سورنا سپهسالار نامدار اشکاني
جام جم آنلاين: سورنا يکي از سرداران بزرگ و نامدار تاريخ ايران در زمان اشکانيان است که سپاه ايران را در نخستين جنگ با روميان فرماندهي کرد و رومي‌ها را که تا آن زمان در همه جا پيروز بودند، براي اولين بار با شکستي سخت و تاريخي روبرو كرد.
http://www.jamejamonline.ir/Media/im...0872115346.jpg
سورنا از خاندان سورن يکي از هفت خاندان معروف ايراني (در زمان اشکانيان و ساسانيان) بود. سورن در زبان فارسي پهلوي به معني نيرومند است.
ژوليوس سزار، پمپي و کراسوس سه تن از سرداران و فرمانروايان بزرگ روم بودند که سرزمينهاي پهناوري را که به تصرف دولت روم در آمده بود، به طور مشترک و تحت عنوان كنسول اداره مي‌کردند. آنها در سوم اکتبر سال 56 پيش از ميلاد در جلسه لوکا تصميم حمله به ايران را گرفتند.
کراسوس فرمانرواي بخش شرقي کشور روم آن زمان يعني ، آسياي صغير( تركيه و سوريه امروزي) بود و براي گسترش دولت روم در آسيا، روياي پيروزي برايران، فتح ايران و سپس گرفتن هند را در سر مي پروراند . وي فاتح جنگ بردگان و اسپارتاکوس سردار قدرتمند انقلاب بردگان بود.
کراسوس (رييس دوره‌اي شوراي كنسولي) با سپاهي شامل بيش از 40 هزار نفر از لژيونرهاي ورزيده روم که خود فرماندهي آنان رابرعهده داشت به سوي ايران روانه شد و ارد اول پادشاه اشکاني، سورنا سردار نامي ايران را مامور جنگ با کراسوس و دفع يورش رومي‌ها کرد.
نبرد ميان دو کشور در سال 53 پيش از ميلاد در جلگه‌هاي ميان رودان و در نزديکي شهر حران يا کاره روي داد. بر اساس روايات تاريخي، قبل از آغاز جنگ سورنا پيامي را براي كراسوس فرستاد و كنسول روم در جواب گفت : پاسخ تو را در پايتخت ايران مي دهم.
سورنا در جواب كراسوس پيام داد: اگر در كف دست من مويي مي بيني ، پايتخت ايران را نيز خواهي ديد.
درجنگ حران، سورنا با يک نقشه نظامي ماهرانه و به ياري سواران پارتي که تيراندازان چيره دستي بودند، توانست يک سوم سپاه روم را نابود و اسير کند.
کراسوس و پسرش فابيوس دراين جنگ کشته شدند و تنها تعداد اندکي از رومي‌ها موفق به فرار گرديدند.روش نوين جنگي سورنا، شيوه جنگ وگريز بود.
اين سردار ايراني را مبتكر جنگ پارتيزاني (جنگ به روش پارتيان) در جهان مي‌دانند. ارتش او شامل زرهپوشان سواركار، تيراندازان ورزيده، نيزه داران ماهر، شمشيرزنان دلير و پياده نظام همراه با شترهايي با بار آذوقه، آب و مهمات بود.
جنگ حران که نخستين جنگ بين ايران و روم به شمار مي‌رود، داراي اهميت بسياري در تاريخ است زيرا رومي ها پس از پيروزيهاي پي درپي براي اولين بار در جنگ شکست بزرگي خوردند و اين شکست به قدرت آنان در دنياي آنروز سايه افکند و نام ايران را بار ديگر در جهان پرآوازه کرد و نام دولت پارت و شاهنشاهي اشکاني را جاودانه ساخت.
پس از پيروزي سورنا بر کراسوس و شکست روم از ايران، دولت مرکزي روم دچار اختلاف شديد شد. پس از اين جنگ نزديک به يک قرن، رود فرات مرز شناخته شده بين دو کشور گرديد و مناطق ارمنستان و آسياي صغير (ترکيه، سوريه، عراق) تبديل به ايالاتي از ايران شدند.
سورنا پس از شاه مقام اول کشور را داشت. وي ارد را به تخت سلطلنت نشانيد و به سبب اصالت خانوادگي در روز تاجگذاري شاهنشاه ايران کمربند شاهي را به کمر پادشاه بست. او به هنگام گرفتن شهر سلوکيه نخستين کسي بود که برفراز ديوار دژ شهررفت و با دست خود دشمناني را که مقاومت مي‌کردند بزير افکند.
سورنا در اين هنگام بيش از 30 سال نداشت.اما متاسفانه سورنا هيچ بهره‌اي از پيروزي بزرگ خود نبرد. ارد شاهنشاه اشکاني ناجوانمردانه بجاي قدرداني، سپهسالار دلاور ايراني را به قتل رساند.
سورنا در زمان پادشاهي اشک سيزدهم، ارد اول اشکاني، سپاه ايران را در نخستين جنگ با روميان (نبرد حران) فرماندهي کرد و روميان را که تا آن زمان در همه جا پيروز بودند، براي اولين بار به سختي شکست داد. در اين جنگ کراسوس، پسرش و بيشتر سربازانش نابود شدند که اين يكي از بزرگ‌ترين شکست رومي‌ها از ايرانيان در طول تاريخ بوده‌است.کراسوس که قصد داشت به تقليداز اسکندر، ايران و هند را فتح کند، از سورنا، سردار ايراني، شکست خورد و خود و اغلب سربازانش کشته شدند.
برگرفته ازتاريخ ايران باستان - فرهنگ معين
بهرام افتخاري
