طلايه‌داري شيميست‌ها درعرصه توليدعلم ايران
ايران درجايگاه ٢٧توليد علم شيمي دنياست
براساس آمار پايگاه طلايه داران علم موسسه اطلاعات علمي (ISI) طي 10 سال گذشته بيشترين توليدات علمي دانشمندان ايران در حوزه شيمي با 13هزارو 376 مقاله با مجموع 76هزار و 506 استناد و نسبت 72/5 استناد به هر مقاله بوده است و در مجموع ايران توانسته جايگاه 27 را در بين 93 كشورفعال درعلم شيمي را به خود اختصاص دهد .
مقاله پر استناد شيمي مقاله‌اي است كه توسط دانشور، سالاري و ختايي از اعضاي هيات علمي دانشگاه تبريز به رشته تحرير درآمده است. اين مقاله كه در سال 2003 منتشر شده تا كنون 150 بار از سوي دانشمندان ايراني و ساير كشورهاي جهان مورد استناد قرار گرفته است . [tashvigh][tashvigh]
براساس آمار پايگاه طلايه داران علم موسسه اطلاعات علمي (ISI) طي 10 سال گذشته بيشترين توليدات علمي دانشمندان ايران در حوزه شيمي با 13هزارو 376 مقاله با مجموع 76هزار و 506 استناد ونسبت 72/5 استناد به هر مقاله بوده است و در مجموع ايران توانسته جايگاه 27 را در بين 93 كشورفعال درعلم شيمي را به خود اختصاص دهد .
دكتر جعفر مهراد با بيان اين كه طلايه داران علم موسسه اطلاعات علمي، پايگاهي است كه با تحليل داده‌هاي موجود در آنمي‌توان به رتبه بندي رشته‌هاي موضوعي، دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشي، دانشمندان، كشورها و نشريات معتبر پرداخت، اظهار كرد: اين پايگاه كمك مي‌كند تا بر اساس شمارش مقاله‌هاي منتشر شده و داده‌هاي استنادي به عملكرد دانشمندان پي ببريم.
همچنين اين پايگاه در تعيين خروجي تحقيقات و سنجش نفوذ آن در رشته‌هاي مختلف علمي نقش مهمي ايفا مي‌كند .
وي با اشاره به اين كه در اين پايگاه عملكرد 10 ساله كشورهاي توليد كننده علم اندازه گيري مي‌شود، تصريح كرد: ايران ازجمله كشورهايي است كه به خاطر توليدات علمي بيشتر در اين پايگاه از موقعيت نسبتاممتازي برخوردار است. تقسيم بندي رشته‌هاي تخصصي از پيش انجام شده و تعداد مقالاتاستنادها و استناد به هر مقاله را مشخص كرده است.
مهراد با معرفي علم شيمي به عنوان رشته اي كه دانشمندان ايران بيشترين توليدات خود را در اين حوزه به ثبت رسانيده‌اند، خاطرنشان كرد: مقالات شيمي محققان ايراني با 72/5 مورد استناد به هر مقاله بعد از مقالات دانشمندان ايراني در حوزه بيولوژي مولكولي و ژنتيك كه نسبت استناد به مقالات آن 76/5 است بالاترين نسبت استنادها را دارد.
وي افزود: ايران در بين 93 كشوري كه درعلم شيمي مقالات موثر دارند جايگاه بيست و هفتم را به خود اختصاص داده و كشورهاي تركيه، پرتغال، يونان، مجارستان و فنلاند بعد از ايران به ترتيب در رتبه‌هاي 28 تا 32 قرار گرفته‌اند. رتبه اول در توليد علم شيمي مربوط به آمريكا با 228هزار و253 مقاله است كه در مجموع سه ميليون و 937هزارو140 بار به اين مقالات استناد شده است .
به گفته مهراد، رتبه هاي دوم، سوم، چهارم و پنجم در توليد مقالات شيمي دنيا به كشورهاي ژاپن، آلمان، چين و انگلستان تعلق دارد.
سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) خاطرنشان كرد: تفاضل استناد به هر مقاله از مقالات شيمي بين ايران و چين 3/0 است. در سطح منطقه هم هندوستان و روسيه با رتبه هاي 10 و 16 از كشورهايي هستند كهبالاتر از ايران قرار دارند.
وي با اعلام اين كه پراستناد ترين مقاله شيمي محققان ايراني در اين دوره به دكتر محمدعلي زلفي گل، استاد شيمي دانشگاه بوعليسيناي همدان تعلق دارد گفت: مقاله اين دانشمند كه در سال 2001 در مجلهمعتبر«Tetrahedron» به چاپ رسيده است،161 بار مورد استناد قرار گرفته است. همچنيندومين مقاله پر استناد شيمي مقاله‌اي است كه توسط دانشور، سالاري و ختايي از اعضايهيات علمي دانشگاه تبريز به رشته تحرير درآمده است. اين مقاله كه در سال 2003 منتشر شده تا كنون 150 بار از سوي دانشمندان ايراني و ساير كشورهاي جهان مورد استناد قرار گرفته است .
مهراد تصريح كرد: سومين و چهارمين مقاله پراستناد علم شيمي و به ترتيب با 139 و 138 استناد به دانشگاه علم و صنعت ايران وسپس مشتركا به دو دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و بوعلي سينا همدان تعلق دارد .
افتخار سومين مقاله پر استناد از آنرضايي، حسين نيا، آقايي، احمدي و بريجاني و افتخار چهارمين مقاله پر استناد از آن صالحي، دبير، زلفي گل و فرد مي‌باشد؛ اين دو مقاله به ترتيب در سال‌هاي 2006 و 2003 منتشر شده است .
وي خاطرنشان كرد: مقالات دانشمنداندانشگاه شيراز شامل ملكي، صفوي و تاج آبادي 114بار استناد، مقالات دانشمنداندانشگاه تبريز شامل دانشور، سالاري و خنايي 107 بار استناد و مقالات دانشمنداندانشگاه بوعلي سينا شامل عزيزيان 105 بار استناد داشته است. مقالات اين دانشمندان به ترتيب در سال‌هاي 2006، 2004 و 2004 منتشر شده است .
به گفته مهراد، تاكيد بر تعداد استنادمقالات ناشي از اين واقعيت است كه استناد نشان كيفيت در پژوهش است. بين تعداد استناد به مقالات و ميزان استفاده از آن رابطه مستقيم وجود دارد. استناد به مقالات معمولا در سال‌هاي اول انتشار اندك است و چنانچه نرخ استناد در دو سال اول بيشتر باشد به اين مقاله، مقاله داغ گفته مي‌شود. مقالات معتبر كه توسط دانشمندان شاخصجهان منتشر مي‌شود بيشترين استنادها را دريافت مي‌كند.
رييس مركز منطقه‌يي اطلاع رساني علوم وفن‌آوري درباره روند استناد به مقاله پراستنادترين دانشمند علم شيمي گفت : پراستنادترين مقاله شيمي ايران كه در سال 2001 توسط دكتر زلفي گل منتشر شده است، در سال 2001 به تعداد هفت بار، سپس تا سال 2005 به ترتيب 17، 14 و 13 بار و آنگاه در سال 2006 به تعداد 37 بار مورد استناد قرار گرفته است يعني سال 2006 اوج استناددهي به مقاله اين دانشمند شيمي است. بعد از آن تعداد استنادها كم شده طوري كه در فاصله سال‌هاي 2007 تا 2009 به ترتيب 27، 25 و 21 استناد به اين مقاله علمي صورت گرفته است.
وي افزود: اين در حالي است كه وضعيت درمورد دومين مقاله پر استناد شيمي متفاوت است. اين مقاله در فاصله سال هاي 2004 تا 2009 به ترتيب 11، 17، 21، 28، 36 و 37 استناد دريافت كرده است. البته سومين مقالهپر استناد وضعيت بسيار ممتازي دارد. اين مقاله در سال 2006 منتشر شده است. ابتدا در همان سال يك بار و سپس در سال‌هاي 2007 تا 2009 به ترتيب 14، 43 و 81 بار مورداستناد قرار گرفته است. همچنين استناددهي به چهارمين مقاله پر استناد شيمي متفاوتاست؛ اوج استناد به اين مقاله 28 مورد مربوط به سال 2006 ميلادي است و از همان سالاز تعداد استنادها كاسته شده و در سال 2009 به 14 مورد كاهش يافته است.
وي با بيان اين كه پنجمين مقاله پر استناد شيمي هم از وضعيت ممتاز مقاله سوم برخوردار است، تصريح كرد: اخذ استناد در سال انتشار يعني سال 2006 دلالت بر اهميت اين مقاله دارد. پنجمين مقاله پر استناد شيميطي سال‌هاي 2007 تا 2009 به ترتيب 21، 40 و 52 استناد دريافت كرده است.
مهراد درباره اهيمت شاخص آني توضيح داد: وقتي به مقاله‌اي در همان سال انتشار استناد مي‌شود براساس معيارهاي علم سنجي از معياري به نام «شاخص آني» استفاده مي‌شود. طبق تعريف تعداد استنادهاي صورت گرفته بهتعداد مقالات مجله مورد نظر در همان سال انتشار رقمي را به دست مي‌دهد كه از آن بهعنوان شاخص آني نام برده مي‌شود و يكي از شاخص‌هاي مهم ارزيابي و رتبه بندي مجلاتعلمي است .
