فناوری موشك هاي كروز (آیا می توان�
فناوری موشك هاي كروز (آیا می توان�
در این بخش از مقاله تلاش می شود به سوالات زیر پاسخ داده شود:
1- چرا موشک های کروز مورد توجه و علاقمندی کشورها قرار گرفته اند؟ این موشک ها چه برتری نسبت به سایر سیستم های تسلیحاتی دارند؟
2- آیا کشوری با سطح تکنولوژی ایران توانمندی دستیابی به فناوری این موشک ها را دارد؟
اگرچه پاسخ دادن به این سوالات چندان سهل و آسان نیست ولی تلاش می شود در حد بضاعت به آنها پرداخته شود
1- چرا موشك كروز؟
امروزه سيستم هاي تسليحاتي متنوعي براي عمليات تهاجمي و آفندي ساخته و عرضه مي شوند كه يك دسته از آنها موشك هاي كروز مي باشند.
موشك هاي كروز سلاح هاي تهديد كننده‌اي براي نيروهاي متخاصم به شمار مي روند چرا كه:
1-1- قيمت آنها در مقايسه با كارايي شان و ضربه اي كه مي توانند به دشمن وارد كنند، پايين است و مي توان آنها را به تعداد، به سوي هدف پرتاب نمود و بدين ترتيب به سيتسم پدافندي دشمن نفوذ نمود.
2-1- اين موشك ها مي‌توانند به گونه اي طراحي شوند كه ابعاد كوچكي داشته باشند (به همراه موتورهاي كوچك) و بدين ترتيب قادر خواهند بود به شبكه راداري و نيز سيستم هاي ردياب مادون قرمز دشمن نفوذ كنند.
3-1- تكنولوژي ساخت آنها (در مقايسه با جنگده و بمب افكن هاي تاكتيكي و استراتژيك) نسبتاَ ساده بوده ومعمولاَ براي كشورهايي كه قادر به طراحي و ساخت هواپيماهاي ساده‌اي باشند دستيابي به تكنولوژي برخي از انواع موشك هاي كروز مقدور خواهد بود.
http://www.avia.ir/news/Avia-86042-BrahMos.jpg
موشک براهموس- موشک کروز سوپرسونیک محصول مشترک هند و روسیه
هند در ماه های اخیر تبلیغات زیادی روی این موشک به عنوان یک همکاری مشترک تکنولوژیک نموده است.
4-1- اين گونه سلاح ها نياز به خدمه پردازي ندارند. در نتيجه خود به خود، زمان آموزش، هزينه آموزش خدمه ونيز هزينه نگهداري و به روز نگهداشتن شرايط عملياتي آنها نيز بسيار كم است.
5-1- همچنين اين نوع سلاح ها نياز به آشيانه يا پايگاه هاي بزرگ ندارند. مجموعه اين عوامل، علاوه بر مزايايي كه در شرايط جنگي به همراه دارند، باعث مي شود تا در صورت اجراي پروژه‌اي مبني بر طراحي و توسعه آنها، نتوان به راحتي رد آنها را دنبال نمود ويا چگونگي پيشرفت چنين پروژه هايي را تعقيب كرد كه اين عامل از ديدگاه امنيتي و اطلاعاتي، مزيت ويژه اي به شمار مي رود.
6-1- يكي ديگر از عواملي كه باعث جلب برخي كشورها به سمت اين نوع سلاح ها شده است آن است كه مي توانند انواعي از اين موشك ها را از كشورهاي سازنده خريداري نموده و با اعمال اصلاحاتي، آنها را براي انجام ماموريتي خاص تغيير دهند و يا اينكه با استفاده از شيوه هاي مهندسي معكوس و كپي سازي و با بهره گيري از قطعات و تجهيزات موجود و در دسترس آنها را باز توليد نمايند.
http://www.avia.ir/news/Avia-86042-calcm2.jpg
موشک کروز امریکاییCALCM در حال اصابت به هدف!
7-1- ابعاد موشك هاي كروز در مقايسه با سيستم هاي تسليحاتي مشابه كوچكتر است و حمل ونقل آنها با سهولت بيشتري انجام مي شود كه اين عامل مزيت مهمي به خصوص در زمان جنگ، به شمار مي‌رود.
8-1- هزينه توسعه سيستم هاي پدافندي عليه موشك هاي كروز، بالا است . همين موضوع جذابيت اين نوع سلاح را به عنوان يك سيستم آفندي افزايش مي دهد. لازم به ذكر است قابليت‌هاي موشك هاي كروز بسيار متنوع و متفاوت است. اما بر اساس متون منتشره
سه عامل كه مي توانند يك موشك كروز را به يك سلاح تهديد كننده استراتژيك تبديل نمايند، عبارتند از:
الف- افزايش برد تا بيش از 500 كيلومتر
ب – توانايي نفوذ در سيستم هاي دفاعي
ج –به كارگيري تكنولوژي هايي كه امكان توليد انبوه اين موشك ها را با قيمت ارزان فراهم آورند.
موارد فوق به تنهايي يا دركنار هم مي توانند منجر به سلاحي گردند كه عليه قدرت هاي بزرگ نظامي نيز به عنوان يك تهديد جدي به شمار مي روند.
9-1- مورد ديگري كه باعث جذابيت اين سيستم تسليحاتي براي برخي كشورها شده است، قابليت اين سيستم در حمل كلاهك هاي بيولوژيكي و شيميايي است. موشك هاي كروز شرايط مناسب تري از لحاظ حمل اين نوع كلا هكها دارند و قدرت آسيب رساني آنها نسبت به موشك هاي بالستيك مشابه بسيار بيشتر است (حدوداَ 10 برابر بيشتر).
با توجه به موارد فوق می توان حدس زد که چرا این سیستم تسلیحاتی اینچنین مورد توجه دول و تصمیم سازان دفاعی آنها قرار دارد
http://www.avia.ir/news/Avia-86042-SLCM.jpg
تعدادی از موشک های کروز شرقی با ماموریت های مختلف
2- امكان دستيابي به موشك هاي كروز
آیا می توان در کشور دست به طراحی و تولید موشک های کروز زد . آیا بضاعت فنی و تکنولوژیکی فعلی امکان دسترسی به چنین سیستم تسلیحاتی را می دهد؟
برای پاسخ به این سوال باید توجه نمود که دو را ه براي رسيدن به يك موشك كروز وجود دارد:
1-2- شروع به جمع آوري دانش و تكنولوژي لازم و طراحي يك موشك كروز از ابتدا (كه مستلزم زمان زيادي است )
2-2- استفاده از يك وسيله پرنده پايه و تغيير آن با هدف موشك كرزو (كه مستلزم زمان كمتري است)
1-2- طراحي يك موشك كروز از ابتدا
يكي از راه هاي دستيابي به موشك كروز،اقدام به طراحي چنين سيستم تسلحاتي با در نظر گرفتن نيازهاي بومي است. البته بايد تاكيد كر د كه تنها سه كشور امريكا، روسيه، و تا حدودي فرانسه داراي تكنولوژي موشك هاي كروز LACM مي باشند و اين خود بيانگر پيچيدگي هاي اين مساله است (توجه به اين موضوع كه كشورهاي زيادي علاقه مند به داشتن اين تكنولوژي مي باشند، ابعاد اين موضوع را روشن تر مي كند).
مروري اجمالي بر قيمت موشك هاي بالستيك و كروز نشان مي دهد كه احتمالا توسعه موشك هاي كروز نسبت به موشك هاي بالسيتيك ميان برد با مشكلات كمتري مواجه است.
در موشك هاي كروز Response Cycle Time آنچنان كه در موشك هاي بالستيك براي كنترل و ماندن در مسير مطلوب لازم است سريع باشد، مهم و حياتي نيست. طيف سرعتي كه يك موشك كروز معمولي تجربه مي كند در مقايسه با طيف سرعتي كه يك موشك بالستيك در مسير پروازي خود با آن مواجه است كوچكتر و محدودتر است. همين موضوع در مورد شتاب و بردهاي وارده نيز صادق است.
گرمايش آيردوديناميكي reentry و...در مورد موشك هاي كروز معمولي مطرح نمي باشند و طراحي و استفاده از سرجنگي در موشك هاي كروز در مقايسه با موشك هاي بالستيك، ساده تر به نظر مي رسد. بعلاوه موشك هاي كروز با موشك هاي بالستيك اين تفاوت را دارند كه تكنولوژي به كار رفته آنها چنان است كه در بسياري از وسايل پرنده ديگر كه در دسترس هستند نيز وجود دارد. بنابراين احتمال اينكه بتوان سخت افزار و سيستم هاي مورد نياز براي موشك كروز را به هر نحوي تهيه نمود، زياد است. ضمناَ بهبود و ارتقاء موشك هاي كروز نسبت به موشك هاي بالستيك ساده تر است.
http://www.avia.ir/news/Avia-86042-Kh-55.jpg
دست كم 12 كشور وجود دارند كه موشك كروز حال با هر توانايي][1][ ساخته و به توليد رسانده اند
1-انگلستان 4- فرانسه 7-ايتاليا 10-روسيه
2-امريكا 5-آلمان 8-ژاپن 11-سوئد
3-چين 6-اسرائيل 9-نروژ 12-تايوان
كه واردات و تامين اجزاء و قطعات ويا تامين اصل موشك براي بررسي تكنولوژي و امثالهم از اين كشورها مي تواند صورت گيرد.
علاوه بر اينها به نظر مي رسد سيستم هاي اويونيكي وسايل پرنده غير نظامي كه امروزه در دسترس و موجود مي باشند، از نظر دقت، وزن و ابعاد در حدي هستند كه بتوان آنها را در يك موشك كروز به كار گرفت.
البته بايد توجه داشت كه با وجود سيستم هاي ضد تسليحاتي امروزي نمي توان به طراحي موشك هاي كروزي با كارايي پايين اكتفاد نمود. چرا كه در اينصورت عملا هزينه هاي صورت گرفته براي اين منظور، بي فايده خواهند بود. اجمالا مشخصات كلي زير را مي توان به عنوان مشخصات يك موشك كروز كارا برشمرد:
الف-قادر باشد تا ماموريت هاي دقيق را به انجام برساند.
ب-از تكنولوژي stealth يا رادراگريزي در آن استفاده شده باشد.
ج-امكان پرتاب از هواپيما هاي جنگنده معمولي (درصورت هواپرتاب بودن) را داشته باشد.
د-توانايي پرواز High subsonic و در ارتفاع پايين (نزديك سطح زمين) را دارا باشد.
يكي از موارد مهمي كه در قابليت نفوذ يك موشك كروز بسيار اهميت دارد، پنهانكاري آن است كه براي اجراي آن لازم است آشنايي با تكنولوژي كاهش امواج راداري و مادون قرمز كسب شود. از جمله:
- كاهش امواج I.R ساطع شده از خروجي موتور
- رنگ ها وپوشش هايي كه از انتشار امواج از لبه حمله سطوح آيروديناميكي و لبه هاي تيز جلوگيري مي كنند.
- برنامه هاي كامپيوتري كه قادر به شبيه سازي جريان اطراف بدنه و سطوح آيروديناميكي با دقت كافي باشند تا اين سطوح به گونه اي تغيير داده شوند كه حتي الامكان، انتقال حرارت و آشفتگي جريان در اطراف آنها به حداقل برسد و نيز تكنولوژي تونل باد كه قادر به تاييد و اعتبار سنجي اين نتايج باشد.
- نرم افزارهاي كامپيوتري كه قادر به تخمين RCS باشند و با استفاده از آنها بتوان RCS را به حداقل رساند.
- سيستم هدايت اين موشك ها نيز به لحاظ تكنولوژي چالش برانگيز است. حتي حافظه اي كه در اين سيستم لازم است تا نقشه مسير حركت موشك را در خود ذخيره كند، دغدغه برانگير خواهد بود. چرا كه براي اين منظور حافظه هاي كامپيوتري نسبتا بزرگي لازم است، به گونه اي كه بتوانند، در مقابل ارتعاشات و دماهاي زيادي كه امكان وقوع آنها در طول مسير حركت هست، مقاومت كنند. (اين موضوع وقتي كه زمان پرواز موشك طولاني شود اهميت شايان توجهي دارد.)
اینکه تکنولوژی های فوق تا چه میزان در کشور در دسترس هستند را نمی توان در این مقال مورد بحث قرار داد و یقینا متولیان و کارشناسان شاغل در صنایع دفاع خواهند توانست خود در این مورد به قضاوت بپردازند.
ولی ذکر یک نکته در مورد این موشک ها ضروری است:
موشک های کروزی که برای حمله به اهداف زمینی استفاده می شوند نیازمند پشتیبانی از طرف یک سیستم ماهواره ای می باشند. چراکه این موشک ها برای رسیدن به اهداف خود لازم است تا در ارتفاعات پایینی پرواز کنند و به همین جهت باید نقشه پستی و بلندی ها و عوارض زمینی را در لحظه پرتاب داشته باشند تا هم از برخورد با این موانع ایمن باشند و هم از این عوارض زمینی برای یافتن مسیر خود و تصحیح آن بهره بجویند.
ناگفته پیدا است که دسترسی به این اطلاعات منحصر به کشورهای معدودی است و در صورتی که ایران بخواهد از چنین سیستم های تسلیحاتی بهره مند شود باید برای این موضوع چاره جویی کند.
نويسنده:سید احسان صدر
کارشناس ارشد مهندسی هوافضا
منبع: آويا
