کاخ کوروش دشتستان - برازجان
http://www.iranortho.com/upload/iblo...khe-korush.jpg آدرس: جنوب خاوری برازجان مکان: تاریـخی باستانی
این کاخ در سال 1350 به وسیله ی هیات باستان شناسی ایران حفاری شد.
با توجه به شیوه های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دوره کوروش بنیان گذار سلسله هخامنشی منسوب کرده اند. این کاخ که در جنوب خاوری برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاه های مهم ایران دوره ی هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده است. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شده است و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستون ها و اشیاء کشف شده بر می آید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است. بنابراین می توان گفت که این بنا هنگامی ساخته شده که هنر اصیل حجاری و معماری عصر کوروش به تکامل رسیده است. متاسفانه به علت ناتمام ماندن بنا چنین به نظر می رسد که علل عقیم ماندن این کاخ مصادف با مرگ او به سال 529 پیش از میلاد است. بنابراین می توان تاریخ بنای کاخ برازجان را در همین حدود یعنی 529 ق. م دانست
کوشک اردشیر - دشتی
http://www.iranortho.com/upload/iblock/9c4/ardeshir.jpg آدرس: فیروزآباد مکان: تاریـخی
این بنا بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد است و از سنگ های نه چندان هموار که با ساروج به یک دیگر چسبیده اند ساخته شده است.
زیر بنای کوشک به صورت صلیب بوده و بنا دارای طاق های گهواره ای شکل است. در قسمت بالای کوشک ستون سنگی ایی مشهود می باشد که احتمالا برای افروختن آتش، خبررسانی یا دیده بانی بوده است. این بنا که در تنگ ارم واقع شده به احتمال زیاد جای استراحت و محلی برای شکار در دشت بزپر بوده است
مجموعه حاج رییس - بوشهر
http://www.iranortho.com/upload/iblo.../haj-reies.jpg مکان: تاریـخی
این بنا مجموعه ای از پنج ساختمان تو در تو است که در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام آقای حاج عبدالرسول طالبی معروف به حاج رییس ساخته شده است.
موقعیت مکانی این بنا به دلیل انجام معاملات تجاری جهت خروج و ورود کالاهای تجاری از کشتی ها، نزدیک به دریا بنا گردید و فاصله آن تا دریا 6 متر است.
در واقع قسمتی از این مجموعه بزرگ محل سکونت مالک و قسمت دیگری محل کار منشی ها بوده است. به تبع بافت قدیم بوشهر، مصالح به کار رفته، سنگ های مرجانی و گچ می باشد و در پوشش سقف از چوب های صندل و حصیری به نام بوریا استفاده شده است. در ساخت در و پنجره ها نیز از چوب ساج که محصول کشورهای آفریقایی بوده استفاده شده است. کثرت درب و پنجره های این بنا جهت کوران شدن هوا و خنکی فضای داخلی بنا در تابستان بوده است. در ضلع جنوب باختری این مجموعه، بنایی مرتبط با آن به نام سه کنجه وجود داشت که مراسم عزاداری و روضه خوانی و مجالس مختلف مذهبی در آن صورت می گرفت. متاسفانه این بنا به عللی تخریب شده است
قلعه حصار (آقا خان لیرادی) - دیلم
http://www.iranortho.com/upload/iblock/413/livari.jpg آدرس: قلعه حصار (آقا خان لیرادی) دیلم مکان: تاریـخی
این قلعه در قلعه حصار (آقا خان لیرادی) دیلم قرار دارد. حدود 110 سال توسط آقا خان لیرادی و حاکم دهقان لیرادی ساخته شده است.
مساحت قلعه 4000 متر مربع است و دارای چهار برج است که محل نگهبانی تفنگ چیان خارک بوده است. قلعه دارای 15 اتاق و یک حمام است که حمام دارای خزینه بوده و همیشه آب گرم داشته است.
پوشش سقف از بوریا و چوب بسیار محکمی به نام چندل جهت تیرپوش استفاده شده است. اتاق ها از چوب ساج بوده و از ملاطی محلی به نام چاری نیز استفاده شده است. در قسمت پایین ساختمان زیر زمین هایی درست شده که مخصوص مرغ و خروس و قسمتی مربوط به نگهداری گندم و جو برای سال آینده بوده است. این ساختمان که در حقیقت حیاط اندرون خان بوده، دارای چندین قسمت مختلف می باشد. قسمت آشپزخانه، نان پختن، خدمت گزاران، قسمت مخصوص تهیه ماست و جمع آوری روغن و کره و قسمتی نیز مخصوص زندگی سپاهیان بوده است. ارتفاع ساختمان بیش از 7 متر است. این بنا از قلاع زیبای حاشیه خلیج فارس است که در بزرگی و وسعت چشم گیر است
قلعه کلات - اهرم
http://www.iranortho.com/upload/iblock/09e/kalat.jpg آدرس: شمال شهر اهرم مکان: تاریـخی
این قلعه در شمال شهر اهرم واقع شده و به زائر خضر خان تنگستانی منسوب است .
قلعه در زمان حمله انگلستان به ایران مورد استفاده قرار گرفته و جای اصابت گلوله توپ بر برج غربی آن هنوز هم باقی است . همچنین در همین قلعه اسرای انگلیسی نگهداری می شده اند . قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و دارای تاسیسات خصوصی برای ساکنین قلعه می باشد . ساختمان قلعه از خشت خام و گل ساخته شده است
قلعه نصوری - کنگان
http://www.iranortho.com/upload/iblock/300/nasoory.jpg آدرس: بندر طاهری در کرانه خلیج فارس مکان: تاریـخی
این قلعه در خاور استان بوشهر و در 2500 کیلومتری آن قرار گرفته است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» مشهور بوده و متعلق به اوایل قاجاریه است.
ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری حدود 180 سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اضعر شیرازی بوده است. مصالح به کاررفته، سنگ های بزرگ و ملاط آن گل و گچ است.
ورودی قلعه از جنوب است که دارای در بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می رود. در این طبقه یک ایوان با ستون های سنگی و گچ بری های جالب وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزیینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می یابد.
این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن ها شبیه ستون های وکیل شیراز است. گچ بری ها شامل شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگان و تابلوهای مربوط به مجالس شاهنامه است. موضوعات تابلو شامل کیخسرو و کیکاووس، رستم و زال، بارگاه انوشیروان، سلطان محمود و درباریان، فردوسی و شاعران همزمانش می باشد.
کاخ سنگ سیاه - دشتستان
آدرس: 12 کیلومتری برازجان مکان: تاریـخی
کاخ سنگ سیاه؛ کاخی مربوط به عصر هخامنشی در 12 کیلومتری برازجان است که در حاشیه رودخانه دالکی که بعد از کاخ کوروش بنا شده و فاقد ظرافت ها و ترکیب خاص رنگ های سیاه و سفید کاخ های برازجان و پاسارگاد است.
ظاهری کاخ سنگ سیاه از لحاظ سبک هنر معماری و ترکیب رنگ های سیاه و سفید و مشخصات ظاهری آن نشان می دهد که این کاخ بعد از برازجان ساخته شده است.
کاخ سنگ سیاه دارای تالاری مرکب از 10 ستون است ، در دو ردیف پنج تایی که به سبک و پلان و نقشه های مخامنشی ساخته شده و مخصوصا قابل انطباق با پاسارگاد و برازجان می باشد، اما در رعایت رنگ پایه ستون ها با این دومحل تفاوت دارد و استفاده از بست های دم چلچله ای بر روی یکی از پایه ستون های این کاخ قدمت آن را بعد از پاسارگاد و برازجان نشان می دهد. هم چنین این کاخ ظرافت کاخ کوروش در پاسارگاد و برازجان را ندارد
کارون سرای دالکی - دشتستان
آدرس: 23 کیلومتری شمال شهر برازجان مکان: تاریـخی
در 23 کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط دهستان دالکی آثار زیبایی بر جای مانده ازاواخر دوره قاجار به نام کاروان سرای «دالکی» وجود دارد.
این اثر ارزشمند به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس و توسط شخصی به نام محمد رحیم بنا شد. این کارون سرا از جمله بناهای حیاط دار چهار ایوانی است که فرم رایج معماری وقت در آن رعایت شده است. حیاط مرکزی آن دارای ابعادی در اندازه 7/30 × 30/60 است. پیرامون کاروان سرا دو ردیف بنا وجود دارد که در بخش پیشین اطاق هایی موجود است که بدون واسطه به داخل حیاط راه می یابند. این اطاق ها یک اطاقک کوچک را نیز در پیش دارند. در بخش پشتی تالارهای ستون داری است که به منظور نگه داری چهار پایان یا اصطلاحا اصطبل ایجاد شده است. عمده مصالح تشکیل دهنده آن قلوه سنگ های رودخانه ای و ملات گچ است. در چهار گوشه بیرونی کارون سرا برج هایی قرار گرفته که به وسیله درگاه کوچکی به فضای داخلی کارون سرا راه پیدا می کردند. این برج های مدور دارای تزیینات گچ بری هستند. به منظور دید پاسداران کارون سرا، روزنه هایی در این برج ها منظور شده است. این بنا که در یک طبقه بوده در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده است. لازم به ذکر است که این اثر تاریخی به شماره 2083 در شماره آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
گوردختر دشتستان - برازجان
http://www.iranortho.com/upload/iblo...gordokhtar.jpg آدرس: خاور جاده برازجان به کازرون مکان: تاریـخی
گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی در خاور جاده برازجان به کازرون قرار دارد که بنای آن دارای سقف و بدنه سنگی شبیه آرامگاه کوروش هخامنشی در مشهد مرغاب است.
. این بنا یادآور عصر هخامنشی است و قدمت منطقه برازجان را تایید می نماید. گفته اند که این بنا آرامگاه دختر یا خواهر کوروش است. درخاور گور دختر بقایای کوشک اردشیر ساسانی دیده می شود
