تعریف مالیاتهای تکلیفی

مالیات تکلیفی قسمتی از مالیات بر درآمد اشخاص است که تکلیف کسر و پرداخت آن طبق احکام قانونی مربوطه در برخی منابع مالیات بر درآمد به عهده پرداخت کنندگان وجوه می باشد .

مثلا مالیات بر درآمد حقوق کارکنان، ازحقوقشون کسر میشه و مابقی حقوق به آنها پرداخت میشه . بنابر این ، مسئولیت مالیات حقوق به عهده پرداخت کننده حقوق است . پس مالیات حقوق یک نوع مالیات تکلیفیه. درست ؟

انواع مالیاتهای تکلیفی :
مالیاتهای تکلیفی مقرر درقانون مالیاتهای مستقیم ، مصوب اسفند66 واصلاحیه 27/11/80 و تکالیف پرداخت کنندگان وجوه و مهلت ومحل پرداخت مالیات مزبور به شرح زیر می باشد:

1- ماده53،تبصره9 (مالیات تکلیفی اجاره املاک)

2- مواد85و86 اصلاحی (مالیات تکلیفی حقوق)

3- ماده102 (مالیات تکلیفی مضاربه)

4- ماده103 (مالیات تکلیفی حق الوکاله)

5- ماده104 (مالیات تکلیفی حق الزحمه ها)

6- ماده107 (مالیات تکلیفی اشخاص حقوقی خارجی وموسسات مقیم خارج)

7- ماده109 (مالیات تکلیفی موسسات بیمه)

8- ماده116 (تکلیف مدیران تصفیه اشخاص حقوقی)

9- ماده118 (مسئولیت آخرین مدیران شخص حقوقی ومدیران تصفیه وضامن ها)

10- ماده123 (مالیات تکلیفی منافع بلاعوض اموال)

11- ماده143 (مالیات تکلیفی نقل وانتقال سهام)


حکم قانونی مسئولیت مدیران(ماده199) :هرشخص حقیقی یا حقوقی که به موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مؤدیان دیگرمی باشد، درصورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مؤدی در پرداخت مالیات خواهد داشت، مشمول جریمه ای معادل 20% مالیات پرداخت نشده خواهد بود.

- در مواردی که مکلفین به کسر مالیات وزارتخانه ها، شرکت یا موسسه دولتی یا شهرداری باشد، مسئول امرمشمول مجازات مقرر در قانون تخلفات اداری خواهند بود.

- هرگاه مکلف به کسرمالیات شخص حقوقی غیردولتی باشد، مدیر یا مدیران مربوطه علاوه بر مسئولیت تضامنی نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق، به حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال محکوم خواهند شد.

***********

عمده ترین مواردی که حسابدارها در ارتباط با مالیات تکلیفی با ان در ارتباطند شامل مالیاتهای تکلیفی موضوع ماده 104ق.م.م و تبصره 9 ماده 53 ق.م.م می باشد.

ماده 104 - وزارتخانه ها , موسسات دولتی , شهرداریها , موسسات وابسته به دولت و شهرداریها و کلیه اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی و اشخاص موضوع بند ( الف ) ماده (95) این قانون مکلف اند در هر مورد که بابت حق الزحمه پزشکی , هزینه های بیمارستانی و آزمایشگاهی و رادیولوژی , داوری , مشاوره , کارشناسی , حسابرسی , خدمات مالی و اداری , نویسندگی , تألیف و تصنیف , آهنگ سازی , نوازندگی و هنرپیشگی و خوانندگی , نقاشی و دلالی و حق العمل کاری , هرگونه حق الزحمه یا کارمزد ارائه خدمات به استثنای کارمزد پرداختی به بانکها , صندوق تعاون و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز , امورمربوط به نظافت اماکن و ابنیه , اجاره ماشین آلات اداری و محاسباتی , کلیه خدمات و ارتباطات رایانه ای , اجاره هر نوع وسایل نقلیه موتوری زمینی , هوایی و دریایی , ماشین آلات و کارخانجات و سردخانه ها , انبارداری , نگاهداری و تعمیر آسانسور و شوفاژ و تهویه مطبوع , هر نوع کار ساختمانی و تأسیسات فنی وتأسیساتی , تهیه طرح ساختمانهاو تأسیسات , نقشه کشی , نقشه برداری , نظارت و محاسبات فنی , حمل و نقل و وجوهی که بابت حق نمایش فیلم به هر عنوان پرداخت می کنند پنج درصد آن را به عنوان علی الحساب مالیات مودی ( دریافت کنندگان وجوه ) کسر و ظرف سی روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور واریز و رسید آن را به مودی تسلیم نمایند و همچنین ظرف همین مدت مشخصات دریافت کنندگان را با ذکر نام و نشانی آنها به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال دارند .
تسهیلات اعطایی بانکها از طریق قرارداد جعاله در امور مربوط به کشاورزی و تعمیر و تکمیل یک واحد مسکونی مشمول کسر 5 % مالیات علی الحساب موضوع این ماده نبوده و در این گونه موارد بانکها مکلف اند رونوشت قرارداد جعاله تنظیمی با عامل را ظرف سی روز از تاریخ انعقاد قرارداد به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال دارند

تبصره 1 : در مورد انجام امور مربوط به این ماده چنانچه قراردادی تنظیم گردد کارفرما مکلف است ظرف سی روز از تاریخ انعقاد قرارداد رونوشت آن را به اداره امور مالیاتی محل با اخذ رسید تنظیم نماید .

تبصره 2 : در مواردی که منابع درآمد مذکور در این ماده کلا از پرداخت مالیات معاف باشد کسر علی الحساب مالیات به شرح فوق به شرط استعلام قبلی و کسر نظر اداره امور مالیاتی محل منتفی است .

بخشنامه :
سازمان امور مالیاتی كشور
رییس كل

در اجرای تبصره (5) الحاقی به ماده 104 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/80 فهرست سایر مواردی كه باید از آغاز سال بعد به امور مصرح در ماده مذكور اضافه شود، مراتب طی آگهی مندرج در صفحه (25) روزنامه رسمی شماره 18030 مورخ 28/10/85 و نیز در جریده كثیرالانتشار روزنامه كیهان شماره 18712 روز پنجشنبه مورخ 21/10/85 حسب مقررات موضوعه اعلام شده است. لذا موارد مشروحه ذیل از ابتدای سال 1386 برای اشخاص مذكور در صدر ماده یادشده لازم الاجرا می باشد.
1- خدمات تعمیر و نگهداری هر نوع وسائل نقلیه موتوری زمینی، هوایی ، دریایی و ریلی ، ماشین آلات و تجهیزات اعم از اداری و غیره كه به موجب قراردادها انجام می شود.
2- خدمات اسكان كاركنان دستگاهها و موسسات دولتی و غیردولتی در هتلها و سایر اماكن به همراه خدمات جانبی كه به موجب قرارداد انجام می شود.
3- خدمات آموزشی از هر قبیل.
4- خدمات نمایشگاهی به منظور استفاده از تسهیلات و امكانات جانبی نمایشگاه.
5- خدمات بیمه ای (‌اعم از درمانی و بهداشتی).
6- هر نوع خدمات مدیریت.
7- خدمات نگهداری فضای سبز.
8- خدمات بسته بندی (‌هر نوع محصول به هر شكل و با هر نوع جنس).
9- حق الزحمه پرداختی بابت ارائه خدمات پشتیبانی و همچنین بهره برداری از تاسیسات و تجهیزات پایانه های بار و مسافر به موسسات مربوطه اعم از ریلی، فرودگاهی و پروازی، بندری و پایانه ای زمینی.
10- هر گونه حق الزحمه بابت تصفیه و تبدیل قند و شكر.
11- حق الزحمه پرداختی بابت استفاده از تجهیزات و تاسیسات مخابراتی.

ماده 53 :درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می گردد عبارت است از کل مال الاجاره , اعم از نقدی و غیرنقدی , پس از کسر بیست و پنج درصد بابت هزینه ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره
تبصره 9 : وزارتخانه ها , موسسات و شرکتهای دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تأمین می شود , نهادهای انقلاب اسلامی , شهرداریها و شرکتها و مؤسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلف اند مالیات موضوع این فصل را از مال الاجاره هایی که پرداخت می کنند کسر و ظرف ده روز به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند .

مثال مالیات تکلیفی ماده 104 :
فرض کنید شرکت امیر بابت غرفه نمایشگاه جهت تبلیغات و همچنین دکوراسیون مبلغ 250،000 ریال به مدیریت نمایشگاه و مبلغ 10،000 ریال به اقای الف جهت دکوراسیون غرفه نمایشگاه پرداخته است .
با توجه به مفاد ماده 104 میزان مالیاتی که شرکت امیر باید در هنگام پرداختهای فوق کسر وبه حساب دارائی محل واریز نماید بشکل ریز است:
250،000+10،000 =260،000 ریال < == کل پرداختی
250،000*5%=12500 ريال < == مالیات تکلیفی که باید در پرداخت اول کسر گردد.
10،000*5% =500 ريال < == مالیات تکلیفی که باید در پرداخت دوم کسر گردد

جمع کل =13،000 ريال

ثبت در دفاتر:
هنگام پرداخت وجه و کسر مالیات متعلقه :
1- هزینه عمومی ( تبلیغات) 260،000
بانک 260،000
2- بانک 13،000
مالیات پرداختنی 13،000
هنگام پرداخت مالیات مکسوره به اداره امور مالیاتی( حداکثر ظرف سی روز) ثبت شماره 2 بصورت معکوس در دفاتر اعمال می گردد.
مثال تبصره 9 ماده 53:
فرض میکنیم شرکت امیر بابت اجاره دفتر مرکزی ماهانه مبلغ 4،000،000 ريال به موجر خو د که شخص حقیقی است می پردازد.در این صورت محاسبات مر بوطه مطابق توضیحات صدر ماده 53 بشکل ذیل خواهد بود:
4،000،000 *75%=3،000،000 ريال <== ماخذ محاسبه مالیات تکلیفی اجاره دفتر مرکزی
شایان ذکر است که نرخ مقرر در خصوص محاسبه مالیات بر درامد اشخاص حقیقی نرخ ماده 131 ق.م.م است لذا :
3،000،000*15%=450،000 ريال <== مالیات تکلیفی بابت اجاره پرداختی به موجر
ثبت های مورد نظر نیز عینا مانند مثال اول است . فقط متذکر می شود که مهلت پرداخت این نوع مالیت تکلیفی 10 روز از تاریخ پرداخت اجاره است.
لازم به ذکر است که در صورت عدم رعایت زمانهای مقرر در هر مورد معادل 20% اصل مالیات + 1% ماخذ در مورد مالیات موضوع ماده 104 در صورت عدم ارائه قرارداد مربوطه بعنوان جریمه از طرف اداره امور مالیاتی نیز وصول خواهد شد.
******
مثال شما :
1 - هزینه عمومی ( تبلیغات) 260،000
بانک 260،000
2- بانک 13،000

مالیات پرداختنی 13،000





هزینه عمومی ( تبلیغات ) 273,000
بانک 260,000
مالیات پرداختنی 13,000


در زمان پرداخت مالیات هم


بانک 13,000
مالیات پرداختنی 13,000






******
هزینه(پرداخت به پیمانکاران ، موضوع پیمان ... ) 273,000
بانک / ح پرداختنی 260,000
مالیات پرداختنی (مربوط به موضوع....) 13,000


در زمان پرداخت مالیات هم


مالیات پرداختنی 13,000
بانک 13,000
********
فرض کنید شرکت امیر بابت غرفه نمایشگاه جهت تبلیغات و همچنین دکوراسیون مبلغ 250،000 ریال به مدیریت نمایشگاه و مبلغ 10،000 ریال به اقای الف جهت دکوراسیون غرفه نمایشگاه پرداخته است .
با توجه به مفاد ماده 104 میزان مالیاتی که شرکت امیر باید در هنگام پرداختهای فوق کسر وبه حساب دارائی محل واریز نماید بشکل ریز است:
250،000+10،000 =260،000 ریال < == کل پرداختی
250،000*5%=12500 ريال < == مالیات تکلیفی که باید در پرداخت اول کسر گردد.
10،000*5% =500 ريال < == مالیات تکلیفی که باید در پرداخت دوم کسر گردد

جمع کل =13،000 ريال




اينك مي خواهيم اين ابتدايي ترين رويداد مالي را ثبت كنيم :
طبق ماده 104 ق .م.م :
درآمد مشمول ماليات 260000 ريال
نرخ ماليات : 5%
در نتيجه :درآمد مشمول ماليات * نرخ ماليات = ماليات متعلقه
در نتيجه :
260000*5%=13000

ثبتهاي حسابداري:
دفاتر پرداخت كننده وجه (گيرنده خدمات ):

هزينه *** 260000
بانك 247000
ماليات پرداختني 13000
شرح : به هنگام پرداخت وجه يا تخصيص پرداخت .
ماليات پرداختني 13000
بانك 13000

شرح : به هنگام پرداخت ماليات به دارايي.


************************************************** *****
در دفاتر گيرنده وجه ( صادر كننده صورتحساب):

بانك 247000
پ پ ماليات 13000
درامد 260000