استفاده از فرآورده هاي فرعي در تغذيه گاو شيري

فرآورده هاي فرعي بسيار از صنايع غذايي و كشاورزي بدست مي آيد و در دسترس پروش دهندگان گاو شيري قرار مي گيرد كه مي توانند از آنها در تنظيم جيره غذايي گاوها و تليسه هاي جايگزين استفاده نمايند. استفاده از اين فرآورده ها حداقل دو فايده در بردارد، اول اينكه باعث پائين آمدن قيمت جيره غذاي مي شود كه بستگي به قيمت اين فرآورده ها و غلات و دوم اينكه يك راه بي خطر و كم هزينه در حفظ محيط زيست مي باشد.
نكاتي را كه بايستي قبل از بكار بردن فرآورده هاي فرعي مد نظر قرار داد;
قبل از اينكه بخواهيد از فرآورده هاي فرعي در جيره غذايي دامها استفاده نمايند فاكتورهاي متعددي را بايستي مدنظر قرار دهيد. اينها شامل موارد زير است:
- آيا فرآورده هاي فرعي به عنوان خوراك دام اقتصادي هستند، آيا تغذيه اين فرآورده ها باعث پائين آوردن قيمت جيره مي شود يا اينكه با افزايش توليد شير يا رشد بيشتر قيمت اضافي را جبران نمايند!
-اين فرآورده هاي فرعي چه مقدار خوش خوراك هستند، آيا با اضافه نمودن آنها به مخلوط كنسانتره يا سيلو باعث حفظ خوشخوراكي جيره مي شوند؟
-آيا اين فرآورده ها منابع اقتصادي از نظر مواد مغذي مانند چربي، فيبر يا پروتئين هستند!
-آيا هزينه اضافي اين فرآورده ها ناشي از هزينه نقل و انتقال آنها به مزرعه است.
-آيا نياز به وسايل و تجهيزات اضافي و مخصوص جهت نگهداري اين فرآورده ها مي باشد؟
-آيا در طول نگهداري اين فرآورده ها از كيفيت آنها كاسته نمي شود؟
-آيا اين فرآورده ها عاري از هرگونه آلودگي كه براي دام و فرآورده هاي توليد آن مضر است مي باشد.
-آيا اين فرآورده ها در اطراف شما در دسترس مي باشد و يا اينكه بصورت فصلي در دسترس مي باشند.


تركيب مواد مغذي فرآورده هاي فرعي

ميانگين تركيب مواد مغذي (براساس ماده خشك) بعضي از فرآورده هاي فرعي و دانه غلات در جدول شماره يك نشان داده شده است. تركيب مواد مغذي فرآورده هاي فرعي بسيار متفاوت از غلاتي است كه بطور معمول در جيره گاو شيري مورد استفاده قرار مي گيرد مي باشد، مثلاً آرد گندم سه برابر بيشتر داراي فسفر نسبت به دانه ذرت است و دو برابر بيشتر از دانه گندم. تركيب مواد مغذي فرآورده هاي فرعي براساس نحوه تهيه آن و منبع اوليه بسيار متغير است جدول شماره 2 تغييرات پروتئين خام و چربي پس مانده هاي تقطير الكلي غلات را كه از سه منبع مختلف تهيه شده و نيز تفاوت سه نمونه از يك منبع را نشان مي دهد. مقدار پروتئين خام پس مانده الكلي غلات بين 1/22 تا 1/33% متغير است. بنابراين هنگام تهيه اين ماده براي استفاده در جيره حتماً بايستي مورد آناليز شيمايي قرار گيرد.
مقدار رطوبت فرآورده فرعي يك عامل مهم در دريافت مقدار ماده مغذي توسط دام است. چنانچه رطوبت فرآورده زياد باشد دريافت ماده مغذي از آن فرآورده توسط دام كم خواهد بود. جدول شماره شرح مي دهد كه چگونه با افزايش و يا كاهش رطوبت مقدار مواد مغذي حاصل از پس ماند تقطير الكل غلات را تحت تأثير قرار مي دهد.
فرآورده هاي فرعي محصولات كشاورزي

فرآورده هاي فرعي بسياري در اطراف ما وجود دارد كه مي توان از آنها در جيره گاو شيري استفاده نمود در اينجا به تعدادي از آنها اشاره مي شود.
پودر خون
- فرآورده فرعي حاصل از صنعت كشتارگاهي مي باشد.
-اين فرآورده بايستي عاري از ادرار ، مو و محتويات شكمبه دام باشد.
-در شكل خشك شده آن لينوين به تعداد زياد وجود دارد.
-از نظر خوشخوراكي شكل دارد. بهترين حالت استفاده از آن به شكل جيره كاملاُ مخلوط مي باشد.
-بهترين مصرف آن 1-5/0 پوند به ازاي هرگاو در روز مي باشد.
پس مانده تخميري غلات
- فرآورده فرعي حاصل از صنعت آبجوسازي و مالت است.
-پس مانده خشك منبع خوبي از نظر پروتئين غيرقابل تجزيه در شكمبه است.
-اين فرآورده از نظر كلسيم و پتاسيم فقير است و لذا هنگام استفاده از آن بايستي از مكمل مواد معدني استفاده نمود.
-پس مانده خشك را مي توان 35 – 25 % مخلوط كنستانتره براساس ماده خشك 25 – 15% كل ماده خشك جيره يا 10 – 6 پوند به ازاي هر گاو در روز استفاده نمود.
پس مانده تر
-تغذيه مقدار زياد اين ماده باعث كاهش مصرف ماده خشك به خصوص هنگامي كه با سيلوي ذرت مصرف مي شود.
- حداكثر ميزا ن مصرف آن 25 – 15% كل ماده خشك جيره مي باشد يا 10 – 9 پوند ماده خشك به ازاي هر گاو در روز
-در آب و هواي گرم به سرعت فاسد مي شود و لذا در تابستان در طي 5 – 2 روز بايد مصرف گردد.
خوراك گلوتن ذرت
-يك فرآورده با پروتئين متوسط است و زمانيكه شربت فروكتوز ذرت تهيه مي شود.
-به شكل خشك و تر وجود دارد.
-اين فرآورده نسبت به دانه ذرت از نظر نشاسته، كلسيم و پتاسيم فقير است ولي ميزان فسفر آن بالااست.
-خوراك گلوتن ذرت بصورت تر نبايستي بيش از 35 – 20% جيره براساس ماده خشك مصرف نمود.
-خورا گلوتن ذرت خشك را مي توان حداكثر 30 – 25% كل جيره براساس ماده خشك يا 15 –10 پوند به ازاي هر گاو در روز مصرف نمود و باري تلسيه هاي 10 – 5 پوند در روز

پودر گلوتن ذرت
- اين فرآورده از آسياب نمودن ذرت مرطوب كه براي تهيه شربت ذرت و نشاسته بكار مي رود تهيه مي شود.
- منبع بسيار عالي از نظر پروتئين عبوري است (غيرقابل تجزيه در شكمبه) هرچند از لحاظ فقير است.
-حداكثر 15% كنستانتره مي توان از آن استفاده نمود و بيشتر از 3 – 2 پوند در روز به ازاي هر گاو توصيه نمي شود.
پنبه دانه كامل
- اين دانه روغني منبعي سرشار از انرژي يا پروتئين و فيبر مؤثر است.
-روغن آن هنگام جويدن به آهستگي وارد محتويات شكبمه مي شود و اين امر باعث مي گردد كه اثرات نامطلوبي برروي تخمير شكمبه نداشته باشد.
-كيفيت پنبه دانه متغير است . كركهاي پنبه دانه به كلي بايستي گرفته شود و هنگام نگهداري آن بايستي دقت نمود كه هميشه به رنگ سفيد يا سفيد خاكي باشد و به رنگ سياه در نيايد.
-مايكوتوكسين ها بخصوص آنلاتوكسين مي تواند شكلاتي را در خلال نگهداري پنبه دانه به وجود بياورند. و براي جلوگيري از افزايش افلاتوكسين در كنسانتره بايستي (1) دانه ها در رطوبت زير 10% نگهداري شوند (2) دانه ها هوادهي شوند (3) از باران محافظت شوند و (4) و در زير سقف هاي محكم و عايق سبب نگهداري شوند.
-پنبه دانه كامل حاوي گوسيپول است اما چنانچه براساس توصيه هاي فني از اين ماده استفاده شود شكلي ايجاد نخواهد كرد (توصيه مي شود كه از پنبه دانه به مقدار زياد استفاده نشود).
-حداكثر 6-4 پوند به ازاي هر گاو در روز براي گاوهاي 1300-1200 پوند استفاده شود.
كنجاله پنبه دانه
-اين فرآورده پس از روغن گيري از پنبه دانه بدست مي آيد.
-معمولاً دو روش براي روغن كشي پنبه دانه استفاده مي شود كه عمدتاً روش حلال استفاده مي شود.
-كنجاله پنبه دانه حاوي گوسيپول است. كه معمولاً چنانچه براساس مقادير توصيه شده مصرف شود مشكل زا نخواهد بود.
- معمولاً از كنجاله پنبه دانه به جاي كنجاله سويا استفاده مي گردد.
-بدليل سميت گوسيپول براي گاوهاي زير 8 هفته توصيه نمي شود و تا سن 24 هفتگي اين محدوديت مصرف اعمال مي شود.
پودر ماهي
- از ماهي فاسد نشده ، تميز و خشك بدست مي آيد.
-از نظر اسيدهاي امينه غني است و بسيار مشابه با اسيدهاي امينه اي است كه براي سنتز پروتئين شير بكار مي روند.
-از نظر خوشخوراكي مشكل دارد و توصيه مي شود كه در جيره بصورت مخلوط بكار رود.
پودر پرهيدروليز شده
-اين فراورده ناشي از كشتار طيور مي باشد كه پرها پس از جداسازي و تميز نمودن تحت فشار و حرارت قرار مي گيرند.
-از نظر لينوين و سيتونين فقير است ولي از نظر سستين غني است كه مي تواند جايگزين متيونين در توليد شير شود.
-از نظر خوشخوراكي مشكل ساز است. و بهترين روش استفاده در جيره مخلوط است.
-محدوديت مصرف آن 3% پوند به ازاي هر گاو در روز در كل مخلوط جيره مي باشد.
آب پنير
- فراورده فرعي پنيرسازي مي باشد.
- اين فراورده عمدتاً شامل لاكتور، مواد معدني و آب مي باشد (كل مواد جامد 7-6%)
- اين فراورده به شكل هاي متفاوتي در درسترس مي باشد.
الف) آب پنير مايع
- آب پنير شيرين كه از پنير چدار و موزارلا بدست مي آيد.
- آب پنير اسيدي از پنير كوتاژ بدست مي آيد و نسبت به آب پنير شيرين از خوشخوراكي كمتري برخوردار است.
ب) پرميت مايع:
- پروتئين و كل مواد جامد آن كمتر است ولي مواد معدني آن بيشتر از مايع پنير مايع است (براساس ماده خشك).
آب پنير خشك
- اين ماده از انعطاف بيشتري برخوردار است ولي نسبت به آب پنير مايع گرانتر است.
پودر گوشت
- ضايعات لاشه حاصل از كشتار دامها بجز خون، مو، سم، كله و پاچه، مدفوع، شكمبه و محتويات شكمبه مشابه پودر استخوان و گوشت است.
- از نظر خوشخوراكي تا حدي مشكل ساز است. بهترين حالت استفاده از آن در جيره مخلوط مي باشد.
- مقدار مصرف آن 5/2 –5/1 پوند به ازاي هر گاو در روز در كل جيره مخلوط مي باشد.
پودر گوشت و استخوان
- ضايعات لاشه حاصل از كشتار دامها به ا ستثناي خون، مو، سم، كله پاچه، مدفوع ، شكمبه و محتويات آن است،حداقل حاوي 4% فسفربا مقداري كلسيم است كه نبايد بيشتر از 2/2 برابر غلظت فسفر باشد.
- از نظر خوشخوراكي مشكل ساز است و لذا بايستي در جيره مخلوط استفاده شود.
- ميزان مصرف اين ماده 5/2 – 5/1 پوند به ازاي هر گاو در روز در جيره مخلوط مي باشد.
ملاس
- فراورده فرعي صنعت قند مي باشد.
- براي كنترل گرد و خاك كنستانتر مصرف مي شود (7-4% مخلوط)
- وقتي از اين ماده به مقدار زياد يا طولاني مدت استفاده مي شود حتماً بايستي مكمل ويتاميني استفاده نمود زيرا اين ماده از نظر ويتامين هاي D,A ويتامين وريبوفلاوين كمبود دارد و منبع خوبي از نظر نياسين و يا نفتوتنيك اسيد است.
- ملاس چغندرقند مشابه سلاس نيشكر است.
- چنانچه بيشتر از 7% در كنستانتره مصرف شود باعث بالا رفتن هزينه تغذيه مي شود.
- ميزان مصرف آن 3-2 پوند به ازاي هر گاو در روز توصيه مي شود.
اوره
- منبع ازت غيرپروتئيني (NPN)
- حاوي 45% ازت تقريباً معادل 282% پروتئين خام
- اوره در داخل شكمبه به آمونياك تبديل مي شود. به همراه يك منبع انرژي زا آمونياك توسط ميكروبهاي شكمبه به منظور توليد پروتئين ميكروبي مورد استفاده قرار مي گيرد.
- اوره معادل پروتئين كنجاله سويا مي باشد در زمانيكه مقدار پروتئين خام كل جيره پائيز از 12% است و پروتئين قابل تجزيه زيادي مورد تغذيه قرار نگرفته است. هرچند ارزش منبع پروتئين زمانيكه مقدار پروتئين خام كل جيره بالاتر از 12% باشد و اگر منبع پروتئين اضافه شد غير عبوري باشد (به طور نرمال جيره گاوهاي شيري حاوي بيش از 14% پروتئين خام هستند)
- اوره را نبايستي در تغذيه گوساله هاي زير 6 ماه يا در تغذيه گاوهايي كه در ابتداي دوره شيردهي قرار دارند و از مخلوط ذرت و كنجاله سويا استفاده مي نمايند استفاده نمود.
- بيشتر از 1% مخلوط كنستانتره استفاده نشود.
غني كردن سيلوي ذرت با آمونياك بدون آب:
مزايا:
- كاهش هزينه خوراك
- افزايش مقدار پروتئين خام سيلو تا 50% افزايش پروتئين حقيقي و ازت غيرپروتئيني در سيلوي ذرت
- بهتر شدن تخمير سيلو
روغن هاي گياهي
- روغن هاي گياهي نبايستي آزادانه در اختيار گاو شيري قرار گيرند.
- روغن هاي گياهي ممكن است برروي ميكروبها و يا ذرت خوراك ايجاد نمايند باعث كاهش هضم فيبر و كاهش چربي شير شوند.
سبوس گندم
- فراورده حاصل از توليد آرد گندم مي باشد.
- از نظر ميزان فيبر از زبرة‌ گندم بالاتر است ADF سبوس 15% است در حاليكه فيبر زبره گندم معادل 15% ماه خشك مي باشد.
- محدوديت مصرف آن 25% مخلوط كنستانتره است يا 6 پوند به ازاي هر گاو در روز است.
گندم زبره
- فراورده فرعي حاصل از توليد آرد گندم مي باشد.
- فراورده خوشخوراكي است و از نظر كلسيم كمبود دارد ولي فسفر آن بالا است.
- معادل 92% انرژي ذرت است و مقدار پروتئين آن از دانه ذرت بيشتر است.
- محدوديت مصرف آن 50-25% مخلوط در كنستانتره است 25-15% ماده خشك جيره يا 12-6 پوند به ازاي هر گاو در روز

روغن هاي سوخته رستوران
- فراورده بدست آمده از روغن هايي است كه در رستورانها مصرف مي شود.
- بهترين استفاده آن در جيره هاي پروار مي باشد.
پيه گاو
- اين فراورده از ضايعات كشتارگاهي بدست مي آيد.
- در موقع مخلوط كردن آن با خوراك بايستي بصورت ذوب شده درآيد.
- محدوديت مصرف آن 1 پوند به ازاي 1200 پوند وزن گاو در روز مي باشد.

منبع: http://www.salehkashmar.com/Download...aspx?itemid=50