحل مقدماتی، اگر پیشرفت نکرده باشد، افزایش ميدهد.
- چاقی و عوامل مشابه: بدن بعضی از این استروژنها را در بافتهای چربی میسازد. به همین دلیل است که زنان چاق نسبت به زنان لاغر مقدار استروژن بیشتری در بدنشان دارند. بهدلیل وجود مقدار زیاد استروژن در زنان چاق، آنها در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان رحم هستند. خطر این بیماری در زنانی که دیابتی هستند و فشار خون بالایی دارند بالاتر است (مشکلاتی که بیشتر زنان فربه به آنها دچارند).
- تاموکسیفن: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنانی که داروی تاموکسیفن را جهت پیشگیری یا درمان سرطان پستان مصرف میکنند افزایش مییابد. به نظر ميرسد كه اين دارو بر رحم همان تأثيري را ميگذارد كه استروژن. پزشکان زنانی را که تاموکسیفن مصرف می-کنند برای کشف نشانههای سرطان رحم بازبینی میکنند.
البته مزایای تاموکسیفن برای درمان سرطان پستان مهمتر از خطر امکان بروز سرطانهای دیگر است، گرچه هر زنی با دیگری متفاوت است. هر خانمی که به فکر استفاده از داروی تاموکسیفن است باید با پزشک درمورد پيشينة پزشکی خود و خانواده و بستگانش مشورت کند.
- سرطان کولورکتال: زنانی که سرطان کولورکتال وراثتی داشتهاند بیش از زنان دیگر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند.
• خطرزايي عوامل ديگر به مدتی که بدن در معرض استروژن است بستگی دارد. زنانی که بچهدار نشدهاند، در سن خیلی پايین قاعدگیشان شروع شده است یا خیلی دیر یائسه شده-اند برای مدت طولانیتری در معرض استرژون و در نتیجه خطر بالای ابتلا به سرطان هستند.
زنانی که عوامل خطرزای شناخته شده را دارند و کسانی که نگران سرطان رحم هستند باید در مورد نشانههای این بیماری و چگونگي معاینات دورهای منظم با پزشکشان مشورت کنند. پیشنهادهاي پزشک بر مبنای سن زن، پيشينة پزشکی و عوامل دیگر صورت میگیرد.
علائم
سرطان رحم معمولاً پس از یائسگی رخ میدهد ولی امکان دارد در حول و حوش شروع یائسگی نيز اتفاق بیفتد. خونریزی غیرعادی از واژن رایجترین نشانۀ سرطان رحم است. خونریزی بهصورت آبکی، و یا ترشح خونابه مانندي است که به تدریج حاوی خون بیشتری میشود. خانمها نباید خيال کنند که خونریزی غیرعادی قسمتی از یائسگی است.
اگر خانمی هر کدام از اين نشانهها را داشت باید با پزشک صحبت کند:
- خونریزی یا ترشحات غیرعادی از واژن
- ادرار کردن دردناک و سخت
- درد در هنگام آمیزش
- درد در ناحیة لگن
این نشانهها بهدلیل سرطان و یا حالتهای وخيم ديگر هستند، ولی در بیشتر مواقع ناشي از سرطان نیستند که بهطور یقین پزشک میتواند آن را تشخیص دهد.
تشخیص
اگر خانمی سرطان دارد، پزشک نشانههای کلی سلامتی او را بازبینی میکند و در صورت نياز برای او آزمایش خون و ادرار مينويسد. پزشک همچنین یک یا دو آزمایشی را که در ادامه آمده است انجام ميدهد.
- معاینۀ لگن: معاینۀ لگن برای بررسی واژن، رحم، مثانه و ركتوم انجام میشود. پزشک این اندامها را بهدنبال هرگونه تغییری در شکل و اندازهشان لمس میکند. برای دیدن قسمت بالای دهانۀ رحم و واژن وسیلهای به نام اسپکلوم را وارد واژن میکنند.
- آزمایش پاپ اسمير: پزشک سلولهایی را از دهانة رحم و بالای واژن برمیدارد و در آزمایشگاه پزشکی سلولهای غیرعادی را بازبینی میکنند. گرچه آزمایش پاپ اسمير میتواند سرطان را در دهانه رحم پیدا کند، اما سلولهای درون رحم در آزمایش پاپ مشاهده نمیشوند . به همین دلیل است که پزشک نمونههای سلولی را از داخل رحم انتخاب میکند. به این روش نمونهبرداری میگویند.
- سونوگرافي از طریق واژن: پزشک وسیلهای را داخل واژن فرو میکند. این وسیله امواج صوتی با فرکانس بالا را در رحم بهوجود میآورد. انعکاس این امواج تصویری را تولید میکند. اگر غشاء داخلی خیلی ضخیم باشد پزشک نمونهبرداری انجام ميدهد.
- نمونهبرداری: پزشک نمونهای از بافت را از پوشش رحم در میآورد. این عمل معمولاً در مطب پزشک انجام میشود. بعضي از خانمها نیاز به دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) دارند. D&C معمولاً به صورت جراحی با بیهوشی در یک روز در بیمارستان انجام میشود. پس از آن، آسیبشناس بافت را برای بازبینی سلولهای سرطانی، هایپرپلازی و موارد دیگر بررسی میکند. بعضی از خانمها برای مدت کوتاهی پس از نمونهبرداری کرامپ (گرفتگی) و خونریزی واژنی دارند.
خانمی که نیاز به نمونهبرداری دارد میتواند اين موارد را از پزشک بپرسد:
- چه نوعی از نمونهبرداری خواهم داشت؟ چرا؟
- چقدر طول میکشد؟ بیهوش خواهم شد؟ درد دارد؟
- چند وقت بعد نتیجه را میگیرم؟
- خطر دارد؟ آیا بعد از نمونهبرداری احتمال عفونت یا خونریزی وجود دارد؟
- اگر سرطان داشته باشم، چه کسی درمورد درمان با من صحبت میکند؟ چه زمانی؟
مرحلهبندی
سرطان رحم كه مشخص شد، پزشک باید مرحلۀ آن یا میزان گسترش بیماری را مشخص کند تا بتوان بهترین برنامۀ درمانی را ارائه داد. مرحلهبندی برای این است که بهطور دقیق بفهمیم سرطان گسترش یافته یا نه، و اگر گسترش يافته در کدام قسمت بدن.
پزشک درخواست آزمایش خون یا ادرار و عکسبرداری از قفسة سینه ميدهد. شايد هم عکسبرداری، سی.تی.اسکن، سونوگرافی، MRI، سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی انجام دهد.
در بسیاری از موارد، دقيقترين راه مرحلهبندي این بیماری خارجسازي رحم است. (توضیحات درمورد جراحی در بخش «روشهای درمان» با اطلاعات و جزئیات بیشتری آمده است.) وقتی رحم را بیرون ميآورند، جراح بهدنبال نشانههای واضحي ميگردد که آیا سرطان به ماهیچة رحم نفوذ کرده یا نه. جراح همچنین غدد لنفاوی و اندامهای دیگر محدودة لگن را به دنبال نشانههای بیماری بازبینی ميکند. آسیبشناس از میکروسکوپ برای بررسی رحم و بافتهای دیگري كه با جراحی بيرون آوردهاند، استفاده میکند.
اين موارد مشخصههای هر مرحله از بیماری هستند:
- مرحلة I: سرطان فقط در رحم است و به دهانه رحم گسترش پيدا نكرده است.
- مرحلة II: سرطان از تنة رحم به دهانة رحم گسترش پیدا كرده است.
- مرحلة III: سرطان در خارج از رحم پراكنده شده است، ولی نه در خارج لگن (و نه در مثانه و ركتوم). غدد لنفاوی در حفره لگن هم به سلولهای سرطانی آلوده شدهاند.
- مرحلة IV: سرطان در مثانه یا ركتوم یا در ورای لگن یا قسمتهای دیگر بدن گسترشيافته است.
درمان
بسیاری از زنان ميخواهند در تصمیمگیری دربارۀ مراقبتهای درمانی خود سهیم باشند. آنها می-خواهند هر آنچه لازم است در مورد بیماریشان و انتخابهای درمانیشان بدانند. البته، صدمه و اضطرابي که افراد پس از تشخیص سرطان به آن دچار ميشوند طرح همة پرسشهايشان را از پزشک مشکل میکند. گاهی بهتر است که پيشاپيش همۀ مواردي را که میخواهید از پزشک بپرسید یادداشت کنید. برای کمک به یادآوری هر آنچه پزشک گفته است میتوانید با اجازۀ پزشک، حرفهايش را ضبط کنید. بعضی از زنان همچنین ميخواهند يكي از دوستان یا اعضای خانواده-شان در زمان ملاقات با پزشک همراهشان باشد تا در بحث شرکت کنند یا یادداشتبرداری کنند و یا فقط گوش کنند.
معمولاً پزشک بیمار خود را به پزشک متخصص سرطان ارجاع ميدهد، یا خود بیمار تقاضای ارجاع دارد. درمان عموماً چند هفته پس از تشخیص شروع میشود. در این زمان، فرصت کافی برای صحبت با پزشک دربارۀ گزینههای درمان (اینکه چه نوع درمانی را انتخاب کند)، و یادگیری بیشتر دربارۀ سرطان رحم وجود دارد.
دريافت نظر دوم
پيش از شروع درمان، امكان دارد بيمار بخواهد نظر دومي هم بگيرد و از مرحلة سرطان و برنامة درماني هم باخبر شود. بعضي از شركتهاي بيمه نظر دوم را لازم دارند، بعضي ديگر هم هزينة نظر دوم را در صورت درخواست بيمار پوشش مي دهند. جمعآوري سوابق پزشكي و هماهنگي براي ديدن پزشك ديگر كمي زمان ميبرد. در بسياري از موارد، يك تأخير مختصر اشكالي ندارد و در تأثيرگذاري درمان اثري ندارد.
راههاي متعددي براي يافتن پزشك جهت دريافت نظر دوم وجود دارد:
- پزشك بيمار را به يك يا چند متخصص ارجاع ميدهد، متخصصاني كه زنان مبتلا به سرطان رحم را درمان ميكنند عبارتند از جراح، متخصص سرطانهاي زنان، پزشك سرطانشناس و سرطانشناس پرتودرمان. اين پزشكان معمولاً بهصورت گروهي در مراكز سرطان كار ميكنند.
براي اطلاع از مراكز درماني و متخصصان مربوطه در استان و شهرستان ميتوانيد به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) مراجعه كنيد.
آماده شدن برای درمان
انتخاب درمان بستگی به اندازة تومور، مرحلة بیماری، اینکه آیا هورمونهای زنانه بر رشد تومور تأثیر میگذارد، و همچنین درجة تومور دارد. (درجه نشان میدهد که سلولهای سرطانی چقدر به سلولهای عادی شبیه هستند و سرعت رشد سرطان را هم نشان میدهد. سرطانهای درجه پايین به نظر آرامتر از سرطانهای درجه بالا گسترش پیدا میکنند.) پزشک همچنین عوامل دیگر نظیر سن بیمار و سلامت عمومی او را در نظر ميگيرد.
مواردي که خانمها ميتوانند از پزشک بپرسند:
- چه نوع سرطان رحمی دارم؟
- آیا سرطان گسترش پیدا کرده است؟ مرحلۀ بیماری چیست؟
- آیا نیاز به آزمایشهای دیگری جهت تشخیص گسترش بیماری دارم؟
- درجۀ تومور چیست؟
- چه گزینههای درمانی دارم؟ کدام را برای من تجویز میکنید؟ چرا؟
- مزایای درمانی قابل انتظار هر درمان چیست؟
- هر درماني چه عوارض جانبي و خطراتي را دربر دارد؟
- هزینۀ درمان حدوداً چقدر است؟
- درمان چقدر بر فعالیت روزانه من تأثیر میگذارد؟
- چند وقت به چند وقت باید معاينة دورهای منظم بشوم؟
- آیا شرکت در پژوهشهای بالینی (مطالعات تحقیقاتی) برای من مناسب است؟
نیازی نیست که خانمها همة سؤالاتشان را يكجا بپرسند یا تمام جوابها را یکباره و در يك جلسه متوجه شوند. موقعیتهای دیگری هم برای پرسيدن نظر پزشک در مورد موارد مبهم و کسب اطلاعات بیشتر وجود خواهد داشت.
روشهای درمانی
زنانی که سرطان رحم دارند با روشهای درمانی متعددی معالجه ميشوند. بيشتر زنان مبتلا به سرطان رحم با عمل جراحی درمان میشوند، بعضی از آنها هم پرتودرماني میشوند. تعداد محدودی از زنان با هورموندرمانی، درمان میشوند و بعضی از بیماران با ترکیبی از درمانها.
پزشک بهترین كسي است كه ميتوان با او در مورد انواع درمانها و انتخاب مناسب و دربارۀ نتایج قابل انتظار درمان مشورت كرد و از او توضيح خواست.
بیشتر زنان مبتلا به سرطان رحم برای برداشتن رحمشان (هيستركتومي) از طریق ایجاد شکاف بر شکم جراحی میشوند. پزشک همچنین هر دو لولة فالوپ و هر دو تخمدان را هم بیرون میآورد. (به این عمل سالپنگو اووفورکتومی دوطرفه ميگويند.)
شايد هم پزشک غدد لنفاوی نزدیک تومور را بهخاطر احتمال وجود سرطان در بياورد. اگر سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی برسند، بدین معناست که سرطان به قسمتهای دیگر بدن گسترش یافته است. اگر سلولهای سرطانی در آن طرف غشاء داخلی رحم گسترش یابد، فرد به درمان دیگری هم نیاز دارد. طول زمان بستری شدن در بیمارستان از چندین روز تا یک هفته در نوسان است.
مواردي که میتوانید در مورد جراحی از پزشک بپرسید:
- چه نوعی از جراحی روی من انجام خواهد شد؟
- بعد از جراحی چه احساسی خواهم داشت؟
- در صورت داشتن درد چه کمکهایی ميگيرم؟
- چقدر باید در بیمارستان بستری شوم؟
- آیا بهخاطر این جراحی دچار عوارض طولانیمدت خواهم شد؟
- چه زمانی میتوانم فعالیتهای عاديم را از سر بگیرم؟
- آیا جراحی بر رابطة زناشويی تأثیر میگذارد؟
- آیا برای پیگیری باز هم باید به دیدن شما بیایم؟
در پرتودرمانی، از اشعه با انرژی بالا برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده ميكنند. پرتودرماني هم مثل جراحی، درماني موضعی است که فقط بر سلولهای سرطانی آن محدوده تأثیر میگذارد.
بعضی از زنان مبتلا به سرطان رحم مرحلة I، II یا III به جراحی و پرتودرماني با هم نياز دارند. آنها شايد پيش از درمان، برای کوچک کردن تومور، یا پس از جراحی، برای نابودي سلولهای سرطانی باقیمانده، پرتودرماني شوند. معمولاً پزشک برای تعداد محدودی از خانمها که نمیتوانند جراحی شوند پیشنهاد پرتودرماني میدهند.
پزشکان از دو نوع پرتودرماني استفاده میکنند:
- پرتودرمانی خارجی: در پرتودرماني خارجی، از دستگاه بزرگی در خارج از بدن برای تاباندن پرتو به محل تحت درمان استفاده ميكنند. زنان معمولاً بهصورت سرپايی در درمانگاه یا بیمارستان، 5 روز در هفته و برای چند هفته متوالی، پرتودرماني خارجی ميشوند. این برنامه به محافظت از سلولها و بافتهای سالم با پخش و تقسيم شدن دوز كلي پرتودرماني کمک میکند. هیچگونه مواد رادیواکتیوي را در این نوع پرتودرماني در بدن كار نميگذارند.
- پرتودرماني داخلی: در پرتودرماني داخلی محفظهاي کوچک از مواد رادیواکتیو را از طریق واژن به مدت چندین هفته در رحم كار ميگذارند. برای محافظت دیگران از پرتودهی رادیواکتیو، کسی نمیتواند بیمار را در زمانی که این مواد در بدنش است ملاقات کند و افراد فقط برای مدت کوتاهی میتوانند او را ببینند. بعد از خارج كردن ايمپلنت، هیچ اثري از مواد رادیواکتیو در بدنش نخواهد داشت.
بعضی از بیماران به هر دو نوع پرتودرماني داخلی و خارجی نیاز دارند.
اینها مواردي هستند که میتوان دربارۀ پرتودرمانی از پزشک پرسید:
- هدف از این درمان چیست؟
- چگونه پرتو را ميتابانند؟
- آیا باید در بیمارستان بستری شوم؟ در اينصورت، تا كي؟
- چه زمانی درمان شروع میشود؟ چه زمانی تمام میشود؟
- چه احساسی در طول درمان خواهم داشت؟ آیا عوارض جانبی هم دارد؟
- چه کارهایی را برای مراقبت از خود در طول درمان باید انجام دهم؟
- چگونه متوجه میشویم که پرتودرماني تأثیر دارد؟
- آیا ميتوانم فعالیتهای روزمرة خود را در طول درمان ادامه بدهم؟
- چگونه پرتودرماني بر رابطة زناشويی تأثیر میگذارد؟
- آیا برای پیگیری باید به دیدن شما بیایم؟
هورموندرمانی شامل موادی است که نميگذارند سلولهای سرطانی به هورمونهايی که برای رشد به آن نیاز دارند، دسترسي داشته باشند یا از آنها استفاده کنند. هورمونها میتوانند به گیرندههای هورمونی وصل شوند و موجب تغییراتی در بافت رحم شوند. پيش از شروع درمان، پزشک درخواست آزمایش گیرندههای هورمونی ميدهد. این آزمایش ويژة بافت رحم به پزشک کمک میکند تا ببيند گیرندههای استروژن و پروژسترون در رحم وجود دارند یا نه. اگر از این گیرندهها دارد، به احتمال زياد پاسخ به هورموندرمانی مثبت است.
هورموندرمانی نوعي درمان سیستمیک است، زیرا بر سلولهای سرطانی در سرتاسر بدن تأثیر ميگذارد. معمولاً، هورموندرمانی نوعی پروژسترون است که به شكل قرص دریافت میشود.
پزشک هورموندرمانی را معمولاً به زنان مبتلا به سرطان رحم که قادر به انجام عمل جراحی نیستند پیشنهاد ميدهد. همچنین، پزشک هورموندرمانی را به زنان مبتلا به سرطان رحم هم که سرطان در ریهها و قسمتهای دوردست دیگر گسترش یافته است پیشنهاد ميدهد. این درمان را همچنین به زناني که سرطانشان عود کرده است تجويز ميكنند.
مواردي که میتوانید در مورد هورمون درمانی از پزشک بپرسید:
- چرا به این درمان نیاز دارم؟
- جواب آزمایشهاي گیرنده های هورمونی چه بود؟
- چه نوع هورمونی دریافت خواهم کرد؟ این هورمونها چه میکنند؟
- آیا عوارض جانبی هم دارد؟ با چه کارهایی میتوانم از پس این عوارض بر بيايم؟
- چه مدت تحت این درمان خواهم بود؟
عوارض جانبی درمان سرطان
سلولها و بافتهای سالم را هم درمان سرطان از بین میبرد؛ از اينرو، عوارض جانبی ناخواسته-ای در بر خواهد داشت. این عوارض جانبی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نوع و وسعت درمان. این عوارض برای همهكس و در همه حال یکسان نیست و حتی گاهي از جلسهاي تا جلسهاي تغییر ميکند. پيش از شروع درمان، پزشکان و پرستاران عوارض جانبی احتمالي و نحوة کمک به مهار آنها را توضیح میدهند.
پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مقالههاي مفیدی دربارۀ درمانها و کنار آمدن با عوارض جانبی، از جمله شما و پرتودرماني و نکاتی در مورد تغذیه برای بیماران سرطانی، فراهم کرده است. سایر منابع اطلاعاتی را هم ميتوانيد در منابع اطلاعاتی پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) را ببینید.
جراحی
زنان معمولاً پس از برداشتن رحم احساس درد و خستگی مفرط میکنند. بیشتر زنان از 4 تا 8 هفته پس از جراحی به فعالیت روزمرة خود باز میگردند ولی بعضی به زمان بیشتری نیاز دارند.
پس از جراحی، بعضی از زنان به مشکلاتی مانند تهوع و استفراغ دچار ميشوند و بعضی هم به عوارضي در مثانه و شكم. پزشک احتمالاً برنامة غذای فرد را در ابتدا به مایعات محدود ميكند و کمکم به غذاهای جامد باز ميگرداند.
زنانی که رحمشان را برداشتهاند دیگر دورههای قاعدگی ندارند و هرگز باردار نمیشوند. وقتی خمدانها را بیرون ميآورند، یائسگی به یکباره اتفاق ميافتد. گر گرفتن و ساير نشانههای یائسگی که جراحی ایجاد ميكند بسیار شدیدتر از نشانههای ناشی از یائسگی طبیعی است. هورموندرمانی جایگزین (HRT) معمولاً در مورد زنانی که سرطان رحم نداشتهاند برای کاهش این عوارض اعمال میشود. البته پزشکان معمولاً هورمون استروژن را به زنان مبتلا به سرطان رحم نمیدهند. استروژن عامل خطرزايي برای این بیماری است (به مقاله «سرطان رحم: چه کسی در معرض خطر است؟» مراجعه كنيد). از اينرو، بسیاری از پزشکان بر این باورند که استروژن موجب بازگشت سرطان ميشود. برخی دیگر از پزشکان اذغان میکنند که هیچگونه شواهد علمی مبنی بر اینکه استروژن خطر بازگشت سرطان را افزایش میدهد وجود ندارد.
برداشتن رحم فعالیت جنسی برخي از زنان را مختل ميکند. فرد ممکن است احساس زوال كند و این امر ممکن است موجب شود نتواند بهراحتی عمل جنسی انجام دهد. در میان گذاشتن این احساسات با همسر مفید است.
پرتودرمانی
عوارض جانبی پرتودرماني به مقدار درمان و نقطهاي از بدن که درمان ميشود بستگی دارد. عوارض جانبی شایع ناشی از پرتو عبارتند از خشکی و قرمز شدن پوست، ریزش مو در محلهای تحت درمان، از دست دادن اشتها و احساس خستگی مفرط. بعضی از زنان احساس خشکی، خارش، سفت شدن و سوزش در محدودة واژن دارند. همچنین پرتو موجب اسهال یا تکرر و احساس ناراحتی در دفع ادرار و موجب کاهش تعداد گلبولهای سفید خون - که به حفاظت بدن درمقابل عفونت کمک میکند - شود.
پزشکان به بیماران توصیه میکنند که در طول پرتودرماني آمیزش نداشته باشند، گرچه بیشتر بیماران میتوانند فعالیت جنسی خود را چند هفته پس از پایان درمان از سر گیرند. میتوانید در مورد راههای کاهش ناراحتی ناشی از درمان از پزشک یا پرستاران توصیههايی بگیرید.
هورموندرمانی
هورموندرمانی موجب بروز تعدادي عوارض جانبی ميشود. بیمارانی که پروژسترون دریافت می-کنند مایعات را دفع نميكنند، اشتهایشان زیاد میشود و افزایش وزن پیدا میکنند. زنانی که کماکان قاعدگی دارند دورة قاعدگيشان دچار تغییراتی ميشود.
تغذیه
بیماران باید در طول درمان تغذیة مناسب داشته باشند و به کالری و پروتئین کافی جهت بالا بردن قدرت حفظ بهبودی و نگه داشتن وزن مناسب نیاز دارند. غذا خوردن مناسب اغلب به افراد مبتلا به سرطان کمک میکند که حس بهتر و انرژی بیشتری داشته باشند.
پيش ميآيد كه بیمار میلی به خوردن غذا نداشته باشد یا احساس ناراحتی یا خستگی کند. همچنین عوارض جانبی درمان مانند کم اشتهایی، تهوع یا استفراغ غذا خوردن را مشکل ميکند. مزة غذاها نیز بهنظر متفاوت میآید.
پزشک كارشناس تغذیه یا ساير درمانكنندگان، بیماران را دربارۀ راههای برنامة غذايي سالم راهنمايی ميکنند. بيماران و خانوادة آنها بهتر است مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) به نام «نكاتي در مورد خورد و خوراك براي بيماران سرطاني» را كه شامل پيشنهادها و دستورالعملهاي مفيد است، مطالعه كنند.
پیگیری مراقبت
پیگیری مراقبت بعد از درمان برای سرطان رحم مهم است. زنان نباید از پیگیری مشاوره با پزشکشان دست بكشند. معاینات دورهای منظم مطمئناً هرگونه تغییر در سلامتی را مشخص میکند. با اینگونه معاینات میتوان هر مشکلی که بروز پيدا ميکند جست و سریع درمان کرد. معاینات دوره-ای شامل معاینة فیزیکی، معاینة لگن، عکسبرداری با اشعة ایکس و آزمونهاي آزمایشگاهی است.
حمایت از زنان مبتلا به سرطان
زندگی کردن با بیماری، آن هم بیماری حادي چون سرطان، آسان نیست. بعضی از بیماران برای کنار آمدن با جنبههای احساسی و کاربردی بیماریشان احتیاج به کمک دارند. گروههای پشتیبانی کمک مناسبی هستند. در این گروهها، بیماران یا اعضای خانوادهشان گرد هم میآیند تا آنچه را در مورد کنار آمدن با بیماری آموختهاند با هم در میان بگذارند. بیماران میتوانند با اعضای گروه مراقبان سلامتی در مورد یافتن گروههای پشتیبان مشورت کنند.
زنان طبیعی است که نگران تأثیرات سرطان رحم و درمان آن بر تمایلات جنسیشان باشند. آنها میتوانند با پزشکشان درمورد عوارض جانبی احتمالي، و دائمی یا موقتی بودن آنها صحبت کنند. نظر پزشک، هرچه باشد، برای بیمار و همسر مفید است که درمورد احساساتشان با هم صحبت کنند و هرکدام برای یافتن راههای ابراز تمايل در حین و بعد از درمان به همسر خود کمک کنند.
افرادی که با وجود سرطان زندگی میکنند نگران نگهداری از خانواده، حفظ شغل یا ادامۀ فعالیت روزمرهشان هستند. توجه به درمان و مهار عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و صورتحسابهای پزشکی نیز عادی است. پزشکان، پرستاران و ساير اعضای گروه مراقبان سلامتی به پرسشهاي شما دربارۀ درمان، کار کردن یا ساير فعالیتها پاسخ میدهند. ملاقات با مددکاران اجتماعی يا مشاوران برای کسانی که میخواهند دربارۀ احساساتشان صحبت کنند یا دربارۀ نگرانیهایشان مشورت کنند، مفید است. مددکار اجتماعی اغلب منابعی را برای کمکهای مالی، هزينههاي رفتوآمد و مراقبت در منزل یا پشتیبانی احساسی معرفی ميکند.
امیدبخش بودن تحقیقات سرطان
پزشکان نمونههای مختلفی از پژوهشهای بالینی را ـ مطالعات تحقیقاتی که مردم در آنها داوطلبانه شركت ميكنند ـ دارند. بسیاری از مطالعات درمانی برای زنان مبتلا به سرطان رحم در دست اقدام است. تحقیقات هماکنون پیشرفت زیادی کرده است و محققان بهدنبال رویکردهای مؤثرتری هستند.
بیمارانی که در پژوهشهای بالینی شرکت میکنند این فرصت را پیدا میکنند که پيش از دیگران از مزایای درمانی که در پژوهشهای قبلی امیدبخش بودهاند بهرهمند شوند. آنها همچنین با کمک به پزشکان برای یادگیری بیشتر در مورد بیماری، نقش مهمی در پیشرفت علم پزشکی ایفا میکنند. با اینکه پژوهشهای بالینی خطراتی هم در بر دارد، محققان تلاش زیادی میکنند تا از افرادی که در این پژوهشها شرکت میکنند محافظت کنند.
در پژوهش بالینی بزرگی با شرکت صدها زن، پزشکان روشهای گستردهای را مطالعه میکنند که در آن جراحی برای رحمبرداری نقش کمتری داشته باشد. معمولاً، پزشک شکافی را در شکم ایجاد میکند تا رحم را بردارد. در این مطالعه، پزشک از یک لاپاروسکوپ (لولهاي مجهز به نور) برای بیرون آوردن رحم از طریق واژن كمك ميگيرد. پزشک همچنین از لاپاروسکوپ برای بیرون آوردن تخمدانها و غدد لنفاوی و همچنین برای مشاهدة داخل شکم بهدنبال نشانههای سرطان استفاده میکند.
محققان دیگری هم بهدنبال اثر بخشی پرتودرماني بعد از جراحی و همینطور ترکیب جراحی، پرتو و شیمیدرمانی هستند. در پژوهشهاي ديگر دربارۀ داروهای جدید، ترکیبات دارويی تازه و درمانهای بیولوژیک مطالعه میکنند. بعضی از این مطالعات برای یافتن راههای کاهش عوارض جانبی درمان و برای افزایش کیفیت زندگی بیماران انجام میشوند.
محققان دیگری هم بهدنبال اثر بخشی پرتودرماني بعد از جراحی و همینطور ترکیب جراحی، پرتو و شیمیدرمانی هستند. در پژوهشهاي ديگر دربارۀ داروهای جدید، ترکیبات دارويی تازه و درمانهای بیولوژیک مطالعه میکنند. بعضی از این مطالعات برای یافتن راههای کاهش عوارض جانبی درمان و برای افزایش کیفیت زندگی بیماران انجام میشوند.
مقالههايي دربارۀ درمان سرطان
- شما و شیمیدرمانی: راهنمایی برای کمک به خود در طول درمان
- فراغت از درد سرطان
- فهم درد سرطان
- مهار درد: راهنمایی برای بیماران سرطانی و خانوادة آنها
- نکاتی در مورد تغذیه برای بیماران سرطانی
- شما و شیمیدرمانی: راهنمایی برای کمک به خود در طول درمان
- پرتودرماني و شما: راهنمایی برای کمک به خود در طول درمان
مقالههايي دربارۀ زندگی با سرطان
- سرطان پیشرفته: زندگی روزمره
- نگاهی به آینده: زندگی پس از درمان
- مجموعه نگاه به آینده: زندگی پس از درمان سرطان
- صرف وقت: حمایت از افراد مبتلا به سرطان و کسانیکه به آنها توجه دارند
- وقتی که سرطان باز میگردد: رويارويي با حريفي قَدَر
مقالات دربارۀ تحقیقات سرطان
- شرکت در پژوهشهای بالینی: مطالعات پیشگیری سرطان
- شرکت در مطالعات تحقیقاتی درمان سرطان
- شرکت در پژوهشهای بالینی: مطالعات پیشگیری سرطان
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
آنچه باید دربارۀ سرطان مثانه و مجاری ادراری بدانید
What You Need To Know AboutBladderCancer
مقدمه
مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) حاوی اطلاعات مهمی دربارۀ سرطان مثانه است. در ایران سالانه، سرطان مثانه در بیش از 4000 مرد و نزدیک به 1000 زن تشخیص داده می شود. از نظر تعداد موارد جدید در هر سال، این نوع سرطان، سومین سرطان در میان مردان و نهمین سرطان در میان زنان است.
در این مقاله در مورد دلایل احتمالی، علائم، درمان و توانبخشی و نيز دربارۀ چگونگي کنار آمدن با سرطان مثانه بحث شده است.
تحقیقات بر اطلاعات ما دربارۀ سرطان می افزایند، و اطلاعات دانشمندان دربارۀ دلایل ابتلا به آن روز به روز بیشتر می ش ود. آن ها روش های جدید پیشگیری، کشف، تشخیص و درمان این نوع سرطان را بررسی می ک نند. به دلیل این تحقیقات است که، کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان مثانه بهبود یافته و احتمال فوت آن ها بر اثر این بیماری کاهش پیدا کرده است.
مثانه
مثانه، اندامی تو خالی در بخش پایینی شکم (Abdomen) است. این اندام، ادرار را که توسط کلیه ها تولید می ش ود ذخیره می کند. ادرار، از هر دو کلیه و از طریق لول های به ن ام حالب (میز نای)، به مثانه می ريزد. یک لایۀ عضلانی خارجی، غشاي داخلی مثانه را پوشانده است و هنگامی که مثانه پر باشد، با منقبض كردن آن عضلات امکان ادرار فراهم می شود. ادرار از طریق لولۀ دیگری به نام پیشابراه از مثانه خارج می شود.
شناخت سرطان
سرطان، گروهی از بیماری های به هم مرتبط است. همۀ سرطان ها ابتدا در سلول ها آغاز می شوند. سلول ها بافت ها را می سازند، و بافت ها اندام های بدن را شکل می دهند.
در حالت عادی، سلول ها براساس نیاز بدن رشد یافته و تقسیم می شوند. هنگامی که سلول ها رشد یافته و می میرند، سلول های جدید جایگزینشان می شوند.
گاهی این فرایند منظم دچار اشکال می شود. سلول های جدید وقتي كه بدن به آن ها نیاز ندارد تولید می شوند، و در زمانی که باید، نمی میرند. این سلول های اضافه، می توانند توده ای بافت مانند به نام غده یا تومور تشکیل دهند.
تومور ها ممكن است خوش خیم یا بدخیم باشند.
· تومور های خوش خیم سرطانی نیستند. معمولاً پزشکان می توانند آن ها را بر دارند. سلول های تومور های خوش خیم به دیگر بخش های بدن سرایت نمی کنند. در بیش تر موارد، تومور های خوش خیم پس از برداشته شدن، باز نمی گردند. از همه مهم تر اینکه، تومور های خوش خیم به ندرت خطری برای زندگی افراد ایجاد می کنند.
· تومور های بدخیم سرطانی هستند، و مي توانند خطرناك باشند. سلول های سرطانی ممكن است به بافت ها و اندام های مجاور منتشر شده و آسیب بر سانند. همچنین، سلول های سرطانی گاهي از یک تومور بدخیم جدا شده و وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی مي شوند. اینگونه است که سلول های سرطانی از تومور اصلی (اولیه) گسترش یافته و در دیگر اندام ها نیز تشکیل تومور می دهند. سرایت سرطان متاستاز نام دارد.
سه نوع سرطان مثانه وجود دارد که در غشاء مثانه آغاز می شوند. این سرطان ها با توجه به نوع سلول هایی که به سلول های بدخیم تبدیل می شوند، نام گذاری می شوند:
· ترانزیشنال سل کارسینوما (Transitional Cell Carcinoma): سرطانی است که در سلول های موجود در درونی ترین لایۀ مثانه آغاز می شود. این سلول ها قابلیت این را دارند که در صورت پر بودن مثانه، منبسط شده و در صورت خالی بودن آن، منقبض شوند. بیشتر موارد ابتلا به سرطان مثانه در سلول های جابه جا شونده آغاز می شوند.
· کارسینومای سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma): سرطانی است که در سلول سنگفرشی - سلول هایی باریک و تخت که ممکن است پس از عفونت یا ناراحتی بلندمدت شکل بگیرند- آغاز می شود.
· آدِنوکارسینوما (Adenocarcinoma): سرطانی است که در سلول های غد های (غدد مترشحه) - که ممکن است پس از یک عفونت یا ناراحتی بلندمدت شکل بگیرد – آغاز می شود.
سرطانی که تن ها در سلول های غشاء مثانه ایجاد شود، سرطان مثانۀ سطحی (Superficial) نامیده می شود. پزشکان ممکن است آن را کارسینومای در جا بنامند. این نوع سرطان مثانه، اغلب پس از درمان باز می گردد. اگر چنین شود، سرطان به احتمال قوی به شکل یک «سرطان سطحی» دیگر در مثانه عود می کند.
سرطانی که به شکل یک تومور سطحی آغاز می شود، ممکن است از درون غشاء مثانه، به دیوارۀ عضلانی آن سرایت کند. این وضعیت را با نام سرطان م هاجم می شناسند. سرطان م هاجم ممكن است از دیواره به اندام های مجاور مانند رحم یا واژن (در زنان) یا غدۀ پروستات (در مردان) سرایت کند. همچنین ممکن است به دیوارۀ شکمی نیز حمله کند.
در صورتی که سرطان مثانه در خارج از مثانه منتشر شود، اغلب می توان سلول های سرطانی را در غدد لنفاوی مجاور یافت. اگر سرطان به این غدد رسیده باشد، ممکن است به دیگر غدد لنفاوی یا اندام ها مانند، ریه ها، کبد یا استخوان ها نیز سرایت کرده باشند.
اگر سرطان از مکان اولی هاش به دیگر بخش های بدن رخنه کند (متاستاز)، تومور ثانویه نیز دارای همان سلول های غیرطبیعی تومور اولیه خواهد بود. برای مثال، اگر سرطان مثانه به ریه ها برسد، سلول های سرطانی موجود در ریه ها در واقع سلول های سرطان مثانه هستند. نام این سرطان، سرطان مثانۀ متاستازی خواهد بود، نه سرطان ریه. و آن را بهعنوان سرطان مثانه درمان می کنند، نه سرطان ریه. گاهی پزشکان تومور ثانویه را سرطان «دوردست» نیز می نامند.
سرطان مثانه: چه کسانی در خطرند؟
هیچکس دلایل قطعی بروز سرطان مثانه را نميداند لكن روشن است که این سرطان مسری نیست و هیچکس نمیتواند از فردی دیگر سرطان بگیرد.
آن ها که مبتلا به سرطان مثانه می شوند، به احتمال زیاد کسانی هستند که نسبت به دیگران بيشتر در معرض عوامل خطرزا قرار دارند. عامل خطرزا، پدید هایست که احتمال ابتلای فرد به بیماری را افزایش می دهد.
با اينحال، بیشتر كساني که در معرض عوامل خطرزای شناخته شده قرار دارند، به سرطان مثانه مبتلا نمی شوند و بسیاری از افرادی که به این سرطان مبتلا می شوند در معرض هیچ یک از این عوامل قرار ندارند. پزشکان بهندرت می توانند دلیل ابتلای یک فرد و عدم ابتلای دیگری به سرطان را توضیح دهند.
بررسي ها نشان ميدهد كه، موارد زیر می تواند بهعنوان عوامل خطرزای سرطان مثانه مطرح شود:
· سن. احتمال ابتلا به سرطان مثانه، با افزایش سن بیشتر می شود. افراد زیر 40 سال بهندرت به این بیماری مبتلا می شوند.
· دخانیات. استعمال دخانیات یک عامل خطرزای بسیار مهم و خطرناک است. سیگاری ها، دو یا سه برابر غيرسيگاري ها به سرطان مثانه مبتلا می شوند. كساني که پیپ یا سیگار برگ ميكشند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند.
· شغل. برخی از کارگران به دلیل مواد سرطانزاي (کارسینوژن) (Carcinogen) موجود در محل کار خود، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند. کارگران صنایع لاستیکسازي، مواد شیمیایی و چرم در معرض خطر قرار دارند. آرایشگران، ماشین کاران، کارگران صنایع فلزی، كساني که در چاپخانه ها شاغلند، نقاشان، کارگران منسوجات و رانندگان کامیون نیز در معرض خطر قرار دارند.
· عفونت ها. ابتلا به برخی انگل ها احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد. این انگل ها در مناطق حاره شیوع دارند.
· درمان با سایکلوفوسفاماید (Cyclophosphamid) یا آرسنیک. این دارو ها كه در درمان سرطان و برخی بیماری های دیگر استفاده ميشوند خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش میدهند.
· نژاد. سفیدپوستان دو برابر سیاهپوستان و اسپانیایی تبار ها به سرطان مثانه مبتلا می شوند. کمترین میزان ابتلا به سرطان در میان نژاد آسیایی ديده شده است.
· مرد بودن (جنسیت). احتمال ابتلای مردان به سرطان مثانه دو یا سه برابر زنان است.
· سابقۀ خانوادگی. احتمال ابتلا به سرطان مثانه در كساني که یک یا چند نفر از اعضای خانواده شان به سرطان مثانه مبتلا هستند، بیشتر از دیگران است. پژوهشگران در حال بررسی تغییرات در برخی ژن های خاص هستند که ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند.
· سابقۀ ابتلا به سرطان مثانه. احتمال ابتلا به سرطان مثانه در افرادی که در گذشته به این سرطان مبتلا بود هاند، بیشتر از دیگران است.
کلر را بهمنظور ضدعفونی کردن، به آب آشامیدنی می افزایند، كه باکتری هاي موجود در آب را از بین می برد. ولي، گاهی در آب کلردار شده، ترکیبات جانبی کلر تشکیل می شود. پژوهشگران بیش از 25 سال است که مشغول بررسی ترکیبات جانبی کلردار هستند ولي تا بهحال، دليلي مبنی بر اینکه آب کلردار می تواند موجب ابتلا به سرطان مثانه شود، به دست نیامده است. پژوهشگران همچنان در حال بررسی این موضوع هستند.
نتیجۀ برخی بررسی ها نشان می دهد ساخارین – که یک شیرینکنندۀ مصنوعی است- موجب بروز سرطان مثانه در حیوانات شده است، لكن این پژوهش ها مدرکی دال بر اینکه ساخارین در انسان ها موجب ایجاد سرطان مثانه بشود، ارائه نداد هاند.
كساني که فکر می کنند ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار داشته باشند، باید با پزشک خود در مورد این موضوع مشورت کنند. ممکن است پزشک راه هایی به منظور کاهش خطر به آن ها پیشن هاد کند و یک برنامۀ معاینات مناسب منظم نیز در نظر بگیرد.
علائم
علائم رایج سرطان مثانه عبارتند از:
· وجود خون در ادرار (که باعث می شود رنگ ادرار کمی تیره و یا در مواقعی قرمز پررنگ شود).
· درد در حین ادرار كردن.
· تکرر ادرار یا احساس نیاز بيمورد به ادرار.
وجود این علائم، صددرصد بهمعنای وجود سرطان مثانه نیست. عفونت ها، تومور های خوش-خیم، سنگ های مثانه، یا دیگر مشکلات نیز می توانند موجب بروز این علائم شوند. كساني که این علائم را دارند باید به پزشک مراجعه کنند تا وی بتواند مشکل را هر چه سریع تر تشخیص داده و درمان کند. افرادی که علائم بالا را دارند می توانند به پزشک خانوادگی خود یا یک اورولوژیست- (متخصص مجاري ادرار) - مراجعه کنند.
تشخیص
در صورتی که بیمار علائمی دال بر وجود سرطان مثانه بروز دهد، ممکن است پزشک نشانه های عمومی را بررسی کرده و برای وی آزمایش هایي تجویز کند. ممکن است برای بیمار یک یا چند فرایند زیر تجویز شود:
· معاینۀ فیزیکی: پزشک شکم و لگن را بهمنظور بررسی وجود تومور مورد معاینه قرار ميدهد. اين معاینه ممکن است شامل بررسی مقعدی یا واژنی نیز شود.
· آزمایش ادرار : نمونۀ ادرار بهمنظور بررسی وجود خون، سلول های سرطانی و دیگر نشانه های سرطان مورد آزمايش قرار ميگيرد.
· عکس برداری از کلیه ها و مثانه با ماده حاجب درون وریدی (Intravenous Pyelogram): رايدولوژيست، يك مادۀ رنگی درون رگ تزریق می کند. مادۀ رنگی در ادرار جمع شده و باعث وضوح بيشتر مثانه در عکس برداری با اشعۀ ایکس مشخص ميشود.
· سیستوسکوپی (Cytoscopy) : پزشک از لول های باریک و نورانی (سیستوسکوپ) به منظور معاینۀ مستقیم درون مثانه استفاده می کند و جهت معاینۀ غشاء مثانه، سیستوسکوپ را از درون مجرای پیشاب وارد مثانه می کند. ممکن است لازم باشد بیمار برای انجام این آزمایش بیهوش(Anesthesia) شود.
پزشک می تواند به وسیلۀ سیستوسکوپ از بافت ها نمونه برداری کند. سپس آسیبشناس آن نمونه را زیر میکروسکوپ معاینه می کند. برداشتن بافت، به منظور معاینه برای بررسی وجود سلول- های سرطانی نمونهبرداری نام دارد. در بسیاری از موارد، نمونهبرداری تن ها راه مطمئن برای مشخص کردن وجود سرطان است. در مورد تعداد اندکی از بیماران، پزشک طی فرایند نمونهبرداری تمام ناحیۀ سرطانی را برمی دارد. در مورد این بیماران، تشخیص ودرمان سرطان مثانه در یک فرایند صورت میگیرد.
بیماری که لازم است نمونهبرداری کند، می تواند سؤالات زیر را از پزشک بپرسد:
· چرا از من نمونهبرداری ميكنيد؟
· این كار چقدر طول می کشد؟ و آیا درد دارد يا نه؟
· كي از نتایج آن آگاه خواهم شد؟
· آیا نمونهبرداری خطری هم دارد؟ احتمال عفونت و خونریزی پس از نمونهبرداری چقدر است؟
· در صورتی که به سرطان مبتلا شده باشم، چه کسی دربارۀ درمان با من صحبت خواهد کرد؟ و در چه زمانی؟
تعیین مرحلۀ سرطان (Staging)
در صورت تشخیص سرطان مثانه، پزشک لازم است به منظور تعیین بهترین روش درمانی، مرحله، یا میزان گسترش سرطان را بداند. تعیین مرحلۀ سرطان فرایندی دقیق است که بهوسیلۀ آن می توان تعیین کرد که آیا سرطان به دیوارۀ مثانه حمله کرده است یا خیر، آیا گسترش یافته است یا خیر و در صورتی که جواب مثبت باشد، به کدام بخش های بدن رسوخ كرده است؟
ممکن است پزشک مرحلۀ سرطان را همزمان با تشخیص آن تعیین کند، و یا بدينمنظور، برای بیمار آزمایش های بیشتری تجویز کند. این آزمایش ها می تواند شامل عکس برداری – سی.تی.اسکن، عکس برداری با تشدید مغناطیسی (ام.آر.آی)، سونوگرام، عکس برداری از کلیه ها و مثانه با ماده حاجب درون وریدی، اسکن استخوان، یا عکس برداری با اشعۀ ایکس از قفسۀ سینه - باشد. گاهی تعیین مرحلۀ سرطان تن ها با انجام جراحی تکمیل می شود.
ویژگی های اصلی هر یک از مراحل سرطان مثانه به ترتیب زیر است:
· مرحلۀ صفر: سلول های سرطانی تن ها در سطح غشاء داخلی مثانه وجود دارند. پزشکان به این حالت، «سرطان سطحی» یا «کارسینومای درجا» می گویند.
· مرحلۀ I : سلول های سرطانی در عمق غشاء داخلی مثانه نفوذ كرده. اما این سلول ها هنوز به ماهیچه های مثانه نرسيد هاند.
· مرحلۀ II : سلول های سرطانی به ماهیچۀ مثانه سرایت کرد هاند.
· مرحلۀ III : سلول های سرطانی از دیوارۀ عضلانی مثانه به لایۀ بافت پیرامونی آن رسوخ کرد هاند، و حتي به پروستات (در مردان) یا به رحم یا واژن (در زنان) سرایت کرده باشند.
· مرحلۀ IV : سرطان به دیوارۀ شکم یا به دیوارۀ لگن نفوذ کرده است. در این مرحله، ممکن است سلول های سرطانی به غدد لنفاوی و دیگر بخش های بدن که از مثانه دور هستند، مانند ریه ها، نيز منتشر شده باشند.
درمان
بسیاری از مبتلایان به سرطان مثانه می خواهند نقش مؤثري در تصمیم گیری های مربوط به مراقبت- های پزشکی خود داشته باشند و هرچه بیشتر دربارۀ بیماری و گزینه های درمانیشان بدانند. لكن، شوک و استرسی که افراد پس از تشخیص سرطان تجربه می کنند، شرایطشان را براي تمركز بر روي تمام آنچه می خواهند از پزشک بپرسند، دشوار می کند. اغلب، تهیۀ فهرستی از پرسش ها پیش از ديدار با پزشك می تواند مفید باشد. بهمنظور بهخاطر سپردن صحبت های پزشک، بیماران می-توانند یاداشت بردارند یا حتي با اجازة او از دستگاه ضبط صوت استفاده کنند. برخی از بیماران مایلند در هنگام ملاقات با پزشک، یکی از اعضای خانواده یا دوستانشان نیز – بهمنظور شرکت در بحث، یاداشتبرداری یا تن ها جهت شنیدن مکالمات - آن ها را همراهی کند.
گاهي پزشکان بیمار را به دیگر پزشکانی که در درمان سرطان تخصص دارند معرفی ميکنند، یا اینکه بیماران خودشان چنین درخواستی را مطرح ميكنند. معمولاً درمان ظرف چند هفته پس از تشخیص آغاز می شود، و بیماران فرصت دارند که با پزشک دربارۀ گزینه های درمانی صحبت کنند، نظر دوم بگیرند و اطلاعات خود را دربارۀ سرطان مثانه افزایش دهند.
گرفتن نظر دوم
بیمار ممکن است پیش از آغاز درمان، بخواهد دربارۀ تشخیص سرطان، مرحلۀ سرطان و برنامۀ درمانی نظر دومی را جویا شود. جمعآوری سوابق پزشکی و تعیین وقت برای ملاقات با پزشک دیگر شايد کمی زمان ببرد. در بیشتر موارد، یک تأخیر کوتاه موجب کاهش تأثیر درمان نخواهد شد.
برای یافتن پزشکی جهت گرفتن نظر دوم، چند روش وجود دارد:
· ممکن است پزشک بیمار، وی را به یک یا چند متخصص معرفی کند. متخصصانی که سرطان مثانه را درمان می کنند شامل جراحان، اورولوژیست ها، پزشکان سرطان شناس و اورولوژیست های سرطان شناس (Urologic Oncologists) هستند. در مراکز سرطان، این پزشکان اغلب با یکدیگر در غالب یک گروه همکاری می کنند.
با مراجعه به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان ميتوانيد اسامي مراكز درماني و نام پزشكان متخصص را در اين زمينه در سطح استان ها و شهرستان ها ملاحظه كنيد.
آمادگی برای درمان
پزشک با توجه به نیاز بیمار، یک برنامۀ درمانی برای وی درنظر می گیرد. این روش درمانی به نوع سرطان مثانه، مرحلۀ آن و درجۀ تومور بستگی دارد. (درجۀ تومور میزان شباهت سلول های سرطانی به سلول های طبیعی را بهدست ميدهد. همچنین سرعت رشد سرطان را نیز مشخص می-کند. سرطان هایی که درجۀ آن ها پایین تر است، معمولاً نسبت به سرطان هایی که درجۀ بالا دارند، کندتر گسترش می یابند.) پزشک عوامل دیگر از جمله سن بیمار و سلامت عمومی وی را نیز در نظر می گیرد.
بیمار پیش از آغاز درمان می تواند پرسش های زیر را از پزشک خود بپرسد:
· به کدام نو ع از سرطان مثانه مبتلا شد هام؟
· سرطان در چه مرحل هایست؟ آیا گسترش یافته است؟
· تومور چه درج های دارد؟
· چه گزینه های درمانی دارم؟ شما کدام یک را پیشن هاد می کنید؟ و چرا؟
· فواید مورد انتظار هر یک از روش های درمان چیست؟
· خطرات و عوارض جانبی احتمالی هر یک از روش های درمان چیست؟
· هزینۀ احتمالی درمان چقدر خواهد بود؟ آیا بیم هام این هزینه ها را پوشش می دهد؟
· تأثیر این روش درمان بر فعالیت های عادیم چگونه خواهد بود؟
لازم نیست افراد همۀ پرسش هایشان و پاسخ های آن ها را تن ها در یک نوبت بپرسند و درک کنند. فرصت های دیگری نیز خواهد بود تا در آن از پزشک بخواهند مواردی را که برایشان روشن نیست توضیح داده، و یا اطلاعات بیشتری در اختیار آن ها قرار دهد.
روش های درمانی
مبتلایان به سرطان مثانه گزینه های درمانی زیادی دارند. ممکن است تحت جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا درمان بیولوژیک قرار بگیرند. برخی از بیماران تحت ترکیبی از این روش ها قرار می گیرند.
بهترین منبع برای توصیف گزینه های درمانی و بحث دربارۀ نتایج مورد انتظار درمان، پزشک است.
بیمار شايد بخواهد دربارۀ شرکت در یک پژوهش بالینی – یک بررسی تحقیقاتی بر روی روش های درمانی جدید – با پزشک مشورت کند. پژوهش های بالینی گزینۀ مهمی برای مبتلايان به سرطان مثانه در تمام مراحل به شمار می رود. بخش «انتظاراتی که از تحقیقات بر روی سرطان میرود» اطلاعات بیشتری دربارۀ پژوهش های بالینی ارائه ميكند.
جراحی. درمانی رایج برای سرطان مثانه بهحساب می آید. نوع جر احی تا حدود زیادی به مرحله و درجۀ تومور بستگی دارد. پزشک می تواند اطلاعاتي دربارة انواع جراحی و اینکه کدامیک برای بیمار مناسب تر است در اختيار او قرار دهد.
· برش از طریق پیشابراه (Transurethral Resection): ممکن است پزشک سرطان مثان های را كه زود تشخیص داده شده (سطحی) با روش برش از طریق پیشابراه (Tur) درمان کند. در روش برش از طريق پيشابراه(Tur)، پزشک یک سیستوسکوپ را از طریق پیشابراه وارد مثانه می کند.
سپس از ابزاری که در انت هایش دارای یک حلقۀ سیمی است، برای برداشتن و سوزاندن تمام سلول های سرطانی باقیمانده بهوسیلۀ جریان الکتریکی، استفاده می کند. ممکن است لازم باشد برای انجام این عمل، بیمار در بیمارستان بستری شده و نیاز به بیهوشی داشته باشد. پس از اين عمل ممکن است بیمار تحت شیمی درمانی یا درمان بیولوژیک نیز قرار بگیرد.
· مثانهبرداری کامل (Radical Cystectomy): مثانهبرداری کامل، رایج ترین روش جراحی برای سرطان مثانه م هاجم بهشمار می رود. پزشک هنگامی از این نوع جراحی استفاده می کند که سرطان سطحی مثانه، بخش زیادی از مثانه را درگیر کرده باشد. مثانهبرداری کامل، بهمعنای برداشتن تمام مثانه، غدد لنفاوی مجاور آن، بخشی از پیشابراه و اندام های نزدیکی است که احتمال می رود سلول های سرطانی در آن ها وجود داشته باشند. در مردان، اندام های نزدیک که آن ها را برمی دارند عبارتند از پروستات، کیسه های منی، و بخشی از مجرای انتقال منی (Vas Deferens). در زنان، رحم، تخمدان ها، لوله های فالوپ و بخشی از واژن را برمی-دارند.
· مثانهبرداری جزئی (Segmental Cystectomy): در برخی موارد، ممکن است پزشک در فرایندی به نام مثانهبرداری جزئی، تن ها بخشی از مثانه را بر دارد. او هنگامی از این روش استفاده میکند که سرطان بیمار دارای درجۀ پایین باشد، به طوریکه دیوارۀ مثانه را تن ها در یک ناحیه مورد حمله قرار داده باشد.
گاهی، كه سرطان به خارج از مثانه سرایت كرده و نتوان تمام نواحي سرطانزده را کاملاً برداشت، جراح فقط مثانه را برمی دارد اما تلاش نمی کند تمام نواحی سرطانی را با جراحی از بدن خارج کند. و یا حتي ممکن است جراح مثانه را برندارد، و راه دیگری برای خروج ادرار از بدن باز کند. در چنین مواردی هدف از جراحی، ر هایی بیمار از سد شدن ادرار یا دیگر علائمی که بر اثر سرطان بهوجود آمد هاند، است.
وقتي كه تمام مثانه برداشته ميشود، جراح راه دیگری برای جمعآوری ادرار ایجاد می کند، مثلاً کیس های در خارج از بدن قرار ميدهند كه ادرار در آن جمع شود، یا اینکه جراح با استفاده از بخشی از روده ها، کیسۀ کوچکی را درون بدن تعبیه کند. بخش های «عوارض جانبی درمان» و «توانبخشی» اطلاعات بیشتری دربارۀ این فرایند ها دربردارند.
سؤالاتی که بیمار می تواند دربارۀ جراحی از پزشک بپرسد:
· چه نوع عمل جراحی بر روی من انجام خواهد گرفت؟
· پس از آنچه حالی خواهم داشت؟
· اگر دچار درد شدم، چه کاری براي تسكين آن خواهيد كرد؟
· چه مدت باید در بیمارستان بستری باشم؟
· آیا این عمل عوارض جانبی بلندمدت خواهد داشت؟
· كي می توانم به فعالیت های عادی زندگیم بپردازم؟
· آیا می توانم به شکل طبیعی ادرار کنم؟
· آیا جراحی بر امور جنسیم تأثیر می گذارد؟
· چند وقت یک بار باید برای انجام معاینه بروم؟
در پرتودرمانی (که رادیوتراپی هم نامیده می شود) از اشعه های با انرژی بالا به منظور از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. همانند جراحی، پرتودرمانی نیز یک روش درمانی موضعی (Local Therapy) است. این روش تن ها بر سلول های سرطانی موجود در ناحیۀ تحت درمان تأثیر میگذارد.
تعداد کمی از بیماران ممکن است پیش از جراحی و بهمنظور کوچک کردن تومور، تحت پرتودرمانی قرار بگیرند. دیگر بیماران پس از جراحی و بهمنظور از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است در ناحیۀ مزبور باقی مانده باشند، تحت پرتودرمانی قرار ميگيرند. گاهی، بیمارانی که نمیتوانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، پرتودرمانی ميشوند.
پزشکان از دو گونه پرتودرمانی برای درمان سرطان مثانه استفاده می کنند:
· پرتودرمانی خارجی: در این روش یک دستگاه بزرگ، از خارج از بدن به ناحی های که تومور در آن قرار دارد، اشعه می تاباند. دورۀ درمانی بیشتر افرادی که تحت پرتودرمانی خارجی قرار می گیرند، پنج روز در هفته و به مدت پنج تا هفت هفته است، آن هم به عنوان بیمار سرپایی. این زمان بندی با توجه به پخش شدن میزان کلی پرتو در تمام بدن، به حفاظت از سلول ها و بافت های سالم کمک می کند. در صورتی که بههمراه پرتودرمانی خارجی، از پرتودرمانی القایی (داخلی) نیز استفاده شود، دورۀ درمان کوتاه تر خواهد شد.
· پرتودرمانی داخلی: در این روش، پزشک یک مخزن کوچک حاوی مواد رادیواکتیو را از طریق پیشابراه و یا شکافی (Incision) درون شکم، داخل مثانه قرار می دهد. در این روش درمانی، بیمار باید چند روز در بیمارستان بستری باشد. برای محافظت از دیگران در برابر تشعشعات رادیواکتیو، ممکن است بیمار هنگامی که مخزن درون مثان هاش جای دارد، اجازۀ ملاقات نداشته باشد و یا تن ها برای مدت کوتاهی اجازۀ ملاقات داشته باشد. پس از خارج كردن مخزن القایی، دیگر رادیواکتیوی در بدن باقی نمی ماند.
برخی مبتلایان به سرطان مثانه هر دو نوع پرتودرمانی را دریافت می کنند.
پرسش هایی که بیمار می تواند از پزشک خود دربارۀ پرتودرمانی بپرسد:
· چرا به این روش درمان نیاز دارم؟
· پرتودرمانی چگونه انجام خواهد شد؟
· آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ و برای چه مدتی؟
· درمان چه زمانی آغاز می شود؟ و کِی به پایان خواهد رسید؟
· حالم در طول مدت درمان چگونه خواهد بود؟ آیا این روش عوارض جانبی هم دارد؟
· در طول مدت درمان چگونه از خودم مراقبت کنم؟
· چگونه متوجه میزان کارایی پرتودرمانی خواهیم شد؟
· آیا در حین درمان قادر خواهم بود به فعالیت های عادی خود بپردازم؟
· چند وقت یک بار باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنم؟
در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پزشک معمولاً از یک نوع دارو یا ترکیبی از چند دارو برای این منظور استفاده ميکند.
ممکن است پزشک برای بیمارانی که به سرطان مثانۀ سطحی مبتلا هستند، پس از برداشتن بافت های سرطانی با استفاده از تي.يو.آر (Tur)از شیمی درمانی درون - مثان های (Intravesical) استفاده کند. این درمان، یک درمان موضعی است. پزشک لول های (سوند) را در پیشابراه قرار می-دهد و دارو های مایع را از طریق سوند به داخل مثانه می ریزد. دارو ها به مدت چند ساعت در مثانه باقی می ماند. تأثیر عمدۀ این دارو ها بر سلول های موجود در مثانه است. معمولاً بیمار در این روش، هفت های یکبار و به مدت چند هفته تحتدرمان قرار می گیرد. اين روش گاهی تا یک سال و یک یا چند بار در ماه انجام میشود.
اگر سرطان به اعماق مثانه نفوذ کرده باشد یا به غدد لنفاوی یا دیگر اندام ها سرایت کرده باشد، دارو ها درون رگ بیمار تزریق ميشود. به این روش درمان، شیمی درمانی درونوریدی می-گویند. این شیوه، یک روش درمانی فراگیر است، به این معنا که دارو ها از طریق جریان خون به تقریباً تمام بدن می رسند. دارو ها را معمولاً با فاصله زماني مشخص به بيمار تزريق مي كنند. در فاصله بين تزريق ها، بدن فرصت مي يابد تا خود را بازسازي كند.
ممکن است بیمار تن ها تحت شیمی درمانی قرار بگیرد و یا در کنار شیمی درمانی از جراحی، پرتودرمانی یا هر دوی این روش ها نیز استفاده شود. معمولاً شیمی درمانی روشی است که در آن فرد بهعنوان بیمار سرپایی، در بیمارستان، درمانگاه یا مطب پزشک تحت درمان قرار می گیرد. با اینحال، با توجه به نوع دارو های مورد استفاده و وضعیت سلامت عمومی بیمار، گاهي لازم است بیمار مدتی در بیمارستان بستری و تحتنظر باشد.
در درمان بیولوژیک (که به آن ایمیونتراپی نیز می گویند) از توانایی هاي طبیعی بدن (سیستم ایمنی) برای مبارزه با سرطان استفاده می شود. در بیشتر مواقع از درمان بیولوژیک پس از تي.يو.آر (Tur) و به منظور درمان سرطان مثانۀ سطحی استفاده می شود. این روش به جلوگیری از بازگشت سرطان کمک می کند.
ممکن است پزشک از روش درمان بیولوژیکِ درون مثان های با محلول بي.سي.جي (bcg) استفاده کند. محلول بي.سي.جي (bcg) حاوی باکتری های زنده و ضعیف شده است. این باکتری ها، سیستم ایمنی را تحریک می کنند تا سلول های سرطانی موجود در مثانه را از بین ببرد. پزشک جهت وارد کردن این محلول به مثانه، از سوند استفاده می کند. بیمار باید حدود دو ساعت این محلول را درون مثان هاش نگه دارد. درمان با استفاده از محلول بي.سي.جي (bcg) معمولاً یک بار در هفته و به مدت شش هفته انجام می شود.
پرسش هایی که بیمار می تواند از پزشک خود دربارۀ شیمی درمانی یا درمان بیولوژیک بپرسد:
· چرا لازم است این روش درمانی را انجام دهم؟
· از چه دارویی استفاده می شود؟ چگونه آن را دریافت می کنم؟ این دارو چه کار می کند؟
· آیا دچار عوارض جانبی خواهم شد؟ دربارۀ این عوارض جانبی چه کاری از دستم برمی-آید؟
· دورۀ این درمان چقدر خواهد بود؟
· چند وقت یک بار باید برای معاینات مراجعه کنم؟
عوارض جانبی درمان سرطان
از آنجا که درمان سرطان می تواند به سلول ها و بافت های سالم نیز آسيب برساند، گاهی عوارض جانبی ناخواست های نیز بروز ميكند. این عوارض جانبی به عوامل بسیاری، از جمله نوع و میزان گستردگی درمان، بستگی دارند. همچنين عوارض جانبی در افراد مختلف متفاوت است و حتی ممکن است برای یک فرد، از یک دورۀ درمان به دورۀ دیگر نیز تغییر کند. پزشکان و پرستاران عوارض جانبی احتمالی درمان، و اینکه چگونه به بیمار کمک می کنند تا با آن ها برخورد کند را برای بیماران توضیح میدهند.
پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مقالة مفیدی دربارۀ روش های درمان سرطان و کنار آمدن با عوارض جانبی آن ها تهیه کرده است. برای دسترسی به دیگر منابع اطلاعاتی دربارۀ عوارض جانبی به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه کنید.
جراحی
بیماران طی چند روز پس تي.يو.آر (Tur)، ممكن است کمی خون در ادرار خود ملاحظه کنند و یا در هنگام ادرار دچار درد یا مشکلاتی شوند. گذشته از این موارد، تي.يو.آر (Tur) معمولاً مشکلات زیادی ایجاد نمی کند.
بیشتر بیماران طی چند روز اول پس از برداشتن مثانه احساس درد و ناراحتی می کنند. با اینحال، می توان با دارو این درد را م هار کرد. بیماران باید بتوانند بهراحتی دربارۀ روش م هار دردشان با پزشک یا پرستار صحبت کنند. همچنین، احساس خستگی و ضعف برای مدتی عادی محسوب میشود. مدت زمان بهبودی پس از جراحی برای هر فرد متفاوت است.
پس از مثانهبرداری جزئی، ممکن است بیماران نتوانند به میزان سابق ادرار را در مثانه شان نگه دارند، و لازم باشد دفعات بیشتری ادرار کنند. در بیشتر موارد، این مشکل موقتی است، اما برخی از بیماران دچار تغییراتی بلند مدت در میزان ادراری که می توانند در مثانه شان نگه دارند، ميشوند.
در صورتی که جراح مثانه را کلاً بردارد، لازم است برای بیمار راهی جدید برای ذخیرۀ ادرار و ادرار کردن ایجاد شود. یک روش معمول این است که، جراح از قسمتی از رودۀ کوچک بیمار برای درست کردن لول های جدید برای عبور ادرار استفاده می کند. جراح، یک سر این لوله را به پیشابراه و سر دیگرش را به مدخلی جدیدی که در دیوارۀ شکم ایجاد می کند، وصل می کند. به این مدخل جدید، د هانه (Stoma) می گویند. یک کیسۀ نازک به منظور جمع کردن ادرار روي د هانه نصب می شود، و با چسبی مخصوص در محل خود محکم مي شود. به عمل جراحی که جهت ایجاد روزنه انجام می شود، اوروستومی (Urostomy) یا اُستومی (Ostomy) می گویند. بخش «توانبخشی پس از سرطان مثانه» اطلاعات بیشتری دربارۀ چگونگی مراقبت بیماران از د هانه را دربردارد.
در مورد برخی از بیماران، پزشک می تواند از قسمتی از رودۀ کوچک بیمار، محفظ های برای جمعآوری ادرار را به نام مخزن نگهدارنده (Continent Reservoir) در درون بدن وی درست کند. در این موارد، ادرار بهجای اینکه در کیسه جمع شود، وارد محفظه می شود. جراح این محفظه را به پیشابراه یا به د هانه وصل می کند. اگر جراح این محفظه را به د هانه وصل کند، بیمار برای ادرار کردن از سوند استفاده می کند.
جراحی مربوط به سرطان مثانه می تواند روی زندگی جنسی بیمار اثر بگذارد. به دلیل اینکه جراح در مثانهبرداری کامل در زنان، رحم و تخمدان ها را برمی دارد و آن ها دیگر قادر به بچه دار شدن نخواهد بود. همچنین بلافاصله پس از جراحی، یائسگی نیز آغاز ميشود.
گرگرفتگی و دیگر علائم یائسگیِ پس از جراحی، ممکن است شدیدتر از علائمی باشد که بر اثر یائسگیِ طبیعی روی می دهد. بسیاری از زنان برای ر هایی از این مشکلات، از هورمون درمانی جایگزین (Hrt) استفاده می کنند. اگر جراح در حین عمل مثانهبرداری کلی، بخشی از واژن را نیز بردارد، عمل آمیزش جنسی نیز دشوار ميشود.
در گذشته، تقریباً تمام مردان پس از مثانهبرداری کلی، به لحاظ جنسی ناتوان می شدند، اما پیشرفت هایی که در جراحی بهدست آمده، این امکان را برای برخی از مردان فراهم کرده است که دچار این مشکل نشوند. در بدن مردانی که غدۀ پروستات و کیسه های منی شان برداشته شده، دیگر مایع منی ساخته نمی شود، بنابراین آن ها دچار اُرگاسم خشک (Dry Orgasm) خواهند بود. مردانی که می خواهند پدر باشند، می توانند پیش از جراحی فرایند ذخیره سازی اسپرم، و پس از آن بازیابی اسپرم را در نظر بگیرند.
طبیعی است که بیمار دربارۀ تأثیرات سرطان مثانه بر زندگی جنسی خود، نگران باشد، بخواهد دربارۀ عوارض جانبی احتمالی و مدت زمانی که تأثیرات این عوارض جانبی به طول می انجامد با پزشك صحبت کند. دورنمای وضعیت بیمار هرچه باشد، اینکه بیمار و شریک زندگی اش دربارۀ احساسات خود صحبت کنند و به یکدیگر در یافتن راه هایی برای ابراز صمیمیتشان در حین درمان و پس از آن کمک کنند، می تواند به آن ها ياري رساند.
پرتودرمانی
عوارض جانبی پرتودرمانی عمدتاً به میزان پرتوی مورد استفاده در درمان و اینکه کدام قسمت از بدن تحت پرتودرمانی قرار می گیرد، بستگی دارد. به احتمال زیاد بیماران در حین پرتودرمانی بهشدت احساس خستگی خواهند کرد، به خصوص در چند هفتۀ پس از به پایان رسیدن درمان. استراحت مهم است، اما پزشکان معمولاً به بیمارانشان توصیه می کنند که تا جایی که امکان دارد فعالیت کنند. عوارض جانبی پرتودرمانی عمدتاً به میزان پرتوی مورد استفاده در درمان و اینکه کدام قسمت از بدن تحت پرتودرمانی قرار می گیرد، بستگی دارد. به احتمال زیاد بیماران در حین پرتودرمانی بهشدت احساس خستگی خواهند کرد، به خصوص در چند هفتۀ پس از به پایان رسیدن درمان. استراحت مهم است، اما پزشکان معمولاً به بیمارانشان توصیه می کنند که تا جایی که امکان دارد فعالیت کنند.
ممکن است پرتودرمانی خارجی موجب شود رنگ پوست در نواحی تحت تابش اشعه، به شکل بازگشت ناپذیری تیره یا «برنزه» شود. بیماران معمولاً در ناحیۀ تحت درمان دچار ریزش مو می-شوند و پوستشان قرمز، خشک، حساس و دچار خارش ميشود. این مشکلات موقتی است، و پزشک می تواند برای مداواي آن ها روش هایی را توصیه کند.
پرتودرمانی در ناحیۀ شکم ممكن است موجب حالت تهوع، استفراغ، اس هال یا ناراحتی در حین تخليه ادرار شود. پزشک می تواند دارو هایی را تجویز کند که شدت این عوارض را کاهش دهند.
پرتودرمانی در ناحیۀ شکم ممكن است موجب حالت تهوع، استفراغ، اس هال یا ناراحتی در حین تخليه ادرار شود. پزشک می تواند دارو هایی را تجویز کند که شدت این عوارض را کاهش دهند. همچنین پرتودرمانی می تواند گلبول های سفید - یعنی سلول هایی که در برابر عفونت از بدن محافظت می کنند را كاهش دهد. در صورت پایین بودن میزان سلول های خونی، پزشک یا پرستار روش هایی را برای پیشگیری از عفونت توصیه ميكنند. و نيز تا زمانی که تعداد سلول های خونی بیمار بهبود نیابد، پزشك ادامة پرتودرمانی را به تأخير مياندازد، او مرتباً تعداد سلول های خونی بیمار را بررسی می کند و در صورت لزوم جدول زمان بندی درمان را تغییر می دهد.
پرتودرمانی عليه سرطان مثانه، می تواند هم در مردان و هم در زنان مشکلات جنسی ایجاد کند. زنان دچار خشکی واژن ميشوند و مردان نیز در نعوظ مشكلاتي پيدا ميكنند.
با آنكه عوارض جانبی پرتودرمانی می تواند آزاردهنده باشد، پزشک معمولاً آن ها را درمان یا م هار ميکند. همچنین دانستن اینکه در بیشتر موارد، عوارض جانبی این روش دائمی نیستند، تا حدودی به بيمار آرامش ميبخشد.
شیمی درمانی
عوارض جانبی شیمی درمانی عمدتاً به نوع و مقدار دارویی که بیمار دریافت می کند و نحوۀ دریافت آن ها بستگی دارد. علاوه بر این، مانند دیگر روش های درمانی، عوارض جانبی در افراد مختلف، متفاوت است.
دارو های ضد سرطانی که درون مثانه قرار داده می شوند موجب الت هاب، کمی ناراحتی یا خونریزی می شود که تا چند روز پس از پایان درمان نیز ادامه می یابد. برخی از دارو ها در صورتی که با پوست یا اندام تناسلی تماس پیدا کنند، ممکن است موجب کهیر و جوش شوند.
شیمی درمانی فراگیر، بر تمام سلول های موجود در سراسر بدن که به سرعت تقسیم می شوند، از جمله سلول های خونی تأثیر می گذارد. سلول های خونی با عفونت مبارزه می کنند، به انعقاد خون کمک می کنند و به تمام بدن اکسیژن می رسانند. هنگامی که دارو های ضدسرطان به سلول های خونی آسیب می رسانند، بیمار با احتمال بیشتری به عفونت دچار می شود، بهسادگی دچار کبودی یا خونریزی ميشود و نیز انرژی کمتری خواهد داشت. از طرفی سلول های موجود در ریشۀ مو و در ج هاز هاضمه نیز به سرعت تقسیم می شوند. بنابراین، ممکن است بیماران دچار ریزش مو و یا دیگر عوارض جانبی مثل از دست دادن اشت ها، حالت تهوع و استفراغ یا زخم های د هانی شوند. معمولاً، این عوارض جانبی در طول دوره های بهبودی بین درمان و یا پس از به پایان رسیدن آن، به تدریج از بین می روند.
برخی دارو های مورد استفاده در درمان سرطان مثانه موجب آسیب رسیدن به کلیه ها ميشوند. بهمنظور محافظت از کلیه ها، لازم است بیماران به میزان بسیار زیادی مایعات مصرف کنند. از اينرو پرستار پیش از درمان یا پس از آن از طریق رگ مایعات تزریق مي کند. همچنین، گاهي لازم است بیمار در حین درمان با این دارو ها نیز به میزان زیادی مایعات مصرف کند.
برخی دارو های خاص ضد سرطان می توانند موجب سوزن سوزن شدن انگشتان دست، زنگ زدن گوش ها یا از دست دادن شنوایی شوند. این مشکلات پس از به پایان رسیدن درمان به احتمال زياد متوقف ميشوند.
درمان بیولوژیک
درمان با محلول بي.سي.جي (Bcg) موجب الت هاب مثانه ميشود. بیماران احساس نیاز فوری به ادرار کردن پيدا ميكنند و بهخصوص ادرار کردن، ممكن است همراه با درد باشد. برخی بیماران در ادرارشان خون ديده ميشود، یا دچار حالت تهوع، تب با درجۀ پایین و یا لرز ميشوند.
تغذیه
بیماران بايد در حین درمان تغذیۀ خوب داشته باشند. آن ها به میزان کافی کالری نیاز دارند تا بتوانند وزن مناسب داشته باشند و به پروتئین نیاز دارند تا بتوانند قدرتشان را حفظ کنند. تغذیۀ خوب اغلب به مبتلایان به سرطان کمک می کند تا حال بهتر و انرژی بیشتری داشته باشند.
اما تغذیۀ خوب نيز گاهي دشوار است. معمولاً بیماران در صورت احساس ناراحتی یا خستگی، اشت های غذا خوردن ندارند، و عوارض جانبی درمان، مانند کماشت هایی، حالت تهوع یا استفراغ مشکلساز ميشوند و گاهي طعم غذا ها از نظر بیمار متفاوت جلوه ميكند.
پزشک، متخصص تغذیه یا دیگر ارائه دهندگان خدمات بهداشتي مي توانند راه هایی برای یک رژیم غذایی مناسب پیشن هاد کنند. بیماران و اعضای خانواده شان می توانند مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) با عنوان «توصیه- های تغذی های برای مبتلایان به سرطان»، که حاوی تعداد زیادی توصیه های مفید و دستور تهیه غذا های متنوع است را مطالعه کنند. چگونگی دریافت این مقالات در بخش «مقاله هاي پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) » آمده است.
توانبخشی
توانبخشی بخش مهمی از روند مراقبت از بيماران سرطاني محسوب می شود. تيم درماني تمام تلاش خود را انجام می دهد تا بیمار هرچه سریع تر به فعالیت های معمول خود بازگردد.
لازم است بیمارانی که در شکمشان د هانه ایجاد شده است، نحوۀ مراقبت از آن را بیاموزند. پزشكان یا پرستاران می توانند در این امر به بیماران یاری کنند. این متخصصان اغلب پیش از جراحی با بیماران ملاقات می کنند تا به آن ها بگویند انتظار چه چیزی را باید داشته باشند. آن ها به بیماران میآموزند که پس از جراحی چگونه از خودشان و روزنۀ شکمشان مراقبت کنند. همچنین با بیماران دربارۀ روش زندگی، شامل مسائل احساسی- عاطفی، جسمانی و جنسی صحبت می کنند. و در صورت لزوم اطلاعات مربوط به مراجع و گروه های حمایتی را در اختیار بیماران قرار ميدهند.
پیگیری سلامت بیمار پس از درمان
پیگیری سلامت بیمار پس از درمان سرطان مثانه بسیار مهم است. سرطان مثانه ممكن است دوباره در مثانه یا محل دیگری از بدن بروز كند. بنابراین، بيماراني که به سرطان مثانه مبتلا بود هاند بايد با پزشك خود دربارۀ احتمال عود سرطان صحبت کنند.
اگر سرطان عود كند در صورتی که مثانه را برنداشته باشند، پزشک عمل مثانهبرداری را انجام داده و هر تومور سطحی جدیدی را که ایجاد شده باشد، برمی دارد. از بیماران آزمایش ادرار به عمل ميآید تا وجود نشانه های سرطان در آن بررسی شود. ممکن است پیگیری سلامت بیمار پس از درمان شامل آزمایش خون، عکسبرداری با اشعۀ ایکس یا دیگر آزمایش ها نیز بشود.
افراد نباید دربارۀ صحبت پیرامون پیگیری سلامتشان پس از درمان با پزشک درنگ کنند. با پیگیری مرتب وضع بیمار پس از درمان، پزشک متوجه هر تغییری خواهد شد و بنابراین هر مشکلی را می توان هرچه سریع تر درمان کرد. اگر سلامت افرادی که قبلاً به سرطان مثانه مبتلا شده باشند، بین دو جلسۀ معاینه دچار مشکل شود، باید این مشكلات را بلافاصله پس از بروز به پزشک خود اطلاع دهند.
حمایت از حقوق بيماران مبتلا به سرطان مثانه
کنار آمدن با یک بیماری جدی مثل سرطان کار آسانی نیست. برخی افراد متوجه می شوند که برای کنار آمدن با جنبه های عاطفی و عملی بیماریشان به کمک نیاز دارند. گروه های حمایتی می توانند مفید واقع شوند. در این گروه ها، بیماران و یا اعضای خانواده هایشان دور هم جمع می شوند تا تجربه هايشان دربارۀ چگونگي کنار آمدن با سرطان و عوارض درمان آن را با یکدیگر در ميان بگذارند. بیماران ميتوانند با یکی از اعضای گروه بهیاری خود دربارۀ یافتن یک گروه حمایتی مشورت کنند.
ممکن است نگرانی كساني که به سرطان مبتلا هستند مربوط به مراقبت از اعضای خانواده-شان، حفظ شغلشان یا رسیدگی به امور روزمره شان باشد. مسایل مربوط به روش های درمانی و مدیریت عوارض جانبی پس از آن ها، بستری شدن در بیمارستان و مخارج آن نیز از جمله نگرانی- های معمول این افراد است. پزشکان، پرستاران و دیگر اعضای گروه بهیاری به پرسش های این بيماران دربارۀ درمان، اشتغال یا دیگر فعالیت ها پاسخ می دهند. گفتوگو با مددکار اجتماعی، مشاور یا یکی از معتمدین مذهبی می تواند برای كساني که ميخواهند دربارۀ احساسات یا نگرانی هایشان حرف بزنند، مفید باشد. اغلب، مددکار اجتماعی می تواند مراجعی را معرفی کند که بتوانند در امور توانبخشی، حمایت عاطفی، کمک های مالی، حمل ونقل یا مراقبت در منزل به مبتلایان به سرطان یا اعضای خانواده شان کمک کنند.
مقالات مربوط به چگونگي کنار آمدن با سرطان و نیز مراجع دیگر (ncii) در «منابع اطلاعاتی پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) » آمده است و در دسترس است.
انتظاراتی که از تحقیقات بر روی سرطان می رود
پزشکان در سراسر ج هان در حال انجام پژوهش های بالینی متعدد و متنوعی هستند. پژوهش های بالینی، بررسی های تحقیقاتی هستند که افراد به صورت داوطلبانه در آن ها شرکت می کنند. پزشکان در حال مطالعه بر روی روش های جديد درمان سرطان مثانه و جلوگیری از بازگشت آن هستند. تاکنون پیشرفت هایی در این زمینه بهدست آمده است، و پژوهشگران در حال بررسی روش های مؤثرتری هستند.
بیمارانی که در پژوهش های بالینی شرکت می کنند، اولین كساني هستند که از مزایای روش های درمانی جدیدی که در تحقیقات پیشین نتایج امیدوارکنند های داشت هاند، بهره مند ميشوند. همچنین این بيماران با یاری به پزشکان در به دست آوردن اطلاعات بیشتر دربارۀ سرطان، کمک شایان توجهی به علوم پزشکی می کنند. گرچه پژوهش های بالینی ممکن است با خطراتی همراه باشد، ولي پژوهشگران جهت محافظت از بیمارانشان، تمهیدات زیادی را می اندیشند.
بیمارانی که مایل به شرکت در بررسی های بالینی هستند باید با پزشک خود مشورت کنند. همچنین مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان با عنوان شرکت در بررسی های تحقیقاتی مربوط به درمان سرطان در دسترس آن هاست. در این مقاله توضیح داده شده که پژوهش های بالینی چگونه انجام می شوند و خطرات و مزایای احتمالی آن ها نیز شرح داده شده است. پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) اطلاعات كلي مربوط به پژوهش های بالینی را در بر دارد.
پزشکان در حال بررسی جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، درمان بیولوژیک و ترکیبی از این روش ها هستند. روشی دیگر که در دست بررسی است، درمان فوتودینامیک (Photodynamic Therapy) نام دارد، که در آن از دارو هایی استفاده می شود که با قرار گرفتن در معرض نوری ویژه فعال می شوند. پس از آنکه سلول های سرطانی دارو را جذب کردند، پزشک نوری ویژه را با استفاده از سیستوسکوپ به درون مثانه می تاباند. با این کار، دارو ها فعال شده و سلول های سرطانی را از بین می برند.
پزشکان در حال بررسی این سؤال هستند که آیا با مصرف میزان بالای ویتامین ها یا دارو هایی خاص می توان از بازگشت سرطان مثانه پس از پایان درمان جلوگیری کرد یا خیر؟
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
آنچه باید دربارۀ سرطان لنفوم هوچکین بدانید
What You Need To Know About Hodgkin Lymphoma
دربارۀ این مقاله
این مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي موسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان www.ncii.ir دربارۀ سرطان لنفوم هوچكين* نگاشته شده، سرطانی که در سیستم ایمنی آغاز میشود. به این نوع سرطان، سرطان هوچكين نیز میگویند.
تحقیقات روی سرطان، منجر به پیشرفتهایی در مبارزه با سرطان لنفوم هوچكين شده است. امروزه میتوان بیشتر كساني که سرطان لنفوم هوچكين در آنها تشخیص داده شده را درمان، یا بیماریشان را برای چندین سال مهار کرد. تحقیقات مداوم، این نوید را میدهند که میتوان در آینده انتظار داشت تعداد بیشتری از مبتلایان به این سرطان با موفقیت درمان شوند.
این مقاله منحصراً دربارۀ سرطان لنفوم هوچكين است. و حاوي مطلبي در مورد سرطان لنفوم غیرهوچكين (NHL) نيست.
بيماراني که به سرطان لنفوم غیرهوچكين مبتلا هستند، گزینههای درمانی متفاوتی دارند. آنها میتوانند بهجای مطالعۀ این مقاله ، مقالة آنچه باید دربارۀ سرطان لنفوم غیرهوچكين بدانید را بخوانند.
در این مقاله دربارۀ تشخیص، تعیین مرحلۀ سرطان، درمان و پیگیری سلامت بیمار پس از درمان صحبت شده است. دانستن مراقبتهای پزشکی مربوط به سرطان لنفوم هوچكين میتواند به بيماران کمک کند تا نقش فعالی در انتخاب گزینههای درمانی خود داشته باشند.
در این مقاله، فهرستی از سؤالهايي که میتوانید آنها را از پزشک خود بپرسید آمده است. بسیاری، همراه داشتن فهرست پرسشهای مورد نظر خود را در جلسۀ ملاقات با پزشک مفید میدانند. برای به یاد داشتن صحبتهای پزشک میتوانید یادداشتبرداری کنید و یا از او اجازه بگیرید تا حرفهايش را ضبط کنید. همچنین ميتوانيد هنگام ملاقات با پزشک، یکی از اعضای خانواده یا دوستان را– بهمنظور شرکت در بحثها، یاداشتبرداری یا تنها برای گوش کردن به مطالب مطرح شده- همراه خود ببريد.
معنای کلماتی که به شکل مورب (ايرانيك) نوشته شدهاند در لغتنامه موجود است. معني این كلمات در لغتنامه توضیح داده شدهاند. و تلفظ صحیح آنها آمده است.
سرطان لنفوم هوچكين چیست؟
سلولهای لنفوم هوچكين
لنفوم هوچكين، سرطانی است که در سلولهای سیستم ایمنی آغاز میشود. سیستم ایمنی وظیفۀ مبارزه با عفونتها و دیگر بیماریها را دارد.
دستگاه لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی است، و شامل اجزای زیر است:
- عروق لنفاوی: دستگاه لنفاوی دارای شبکهای از عروق لنفاوی است. عروق لنفاوی در تمام بافتهای بدن گستردهاند.
- لنف: عروق لنفاوی حامل مایع شفافی بهنام لنف هستند. لنف حاوی گلبولهای سفید است، بهخصوص لنفوسیتهایی مانند سلولهای بی (B) و سلولهای تی (T).
- غدد لنفاوی: عروق لنفاوی به تودههای بافتی کوچک و گردی به نام غدد لنفاوی متصلند. گروههایی از غدد لنفاوی را میتوان در گردن، زیر بغلها، قفسۀ سینه، شکم و کشالۀ ران یافت. غدد لنفاوی گلبولهای سفید را ذخیره میکنند. آنها باکتریها یا دیگر مواد مضری را که ممکن است وارد لنف شده باشند گرفتار کرده و از بین میبرند.
- بخشهای دیگر دستگاه لنفاوی: بخشهای دیگر دستگاه لنفاوی عبارتند از لوزهها، غدۀ تیموس و طحال. همچنین میتوان بافتهای لنفاوی را در بخشهای دیگر بدن، از جمله معده، پوست و رودۀ کوچک نیز یافت.
لوزه
غدۀ تیموس
دیافراگم
غدد لنفاوی
طحال
عروق لنفاوی
این شکل غدد لنفاوی بالا و پایین دیافراگم را نشان میدهد. همچنین عروق لنفاوی، لوزهها، غدۀ تیموس و طحال نیز در آن مشخص شدهاند.
از آنجا که بافتهای لنفاوی در بسیاری از قسمتهای بدن وجود دارند، لنفوم هوچكين میتواند تقریباً در هر قسمتی از بدن آغاز شود. معمولاً، این سرطان اول در غدد لنفاوی بالای دیافراگم – ماهیچهای باریک که قفسۀ سینه را از شکم جدا میکند- دیده میشود. اما ممکن است لنفوم هوچكين، در یک گروه از غدد لنفاوی دیده شود. گاهی این سرطان در دیگر بخشهای دستگاه لنفاوی آغاز میشود.
سلولهای لنفوم هوچكين
لنفوم هوچكين وقتي ایجاد میشود که یک لنفوسیت (معمولاً از نوع سلول بی(B)) غيرطبيعي شود. این سلول غيرطبيعي را سلول رید - اشتنبرگ (Reed-Stenberg Cell) مینامند. (به تصویر زیر نگاه کنید.)
سلول رید - اشتنبرگ برای تکثیر خود، شروع به تقسیم شدن میکند. سلولهای جدید نیز به نوبۀ خود دوباره و چندباره تقسیم میشوند و سلولهای غیرطبیعی بیشتری ایجاد میکنند. این سلولهای غيرطبيعي وقتي باید، نمیمیرند. همچنین از بدن در برابر عفونتها یا دیگر بیماریها نیز محافظت نمیکنند. افزایش تدریجی سلولهای اضافی، موجب تشکیل تودهای بافتی بهنام غده یا تومور میشود.
برای آگاهي بیشتر دربارۀ سرطان لنفوم هوچكين گسترش يافته به بخش تعیین مرحلۀ سرطان مراجعه کنید.
سلول رید-اشتنبرگ لنفوسیت طبیعی
سلولهای رید-اشتنربگ بزرگتر از سلولهای طبیعی هستند.
عوامل خطرزا
پزشکان چیز زیادی دربارۀ دلیل ابتلای یک فرد به سرطان لنفوم هوچكين و عدم ابتلای فردی دیگر را به این نوع سرطان نمیدانند. اما بررسیها نشان داده برخی عوامل خطرزا، احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش میدهند.
عوامل خطرزای مربوط به سرطان لنفوم هوچكين عبارتند از:
- برخی از ویروسها: ابتلا به ویروس اپشتاین - بار (EBV) یا ویروس اختلال در سیستم ایمنی انسانی (Human Immunodeficiency Virus) (HIV) میتواند خطر ابتلا به لنفوم هوچكين را افزایش دهد. لنفوم مسری نیست.
- سیستم ایمنی ضعیف: اگر فردی سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد (مثلاً در صورت ابتلا به یک بیماری وراثتی یا استفادۀ داروهای خاص پس از پیوند عضو)، خطر ابتلا به لنفوم هوچكين در وی بالا میرود.
- سن: لنفوم هوچكين در میان نوجوانان و بزرگسالان 15 تا 35 ساله، و بزرگسالانی که بالای 50 سال سن دارند، شایعتر است.
- سابقۀ خانوادگی: احتمال ابتلای اعضای خانواده - بهخصوص برادران و خواهران- فرد مبتلا به لنفوم هوچكين یا دیگر انواع لنفوم، به این سرطان بیشتر از دیگران است.
داشتن یک یا چند عامل خطرزا به معنای ابتلای قطعی فرد به لنفوم هوچكين نیست. بیشتر آنهايي که دارای عوامل خطرزا هستند، هرگز به سرطان مبتلا نمیشوند.
علائم
لنفوم هوچكين میتواند موجب بروز علائم متعددی شود:
- تورم (بدون درد) غدد لنفاوی موجود در گردن، زیر بغلها یا کشالۀ ران.
- کاهش بیدلیل وزن.
- تب دائم.
- تعرق شدید شبانه.
- خارش پوست.
- سرفه، مشکلات تنفسی یا درد قفسۀ سینه.
- ضعف یا خستگی دائم.
در بیشتر موارد، این علائم ناشی از سرطان نیستند. عفونتها یا دیگر بیماریها هم میتوانند موجب بروز این علائم شوند. كسي که این علائم را بیش از دو هفته داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند تا مشکلاتش تشخیص داده شده و درمان شود.
تشخیص
انواع لنفوم هوچكين
در صورتیکه غدد لنفاوی شما متورم شده یا علائمی دارید که ممکن است ناشی از لنفوم هوچكين باشد، پزشک تلاش میکند تا دلیل این مشکل را بیابد، و در اين جهت دربارۀ سابقۀ پزشکی شخصی و خانوادگي شما سؤالهايي خواهد كرد.
ممکن است لازم باشد برخی از آزمایشهای زیر روی شما انجام شود:
- معاینۀ فیزیکی: پزشک، وجود تورم در غدد لنفاوی را در گردن، زیر بغل و کشالۀ ران معاینه میکند. وی همچنین وجود تورم را در طحال یا کبد نیز مورد بررسی قرار ميدهد.
- آزمایشهای خون: آزمایشگاه، آزمایش شمارش کامل سلولهای خون را جهت بررسی تعداد گلبولهای سفید و سلولها و مواد دیگر انجام میدهد.
- عکسبرداری از قفسۀ سینه با اشعۀ ايكس: تصاویری که با استفاده از اشعۀ ايكس گرفته شدهاند، ممکن است غدد لنفاوی متورم یا دیگر نشانههای بیماری را در قفسۀ سینۀ شما نشان دهند.
- نمونهبرداری: نمونهبرداری تنها روش قطعی تشخیص لنفوم هوچكين است. ممکن است پزشک یک غدۀ لنفاوی شما را بهطور کامل بردارد (نمونهبرداری کامل
(Excisional Biopsy)) و یا تنها بخشی از یک غدۀ لنفاوی را بردارد (نمونهبرداری برشی (Incisional Biopsy)). معمولاً نمیتوان با یک سوزن ظریف (بیوپسی سوزنی) از غدۀ لنفاوی به میزانی که برای آسیبشناس جهت تشخیص وجود لنفوم هوچكين کافی باشد، نمونه برداشت. بهترین روش، برداشتن کامل غدۀ لنفاوی است.
آسیبشناس از یک میکروسکوپ استفاده میکند تا وجود سلولهای لنفوم هوچكين را در این بافت بررسی کند. بيماري که به لنفوم هوچكين مبتلاست، معمولاً سلولهای بزرگ و غیرطبیعی به نام سلولهای رید – اشتنبرگ دارد. این سلولها در بدن كساني که به سرطان لنفوم مبتلا نيستند دیده نمیشود. به تصویر سلول رید- اشتنبرگ نگاه کنید.
سؤالهايي که میتوانید قبل از نمونهبرداری از پزشک بپرسید:
- نمونهبرداري چگونه انجام ميشود؟
- آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟
- آیا بايد برای آماده شدن جهت نمونهبرداری، کاری انجام دهم؟
- چقدر طول میکشد؟ آیا در طول نمونهبرداری هشیار خواهم بود؟ آیا نمونهبرداری درد دارد؟
- آیا خطراتی هم دارد؟ احتمال تورم، عفونت یا خونریزی پس از نمونهبرداری چقدر است؟
- چقدر طول میکشد تا بهبود پیدا کنم؟
- چه زمانی نتایج نمونهبرداری را خواهم فهمید؟ چه کسی نتایج را برایم توضیح خواهد داد؟
- اگر سرطان داشته باشم، چه کسی دربارۀ گامهای بعدی با من صحبت خواهد کرد؟ چه زمانی؟
انواع لنفوم هوچكين
آسیبشناس در صورت پی بردن به وجود سرطان لنفوم هوچكين، نوع آن را گزارش میدهد. سرطان لنفوم هوچكين دو نوع عمده دارد:
- لنفوم هوچكين کلاسیک: بیشتر مبتلایان به سرطان لنفوم هوچكين، به نوع کلاسیک آن مبتلا هستند. سلول رید - اشتنبرگ شبیه به این تصویر است.
- لفنوم هوچكين ندولر با غلبه لنفوسيتي (Nodular Lymphocyte-Predominant Hodgkin Lymphoma): این نوع لنفوم هوچكين بسیار نادر است. به سلول غیرطبیعی این نوع، سلول پاپکُرن (Popcorn Cell) میگویند. ممکن است درمان این نوع سرطان، با نوع کلاسیک آن متفاوت باشد.
تعیین مرحلۀ سرطان
پزشک برای تعیین بهترین برنامۀ درمانی لازم است میزان گسترش (مرحلۀ) لنفوم هوچكين را بداند. تعیین مرحلۀ سرطان، تلاشی دقیق جهت پی بردن به آن نواحی از بدن است که درگیر سرطان هستند.
لنفوم هوچكين معمولاً از یک گروه از غدد لنفاوی به گروهی دیگر سرایت میکند. مثلاً، لنفومی که در غدد لنفاوی گردن آغاز میشود، ممکن است اول به غدد لنفاوی بالای تَرقوهها، و سپس به غدد لنفاوی زیر بغلها و درون قفسۀ سینه سرایت کند.
به مرور، سلولهای لنفوم میتوانند به عروق خونی حمله کرده و تقریباً به تمام قسمتهای بدن سرایت کنند. مثلاً ممکن است به کبد، ریهها و مغز استخوان حمله کنند.
تعیین مرحلۀ سرطان شامل یک یا چند آزمایش زیر است:
- سی.تی.اسکن: به وسیلۀ یک دستگاه اشعۀ ايكس متصل به کامپیوتر، تعدادی عکس دقیق از قفسۀ سینه، شکم و لگن بیمار میگیرند. ممکن است به بیمار مادۀ حاجب (Contrast Material) تزریق کنند. همچنین ممکن است از بیمار بخواهند نوع دیگری از مادۀ حاجب را بنوشد. مادۀ حاجب مشاهدۀ غدد لنفاوی متورم و دیگر نواحی شکم را در تصاوير اشعۀ ايكس برای پزشک سادهتر میکند.
- ام آر آی: از یک دستگاه قوی مغناطیسی متصل به کامپیوتر برای تهیۀ عکسهای دقیق از استخوانها، مغز یا دیگر بافتهای بیمار استفاده میکنند. پزشک میتواند این عکسها را روی مانیتور مشاهده و یا آنها را روی فیلم چاپ کند.
- اسكن PET: به بیمار مقدار کمی ماده قندي رادیواکتیو تزریق میکنند. سپس بهوسیلۀ دستگاهی از چگونگی مصرف آن قند توسط سلولهای بدن عکسهای کامپیوتری میگیرند. سلولهای لنفوم این قند را سریعتر از سلولهای طبیعی مصرف میکنند، و تصویر نواحی آلوده به لنفوم، در عکسها واضحتر از دیگر نواحی خواهد بود.
- نمونهبرداری از مغز استخوان: پزشک از سوزنی ضخیم برای برداشتن نمونۀ کوچکی از استخوان و مغز استخوان لگن خاصره یا یک استخوان بلند دیگر استفاده میکند، وسپس آسیبشناس نمونه را به لحاظ وجود سلولهای لنفوم هوچكين مورد بررسي قرار ميدهد.
دیگر روشهای تعیین مرحلۀ سرطان میتواند شامل نمونهبرداری از غدد لنفاوی دیگر، کبد یا بافتهای دیگر باشد.
پزشک موارد زیر را جهت تعیین مرحلۀ لنفوم هوچكين در نظر میگیرد:
- تعداد غدد لنفاوی دارای سلولهای لنفوم هوچكين.
- اینکه این غدد لنفاوی در یک طرف دیافراگم قرار دارند، یا در هر دو طرف آن (این تصویر را ببینید).
- اینکه سرطان به مغز استخوان، طحال، کبد یا ریه سرایت کرده است یا نه؟
مراحل لنفوم هوچكين بهترتيب زیر تعریف میشوند:
- اِی (A): بیمار کاهش وزن، تعرق شبانۀ شدید یا تب ندارد.
- بی (B): بیمار دچار کاهش وزن، تعرق شبانۀ شدید یا تب شده است.
درمان
شیمیدرمانی
پرتودرمانی
پیوند سلولهای بنیادی
پزشک شما گزینههای درمانی و نتایج مورد انتظار هر یک را برای شما توضیح ميدهد. شما و پزشکتان میتوانید همراه با یکدیگر برنامهای درمانی تهیه کنید که مناسب نیازهای شما باشد.
ممکن است پزشک، شما را به یک متخصص ارجاع دهد، یا اینکه خود شما از وی بخواهید پزشک متخصصی را معرفی کند. متخصصانی که در درمان سرطان لنفوم هوچكين فعاليت دارند شامل متخصص خونشناسي، متخصص سرطانشناسي (اونكولوژي) و متخصص پرتودرماني هستند. پزشک ممکن است یک متخصص خون را به شما معرفی کند که در زمینۀ درمان لنفوم هوچكين تخصص دارد. اغلب، چنین پزشکانی با مراکز آموزشی همکاری دارند. ممکن است یک پرستار و یک متخصص تغذیۀ معتبر نیز عضو گروه بهیاری شما باشند.
انتخاب روش درمانی عمدتاً به موارد زیر بستگی دارد:
- نوع لنفوم هوچكين بیمار (بیشتر بیماران به لنفوم هوچكين کلاسیک مبتلا هستند).
- مرحلۀ سرطان (محلی که لنفوم در آن وجود دارد).
- اینکه آیا پهنای تومور بیش از 4 اینچ (10 سانتیمتر) است یا نه.
- سن بیمار.
- اینکه بیمار دچار کاهش وزن، تعرق شبانۀ شدید یا تب باشد یا نه.
ممکن است افراد مبتلا به لنفوم هوچكين را با استفاده از شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا هر دو روش درمان کنند.
در صورتیکه لنفوم هوچكين پس از پایان درمان بازگردد، پزشکان به این حالت بازگشت (Relapse) یا عود (Recurrence) میگویند. ممکن است مبتلایان به لنفوم هوچكينی که پس از به پایان رسیدن درمان بازگشته، تحت درمان با میزانهای بالای شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا هر دو، و پس از آن پیوند سلولهای بنیادی قرار بگیرند.
بهتر است بدانید که عوارض جانبی درمان چیستند و درمان چگونه بر فعالیتهای روزمرۀ شما تأثیر میگذارد. از آنجا که شیمیدرمانی و پرتودرمانی اغلب به سلولها و بافتهای سالم نيز آسیب میرسانند، معمولاً موجب عوارض جانبی میشوند. ممکن است عوارض جانبی برای افراد مختلف، یکی نباشد، و همینطور ممکن است از یک مرحلۀ درمان به مرحلهای دیگر نیز متفاوت باشند. پیش از آغاز درمان، گروه مراقبت پزشكي شما عوارض جانبی احتمالی را برایتان توضیح میدهند و روشهایی را پیشنهاد میکنند که میتواند در مدیریت این عوارض یاریتان کند. هر چه سن بیمار پایینتر باشد، راحتتر میتواند با درمان و عوارض جانبی آن کنار بیاید.
شما میتوانید در هر مرحله از سرطان، از مراقبت حمایتی برخوردار شوید. مراقبت حمایتی، روشی درمانی است جهت پیشگیری از عفونت یا مبارزه با آن، مهار درد و دیگر علائم، درمان عوارض جانبی درمان و کمک به بیمار در کنار آمدن با تأثیرات عاطفی که ممکن است بر اثر تشخیص سرطان ایجاد شود. میتوانید اطلاعات مربوط به کنار آمدن با سرطان را از سایت اینترنتی پايگاه علمي،پزشكي و آموزشي موسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان به نشانی www.http://ncii.ir،بهدست آوريد. بهتر است با پزشک خود دربارۀ شرکت در یک پژوهش بالینی – نوعی بررسی تحقیقاتی روی روشهای جدید درمان- صحبت کنید. در بخش «شرکت در تحقیقات مربوط به سرطان» اطلاعات لازم آمده است.
سؤالهايي که میتوانید پیش از آغاز درمان از پزشک بپرسید:
- به چه نوعی از سرطان لنفوم هوچكين مبتلا هستم؟ میتوانید یک نسخه از گزارش آسیبشناس را به من بدهید؟
- بیماریم در چه مرحلهای است؟ تومورها در کدام ناحیه قرار دارند؟
- گزینههای درمانیم چیستند؟ شما کدامیک را پیشنهاد میکنید؟ چرا؟
- آیا بیش از یک روش درمانی روی من انجام میشود؟
- خطرات و عوارض جانبی احتمالی هر یک از روشهای درمانی چیستند؟ برای مهار عوارض جانبی چه کار میتوانیم بكنيم؟
- درمان چقدر طول میکشد؟
- برای آماده شدن جهت درمان چه کاري بايد بکنم؟
- آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ اگر چنین است، چه مدت زمانی؟
- هزینۀ درمان حدوداً چقدر خواهد بود؟ آیا بیمه این هزینه را پوشش میدهد؟
- تأثیر درمان بر فعالیتهای روزمرهام چگونه خواهد بود؟
- آیا شرکت در یک پژوهش بالینی برایم مناسب است؟
- پس از به پایان رسیدن درمان، هر چند وقت يكبار باید برای معاینه مراجعه کنم؟
شیمیدرمانی
در شیمیدرمانی لنفوم هوچكين از دارو جهت از بین بردن سلولهای سرطانی لنفوم استفاده میشود. به این روش، درمان فراگیر میگویند، به این دلیل که داروها وارد جریان خون میشوند. داروها میتوانند به سلولهای لنفوم موجود در تقریباً تمام قسمتهای بدن برسند.
معمولاً در این روش، بیش از یک دارو مورد استفاده قرار میگیرد. بیشتر داروهای مخصوص لنفوم هوچكين از طریق رگ (درونوریدی) به بیمار تزریق میشوند، اما برخی از آنها نیز خوراکی هستند.
شیمیدرمانی به شکل دورهای انجام میشود. بیمار یک دورۀ درمان و سپس یک دورۀ استراحت خواهد داشت. مدت دورۀ استراحت و تعداد دورههای درمان به مرحلۀ سرطان و داروهای ضد سرطان مورد استفاده بستگی دارد.
درمان در درمانگاه، مطب پزشک یا خانه انجام ميشود. گاهي لازم است برخی بیماران برای درمان، در بیمارستان بستری شوند.
عوارض جانبی عمدتاً به نوع داروهای مورد استفاده و میزان آنها بستگی دارد. این داروها میتوانند به سلولهای طبیعی که به سرعت تقسیم میشوند آسیب بزنند:
- سلولهای خونی: هنگامیکه شیمیدرمانی میزان سلولهای خونی سالم را کاهش میدهد، احتمال ابتلای بیمار به عفونت، کبودی یا خونریزی و احساس ضعف و خستگی شدید، بیشتر میشود. گروه مراقب، آزمایشهای خون را روی شما انجام میدهند تا میزان سلولهای سالم خونيتان را بررسی کنند. در صورت پایین بودن میزان این سلولها، داروهایی هستند که میتوانند به شما در تولید سلولهای خونی جدید کمک کنند.
- سلولهای موجود در ریشۀ مو: شیمیدرمانی ممکن است موجب ریزش مو شود ولي بايد بدانيد كه اگر دچار ریزش مو شوید، موهایتان دوباره رشد خواهد کرد اما ممکن است تا حدودی رنگ و بافت آن، با قبل متفاوت باشد.
- سلولهای تشکیلدهندۀ غشاء دستگاه گوارش (Digestive Tract): شیمیدرمانی میتواند موجب کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ، اسهال یا زخمهای دهان و لبها شود. دربارۀ داروها و روشهای دیگری که میتواند به شما در کنار آمدن با این مشکلات کمک کنند، با گروه مراقب خود مشورت کنید.
برخی از انواع شیمیدرمانی میتواند موجب ناباروری شود:
- مردان: شیمیدرمانی میتواند به سلولهای اسپرم آسیب بزند. چون این تغییرات ایجاد شده در اسپرمها ممکن است دائمی باشند، عدهاي از بيماران مرد، پیش از درمان، اسپرم خود را در آزمایشگاه منجمد و ذخیره میکنند (ذخیرۀ اسپرم).
- زنان: شیمیدرمانی میتواند به تخمدانها آسیب برساند. زنانی که میخواهند در آینده باردار شوند باید با گروه مراقب خود دربارۀ روشهای ذخیرۀ تخمک پیش از آغاز درمان مشورت کنند.
برخی از داروهای مورد استفاده در درمان لنفوم هوچكين میتواند بعدها موجب بیماریهای قلبی یا سرطان شود. برای بهدست آوردن اطلاعات مربوط به معاینات پس از پایان درمان به بخش پيگیری سلامت بیمار پس از درمان مراجعه کنید.
شاید مطالعۀ مقالة شما و شیمیدرمانی پايگاه علمي،پزشكي و آموزشي موسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان www.ncii.ir بتواند برایتان مفید باشد.
سؤالهايي که میتوانید پیش از شیمیدرمانی از پزشک بپرسید:
- در درمان من از چه دارویی استفاده خواهد شد؟ فواید مورد انتظار این دارو چیست؟
- درمان چه وقت آغاز میشود؟ آیا میتوانم پس از به پایان رسیدن آن خودم تا منزل رانندگی کنم؟
- در حین درمان چه کارهایی میتوانم برای مراقبت از خود انجام دهم؟
- چگونه متوجه میزان اثربخشی درمان خواهیم شد؟
- در صورت بروز کدام عوارض جانبی باید شما را در جریان قرار دهم؟ آیا میتوان از بروز این عوارض جانبی جلوگیری، یا آنها را درمان کرد؟
- آیا دچار عوارض بلند مدت نیز خواهم شد؟
پرتودرمانی
در پرتودرمانی (که رادیوتراپی نیز نامیده میشود) مربوط به لنفوم هوچكين از اشعههای پرانرژی جهت از بین بردن سلولهای لنفوم استفاده میشود. این روش میتواند موجب کاهش اندازۀ تومور شود و به مهار درد کمک کند.
توسط دستگاه بزرگی این اشعه را به سمت نواحی تجمع غدد لنفاوی که درگیر لنفوم شدهاند هدفگیری و شلیک میکنند. این روش، یک درمان موضعی است، زیرا تنها بر سلولهای موجود در ناحیۀ تحت درمان تأثیر میگذارد. بیشتر بیماران براي درمان، به مدت چند هفته و هفتهای 5 روز به بیمارستان مراجعه میکنند.
عوارض جانبی پرتودرمانی عمدتاً به میزان اشعه و آن ناحیهای از بدن که تحت درمان قرار دارد بستگی دارد. مثلاً، پرتودرمانی در ناحیۀ شکم میتواند موجب حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود. در صورتیکه قفسۀ سینه و گردن تحت درمان قرار بگیرند، ممکن است بیمار دچار گلو درد و خشکی گلو و اختلال در بلع شود.
علاوه براین، ممکن است پوست بیمار در نواحی تحت درمان قرمز، خشک و حساس شود، و يا بیمار موهای خود را در ناحیۀ تحت درمان از دست بدهد.
ممکن است بسیاری از افراد در حین پرتودرمانی و بهخصوص در هفتههای آخر درمان، دچار خستگی شدید شوند. استراحت مهم است، اما پزشکان معمولاً به بیماران توصیه میکنند تا جایی که امکان دارد، فعالیت کنند.
با اینکه عوارض جانبی پرتودرمانی میتواند ناراحتکننده باشد، معمولاً میتوان آنها را مهار یا درمان کرد. با پزشک خود دربارۀ روشهای تخفیف این مشکلات صحبت کنید.
همچنین دانستن این مطلب که در بیشتر موارد عوارض جانبی دائمی نیستند نیز میتواند آرامشبخش باشد. با اینحال، بهتر است با پزشک خود دربارۀ عوارض بلند مدت پرتودرمانی صحبت کنید. ممکن است پس از به پایان رسیدن درمان، احتمال ابتلای به سرطان ثانویه افزایش یابد. همچنین، پرتودرمانی در ناحیۀ قفسۀ سینه میتواند موجب بیماریهای قلبی یا آسیب رسیدن به ریهها شود.
پرتودرمانی در ناحیۀ لگن میتواند موجب ناباروری شود. از دست دادن توانایی باروری با توجه به سن بیمار موقتی یا دائم خواهد بود:
- مردان: در صورتیکه پرتودرمانی در ناحیۀ لگن انجام شود، ممکن است به بیضهها آسیب برسد. ذخیرۀ اسپرم پیش از درمان میتواند یکی از گزینههای انتخابی باشد.
- زنان: پرتودرمانی در ناحیۀ لگن میتواند به تخمدان آسیب برساند. دورههای قاعدگی ممکن است متوقف شود و زنان دچار گر گرفتگی و خشکی واژن شوند. ممکن است در زنان جوانتر دورههای قاعدگی دوباره آغاز شود. زنانی که میخواهند پس از پرتودرمانی باردار شوند باید پیش از آغاز درمان با گروه مراقب خود دربارۀ روشهای ذخیرۀ تخمکهایشان صحبت کنند.
شاید مطالعۀ مقالة شما و پرتودرمانی انجمن ملی سرطان برای شما مفید باشد.
سؤالهايي که میتوانید پیش از انجام پرتودرمانی بپرسید:
- چرا لازم است این درمان روی من انجام شود؟
- درمان چه زمانی آغاز میشود؟ چه زمانی به پایان میرسد؟
- در حین درمان، چه حالی خواهم داشت؟
- چگونه میتوانیم از اثربخشی پرتودرمانی باخبر شویم؟
- آیا ممکن است دچار عوارض جانبی بلند مدت شوم؟
پیوند سلولهای بنیادی
اگر لنفوم هوچكين پس از درمان بازگردد، ممکن است روی بیمار پیوند سلولهای بنیادی انجام دهند. پیوند سلولهای بنیادی خونساز خود بیمار (پیوند سلولهای بنیادی اتولوگ) به بیمار این امکان را میدهد که توانایی دریافت میزانهای بالای شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا هر دو را داشته باشید. میزانهای بالای این روشهای درمانی هم سلولهای لنفوم هوچكين را تخریب میکند و هم به سلولهای خونی سالم موجود در مغز استخوان آسیب میزند.
پیوند سلولهای بنیادی در بیمارستان انجام میشود. پیش از آنکه بیمار تحت درمان با میزان بالای پرتو یا دارو قرار گیرد، سلولهای بنیادی وی را برمیدارند و ممکن است روی آنها جهت از بین بردن سلولهای لنفوم احتمالی موجود، فرایندهایی انجام دهند. سپس سلولهای بنیادی بیمار را منجمد و ذخیره میکنند. پس از آنکه بیمار جهت از بین بردن سلولهای لنفوم هوچكين تحت درمان با میزانهای بالای پرتو یا دارو قرار گرفت، یخ سلولهای بنیادی ذخیره شدۀ وی را آب میکنند و آنها را از طریق لولهای انعطافپذیر که درون یک رگ بزرگ در ناحیۀ گردن یا قفسۀ سینه بیمار وارد کردهاند، به وی باز میگردانند. از سلولهای بنیادی پیوندی، سلولهای خونی جدیدی ساخته میشوند.
شاید مطالعۀ مقالۀ «پیوند مغز استخوان و پیوند سلولهای بنیادی خون محیطی: پرسش و پاسخ» برای شما مفید باشد.
سؤالهايي که میتوانید پیش از انجام پیوند سلولهای بنیادی از پزشک بپرسید:
- فواید و خطرات احتمالی پیوند سلولهای بنیادی چیست؟
- چه مدتی لازم است در بیمارستان بستری باشم؟ آیا به مراقبتهای ویژه نیاز پیدا خواهم کرد؟ چگونه در مقابل آلودگی و میکروب (Germs) از من محافظت خواهند کرد؟
- در مورد عوارض جانبی چه کاری از دستمان برمیآید؟
- تأثیر پیوند سلولهای بنیادی بر فعالیتهای معمول من چگونه خواهد بود؟
- احتمال اینکه کاملاً بهبود پیدا کنم چقدر است؟
تغذیه و فعالیت ورزشی
تغذیه و فعالیت ورزشیبسیار مهم است که با تغذیۀ مناسب و انجام فعالیت ورزشي تا سر حد امکان، از خود مراقبت کنید.
برای حفظ وزن مناسب، به میزان مناسب کالری نیازمند هستيد. همچنین برای حفظ توانتان نیز به پروتئین کافی نیاز دارید. تغذیۀ مناسب میتواند به شما کمک کند تا حال بهتر و انرژی بیشتری داشته باشید.
گاهی، بهخصوص در حین درمان یا کمی پس از به پایان رسیدن آن، ممکن است اشتها نداشته باشید، ناراحت یا خسته باشید، مزۀ غذاها به نظرتان به خوبی گذشته نباشد. علاوه براین، عوارض جانبی درمان (از جمله بیاشتهایی، حالت تهوع، استفراغ یا زخمهای دهان) میتوانند تغذیۀ مناسب را دشوارتر کند. پزشک، متخصص تغذیه یا یک مراقب دیگر میتواند روشهایی را برای مقابله با این مشکلات به شما پیشنهاد کند. همچنین، مقالة «توصیههای تغذیهای برای مبتلایان به سرطان» انجمن ملی سرطان مطالب و دستور تهیۀ غذاهای بسیار مفیدی در این زمینه دارد.
بسیاری از بیماران معتقدند هنگامیکه فعالند، حالشان بهتر میشود. پیادهروی، یوگا، شنا و فعالیتهای از این دست میتواند شما را نیرومند نگه دارد و انرژیتان را افزایش دهد. ورزش میتواند حالت تهوع و درد را کاهش دهد و کنار آمدن با درمان را آسانتر کند. ورزش به کاهش استرس نیز کمک میکند. حتماً پیش از آغاز هر نوع فعالیت ورزشی را که در نظر دارید، با پزشک خود دربارهاش مشورت کنید. همچنین، در صورتیکه انجام فعالیت ورزشی خاصی باعث ایجاد درد یا دیگر مشکلات شد، حتماً پزشک یا پرستار خود را در جریان بگذارید.
مراقبت پیگیرانه
پس از به پایان رسیدن درمان مربوط به لنفوم هوچكين لازم است مرتباً مورد معاینه قرار بگیرید. گاهی اوقات، حتی هنگامیکه دیگر هیچ اثری از سرطان در بیمار دیده نمیشود، سرطان باز میگردد، به این دلیل که ممکن است سلولهای لنفوم شناسایی نشده، پس از درمان در جایی در بدن بیمار باقی مانده باشند.
معاینات، به شناسایی مشکلات مربوط به سلامتی که میتواند ناشی از درمان سرطان باشد نیز کمک میکند. احتمال ابتلای كساني که به دلیل ابتلا به لنفوم هوچكين تحت درمان قرار گرفتهاند به بیماریهای قلبی؛ لوسمی؛ ملانوم؛ لنفوم غیرهوچكين؛ و سرطانهای استخوان، پستان، ریه، معده و تیروئید بیشتر از دیگران است. با انجام معاینات مرتب میتوان اطمینان حاصل کرد هر گونه تغییری در وضع سلامتی شناسایی شده و در صورت لزوم درمان خواهد شد. این معاینات میتواند شامل معاینۀ فیزیکی، آزمایشهای خون، عکسبرداری از قفسۀ سینه با اشعۀ ايكس، سی. تی. اسکن و دیگر آزمایشها باشد.
ممکن است به افرادی که به لنفوم هوچكين مبتلا هستند، پس از درمان واکسن آنفولانزا و واکسنهای دیگری تزریق شود. میتوانید دربارۀ موعد دریافت واکسن با گروه مراقب خود صحبت کنید.
در صورتیکه بین دو نوبت معاینه دچار هر گونه مشکلی شدید، باید پزشک خود را در جریان بگذارید.
میتوانید مقالة «زندگی پیش رو: زندگی پس از درمان سرطان» پايگاه علمي،پزشكي و آموزشي موسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان www.ncii.ir را تهیه کنید. این مقاله به پرسشهای شما دربارۀ پیگیری سلامت بیمار پس از درمان و دیگر مسائل مهم پاسخ داده است.
سؤالهايي که میتوانید پس از خاتمة درمان از پزشک بپرسید:
- هر چند وقت يكبار باید برای معاینه مراجعه کنم؟
- چه آزمایشهایی را برای جلسات معاینۀ من توصیه میکنید؟
- در صورت بروز چه مشکلاتی بین دو جلسۀ معاینه باید شما را در جریان بگذارم؟
مراجع حمایتی
خبردار شدن از اینکه به لنفوم هوچكين مبتلا هستید، میتواند تغییراتی در زندگی شما و نزدیکانتان ایجاد کند. ممکن است کنار آمدن با این تغییرات دشوار باشد. برای شما، خانواده و دوستانتان طبیعی است که دچار احساسات مختلف و گاهی گیجکننده شوید.
نگرانی دربارۀ روشهای درمانی و مدیریت عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و هزينه درمان کاملاً معمول است. ممکن است بابت مراقبت از خانوادهتان، حفظ شغلتان یا ادامۀ فعالیتهای روزمرهتان نیز نگران باشید.
میتوانید برای بهدست آوردن حمایت به مراجع زیر مراجعه کنید:
- پزشکان، پرستاران و دیگر اعضای گروه مراقبت پزشكي شما میتوانند به بسیاری از پرسشها دربارۀ درمان، شغل یا فعالیتهای دیگر شما پاسخ دهند.
- اگر بخواهید دربارۀ احساسات یا نگرانیهایتان با کسی صحبت کنید، مددکاران اجتماعی، مشاوران یا اعضای گروههای مذهبی میتوانند برای این کار مناسب باشند. اغلب، مددکاران اجتماعی میتوانند مراجعی را جهت کمکهای مالی، حمل ونقل، مراقبت خانوادگی یا حمایت عاطفی به شما معرفی کنند.
- گروههای حمایتی نیز میتوانند مفید باشند. در این گروهها، بیماران یا اعضای خانوادههایشان با دیگر بیماران یا خانوادههای آنها ملاقات میکنند تا آنچه دربارۀ کنار آمدن با سرطان و عوارض درمان آموخته و تجربه کردهاند را در اختیار یکدیگر قرار دهند. ممکن است این گروهها حمایت خود را بهطور خصوصی، از طریق تلفن و یا اینترنت ارائه کنند. میتوانید از یکی از اعضای گروه مراقب خود دربارۀ یافتن یک گروه حمایتی بپرسید.
- برای آگاهي بيشتر در مورد کنار آمدن با سرطان میتوانید مقالة «فرصت دادن: حمایت از مبتلایان به سرطان» پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي موسسه تحقيقات ، آموزش و پيشگيري سرطان www.ncii.ir را مطالعه کنید.
شرکت در تحقیقات مربوط به سرطان
پزشکان در سراسر دنيا در حال اجرای بسیاری از انواع پژوهشهای بالینی (بررسیهای تحقیقاتی که بیماران بهصورت داوطلبانه در آنها شرکت میکنند) هستند. پژوهشهای بالینی برای پاسخ دادن به ابهاماتی با اهمیت، و بهمنظور پی بردن به میزان تأثیرگذار بودن و بیخطر بودن روشهای جدید طراحی میشوند.
تحقیقات پیشاپیش به پیشرفتهایی منجر شدهاند و پزشکان همچنان به دنبال روشهای مؤثرتری برای درمان سرطان لنفوم هوچكين هستند. محققان در حال بررسی روشهایی جدیدتر و بهتر جهت درمان این سرطان، و همچنین روشهایی برای بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به این نوع سرطان هستند.
بيماراني که در پژوهشهای بالینی شرکت میکنند در صورتیکه روش درمانی جدید مؤثر باشد، جزو اولین نفراتی خواهند بود که از آن روش بهرهمند میشوند. و حتی اگر بيماران شرکت کننده در این پژوهشها مستقیماً از آن بهرهمند نشوند، با کمک به پزشکان از طریق افزایش معلوماتشان دربارۀ لنفوم هوچكين و چگونگی مهار آن، كمك مهمی در این زمینه انجام میدهند. با اینکه پژوهشهای بالینی میتواند خطراتی در پی داشته باشد، پزشکان تمام تلاش خود را برای محافظت از بیمارانشان انجام میدهند.
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
پاسخ : آنچه باید در مورد هر یک از سرطان ها بدانید...
آنچه باید دربارۀ سرطان پوست بدانید
What You Need To Know About skin cancer
مقدمه
پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) حاوی اطلاعات مهمی دربارۀ سرطان پوست است؛ سرطان پوست رایجترین نوع سرطان در ايران است و هر سال حدود یک میلیون نفر به آن مبتلا میشوند.
سرطان پوست انواع متعددی دارد. این مقاله شامل دو نوع رایج سرطان پوست، يعني سرطان سلول بازل و سرطان سلول سنگفرش است، که آنها را سرطان پوست غیرملانومایی هم مینامند. سرطان پوستی ملانوم کمتر رایج است در این جزوه به آن اشاره نشده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری، مقاله «چه مواردی را باید در مورد ملانوم بدانید» را بخوانید.
دانشمندان برای کسب دانش بیشتر در مورد چگونگی بروز سرطان پوست مطالعه میکن ند و به دنبال راههای بهتری برای پیشگیری و درمان آن هستند.
ncii.ir اطلاعاتي دربارة سرطان را بهدست ميدهد كه شامل نشريات ذكر شده در اين مقاله ميباشد.
پوست
پوست گستردهترين ارگان بدن است که بدن را در مقابل گرما، نور و عفونت محافظت كرده، به كنترل دمای آن كمك و چربی و آب ذخیره میکن د. پوست همچنین ویتامین D میسا زد.
پوست دو لایه اصلی دارد:
- اپیدرم: لایه بیرونی پوست است. و از سلولهای تخت که سلولهای سنگفرشي هستند؛ تشکیل شده است. در زیر سلولهای سنگفرشي، در عمیق ترین قسمت اپیدرم، سلولهای گردی به نام سلولهای بازال قرار دارند که ملانوسیت نامیده میشو ند كه رنگدانه ها (رنگ) را در پوست میسازند و در پايینترین قسمت اپیدرم قرار گرفتهاند.
- درم: درم در زیر اپیدرم قرار دارد که شامل رگهای خونی، رگهای لنفاوی و غدهه ا است. بعضی از این غدهه ا تولید عرق میکن ند که به خنک شدن بدن کمک میکن د. غدد دیگر سبوم درست میکن ند. سبوم ماده چربی است که از خشک شدن پوست جلوگیری میکن د. عرق و سبوم از خروجی های کوچکی به نام منفذ به سطح پوست میرس ند.
شناخت سرطان پوست
سرطان پوست از سلولها - اجزای اصلي که پوست را میسا زند - شروع میشو د؛ سلولهای پوست رشد میکن ند و برای اینکه به شکل سلولهای جدید در بیایند تقسیم میشو ند. هر روز سلولهای پوست پیر میشو ند و میمی رند و سلولهای جدید جای آنها را میگی رند.
گاهی این روند منظم اشتباه عمل میکن د. سلولهای جدید وقتی پوست به آنها نیازی ندارد بهوجود میآی ند و سلولهای پیر در زمانیکه باید نمیم یرند. این سلولهای اضافه توده ای از بافت را تشکیل ميدهند که به آن تومور میگو یند.
تومور میتو اند خوشخ یم یا بدخیم باشد.
تومور خوشخ یم سرطان نیست:
- تومور خوشخ یم بهندرت تهدیدی برای زندگی محسوب میشو د.
- تومور خوشخ یم را میتو ان برداشت و معمولاً دوباره رشد نمیک ند.
- سلولهای تومور خوشخ یم به بافتهای مجاورشان هجوم نمیب رند.
- سلولهای تومور خوشخ یم در قسمتهای دیگر بدن گسترش نمیی ابند.
تومور بدخیم سرطان است:
- تومور بدخیم معمولاً خطرناكتر از تومور خوشخ یم است و ممکن است تهدیدی برای زندگی باشد؛ از نظر آماري دو نمونة رایج سرطان پوست موجب مرگ یک هزارم از افراد مبتلا به سرطان میشو د.
- تومور بدخیم معمولاً قابل برداشتن است. ولی گاهی دوباره عود میکن د.
- سلولهای تومور بدخیم ممكن است به بافتها و ارگانهای مجاور هجوم برده و به آنها آسیب برسانند.
- بعضی از تومورهای بدخیم در قسمتهای دیگر بدن گسترش مي ابند. گسترش سرطان در بدن را متاستاز (Metastasis) مينامند.
انواع سرطان پوست
سرطانهای پوست براساس نوع سلولهای سرطانی نامگ ذاری میشو ند.
دو نمونه رایج سرطان پوست، سرطان سلولهاي بازال و سنگفرشي است، این سرطان ها معمولاً روی سر، صورت، دستها و بازوها ايجاد میشو ند. این مناطق بدن معمولاً در معرض نور خورشید قرار دارند، ولی سرطان پوست هر جای ديگري هم میتو اند بهوجود آيد.
- سرطان سلول بازال به آرامی رشد كرده در مناطقی که پوست در معرض نور خورشید است و بر روی پوست صورت بروز ميكند؛ سرطان سلول بازال به ندرت به ساير نواحي بدن گسترش مييابد.
- سرطان سلول سنگفرشي عمدتاً در نواحي در معرض نور خورشيد ايجاد ميشود ولي ممكن است در ساير نواحي هم ايجاد شود. سرطان سلول سنگفرشي گاهي به غدد لنفاوي و ساير نواحي بدن گسترش مييابد.
اگر سرطان پوست از جای اصلی خود به قسمتهای دیگر بدن گسترش یابد، تومور جدید همان سلولهای غیرعادی و همان نام تومور اولیه را دارد و کماکان سرطان پوست نامیده میشو د.
عوامل خطرزا
پزشکان نمیت وانند توضيح دهند که چرا یک شخص به سرطان پوست مبتلا میشو د و شخص دیگری خیر. گرچه، میدانیم که سرطان پوست واگیر نیست و از بيمار به اشخاص ديگر سرايت نميكند.
تحقیقات نشان میده د افرادی که عوامل خطرزاي معینی دارند بیشتر از بقیه به سرطان مبتلا میشو ند. آنچه میتو اند امكان ابتلا به سرطان را بالا ببرد عامل خطرزا نامیده میشو د.
مطالعات، عوامل خطرزای زیر را علت ابتلا به سرطان پوست معرفي ميكنند:
- اشعه ماوراء بنفش (UV) : اشعه UV از خورشید، لامپهای خورشیدی یا تختهاي برنزه کردن يا سالنهاي برنزه كردن، ساطع میشو د. خطر ابتلای فرد به سرطان پوست به مدت زمانیکه در معرض اشعه UV است بستگی دارد. بیشتر سرطانهای پوست بعد از سن 50 سالگی اتفاق میاف تند، ولی تابش نور خورشید به پوست از سنین پايین آسیب میرس اند.
اشعه UV بر روی همه تأثیر میگذ ارد؛ ولی افرادی که پوست لطیفی دارند که کک مک دارد یا بهراحتی میسو زد در معرض خطر بیشتری هستند. این افراد گاهی موی قرمز یا بلوند و چشم رنگی نیز دارند، ولی افراد تیره رنگ نیز به سرطان پوست مبتلا میشو ند.
کسانیکه در مناطقی که اشعه UV درجه بالايي دارد زندگی میکن ند در معرض خطر بيشتر سرطان پوست هستند.
اشعه UV حتی در هوای سرد و یا روزهاي ابری نیز ساطع میشو د.
- جوشگاه و سوختگی بر روی پوست.
- عفونت با انواع خاصی از ویروس پاپيلوماي انساني.
- تماس با ارسنیک در محیط کار.
- التهاب مزمن پوست یا زخم پوست.
- بیماریهایی که پوست را نسبت به پرتو خورشید حساس میکن ند، مانند زرودرما پیگمنتوزوم، آلبینیسم (زالی)
- سندروم خال سلول بازال
- پرتودرمانی
- وضعيت پزشکی، یا دارويی که سیستم ایمنی را از بين ببرد.
- سابقة شخصی از یک یا چند نوع سرطان
- پيشينة خانوادگی سرطان پوست
اکتینیک كراتوزيس: تومور تخت و پوسته داری است که بر روی پوست و معمولاً در نواحی که در معرض نور خورشید است بهخصوص صورت و پشت دستها ایجاد میشو د. تومور ممکن است به شکل دلمههاي قرمز تیره یا قهوه ای بر روی پوست ظاهر شود. همچنین بهصورت ترک یا پوست اندازی لب پاييني که خوب نمیش ود نیز بهوجود میآی د. در صورت درمان نشدن، مقدار کمی از این زائده های پوسته دار میتو انند به سرطان سلول سنگفرشي تبدیل شوند.
- بيماري بوون (Bowen): نوعی از دلمههاي پوسته دار یا ضخیمی است که بر روی پوست تشکیل میشو د که ممکن است به سرطان سلول اسکوآموس تبدیل شود.
اگر فکر میکن ید در معرض خطر سرطان پوست هستید، باید با پزشک در این مورد صحبت کنید؛ پزشک ميتواند راهه ایی را برای کاهش خطر به شما پیشنهاد كند.
پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از سرطان پوست محافظت از خود در برابر نور خورشید است؛ همچنین، کودکان را از سنین پايین بايد در اين مورد محافظت كرد. پزشکان به افراد در همه سنین توصيه میکن ند زمان در معرض نور خورشید یا دیگر منابع اشعه UV بودن را محدود کنند:
- بهتر است از آفتاب بین روز، هر جا که هستید، در امان باشید (از اواسط صبح تا اواخر بعد از ظهر). همچنین باید خودتان را از اشعه UV، كه از روی ماسه، آب، برف و یخ منعكس ميشود، محافظت کنید. اشعهUV میتو اند از لباس روشن، شیشه جلوی اتومبیل، پنجره و ابر عبور کند.
- از لباس آستین بلند از پارچه هایي با بافت محکم، کلاه لبهدار پهن و عینک آفتابی که جلوي اشعه UV را ميگيرد، استفاده كنيد.
- از کرمهای ضدآفتاب استفاده کنید. كرم ضدآفتاب ميتواند از سرطان پوست جلوگیری کند، مخصوصاً كرم ضدآفتاب با طیف بالا (برای جلوگيري از اشعه UVB وUVA) با عامل محافظ نور(SPF) حداقل 15، ولی باز هم بايد از نور خورشید پرهیز کنید و برای محافظت از پوستتان لباس مناسب بپوشید.
- از استفاده از لامپ های خورشیدی و سالن های برنزه شدن (سولاریوم) بپرهيزيد.
نشانه
بیشتر سرطان های پوست سلول بازل و سلول سنگفرشي اگر سریع تشخیص داده شوند و تحت درمان قرار گیرند میتو انند درمان شوند.
تغییر در پوست رایج ترین نشانه سرطان پوست است که میتو اند شامل زائده، زخمی که خوب نشود یا تغییر در زائده قبلی باشد. همه سرطانها شبیه هم نیستند.
تغییرات پوست به شکل زیر است:
- یک توده کوچک، نرم، صیقلی، کمرنگ یا مومی
- یک توده سفت و قرمز
- زخم یا توده ای که خونریزی کند یا به دلمه یا پوسته زخم تبدیل شود.
- نقاط مسطح قرمز که زبر، خشک یا پوستهدار است و ممکن است توأم با خارش یا حساس باشد.
- لکهه ای قرمز یا قهوه ای که زبر و پوستهدار است.
گاهی سرطان پوست دردناک است ولی هميشه اینط ور نیست.
بد نيست که پوستتان را برای هر زائده یا هر تغییر دیگری مورد آزمایش قرار دهید. راهنمای آزمایش پوست در پايين آمده است. درنظر داشته باشید که هر تغییر نشانة حتمی سرطان پوست نيست، با اينحال باید هرگونه تغییر در پوست خود را سریعاً به پزشك اطلاع دهيد، و در صورت لزوم با یک متخصص پوست هم، مشورت كنيد.
نشانه ها
اگر تغییری بر روی پوستتان مشاهده کردید، پزشک باید تشخیص دهد که آیا به دلیل سرطان یا به دلایل دیگر است. پزشک قسمتی و يا تمام محدودهاي که بهنظر غیرعادی میآی د برمیدارد و به آزمایشگاه ميفرستد تا آسیبشناس آن را در زیر میکروسکوپ مورد بررسي قرار دهد؛ بايد گفت كه نمونهبرداری تنها راه مطمئن تشخیص سرطان پوست است.
نمونهبرداری در مطب پزشک یا بهصورت سرپايی در درمانگاه یا بیمارستان انجام میشو د؛ محل انجام اين عمل بستگی به اندازه و محل قسمت غیرعادی بر روی پوست شما دارد. احتمالاً بیهوشی موضعی خواهید داشت.
چهار نوع نمونهبرداری پوست وجود دارد:
- نمونهبرداری با پانچ: پزشک از یک ابزار تیز توخالی برای برداشتن یک دایره از بافت قسمت غیرعادی استفاده میکن د.
- نمونهبرداری جزئي (انسيزيونال): پزشک از چاقوی جراحی برای برداشتن قسمتی از زائده استفاده میکن د.
- نمونهبرداری با برداشتن كامل: پزشک از چاقوی جراحی برای برداشتن کل زائده و بعضی بافتهای اطراف آن استفاده میکن د.
- نمونهبرداری با تراش: پزشک از یک تیغ باریک و تیز برای تراشیدن زائده غیرعادی استفاده میکند.
سؤالاتی که میتو انید قبل از نمونهبرداری از پزشک بپرسید:
- چه نوع نمونهبرداری را برای من پیشنهاد میکن ید؟
- نمونهبرداری چگونه انجام میشو د؟
- آیا باید به بیمارستان بروم؟
- چقدر طول میکش د؟ آیا بههوش خواهم بود؟ آیا ناراحتکننده است؟
- آیا خطري هم دارد؟ آیا بعد از نمونهبرداری امکان عفونت یا خونریزی وجود دارد؟
- جای زخم به چه شکل خواهد بود؟
- جواب آزمایش چه زماني آماده ميشود؟ چه کسی دربارة آن توضیح میده د؟
مرحلهبندی
اگر نمونهبرداری نشان دهد که سرطان دارید، پزشک باید مرحله بیماری را مشخص كند. در برخی نمونه ها، پزشک ممکن است گرهه ای لنفاوی شما را مورد بازرسی قرار دهد تا مرحله سرطان را تشخیص دهد.
تشخيص اين مرحله براساس موارد زیر میبا شد:
- اندازة زائده
- در چه عمقی در زیر لایه بیرونی پوست قرار دارد.
- آیا به گرهه ای لنفاوی اطراف یا دیگر قسمتهای بدن هجوم برده است يا خير.
مراحل سرطان پوست به شرح زیر میبا شند:
- مرحله صفر: سرطان فقط در لایه بالایی پوست است که به آن کارسینومای درجا میگویند.
- مرحل I: پهنای زائده 2 سانتی متر است (4/3 اینچ) یا کوچکتر.
- مرحلهII: پهنای زائده بزرگتر از 2 سانتیمتر است (4/3 اینچ).
- مرحلهIII: سرطان به زیر پوست، غضروف، ماهیچه، استخوان یا به گرههای لنفاوی اطراف هجوم برده ولی در دیگر قسمتهای بدن گسترش نيافته است.
- مرحلهIV: سرطان در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است.
درمان
روشهای درمان
جراحی
شیمیدرمانی موضعی
درمان فتودینامیک
پرتودرمانی
گاهی کل قسمت سرطاني در حین نمونهبرداری بیرون آورده میشو د. در این موارد، درمان دیگری لازم نیست. اگر احتیاج به درمان بیشتری داشته باشيد، پزشک گزینه های درمانی را برایتان توضیح میده د.
درمان سرطان پوست به نوع و مرحله بیماری، اندازه و محل زائده و سابقة پزشكي و وضع سلامتي شما بستگی دارد. در بسیاری از موارد، هدف از درمان برداشتن و از بين بردن کل سرطان است.
بهتر است قبل از ملاقات با پزشک صورتي از ابهامات و سؤالهاي خود آماده کنید؛ شايد لازم باشد از گفته های پزشک، يادداشت برداريد و بخواهید یکی از اعضای خانواده یا دوستتان هنگام ملاقات با پزشک حضور داشته باشد.
پزشک ممکن است شما را نزد یک متخصص بفرستد، یا خودتان بخواهید كه اين كار را انجام دهيد. متخصصانی که سرطان پوست را درمان میکن ند متخصص پوست، جراح و سرطان شناس و متخصص پرتودرماني هستند.
دريافت نظريه دوم
قبل از شروع درمان، شايد بخواهيد نظريه دومي را هم در مورد تشخيص و برنامه درماني بگيريد؛ بيشتر شركتهاي بيمه اگر از طرف شما يا پزشك درخواست شود هزينه نظريه دوم را پوشش ميدهند. جمعآوري سوابق پزشكي و ترتيب ملاقات با پزشك ديگر احتمالاً نياز به وقت اضافي دارد كه اين معمولاً عادي است و اگر چندين هفته هم دريافت نظريه دوم طول بكشد اين تأخير در بسياري از موارد موجب كاهش تأثير درمان نميشود؛ با اين همه براي اطمينانخاطر، بايد در مورد اين تأخير با پزشك خود مشورت كنيد، چون گاهي افراد مبتلا به سرطان پوست احتياج فوري به درمان دارند.
راههاي متعددي براي يافتن پزشك، براي گرفتن نظريه دوم، وجود دارد:
- پزشكتان خودش شما را به يك يا چند متخصص ارجاع دهد. در مراكز سرطان، معمولاً متخصصين متعددي گاهي در يك گروه با هم كار ميكنند.
- براي دسترسي به مراكز درماني و پزشكان متخصص مرتبط ميتوانيد به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) مراجعه كنيد.
- پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات و آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) مقالات مفيدي را كه «در صورت داشتن سرطان، چگونه پزشك يا راههاي درمان را پيدا كنيد.» فراهم كرده است.
ميتوانيد قبل از نمونهبرداری از پزشکتان سؤالات زیر را بپرسید:
- بیماری در چه مرحله ای قرار دارد؟
- چه گزینه های درمانی براي من وجود دارد و کدام را به من پیشنهاد میکن ید؟ و چرا؟
- هر نوع درمان چه مزایای قابل انتظاری دارد؟
- هر نوع درمان چه خطرات و عوارض جانبی دارد؟ چه کارهایی برای کنترل عوارض جانبی میتوانیم انجام دهیم؟
- آیا درمان در ظاهر من تأثیر میگذ ارد؟ اگر چنين است، آیا جراح ترمیمی یا جراج پلاستیک میتواند کمک کند؟
- آیا درمان بر فعالیتهای عادیام تأثیر میگذ ارد؟ اگر چنين است، برای چه مدت؟
- هزینه تخمینی درمان چقدراست؟ آیا بیمه درمانی من درمان را پوشش میده د؟
- هر چند وقت یکبار باید معاینه عمومی شوم؟
روشهای درمان
پزشک گزینه های درمانی و موارد مورد انتظار را برایتان شرح ميدهد. شما و پزشکتان میتو انید برای پیشرفت برنامه درمانی مطابق با نیازتان همكاري کنید.
معمولاً درمان افراد مبتلا به سرطان پوست جراحي است، ولي در برخی موارد پزشك، شیمیدرمانی موضعی، درمان فتودینامیک یا پرتودرمانی را پيشنهاد ميكند.
چون درمان سرطان پوست ميتواند سلولها و بافتهای سالم را نيز از بین ببرد، گاهی عوارض جانبی ناخواسته ای پيش ميآيد؛ اين عوارض جانبی به نوع و محدوده ای که باید درمان شود بستگی دارد، ولي در همه افراد مشابه نیست.
قبل از شروع درمان، پزشک عوارض احتمالي ممکن را به شما میگو ید و راههایی را برای مقابله با آنها پیشنهاد میده د.
بسیاری از سرطانهای پوست را میتو ان به سرعت و بهراحتی با جراحي برداشت؛ برای کنترل درد، کاهش عوارض جانبی درمان و تسهيل نگرانيها هم به مراقبت حمايتي نياز است.
اطلاعات در مورد اين مراقبتها در پايگاه لينك موجود است.
ممکن است بخواهید با پزشک در مورد شرکت در یک پژوهش بالینی، یک مطالعه تحقیقاتی دربارۀ راهه ای جدید درمان سرطان یا پیشگیری از عود آن صحبت کنید؛
جراحی
جراحی برای درمان سرطان پوست روشهاي گوناگوني دارد و روشی که پزشک استفاده میکن د به اندازه و محل زائده و عوامل مختلف ديگري بستگی دارد.
در ادامه انواع مختلف جراحي برایتان شرح داده ميشود:
- جراحی پوست با برداشتن كامل (اكسيزيونال) يكي از درمانهاي رایج برای درمان اين سرطان است؛ پس از بیحس کردن موضع، جراح زائده را با تیغ جراحی بیرون میآو رد و پوست اطراف زائده را نیز برمی دارد. این پوست حاشیه نام دارد و آن در زیر میکروسکوپ، برای اطمینان از اینکه همه سلولهای سرطانی بیرون آورده شدها ند، مورد بررسي قرار ميگيرد و اندازه آن به اندازه زائده بستگی دارد.
- جراحی Mohs (جراحی میکروگرافی) معمولاً برای سرطان پوست استفاده میشو د. محل زائده بیحس میشو د. جراح لایه های نازکي از زائده را میتر اشند و هر لایه بلافاصله زیر میکروسکوپ بررسي میشو د؛ جراح به تراشیدن لایه ها ادامه میده د تا آنجا که هیچ سلول سرطانی در لایه ها دیده نشود. در این روش، جراح کل سرطان و فقط مقدار کمی از بافت سالم را برميدارد.
- خشکاندن الکتریکی و کورتاژ معمولاً برای برداشتن سرطان كوچك سلول بازل پوست استفاده میشو د. سرطان با ابزار تیز قاشقی شکلی موسوم به آلتتراش برداشته شده سپس یک جریان الکتریکی به قسمت تحت درمان برای کنترل خونریزی و کشتن هرنوع سلول باقيمانده سرطانی فرستاده میشو د. خشک کردن الکتریکی و کورتاژ معمولاً روند سریع و ساده ای دارد.
- جراحی سرمایشی كرايو معمولاً برای افرادی که قادر به تحمل انواع دیگر جراحی نيستند، از سرمای شدید برای درمان سرطان در مرحله اولیه یا در سرطانهای پوست خیلی نازک استفاده ميشود. پزشک، در اين روش، نیتروژن مایع را مستقیماً بر روی زائده میگذ ارد. این درمان گاهي، موجب تورم ميشود و به اعصاب آسیب ميرساند که موجب از دست دادن حس در محل آسیب دیده ميشود. در گزیده مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) «جراحی سرمایشی در درمان سرطان: پرسش و پاسخ» اطلاعات بیشتری وجود دارد.
- جراحی با لیزر از اشعه باریک نور برای برداشتن سلولهای سرطانی استفاده میکن د؛ از اين روش معمولاً برای زائده هایی که فقط در لایه های پايینی پوست بهوجود آمدهاند استفاده میشود. در گزیده مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) «لیزر در درمان سرطان: پرسش و پاسخ» اطلاعات بیشتری در این زمینه موجود است.
- گرانت برای وصل و بستن شکاف پوست ناشي از جراحی گاهي از گرانت استفاده ميشود؛ جراح در ابتدا تکه پوست سالمي را بیحس کرده و از قسمت دیگر بدن، مثلاً قسمت بالايی ران، برمی دارد؛ اين تکه پوست برای پوشاندن محلی که سرطان پوست آن برداشته شده است بهكار ميرود. اگر پوست پيوند شده دارید باید از آن بهطور ويژهاي مراقبت و محافظت کنید تا بهبود یابد.
زمان بهبودی پس از جراحی در افراد متفاوت است. ممکن است برای چند روز احساس درد و ناراحتی کنید. كه با استفاده از دارو معمولاً میتو ان آن را کنترل کرد. اگر به مسكن بیشتری نیاز باشد پزشک میتو اند پيش از جراحي برنامه آن را تنظیم کند.
ميتوانيد قبل از نمونهبرداری از پزشکتان سؤالات زیر را بپرسید:
- بیماری در چه مرحله ای قرار دارد؟
- چه گزینه های درمانی براي من وجود دارد و کدام را به من پیشنهاد میکن ید؟ و چرا؟
- هر نوع درمان چه مزایای قابل انتظاری دارد؟
- هر نوع درمان چه خطرات و عوارض جانبی دارد؟ چه کارهایی برای کنترل عوارض جانبی میتوانیم انجام دهیم؟
- آیا درمان در ظاهر من تأثیر میگذ ارد؟ اگر چنين است، آیا جراح ترمیمی یا جراج پلاستیک میتواند کمک کند؟
- آیا درمان بر فعالیتهای عادیام تأثیر میگذ ارد؟ اگر میگذ ارد برای چه مدت؟
- هزینه تخمینی درمان چقدراست؟ آیا بیمه درمانی من درمان را پوشش میده د؟
- هر چند وقت یکبار باید معاینه عمومی شوم؟
معمولاً پس از جراحی همیشه کمی جای زخم باقی می ماند. اندازه و رنگ زخم به اندازه سرطان، نوع جراحی و چگونگی بهبود پوست شما بستگی دارد.
برای هر نوع جراحی، مانند جراحی پیوند یا جراحی ترمیمی مهم است که توصيههاي پزشک را در مورد حمام رفتن، تراشیدن مو، ورزش کردن یا دیگر فعالیتها دقيقاً رعايت كنيد.
شیمیدرمانی موضعی
در شیمیدرمانی از داروهای ضد سرطان برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میکن ند و درمانی که در آن دارو مستقیماً بر روی پوست قرار میگی رد، شیمیدرمانی موضعی است؛ این كار اغلب زمانیکه سرطان پوست برای جراحی خیلی گسترده است و يا در زمانیکه پزشک همچنان سرطانهای جدید پیدا میکن د انجام میگی رد.
معمولاً، دارو بهصورت کرم یا لوسیون است و باید آن را 2 بار در روز به مدت چند هفته بر روی پوست مالید. دارویی که Fluorouracil(5-FU) نامیده میشو د برای درمان سرطانهاي سلول بازل و سلول سنگفرشي که فقط در لایه بالایی پوست هستند استفاده میشو د؛ همچنین داروی Imiquimod برای درمان سرطان سلول بازل که درلایه بالایی پوست قرار دارد بهكار ميرود.
این داروها ممکن است موجب قرمزی و تورم پوست شود، يا بهنحو آزاردهندهاي خارش ايجاد كرده يا ترشح کند و موجب ایجاد بثورات پوستی شود. يا اينكه در مقابل نور آفتاب درد داشته باشد و یا پوست را حساس كند. این تغییرات در پوست پس از پايان درمان برطرف ميشود. شیمیدرمانی موضعی معمولاً جوشگاه ندارد. اگر پوست سالم در زمان درمان سرطان پوست خیلی قرمز یا آسيبديده شود، پزشک باید درمان را متوقف کند.
سؤالاتی که میتو انید دربارۀ شیمیدرمانی موضعی از پزشک بپرسید:
- آیا باید در زمانیکه شیمیدرمانی بر روی پوستم انجام ميگيرد تحت مراقبتهای ویژه باشم؟ چه کارهایی باید انجام دهم؟ آیا نسبت به نور آفتاب حساس خواهم بود؟
- چه زمانی درمان شروع و چه زماني تمام میشو د؟
درمان فتودینامیک
در درمان فتودینامیک (PDT) از مواد شیمیايی همراه با منبع نور مخصوص، مانند نور لیزر، برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میکن ند. اين مواد شیمیايی به نور حساس هستند. کرم بر روی پوست مالیده میشو د یا ماده شیمیايی تزریق میشو د و در سلولهای سرطانی طولانی تر از سلولهای سالم باقی میما ند. چند ساعت یا چند روز بعد، نور مخصوصی بر روی زائده تابانده می-شود. ماده شیمیايی فعال میشو د و سلولهای سرطانی اطراف را از بین میبر د.
از PDT برای درمان سرطاني كه روی پوست یا خیلی نزدیک به سطح پوست است استفاده میشود.
عوارض جانبی PDT معمولاً جدی نیستند. PDT ممکن است موجب سوختن یا درد و يا باعث سوزش، تورم یا قرمزی شود، يا موجب ايجاد زخم در بافتهای سالم نزدیک زائده شود. اگرتحت درمان PDT هستيد، باید از نور مستقیم خورشید و چراغهای پر نور داخلی برای مدت حداقل 6 هفته بعد از درمان احتراز كنيد.
گزیده مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات و آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) «درمان فتودینامیک سرطان: پرسش و پاسخ» اطلاعات بیشتری در این زمینه دارد.
سؤالاتی که میتو انید دربارۀ PDT از پزشک بپرسید:
- آیا نیاز دارم در زمانیکه مواد شیمیايی بر روی پوستم قرار دارد در بیمارستان بستری شوم؟
- آیا باید بیش از یک بار درمان را انجام دهم؟
پرتودرمانی
در پرتودرمانی (که رادیوتراپی هم نامیده میشو د) از اشعه هايی با انرژی بالا برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده ميشود. اشعه از یک دستگاه بزرگ در خارج از بدن تولید میشو د که فقط بر سلولهای تحت درمان تأثیر میگذ ارد. این درمان در بیمارستان یا درمانگاه در یک یا چندین روز در هفته های متعدد انجام ميشود.
برای سرطان پوست پرتودرماني چندان متداول نیست، ولی هنگاميكه عمل جراحی در منطقه مورد نظر مشکل باشد یا جراحت بدی بهجای گذارد از آن استفاده ميشود. از این درمان در صورت داشتن زائده روی پلک چشم، گوش یا بینی و نيز در صورت بازگشت سرطان بعد از عمل جراحی استفاده ميشود.
عوارض جانبی، به مقدار پرتو و محلی از بدن که تحت درمان قرار میگی رد بستگی دارد. در حین درمان ممکن است پوست تحت درمان قرمز، خشک و حساس شود؛ پزشک راهه ایی را برای کاهش عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی به شما پیشنهاد ميدهد. مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) «شما و پرتودرمانی: راهنمایی برای کمک به خود در حین درمان سرطان» اطلاعات بیشتری را در این مورد در اختیارتان میگذ ارد.
سؤالاتی که میتو انید دربارۀ پرتودرمانی از پزشک بپرسید:
- پس از پرتودرمانی چه احساسی خواهم داشت؟
- آیا ممکن است عفونت، تورم، تاول یا خونریزی و یا جراحت در قسمت درمان شده داشته باشم؟
- چگونه باید از منطقه درمان شده مراقبت کنم؟
پیگیری مراقبت
پیگیری مراقبت بعد از درمان برای سرطان پوست مهم است. پزشک بر بهبودی شما نظارت کرده سرطان های جدید پوست را بازرسی میکن د. سرطانهای جدید پوست بسیار رایج تر از سرطان پوست گسترش یافته و درمان شده است. بازبينيهاي مرتب مطمئن میسا زد که هرگونه تغییری در سلامتی شما ملاحظه شده و در صورت لزوم درمان میشو د. مابین ملاقاتهای برنامه ریزی شده، باید مرتب پوستتان را بازرسی کنید. میتو انید راهنمای بازرسی پوست را در پايین ببینید و در صورت دیدن هر مورد غيرعادي باید با پزشک تماس بگیرید. همچنین مهم است که به توصیه های پزشک در مورد چگونگی کاهش خطر گسترش دوباره سرطان پوست عمل کنید.
مقاله «مواجه شدن با مسائل پیش رو: زندگی پس از درمان سرطان» داخل پايگاه مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) برای افرادی است که درمانشان را کامل کرده اند و به سؤالاتی دربارۀ پیگیری مراقبت و دیگر موارد پاسخ میده د؛ راههایی هم برای استفاده هرچه بيشتر از ملاقاتهای پزشکی و همچنین راهه ایی برای صحبت با پزشک در مورد برنامه ریزی روشهای بهبودی و سلامتی در آینده را پیشنهاد میده د.
منابع پشتیبانی
سرطان پوست نسبت به دیگر انواع سرطان پیشآ گاهی یا نتیجه بهتری دارد؛ گرچه، در هر صورت، اطلاع از ابتلا به هر نوع سرطان میتو اند ناراحتکننده باشد. اگر در مورد درمان ها، مدیریت عوارض جانبی و صورتحساب های پزشکی نگران هستيد. پزشکان، پرستاران و دیگر اعضاي تیم مراقبان سلامتی میتو انند در اين مورد به سؤالات شما پاسخ دهند. اگر بخواهید در مورد احساسات و نگرانیهایتان صحبت کنید، ملاقات با مددکاران اجتماعی، مشاوران میتو اند برایتان مفید باشد. اغلب، یک مددکار اجتماعی میتو اند در مورد منابع کمکهای مالی، هزينههاي رفتوآمد یا حمایت عاطفی شما را راهنمايي كند.
گروه های حمایتی نیز میتو انند کمک کنند؛ در این گروه ها، بیماران یا اعضای خانواده شان با دیگر بیماران برای تبادل آموخته های خود دربارۀ کنار آمدن با سرطان و تأثیرات درمان آن ملاقات میکن ند. همچنين ميتوانيد چكيده مقالات پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.nci.ir) «سازمانهاي ملي كه به بيماران سرطاني و خانواده آنها خدمات ارائه ميدهند» را مطالعه كنيد.
كمك به تحقیقات سرطان
پزشکان پژوهش های بالینی را انجام میده ند (مطالعات تحقیقاتی که افراد بهصورت داوطلبانه در آن شرکت کرده اند). پژوهش های بالینی برای پاسخ به سؤالات مهم و فهم اینکه آیا روشه ای جدید قابل اطمينان و مؤثر هستند طراحی شدها ند. برخي تحقیقات هماک نون به نتیجه رسیدهاند، مانند درمان فتودینامیک، و تحقیقات همچنان برای یافتن راهه ای بهتر پیشگیری و درمان سرطان پوست ادامه دارد.
برای سرطان سلول بازل، محققان هنوز روی تغییرات ژن که ميتوانند عوامل خطرزایی برای بیماری باشند مطالعه و همچنین برای درمان سرطان سلول بازل، درمان بیولوژیک را با جراحی مقایسه میکن ند.
كساني که در پژوهشهای بالینی شرکت میکن ند از جمله افرادی هستند، که در صورت مؤثر بودن روشه ای جدید، قبل از ديگران از مزایای آن بهره مند میشو ند؛ حتی اگر مستقیماً هم بهره نبرند، به پزشکان شناخت بیماری و کنترل آن در بیماران، کمک بزرگی انجام میده ند. گرچه، پژوهش های بالینی شايد خطراتی داشته باشد، ولي بايد توجه داشت كه محققان در نگهداری از بیمارانشان همه تلاششان را به كار ميبرند.
اگر مایل به شرکت در پژوهش های بالینی هستید با پزشک خود صحبت کنید. ميتوانيد مقاله «شرکت در مطالعات تحقیقاتی درمان سرطان» نام پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) را بخوانید، که چگونگی انجام پژوهشهای بالینی و مزایا و خطرات احتمالي آن را شرح میده د.
در پايگاه ncii.ir بخشي دربارة پژوهشهاي باليني كه شامل اطلاعات كلي ميباشد.
چگونه میتو ان پوست خود را معاینه کرد؟
پزشک یا پرستار ممکن است به شما پیشنهاد دهند که خودتان آزمایش پوستتان را برای سرطان پوست، که شامل ملانوم است، انجام دهید.
بهترین زمان برای انجام این آزمایش بعد از دوش گرفتن یا حمام است. باید پوستتان را در اتاقی پرنور بررسی کنید؛ براي اين كار باید یک آيینه تمام قد و یک آيینه دستی داشته باشيد و بهتر است از علائم تولد، خالها و دیگر نشانه های آشكار و معمولی و حس و لمس كردن آنها استفاده کنید.
به دنبال هر چیز جدید بگردید:
- خاله ای جدید (که با دیگر خالهایتان فرق دارند)
- یک تکه پوست جدید که قرمز رنگ یا تیره است که بهنظر میرس د کمی رشد کرده است.
- برآمدگی سخت جدید همرنگ گوشت
- تغییر در اندازه، شکل، رنگ یا حس خال
- زخمی که خوب نمیش ود
خودتان را از سر تا نوک انگشتان پا بررسی کنید. فراموش نکنید که پشتتان، فرق سر، مناطق تناسلی و میان باسنتان را بررسی کنید.
- به صورت، گردن، گوشها و فرق سرتان نگاه کنید. شايد لازم باشد از یک شانه یا سشوار برای کنار زدن موهایتان استفاده کنید تا بهتر ببینید. امکان دارد بازرسی فرق سر برای خودتان مشکل باشد.
- به جلو و پشت بدنتان در آيینه نگاه کنید. سپس دستتان را بالا ببرید و به سمت راست و چپ بدنتان نگاه کنید.
- آرنجتان را کج کنید. به دقت به ناخن هایتان، کف دستتان، بازویتان (شامل سطح پايینیشان) و بالای بازو نگاه کنید.
- پشت، جلو و بغل پاهایتان را بررسی کنید. همچنین مناطق تناسلی و میان باسنتان را خوب بازرسی کنید.
- بنشینید و از نزدیک پاهایتان همچنین ناخن های پایتان، کف پایتان و میان انگشتانتان را ببینید.
با بازرسی مرتب پوست، متوجه میشو ید که چه مواردی عادی هستند. بهتر است تاریخ روزی که پوستتان را امتحان کرده اید يادداشت كنيد و حالت پوستتان را شرح دهید. اگر پزشک از پوستتان عکس میگی رد میتو انید برای کمک به بازرسی تغییرات ایجاد شده در پوست عکسه ا را با پوستتان مقایسه کنید. اگر هر چیز غیر عادی پیدا کردید به پزشک اطلاع دهید.