ام‌اس در گروه بیماری‌های خودایمنی قرار می‌گیرد. در بیماری‌های خودایمن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بدن خود فرد حمله می‌کند.
سیستم ایمنی بدن در بیماری ام‌اس به بافت چربی درون مغز حمله کرده و نقاط مختلفی را درگیر می‌کند، بنابراین علائم بیماری با توجه به ناحیه‌ای که درگیر می‌شود، متفاوت خواهد بود. علائم بینایی، حرکتی و حسی از جمله مشکلاتی است که فرد با آن روبه‌رو خواهد شد.
ام‌اس بیشتر در سنین جوانی و در دوران طلایی زندگی بروز می‌کند و به همین دلیل رسیدگی و درمان آن اهمیت ویژه‌ای دارد. علاوه بر این، احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری نیز برای خانم‌ها کمی بیشتر از آقایان است.
نشانه‌های متنوع ولی پایدار
نشانه‌های بیماری ام‌اس متنوع و متفاوت است، اما باید توجه داشته باشید هیچ یک از این نشانه‌ها، در ام‌اس موقت و گذرا نیست و حداقل باید یک روز ادامه داشته باشد.
شایع‌ترین حالت درگیری بیماری با علائم حسی نمایان می‌شود. در چنین شرایطی معمولا فرد در قسمت‌های انتهایی هر دو دست و هر دو پا (قسمت‌هایی از بدن که فرد از دستکش و جوراب استفاده می‌کند) سوزش و گزگز شدیدی را احساس خواهد کرد.
سوزش و گزگز دست ها و پاها مربوط به بیماری ام‌اس بسیار شدید و مداوم است و به همین دلیل افرادی که گاهی چنین حسی دارند، نباید نگران مبتلاشدن به ام‌اس باشند.
در حالت دیگری از درگیری‌های حسی بیماری ام‌اس، نیمی از بدن فرد یا قسمت پایین‌تر از سینه او در یک طرف بدن بی‌حس می‌شود.
هیچ یک از علائم ام‌اس لحظه‌ای نیست؛ به این معنی که تاری دید، عدم تعادل، کاهش قدرت و... حتما باید حداقل 24 ساعت ادامه داشته باشد تا بتوان به بروز این بیماری شک کرد. بنابراین افراد نباید با تجربه لحظه‌ای چنین علائمی، نگران ام‌اس شوند
تاری دید یکی از علائم شایع این بیماری است؛ البته در این مورد هم باید دقت داشته باشید که همه افراد سالم و کسانی که هیچ مشکلی ندارند نیز ممکن است گاهی این حالت را تجربه کنند، بویژه زمانی که فرد به صورت ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته برمی‌خیزد، اما دردناک شدن یکی از چشم‌ها هنگام حرکت به طرفین و از دست دادن بینایی همان چشم پس از گذشت چند ساعت یا چند روز، یکی از نشانه‌های بیماری ام‌اس است.
گاهی شخص متوجه کاهش قدرت و توانش می‌شود؛ به عنوان مثال ممکن است هنگام بالا رفتن از پله حس کند پاهایش ضعیف‌تر از قبل شده است و گاهی نیز یک سمت بدن فرد دچار ضعف شدید می‌شود.
یکی دیگر از علائم بیماری ام‌اس مشکلات تعادلی است؛ در این حالت شخص کم‌کم حس می‌کند تعادل ندارد، دائم زمین می‌خورد یا هنگام راه رفتن بدنش به یک طرف متمایل می‌شود.
هیچ یک از علائم ام‌اس گذرا و لحظه‌ای نیست؛ به این معنی که تاری دید، عدم تعادل، کاهش قدرت و... حتما باید حداقل 24 ساعت ادامه داشته باشد تا بتوان به بروز این بیماری شک کرد. بنابراین افراد نباید با تجربه کردن لحظه‌ای چنین علائمی، نگران ابتلا به ام‌اس شوند.
ام‌اس انواع مختلفی دارد
بسیاری از افرادی که دچار این مشکل هستند، هیچ وقت با علامت خاصی روبه‌رو نمی‌شوند؛ به طوری که حتی تا زمان فوت، این بیماری بروز نمی‌کند و چه‌بسا افرادی که به دلایل دیگری مانند تصادف مورد بررسی پزشکی قرار می‌گیرند و در آن زمان بیماری ام‌اس آنها که هیچ علامتی نداشته است، تشخیص داده می‌شود. درصدی از بیماران نیز فقط یک بار دچار علائم بیماری می‌شوند و این مساله دیگر هیچ وقت تکرار نمی‌شود.
عمده بیماران مبتلا به ام‌اس، هر چند ماه یک بار با علامت جدیدی روبه‌رو می‌شوند. اغلب بیماران چنین وضعیتی دارند که به این نوع ام‌اس عودکننده ـ بهبودیابنده می‌گوییم.
البته در گروهی از این بیماران ممکن است بیماری به شکل پیش‌رونده تغییر کند، یا این که برای تعداد کمی از افراد از ابتدا ممکن است ام‌اس به شکل پیش‌رونده وجود داشته باشد که در این حالت بیماری دائما بدتر می‌شود.
با مبتلایان به ms همدلی کنید
در حال حاضر با توجه به درمان های کنترل کننده، این بیماری پیش آگهی خوبی دارد، این در حالی است که در ابتدای اختلال، فرد مبتلا دچار شوک و اضطراب شدیدی می شود و در واکنش به ابتلا، علایمی مانند بی قراری، ناامیدی، وحشت زدگی و گریه زیاد را نشان می دهد.
پزشک و همراهان باید با رفتار مناسب و درک احساسات فرد مبتلا به ms ، دوره بیماری را برای وی آسان کنند، چرا که در این دوره، بیمار معمولا خود و دیگران را سرزنش می کند که بهترین توصیه همدلی با بیمار است.
در اینجا 5 گام کنترل کننده این بیماری را برایتان می گوییم.
گام اول؛ پذیرش بیماری بعد از تشخیص
برای پذیرش بهتر، پزشک باید جنبه های خوش بینانه بیماری را مطرح کند. گاهی سکوت پزشک و بیان احساسات از سوی بیمار می تواند او را آرام کند. سپس پزشک باید با توضیحات کوتاه در مورد بیماری و راه های درمانی، بیمار را راهنمایی کند.
گام دوم؛ مدیریت درمان در فاز حاد و درمان های کنترل کننده
لازم است پزشک و بیمار در زمینه درمان، همکاری لازم را داشته باشند. تشریح بیماری و دلایل پزشک برای تجویز دارو و اقدامات لازم جهت کنترل بیماری و رعایت این موارد از سوی بیمار می تواند نقش موثری در مدیریت درمان به ویژه در مراحل حاد و درمان های کنترل کننده داشته باشد.
گام سوم؛ مدیریت کنترل استرس ها
مدیریت کنترل استرس در مبتلایان به ms ، یکی از گام های اساسی در کنترل بیماری و پیشگیری از عود مجدد بیماری است. میزان استرس در مبتلایان 62.2 درصد است، در حالی که در افراد عادی میزان استرس 30 درصد است بنابراین استرس در عود و شدت بیماری موثر است.
گام چهارم؛ مدیریت مسائل اجتماعی
شغل، ازدواج، فرزندآوری و تحصیل نیازمند مشاوره و مددکاری است. بنابراین لازم است مبتلایان به ms از لحظه ای که بیماری آنها تشخیص داده می شود، در تمام مراحل زندگی فردی و اجتماعی خود از مشاوره پزشک متخصص و مددکاران استفاده کنند.
گام پنجم؛ مدیریت درمان علایم همراه با ms
مشکلات و عفونت های ادراری، سفتی ، دردها و بی حسی اندام ها، بهداشت زندگی و توانبخشی نقش موثری در کنترل بیماری و پیشگیری از عود مجدد آن دارد.
روحیه خوب، امید به زندگی، هنر، تحرک بدنی، تغذیه سالم و رعایت بهداشت خواب نقش موثری در مبتلایان به ms دارد. همچنین توصیه می شود مبتلایان با کنترل استرس های خود، شرایط آرامی را ایجاد کنند.
منابع:
فارس - حمیدرضا ترابی ، متخصص مغز و اعصاب
جام جم - دکتر مهدی وحید دستجردی، متخصص مغز و اعصاب
