مقامات و درجات مختلف بهشت با توجه به احادیث و آیات قرآن 1,181
با سلام [golrooz][golrooz][golrooz]
هر یک از سعادت و شقاوت درجات و مراتبی دارد، نه اهل سعادت در یک درجه و مرتبه اند و نه اهل شقاوت، این مراتب و تفاوتها درباره اهل بهشت به عنوان درجات و درباره اهل جهنم به عنوان درکات تعبیر می شود. چنین نیست که همه اهل بهشت از اول به بهشت بروند، هم چنان که همه اهل جهنم خالد نیستند، یعنی برای همیشه در جهنم باقی نمی مانند. بسیاری از بهشتیان آنگاه به بهشت خواهند رفت که دورانهای بسیار سختی از عذاب در برزخ یا آخرت تحمل کنند، یک نفر مسلمان و شیعه باید بداند که فرضاً ایمان سالمی با خود ببرد، اگر خدای ناخواسته در دنیا مرتکب فسق ها و فجورها و ظلمها و جنایتها بشود مراحل بسیار سختی را در پیش دارد و بعضی از گناهان خطر بالاتری دارد و احیاناً موجب خلود در آتش است.
در «مناقب» ابن شهرآشوب از أمیرالمؤمنین علیه السّلام روایت كرده است كه: «إنَّ لِلْجَنَّه إحْدَی وَ سَبْعِینَ بَابًا، یَدْخُلُ مِنْ سَبْعِینَ مِنْهَا شِیعَتِی وَ أَهْلُ بَیْتِی، وَ مِنْ بَابٍ وَاحِدٍ سَآئِرُ النَّاسِ؛ بهشت هفتاد و یك در دارد، از هفتاد در آن شیعیان من و اهل بیت من وارد می شوند، و از یك در آن سائر افراد مردم» («بحار الانوار» طبع حروفی، ج 8، ص 139). «هم چنان كه در «كافی» از علیّ بن إبراهیم از پدرش از ابن أبی عُمیر از منصور بن یونس از إسحاق بن عمّار، از حضرت صادق علیه السّلام روایت كرده است كه: «إنَّ لِلْجَنَّه بَابًا یُقَالُ لَهُ الْمَعْرُوفُ، لاَ یَدْخُلُهُ إلاَّ أَهْلُ الْمَعْرُوفِ. وَ أَهْلُ الْمَعْرُوفِ فِی الدُّنْیَا هُمْ أَهْلُ الْمَعْرُوفِ فِی ا لاْ خِرَه؛ برای بهشت دری است كه به آن مَعْروف گویند، و در آن در داخل نمی شوند مگر اهل معروف و كارهای خیر و پسندیده و نیكوكاران. و اهل معروف در دنیا همان اهل معروف در آخرت هستند» («كافی » ج 4، ص 30).
و در «أمالی» صدوق از وَهَب بن وهب قُرَشی، از حضرت صادق، از پدرش، از جدّش علیهم السّلام روایت كرده است كه رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: «لِلْجَنَّه بَابٌ یُقَالُ لَهُ بَابُ الْمُجَاهِدِینَ، یَمْضُونَ إلَیْهِ فَإذَا هُوَ مَفْتُوحٌ، وَ هُمْ مُتَقَلِّدُونَ سُیُوفَهُمْ، وَالْجَمْعُ فِی الْمَوْقِفِ. الْمَلاَ´ئِكَه تُرَحِّبُ بِهِمْ. فَمَنْ تَرَكَ الْجِهَادَ، أَلْبَسَهُ اللَهُ ذُلاًّ فِی نَفْسِهِ، وَ فَقْرًا فِی مَعِیشَتِهِ، وَ مَحْقًا فِی دِینِهِ. إنَّ اللَهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی أَعَزَّ أُمَّتِی بِسَنَابِكِ خَیْلِهَا وَ مَرَاكِزِ رِمَاحِهَا؛ بهشت دری دارد كه به آن درِ مجاهدان گویند، كه مردم مجاهدِ در راه خدا بسوی آن در روانه می شوند و آن در باز است، در حالیكه مجاهدان همگی شمشیرهای خود را به نیام بسته اند، و هنوز خلائق در موقف حساب هستند. فرشتگان به آنها تهنیت و خیر مَقدم میگویند» («أمالی » صدوق، مجلس 85، طبع سنگی، ص 344).
كسی كه جهاد را ترك كند، خداوند در نفس او لباس ذلّت را می پوشاند، و در معیشت او فقر و فاقه را می آورد، و در دین او نابودی و هلاكت را پدید میكند. خداوند تبارك و تعالی امّت مرا به سُم های اسبانشان، و محلّ كوبیدن و فرو كردن نیزه هایشان عزّت بخشیده است». البتّه بهشت دارای درجات و مقاماتی است كه بعضی از بعضی برتر و بالاتر است. و همین طور خود بهشت های هشتگانه متفاوت هستند. درهای ورود به آنها نیز مختلف است. به همین جهت میتوان برای بهشت درجات و ابواب بسیاری دانست.
حضرت أمیرالمؤمنین علیه السّلام می فرماید: «دَرَجَاتٌ مُتَفَاضِلاَتٌ، وَ مَنَازِلُ مُتَفَاوِتَاتٌ. لاَ یَنْقَطِعُ نَعِیمُهَا، وَ لاَ یَظْعَنُ مُقِیمُهَا، وَ لاَ یَهْرَمُ خَالِدُهَا، وَ لاَ یَبْأَسُ سَاكِنُهَا؛ بهشت دارای درجات مختلف و متفاوتی است كه برخی بر برخی فضیلت دارد، و دارای منزل های متفاوتی است. نعیمش أبداً منقطع نمی شود، و ساكن در آن هیچگاه كوچ نمی كند، و شخص مخلّد در آن پیر نمی شود، و ساكن در آن نیازمند و محتاج نمی گردد» » (نهج البلاغه/ خطبه 85 ).
و در آیات شریفه قرآن داریم كه پیامبران هر یك با دیگری در فضیلت مختلف اند. («تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَی ' بَعْضٍ؛ (ای پیغمبر) ما این پیامبران را، بعضی را بر بعضی فضیلت و برتری بخشیده ایم!» صدر آیه 253، از سوره البقره ).
«وَ لَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیِّـنَ عَلَی ' بَعْضٍ؛ و به تحقیق كه ما بعضی از پیغمبران را بر بعضی دیگر تفضیل و رجحان داده ایم» (قسمتی از آیه 55، از سوره الاءسرآء).
«وَ مَا مِنَّآ إِلاَّ لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ؛ و هیچ یك از ما نیست مگر آنكه برای او مقام و درجه معلومی است» (آیه 164، از سوره الصّآفّات ).
«و بر همین اساس هر یك از پیامبران و امامان و اولیای خدا، با همه تقرّب و خلوص، و با وجود مقام توحید و عرفان إلهی، هر یك دارای منزلتی خاصّ و محلّ و مقامی مختصّ به خود اوست. و چقدر این گفتار حكماء شیرین و دلپسند است كه گفته اند: «الطُّرُقُ إلَی اللَهِ بِعَدَدَ أنْفاسِ الْخَلا´ئِقِ؛ راههای به سوی خداوند، به تعداد نفوس مخلوقات است». یعنی هر كس از راه نفسانی مختصّ به خود میرود بسوی خداوند، و بنابراین منازل بهشت نیز مختلف و متفاوت می شود، و هر كس دارای منزلگهی مختصّ به خود خواهد بود. و بر همین اصل در روایت داریم كه رسول الله صلّی الله علیه وآله وسلّم فرموده اند: ما در بهشت عَدْن هستیم، و آن در وسط بهشت هاست، و سائر انبیاء در بهشت های اطراف ما هستند.
