-
رصد حلقه هاي باريک زحل
رصد حلقه هاي باريک زحل
اگر اخيراً نگاهي به حلقه هاي زحل دومين غول منظومه ي شمسي نکرده ايد بهتر است به سراغ رصد آن برويد. اکنون اين حلقه ها مانند يک سوزن عظيم به نظر مي رسد که از ميان اين غول گازي عبور کرده و از طرف ديگر بيرون آمده است. چرا که اين حلقه ها از لبه از زمين ديده مي شود.
آقاي "وا" اهل هنگ کنک در 6 دسامبر (16 آذر) در اتفاقي نادر موفق به ثبت گذر بزرگترين قمر زحل، تيتان از مقابل ارباب حلقه ها شدند. اين اتفاق از اين لحاظ نادر است که در زماني که حلقه هاي زحل باريک هستند اين پديده را شاهد خواهيم بود. آقاي "وا" مي گويد: درست است اين اتفاق کمياب است ولي چون حلقه ي زحل باريک شده است ما تا ماه ها مي توانيم شاهد اين پديده باشيم.
انحراف محور وضعي زحل 26 درجه و 45 دقيقه است و لذا در مواقعي که زحل در حوالي اعتدالين باشد حلقه هاي آن از ديد ما در يک خط قرار مي گيرند. از طرفي حرکت انتقالي زحل به دور خورشيد 29 سال و 6 ماه به طول مي انجامد. پس هر 14 تا 15 سال حلقه ها هم راستا مي شوند. فاصله ي تيتان تا زحل 380000 هزار کيلومتر (برابر با فاصله ي ماه تا زمين) است. از طرف ديگر مدار چرخش سياره موازي حلقه هاي زحل است. پس با توجه به اين دو مسأله مي توان هر 14 تا 15 سال در چند دوره ي زماني شاهد گذر و اختفاي تيتان با زحل باشيم.
ولي با توجه به انحراف 2.5 درجه اي مدار زحل و زمين اين دوره هم خط شدن حلقه ها اکنون در حال کوچک و بزرگ شدن است. به طوري که حلقه هاي زحل تا اواسط ديماه به کوچک شدن خويش ادامه مي دهند. ولي از آن به بعد گويا تغيير نظر داده باشد باز هم بزرگ مي شود و تا اواسط خرداد ماه اين روند ادامه مي يابد و سپس به يکباره شروع به کوچک شدن مي کند تا جايي که در 5 سپتامبر 2009 (14 شهريور 1388) دقيقاً در يک خط قرار مي گيرد و البته به دليل نزديکي زحل به مقارنه با خورشد که در 9 مهر ماه 1388 رخ مي دهد به سختي قابل مشاهده خواهد بود. با توجه به موارد مطرح شده پيش از اين دو بار در 11 آگوست 1995 (20 مرداد 1374) و 12 فوريه 1996 (23 بهمن 1374) اين اتفاق رخ داده بود که در آن زمان زحل در حوالي اعتدال پاييزي به سر مي برد. ولي سال آينده اين اتفاق فقط يک بار در همان تاريخ ذکر شده يعني 14 شهريور روي خواهد داد.
در اين چرخه از هم راستا شدن حلقه هاي زحل، گذر و اختفاي قمر تيتان در 3 دوره ي زماني رخ مي دهد. در دوره ي اول که از 28 مهر ماه تا 22 اسفند 1387 است، 10 گذر و 9 اختفا روي خواهد داد که بيشترين آن در بين 3 دوره است. وضعيت ساير دوره ها به شرح زير است.
دوره ي 2 از 20 تير تا 2 آبان 1388 شامل 7 گذر و 7 اختفا
دروه ي 3 از 12 فروردين تا 31 تير 1389شامل 8 گذر و 7 اختفا
اولين گذر تيتان در 28 مهر ماه سال جاري روي داد و تاکنون 4 گذر و 3 اختفا نيز از اين دوره رخ داده است. پس هر دو هفته يک بار شاهد گذر و اختفاي اين قمر خواهيم بود. لازم به ذکر است که در حوالي پايان چرخه اول زحل در 18 اسفند ماه به مقابله با زمين مي رسد و فرصت زيبايي براي رصد و مشاهده ي اين گذرها و اختفاها را فراهم مي آورد.
عبور بعدي اين قمر از مقابل زحل در دوشنبه 2 دي 1387 بين ساعات 23:01 تا 03:03 بامداد سه شنبه 3 دي به زمان رسمي ايران خواهد بود که با توجه به اين مسأله که طلوع زحل در مرکز ايران حوالي ساعت 23:18 صورت مي گيرد لذا نيمه ي شرقي ايران مي توانند کل اين گذر را شاهد باشند.
در انيميشن زير زاويه ي حلقه هاي زحل را به همراه زاويه ي مدار تيتان از 1 مهر 79 تا فروردين 88 ملاحظه مي کنيد.
Forum Modifications By
Marco Mamdouh
