تاثیر سرطان بر زندگی زناشویی (نگاهی متفاوت به سرطان پستان، سرطان بیضه و سرطان دهانه رحم)
نقل قول:
نگاهی متفاوت به سرطان پستان، سرطان بیضه و سرطان دهانه رحم
● سرطان پستان
سرطان پستان شایع ترین سرطان زنان است که آمار آن در کشور ما بالاست. اگر این بیماری زود تشخیص داده شده و به سرعت درمان شود، طول عمر و کیفیت زندگی بیمار افزایش قابل توجهی می یابد. اما به هر حال، برداشتن پستان و عوارضی ناشی از درمان های آن، این زندگی طولانی را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین دلیل برخی از این بیماران، یکی دو سال پس از جراحی و شیمی درمانی و دیگر درمان ها، به زندگی جنسی عادی قبلی خود برمی گردند ولی بعضی ها هم این برگشت طبیعی به زندگی جنسی را تجربه نمی کنند و با مشکلات زیادی در این خصوص مواجه می شوند؛ زیرا شیمی درمانی سبب از کار افتادن تخمدان ها شده و جلوی ترشح هورمون ها را می گیرد و در نتیجه، سبب از بین رفتن رحم، کاهش مرطوب سازی، اشکال در احتقان عروقی و کاهش میل جنسی می شود. همه اینها سبب ایجاد مشکلاتی در زندگی جنسی فرد می شود.
در تحقیقی که در سال ۱۹۹۸ میلادی انجام شد، دیده شد که زندگی جنسی حدود یک سوم بیماران، یعنی حدود ۳۰ درصد افرادی که سرطان پستان می گیرند، تحت تاثیر قرار می گیرد که عدد نسبتا بالایی است. تعدادی از این افراد گفته بودند که مشکلات شان ثانویه به علایم خود سرطان است؛ مانند درد و مشکلاتی که در مراحل چرخه زندگی جنسی دارند. بخشی از مشکلات نیز به همسر این افراد برمی گردد که ممکن است او را به خوبی نپذیرد یا عواملی مانند درمان، استرس های ناشی از بیماری ، هزینه ها و... ممکن است سبب مشاجرات و تنش هایی بین زوجین شود و زندگی زناشویی را مختل کند.
در تحقیق دیگری، دیده شد که میزان بافتی که از پستان برمی دارند، تاثیر زیادی بر روابط زناشویی ندارد؛ بلکه آنچه مهم است سلامت روانی فرد و میزان رضایت جنسی ای است که قبل از عمل جراحی پستان داشته است. نکته ای که نباید فراموش کرد این است که به هر حال افرادی که بافت بیشتری از پستان شان را از دست می دهند، دچار نوعی نقص و اشکال در رابطه جنسی خود می شوند. در مطالعات دیگری نیز دیده شده است که اگر از نظر روان شناسی، از دست دادن یک عضو برای فرد ایجاد اشکال کند، استفاده از پروتز و حفظ ظاهر بیرونی در بهبود عملکرد جنسی وی موثر است. این افراد از نظر روانی، راحت تر با این مساله کنار آمده و عملکرد جنسی بهتری خواهند داشت.
در تحقیق دیگری که انجام گرفته، دیده شده است که به رغم همه مشکلات مانند درد، خشکی واژن، کاهش میل جنسی و... فعالیت جنسی ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان پستان ادامه پیدا کرده است اما ممکن است از نظر کیفیت و لذت مانند گذشته نباشد. نتایج مطالعه دیگری نیز نشان می دهد که حدود ۶۰ درصد این افراد دچار کاهش میل جنسی و ۴۸ درصد دچار کاهش انگیزه جنسی می شوند و همین امر سبب می شود که گرچه میل جنسی هم خوب باشد اما فرآیند جنسی به خوبی طی نشود. نکته ای که می تواند به این بیماران کمک کند این است که با همسر بیمار صحبت شود و زوج مورد بررسی و مشاوره قرار بگیرند تا هم از نظر مسایل روانی و هم از نظر مسایل جنسی مشاوره بگیرند و کیفیت زندگی شان را بهبود ببخشند.
● سرطان بیضه
بیضه منبع تولید هورمون های جنسی در مردان است و طبیعتا اگر دچار مشکل شود سبب کاهش میل جنسی، ناتوانی در نعوظ و اشکال در انزال می شود. دیده شده است که تعدادی از بیماران با درمان های هورمونی یا روش های جراحی درمان می شوند اما نه این طور که کاملا بهبود پیدا کنند. مشکلات در روابط جنسی و زناشویی در این گروه از بیماران نیز بسته به نوع میل جنسی و فرآیند جنسی شان قبل از ابتلا به سرطان است.
در یک تحقیق مشخص شد، مهم ترین تغییری که بیماران مبتلا به سرطان بیضه در روابط جنسی داشتند این بود که تعداد روابط زناشویی آنها کاهش پیدا کرده بود. ۳۵ درصد از آنها فکر می کردند که اشکال در روابط بین همسرشان سبب شده است که مشکلات جنسی برای شان ایجاد شود و ۶۵ درصد هم مشکل شان را ناشی از سرطان می دانستند.
● سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم از مشکلاتی است که در کشور ما باید روی آن بسیار تاکید شود. متاسفانه در حال حاضر، تبلیغ چندانی در مورد تست پاپ اسمیر یا تست نمونه گیری از دهانه رحم انجام نمی شود تا خانم ها مرتب به مراکز درمانی مراجعه کرده و از این نظر بررسی شوند. این مساله در بسیاری از جوامع تاکید می شود و مزیت اش هم این است که سرطان سریع تر تشخیص داده شده و زودتر درمان می شود.
دهانه رحم یک عضو تناسلی است و اگر دچار مشکل شود زندگی جنسی هم دچار تغییر می شود. پس برای اینکه زندگی جنسی را حفظ کنیم باید از پاپ اسمیر شروع کنیم و به صورت دوره ای، بررسی های لازم را در این زمینه انجام دهیم تا به سرطان و در نتیجه به مشکلات جنسی منجر نشود یا حتی اگر التهابی وجود دارد که در مراحل اولیه سبب درد در بیمار می شود آن را برطرف کنیم تا مشکلات جنسی وی نیز حل شود. ضمن اینکه درمان سرطان دهانه رحم نیز مشکلاتی از قبیل درد به هنگام نزدیکی، تنگی مجرای واژن، به وجود آمدن حالت فیبروتیک و... ایجاد می کند که خود سبب مشکلاتی در روابط جنسی می شود.
نکته ای که باید روی آن تاکید کرد این است که بعضی از خانم ها تحت تاثیر تبلیغات غلطی که صورت می گیرد، قرار گرفته و فکر می کنند که هرکس فعالیت جنسی اش را زودتر شروع کند، با احتمال بیشتری به سرطان دهانه رحم مبتلا می شود. این مساله سبب می شود که افراد از ترس برچسب خوردن برای انجام پاپ اسمیر مراجعه نکنند و فکر کنند اگر تست شان مثبت شود، همه فکر می کنند که فعالیت جنسی شان را زود شروع کرده اند و حالا مبتلا به سرطان شده اند.
نکته مهم دیگر این است که بعضی از خانم ها فکر می کنند که اگر پاپ اسمیر بدهند و بفهمند که سرطان دارند هم باروری شان دچار اشکال می شود و هم بحث زندگی جنسی شان؛ و اگر دنبال انجام این تست نروند، از نظر روانی راحت ترند، در صورتی که اگر مشکلی ایجاد شده باشد، سریع تر تشخیص داده شده و درمان شروع می شود و از مشکلات جنسی بیشتر، پیشگیری می کنند اما اگر خانم ها زود مراجعه نکنند، ممکن است سرطان پیشرفت کرده و فرصت درمان را از دست بدهیم و نه تنها مشکلات جنسی فرد بیشتر می شود، بلکه سبب می شود عواقب ناگواری مانند تهاجم سرطان به بافت های دیگر و حتی مرگ را برای فرد به همراه داشته باشد.
● سایر سرطان ها
علاوه بر سرطان های اعضای جنسی، سرطان های دیگری مانند لنفوم، سرطان خون و بافت های دیگر هم هستند که ممکن است به صورت مستقیم، مسایل جنسی را تحت تاثیر قرار ندهند اما قسمتی از آنها ایجاد افسردگی و علایم اضطرابی می کنند. قسمت دیگری از آنها نیز به دلیل درمان های دارویی و عوارض ناشی از آن، زندگی جنسی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در بعضی دیگر چون فرد لاغر شده و چهره اش تغییر می کند، ممکن است در تصوری که از خودش دارد اختلال ایجاد شده و سبب شود که زندگی جنسی فرد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
نکته ای که باید به آن خیلی تاکید کرد این است که اینها هم به هر حال جزیی از جامعه هستند و مثل همه افراد سالم به یک زندگی و کارکرد جنسی مناسب نیاز دارند. این بر عهده درمانگران است که بیماران را راهنمایی کنند و مناسب ترین درمان را برایشان انجام بدهند. مشاوره های لازم برایشان انجام شود و به درمان مسایل جنسی شان توجه شود زیرا درمان مسایل جنسی به طور مستقیم کیفیت عملکرد جنسی را تحت تاثیر قرار داده و کیفیت زندگی را بهتر می کند.
هر چه کیفیت زندگی بالاتر باشد، امید به زندگی را در بعد خود بیماری نیز بهتر می کند و تحمل بیمار در طی فرآیند درمان افزایش می یابد. بنابراین توجه به مسایل جنسی در بیماران سرطانی می تواند به طور مستقیم کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد و کیفیت روابط زناشویی، روابط خانوادگی، روابط بین زوجین و بین زوجین و فرزندان را بهبود ببخشد، بیمار به راحتی مشکلات بیماری خود را تحمل کند و طول عمر ناشی از سرطان هم افزایش یابد.
دکتر غلامحسین قائدی
روا‌ن‌پزشک عضو هیات علمی دانشگاه شاهد
