علوفه ها
هرگونه خوراک گیاهی و پرحجم که ارزش غذایی داشته باشد و خوشخوراک هم باشد، علوفه نام دارد.
▪ یونجه یابیده: این علوفه ارزش غذایی زیادیدارد. یونجه به عنوان یک غذای عالی در تغذیه دام به خصوص برای گاو شیریاستفاده میشود. پروتئین و کلسیم بالای این علوفه نشانه مرغوببودن آناست. زمان برداشت یونجه وقتی است که یک سوم بوته ها به گل بنشینند. درجیره غذایی گاو شیری، بین دو تا چهار کیلوگرم یونجه در روز کافی و مناسباست.
▪ علف باغ: این علف در تغذیه گاو شیری وپرواری استفاده میشود. به دلیل داشتن رشته های بلند، نشخوار دامها رازیاد میکند. به علاوه در گاوهای شیری باعث بیشترشدن چربی شیر میشود. برای جلوگیری از خارج شدن سریع خوراکهای آردی از بدن دامهای پرواری ازاین علوفه استفاده میکنند.
کاه به علت خشک و پُرحجم بودن، ارزش غذاییزیادی برای دامها ندارد. از نظر ارزش غذایی، کاه جو از کاه گندم بهتراست. همچنین کاه گندم از کاه برنج بهتر است. برای دامهای سنگین بهتر استکه کاه به صورت رشته های بلند باشد. مصرف کاه باید کم و به مقدار لازمباشد. هر چه مقدار این علوفه در جیره غذایی دامها بیشتر باشد، جلوی هضم ومصرف بیشتر غذا را میگیرد. بهتر است کاه را همیشه بعد از خوراک های دیگربه دامها داد.
اگر کاه و علوفه های مانند آن به صورت غنی شدهبه دامها داده شوند. ارزش غذایی بیشتر میدارند. برای گاوهای خشک میتوانمقدار بیشتری از این علوفه در جیره غذایی قرار داد.
▪ سیلوها: برای استفاده بیشتر و بهتر از علوفه های خشک و هضم بهتر این علوفه ها، آنها را سیلو میکنند.
● خوراکهای فشرده شده یا کنسانتره دامی
▪ علوفه های آردی و خوراکهایی که از رشته هایکمی تشکیل شده اند خوراکهای کنسانترهای میگویند. وقتی مقدار مشخصی ازماده هایی مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه را باتکمیل کننده های معدنی و ویتامینی مخلوط کنند، خوراک کنسانتره تهیهمیشود.
برای برطرف کردن نیاز غذایی دامهایی که تولیدبالایی دارند، علاوه بر علوفه باید مقدار مشخصی از کنسانتره دامی هماستفاده کرد. به گاوهای بومی و دورگ روستایی که بیشتر از هشت کیلوگرم شیرتولید میکنند، باید مقدار مشخصی کنسانتره دامی داد.
● نکته های مهم در تغذیه مخلوط علوفه و کنسانتره
برای گاوهای شیری روستایی که تولید شیر آنان بههفت تا هشت کیلوگرم میرسد، لازم نیست که از کنسانتره استفاده کنید. باعلوفه های مرغوب میتوان نیاز غذایی این دامها را برطرف کرد. ولی برایگاوهایی که در روز بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید میکنند، باید ازکنسانتره استفاده کرد.
برای این گاوها در برابر هر یک کیلوگرم شیرتولیدی، نیم کیلوگرم کنسانتره دامی لازم است. برای مثال اگر گاوی چهاردهکیلوگرم شیر تولید میکند، باید روزانه هفت کیلوگرم کنسانتره به اضافهمقدار لازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.
تغییر جیره غذایی دام باید با احتیاط کم کمانجام شود. تا باعث کم شدن تولید نشود. اگر در غذای دام از ضایعات استفادهمیشود باید با توجه به نوع ماده افزودنی از مقدار کنسانتره کم کرد.
علوفه های سبز، رطوبت زیادی دارند. به همیندلیل دو تا سه برابر علوفه های خشک باید مصرف شوند. اگر بتوان علوفه وکنسانتره را به طور کامل مخلوط کرد، خیلی مناسب است. اگر این کار انجامنشد، سعی کنید فاصله زمانی بین تغذیه با علوفه و کنسانتره خیلی کم باشد.
برای بیشترشدن مقدار تولید شیره میتوان تاحدودی از کنسانتره دامی استفاده کرد. مصرف زیاد کنسانتره باعث کم شدن چربیشیر میشود. در این حالت باید از علوفه های مرغوب با رشته های بلند وکنجاله تخم پنبه استفاده کرد.
