قدرت مسلم ایران در "سلولهای بنیادی" / پیشرفت روز افزون علم پزشکی در ایران
مروری بر سی و پنج افتخار پزشکی "انقلاب شکوهمند اسلامی ایران"
نگاهی کوتاه به دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف به خصوص حوزه پزشکی گواه همت و تلاش جوانان و محققان کشور است که باعث شده در بسیاری از زمینه‌های پزشکی خودکفا باشیم.
http://cdn.yjc.ir/files/fa/news/1392...011362_353.jpg
با نگاهی اجمالی به کارنامه سی و پنج ساله سلامت کشور می‌توان گفت حوزه بهداشت و درمان کشور در این چند سال آنچنان پیشرفتی کرده که در برخی از زمینه‌ها هم پای بهترین کشورهای دنیا قرار می‌گیرد که در زیر سی و پنج نمونه از این دستاورد‌ها عنوان شده است.
۱-تربیت نیروی متخصص در تمامی رشته‌های پزشکی
قبل و اوایل انقلاب پزشکان کشور از کشورهایی مانند پاکستان، هند، بنگلادش و اندونزی تامین می‌شدند و در اکثر شهرها پزشک خارجی وجود داشت. در روستاها هم پزشک نداشتیم و در برخی شهرها نیز پزشک متخصص وجود نداشت.
به طوری که طبق آمار تعداد پزشکان در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی (۱۳۵۶) ۱۳۴۲۸ نفر بوده که طی سالهای ۱۳۸۰-۱۳۵۶ حدود پنج و نیم برابر شده و به ۷۲۷۹۲ نفر بالغ شده است. شاخص تعداد پزشک به ازای هزار نفر جمعیت از 0/38 در سال ۱۳۵۶ به 1/12 پزشک در سال ۱۳۸۰ رسیده است. این شاخص بر پایه اطلاعات سازمان نظام پزشکی در سال ۱۳۸۵ به نسبت 1/35 پزشک به ازای هزار نفر جمعیت کشور است.
۲- ایجاد خانه‌های بهداشت
شاید بتوان استقرار شبکه بهداشتی - درمانی را یکی از دستاوردهای غرورآفرین انقلاب اسلامی در کشور دانست؛ چرا که از ابتدای تشکیل تاکنون به عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی در گسترش دستاوردهای سلامت نقش مهمی را ایفا کرده؛ به طوری که کار‌شناسان ارتقای چشمگیر شاخص‌های بهداشتی را به استقرار شبکه بهداشتی در کشور نسبت می‌دهند؛ شاخص‌هایی که روند بهبود آن‌ها همچنان ادامه دارد. در مجموع امروزه بسیاری از تجارب ایران در زمینه گسترش شبکه بهداشتی - درمانی مثال زدنی است و حتی به عنوان الگو در سایر کشور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳ – کاهش میزان مرگ و میر مادران باردار
مرگ و میر مادران به دلیل عوارض بارداری و زایمان یکی از شاخص‌های مهم توسعه کشور است. نرخ مرگ و میر مادران در صد هزار تولد زنده در سال ۱۳۵۵، به میزان ۲۳۷ مورد در هر صد هزار تولد زنده بوده که به ۹۱ مورد در سال ۱۳۶۸و ۴/۳۷ مورد در سال ۱۳۷۶ کاهش یافته است. در واقع هدف تعیین شده برای بهبود سلامت مادران، کاهش نرخ مرگ و میر آن‌ها به یک چهارم میزان آن طی سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۴ است. دو شاخص عمده در این خصوص مطرح شده‌اند که عبارت‌اند از: نرخ مرگ و میر مادران و نسبت زایمان‌های انجام شده توسط افراد ماهر. براساس اطلاعات موجود، نرخ مرگ و میر مادران در هر صد هزار تولد زنده کاهش زیادی را از ۹۱ مرگ در سال ۱۳۶۸ به ۶/۲۴ مورد در سال ۱۳۸۴ نشان می‌دهد. همچنین، طی این مدت، نسبت زایمان‌های انجام شده توسط افراد ماهر نیز از ۷۰ درصد به حدود ۳/۹۷ درصد افزایش یافته است. نتایج بررسی پایش و ارزشیابی بهداشت باروری (IMES) در سال ۱۳۸۴ حاکی از آن بود که دستیابی به بسیاری از شاخص‌های هدف می‌سر شده است.
نرخ مرگ و میر مادران در کشور با کاهش چشمگیری به ۶/۲۴ در صد هزار تولد زنده در سال ۱۳۸۴ رسیده است. براساس هدف تعیین شده برای این آرمان در اهداف توسعه هزاره، شاخص یاد شده باید تا سال ۱۳۹۴ به ۱۸ تا ۲۲ در صد هزار تولد زنده برسد. روند کاهش یاد شده حاکی از آن است که ظرف مدت زمان باقی مانده تا سال ۱۳۹۴، دستیابی به این هدف امکان پذیر است.
کاهش تلفات مادران ارتباط مستقیمی با افزایش سطح آگاهی جامعه، بالا رفتن سطح سواد زنان، افزایش مشارکت زنان در اجتماع و تسهیل در دسترسی به خدمات تنظیم خانواده، مراقبت‌های دوران بارداری و زایمان ایمن در اثر گسترش شبکه‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی دارد به‌طوری‌که نسبت تولدهایی که توسط افراد ماهر انجام می‌شوند از ۷۰ درصد در سال ۱۳۶۸ به حدود ۶/۸۹ درصد در سال ۱۳۷۹ افزایش یافته که بسیار بیشتر از شاخص پیش‌بینی شده در اهداف توسعه هزاره (۷۷ درصد) برای سال ۱۳۹۴ است. به این ترتیب می‌توان گفت که تنها طی ۴۰ درصد از زمان پیش‌بینی شده برای دستیابی به این هدف، بیش از ۲۸۰ درصد آن محقق شده است.
۴ – موفقیتهای چشمگیر در حوزه سلولهای بنیادی
ایران در زمینه فناوری و تحقیقات سلولهای بنیادی به عنوان ۱۰ کشور بر‌تر جهان محسوب می‌شود و محققان ایرانی توانسته‌اند از سلولهای بنیادی حتی در پیوندهای مغز و استخوان، پوست و ترمیم بافت آسیب دیده قلب استفاده کنند و همچنین شبیه سازی سلولهای بنیادی در پژوهشکده رویان و اصفهان انجام شده است که در نوع خود بی‌نظیر است. علاوه براین استفاده از سلولهای بنیادی در پیوند قرینه چشم، تزریقPRP، تکثیر سلولهای بنیادی بندناف به منظور درمان سرطان یا صدمات بافت قلب و عصب و سلولهای استخوانی، ترمیم ضایعات نخاعی، شبیه سازی و تولید سلولهای بنیادی جنین از جمله دستاوردهای بزرگ کشور ما در عرصه فناوری‌های نوین است. هم اکنون سلولهای بنیادین جنینی و علم شبیه سازی نیز در کشور به دانشی بومی تبدیل شده است و شبیه سازی حیواناتی چون بز، گوسفند و گوساله در سالهای اخیر باعث شده ایران در زمینه سلولهای بنیادی در جمع کشورهای مطرح در این زمینه قرار گیرد. این در حالی است که امروزه محققان کشورمان از سلولهای بنیادی در رفع آسیب‌های نای، ترمیم نارسایی قلبی و کبدی و نارسایی عروق در دیابت استفاده می‌کنند. دستیابی ایران به فناوری فرآوری سلولهای جنینی با هدف درمان بیماری‌های صعب العلاج نیز یکی دیگر از دستاوردهای محققان ایرانی در حوزه پزشکی است.
۵ - ساخت و تولید داروهای جدید و نو ترکیب
ساخت و تولید نخستین نانوداروی تزریقی ضدسرطان خاورمیانه با نام تجاری ˈسینا دوکسوزومˈ یکی از اقدامات مهم محققان کشورمان درسال‌های پس از انقلاب بوده است. این نانو دارو نوعی آنتی بیوتیک قابل استفاده در انواع سرطان ناحیه شکمی است. ˈسینا دوکسوزومˈ مشابه داروی خارجی ˈداکسیلˈ داروی شیمی درمانی تزریقی است که در انحصار یک شرکت آمریکایی بود. ساخت واکسن آنفلوآنزا و سرطان سینه زنان را نیز می‌توان به عنوان گام‌های اساسی در تولید واکسن در کشور قلمداد کرد. همچنین رونمایی از ۶ داروی جدید بیوتکنولوژیک ایرانی شامل ۲ قلم داروی نوترکیب و ۴ نوع ماده اولیه دارویی در قالب طرح کلان ملی فناوری ˈتولید داروهای وارداتیˈ انجام شد که تولید این دارو‌ها از مهم‌ترین دست آوردهای دارویی در عرصه پزشکی است. این در حالی است که واکسن آسم و واکسن آلرژی برای اولین بار در دنیا ساخته شدند.
۶ - دستیابی ایران به ساخت چند داروی اساسی کشور
اصلاح ساختار مدیریتی حوزه غذا و داروی کشور و ایجاد سازمان غذا و دارو، دستیابی به تولید داخلی ۹۷ درصدی داروهای مورد نیاز مردم، افزایش سالانه ۱۵ درصدی صادرات فرآورده‌های دارویی، گسترش مراکز تأمین داروهای کمبود و فوریتی به بیش از ۴۰ مرکز، تولید ۳۱ داروی بیوتکنولوژیک، ساماندهی توزیع و مصرف داروهای یارانه‌ای، توجه به توسعه «داروهای طبیعی و مکمل» و پوشش بیمه‌ای ۲۰۲ قلم داروی بیماران صعب العلاج نیز تنها گوشه‌ای از وی‌ترین خدمات ارزنده مسئولان و متخصصان در حوزه استراتژیک داروست.
۷ – تولید فاکتور هفت
در شهریورماه سال ۹۱ محققان کشور با دستیابی به دانش فنی تولید داروی فاکتور ۷ موفق شدند نام ایران را به عنوان دومین کشور تولید کننده این دارو برای کمک به درمان بیماران مبتلا به هموفیلی ثبت کنند. این دارو به عنوان اولین داروی بیوکسی می‌لار فاکتور ۷ انعقادی فعال نوترکیب در دنیا شناخته می‌شود که با چندین مورد مطالعه پیش بالینی و آزمایشگاهی و نیز طی کارآزمایی‌های بالینی مختلف شباهت کامل آن با اثر بخشی و ایمن بودن با داروی برند اصلی که هم اکنون در دنیا استفاده می‌شود به اثبات رسید. این دارو جزء داروهای نوترکیب مشتق شده از پلاسما است.
۸ – ساخت نخستین چسب بافتی هوشمند دنیا توسط محققان ایرانی
ساخت نخستین چسب بافتی هوشمند در دنیا از سوی محققان ایرانی از دیگر موضوعاتی بود که محققان ایرانی با تلاش پیگیر خود به آن دست یافتند. چسب‌های بافتی در جهان بیش از دو دهه است که در دنیا استفاده می‌شوند اما این چسب‌ها به دلیل مشکلاتی که برای نسوج انسانی ایجاد می‌کند، چندان مورد استقبال نبودند چسب بافتی که از سوی محققان ایرانی ساخته شده به صورت اتولوگ و از خون خود فرد مشتق شده است.
عنوان هوشمند این چسب بافتی به این منظور اطلاق می‌شود که غلظت‌های مختلف برای نسوج نرم، عصب، شریان و حتی استخوان مورد استفاده گرفته است. ضمن اینکه قدرت کشش آن قابل تغییر است و همه شاخه‌های پزشکی می‌توانند از آن استفاده کنند. مهم‌ترین کاربردهای این چسب بافتی، امکان پذیر شدن پیوند عروق، اعصاب و استخوان است.
۹ - تولید دارویی برای درمان نازایی توسط پژوهشگران کشور
داروی «سترورلیکس استات» که برای القای باروری در درمان نازایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، سال گذشته از سوی پژوهشگران کشور تولید شد. این دارو به صورت تزریق زیرجلدی است و در حال حاضر ویال‌های تزریقی آن در دوزهای ۰. ۲۵ و ۳ میلی‌گرمی ساخته می‌شوند. درمان سرطان‌های سینه و پروستات، اندومتریوز، هایپرپلازی پرستات و فیبروئید رحم از دیگر کاربردهای این دارو است.
۱۰ –ساخت نای مصنوعی به کمک مهندسی بافت توسط محققان کشور
نخستین نای مصنوعی به کمک مهندسی بافت از سوی محققان ایرانی برای نخستین بار در دنیا ساخته شد. تحقیقات برای ساخت نای مصنوعی از حدود ۱۰ سال پیش شروع شد. نای مجرای تنفسی است که از حنجره شروع می‌شود و به ریه ختم می‌شود. این عضو ۱۲ سانتی متر طول دارد و کسانی که در جریان جنگ تحمیلی دچار آسیب‌های شیمیایی شده‌اند و بافت داخلی نای آن‌ها آسیب دیده و جوشگاه‌ها موجب تنگی تنفس آن‌ها می‌شود و افرادی که در جریان تصادفات و بستری شدن در بخشهای مراقبت‌های ویژه (ICU) از لوله تنفسی استفاده کرده‌اند، مجبور به تعویض نای هستند.
این پروژه از سخت‌ترین بخشهای ساخت یک عضو بوده است زیرا تولید غضروف نای به همان شکل بسیار عمل پیچیده‌ای است. نای با توجه به اینکه یک مجرای ساده فیزیکی نیست و از پوشش داخلی ترد و بسیار پیچیده‌ای تشکیل شده است، ساخت آن به صورت مصنوعی نیز تکنیک ویژه‌ای می‌طلبد که محققان ایرانی توانسته‌اند به این تکنیک دست پیدا کنند.
ساخت نای مصنوعی به کمک داربستی ساخته شده به کمک مهندسی بافت به شکل یک ساختار نای انجام شده و سلولهای غضروفی را در آن ساختار تکثیر یافته و نای و نایچه مصنوعی به کمک سلولهای خود فرد بیمار ساخته شدند
۱۱ – ساخت دستگاه سانتریفیوژ توبولار برای تولید واکسن و دارو
فناوری دستگاه سانتریفیوژ توبولار، فناوری است که یکی از شاخه‌های دانش اتمی است و با همکاری کشور لهستان تولید شده و در درمان بیماران سرطانی که غده‌های آن‌ها نیازمند رادیوترافی است مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه در صنعت داروسازی به ویژه تولید داروهای نوترکیب کاربرد دارد.
۱۲ - تولد اولین کودک حاصل از روش لقاح مصنوعی در ایران در سال ۷۱
اولین کودک حاصل از روش IVF در ایران در این پژوهشکده در سال ۱۳۷۱، دومین کودک حاصل از روش میکرواینجکشن در ایران در سال ۱۳۷۳ در پژوهشکده رویان و اولین کودک حاصل از روش PGD در ایران در سال ۱۳۸۳ در پژوهشکده رویان متولد شد.
۱۳ – موفقیت در پیوند اعضا
نخستین عمل پیوند کبد در ایران و خاورمیانه، در اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۳ در بیمارستان نمازی شیراز انجام شد. سال ۱۳۸۱ سالی بود که برای نخستین بار عمل پیوند ریه روی یک بیمار انجام شد. پیوند قلب، کلیه و پیوند سلولهای بنیادی مغز استخوان هم از دیگر عمل‌هایی است که امروزه در کشورمان به راحتی انجام می‌شود تا بدانجا که ایران با سالی ۴۰۰ پیوند، جزو سه کشور بر‌تر دنیا در پیوند مغز استخوان به شمار می‌رود. نخستین پیوند چشم به روش سلولهای بنیادین هم چند ماه پیش روی کودکی چهار ساله در بیمارستان محک با موفقیت صورت گرفت. اولین عمل جراحی پیوند لایه‌ای قرنیه با لیزرفمتوسکند بدون استفاده از بخیه توسط رئیس قطب چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و تیم وی در مرکز پزشکی لبافی‌نژاد هم سبب شد تا بیماری با مشکل کدورت قرنیه، بینایی خود را به دست آورد و این‌ها قطره‌ای از دریای بی‌کران موفقیتهای متخصصان و پزشکان ایرانی است.
۱۴ - خودکفایی در تولید پروتئین فاکتور رشد فیبروبلاستی انسانی
پژوهشگران ایرانی توانستند در تولید پروتئین فاکتور رشد فیبروبلاستی انسانی به خودکفایی برسند و در سه جنبه مختلف خطوط جدیدی را در بخش تحقیقات ایجاد کند و به فناوری بومی تولید پروتئین فاکتور رشد فیبروبلاست انسانی دست یابند. این مواد دارای هزینه زیادی در خارج از کشور هستند که با تلاش محققان ایرانی با تولید این کار در داخل به خودکفایی برسیم و نیاز کشور را تامین شود.
۱۵ - نخستین عمل پیوند دست خاورمیانه
پیوند دست قطع شده فرد به خودش بار‌ها در کشور انجام شده است اما اهمیت این عمل جراحی در این است که دست از جسد به فرد زنده پیوند شد. این کار برای اولین بار در کشور و اولین بار در منطقه خاورمیانه و کشورهای منطقه شرق مدیترانه انجام شد. تاکنون فقط کشورهای امریکا، چین و فرانسه توانسته‌اند عمل پیوند دست را انجام دهند. انجام یک عمل جراحی مهم برای نخستین بار در کشور و حتی جهان، هرچند احساس غرور و افتخارمان را تحریک می‌کند اما دیگر پرداختن به کارهای سخت و حتی غیر ممکن، سال‌هاست برایمان عادی شده و هر ورق از تقویم سالهای پس از پیروزی انقلاب پر است از افتخارآفرینی‌های مردم و دانشمندان متعهدی که حماسه‌های ماندگار علمی و ایدئولوژیکی خلق می‌کنند.
۱۶ - تولید چند کیت آزمایشگاهی
این کیت‌ها به همت محققان ایرانی ساخته و برای تشخیص بیماری‌هایی چون هپاتیتC، سفلیس، نازایی، اختلالات هورمونی و مشکلات خونی وارد چرخه پزشکی کشورمان شدند.
۱۷ - تولید داروی زخم بیماران دیابتی
محققان ایرانی برای اولین بار در جهان موفق به تولید دارویی به نام آنژی پارس برای درمان زخم بیماران دیابتی شده‌اند. این دارو یک داروی گیاهی است که طی یک پروسه ۷ ساله ساخته شده است و پس از طی مراحل آزمایش بر حیوان و آزمایشهای بالینی بر روی انسان تائیدیه وزارت بهداشت را اخذ کرد. داروی آنژی پارس در ۳ نوع کپسول، آمپول و پماد عرضه می‌شود و کارآزمایی‌های بالینی آن نشان داده است که مصرف آن در یک دوره دوماه بین ۵۷ تا ۸۸ درصد بهبودی زخم پای دیابتی را باعث می‌شود.
۱۸ – ساخت سامانه راهبری هوشمند
ساخت دستگاه سامانه راهبری جراحی هوشمند یکی دیگر از موفقیتهای ایران در تولید تجهیزات پزشکی است. سامانه راهبری جراحی هوشمند به جراح کمک می‌کند تا در حین عمل جراحی موقعیت ابزار خود را با دقت بسیار بالاروی نقاط آناتومیکی بدن مشاهده کند. به این ترتیب این سامانه می‌تواند نقش مهمی در افزایش دقت و کیفیت عمل‌های جراحی پیچیده و خطرناک ایفا کند.
۱۹ - موفقیت در انجام جراحی‌ها بزرگ
پزشکان ایران برای نخستین بار در جهان موفق به آنژیوگرافی عروق کرونری قلب گوسفند به روش Seldinger در مرکز قلب و عروق شهید رجایی شدند. این کار با هدف دسترسی به روشهای درمان سکته‌های قلبی با استفاده ازسلول‌های بنیادی و بدون نیاز به جراحی باز قلبی انجام شده است. همچنین نخستین عمل جراحی مایوتومی مری به روش لاپاروسکوپیک در کودکان در بیمارستان میلاد تهران با موفقیت انجام شد. این عمل جراحی از جدید‌ترین روشهای درمانی است. هم اکنون در ۲۵ استان کشور مرکز جراحی قلب وجود دارد که در هشت مرکز آن ˈپیوند قلبˈ انجام می‌شود. پژوهشگران مرکز تحقیقات چشم دانشگاه علوم پزشکی مشهد امسال برای نخستین بار در کشور موفق به ساخت چسب بافتی با نام ˈاتولوگوسˈ برای استفاده در عمل جراحی ناخنک چشم شدند. چسب بافتی اتولوگوس تاکنون از خارج کشور با صرف هزینه‌های بالا تامین می‌شد اما با دستیابی دانشمندان جوان ایرانی به فناوری ساخت و استفاده از آن در عمل‌های جراحی، تولید این چسب در کشورمان بومی سازی شد.
20 - تولید داروی درمان سکته قلبی و شیمی درمانی توسط محققان کشور
پژوهشگران پارک علم و فناوری پردیس، ۲ داروی بیوتکنولوژی برای حل کردن لخته‌های خون در بیماران سکته قلبی و افزایش میزان گلبول سفید در بیماری‌های شیمی درمانی عرضه کردند و امیدوارند تا سال آینده این دارو به بازار کشور عرضه شود. رتپلیز RETEPLASE نام دارویی است که برای درمان سکته‌های قلبی عرضه شده است. این دارو قادر به حل کردن لخته‌های خون است و در صورتی که تا ۳ ساعت اول پس از سکته قلبی به بیمار تزریق شود ماهیچه‌های قلب سالم باقی می‌مانند. داروی «پگاستریم» از دیگر داروهای عرضه شده است. این دارو یکی از مهم‌ترین دارو‌ها برای درمان کمبود گلبول سفید ناشی از هر نوع شیمی درمانی است. این دارو همچنین در کودکانی که مبتلا به بیماری نقص ایمنی بدن هستند نیز تجویز می‌شود.
۲۱ - تولید داروی کاملا گیاهی درمان ایدز برای اولین بار جهان
تولید داروی درمان ایدز برای اولین بار در دنیا آیمود یک داروی تعدیل کننده ایمنی است. این دارو در سال ۱۳۸۴ توسط پژوهشگران ایرانی ساخته شد و پس از ثبت جهانی در اسفند ۱۳۸۵ همان سال رونمایی شد.
۲۲- نانوکریستالهای موثر در ترمیم بافت‌های آسیب دیده داخل بدن
تولید نانوکریستالهای جدید برای ترمیم بافت، ایجاد نانوفنجان‌هایی برای دارورسانی و درمان سل مقاوم به کمک نانو کریستال‌ها از جمله این دستاوردهای مهم کشور در حوزه مهندسی بافت است.
نانوکریستال‌هایی که محققان ایرانی به آن دست پیدا کرده‌اند موجب تکامل بافت، رشد و جذب سلول‌ها به شکل طبیعی خواهد شد و به طور همزمان داربست و سلولهای سوار شده بر آن به صورت بیولوژیکی رشد می‌کند. ایجاد نانوفنجان‌هایی برای دارورسانی نیز از سوی محققان ایرانی محقق شد.
نانو فنجان‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که غشاهای بیولوژیک بر روی آن ساخته شده است و در بخش ضخیم آن این توانایی وجود دارد که داروهای مورد نظر را بر روی آن سوار کرده و به سلول هدف مورد نیاز ارسال می‌شود تا ضمن اتصال به آن بتواند عملکرد دارویی خود را به انجام برساند. محققان دانشگاهی همچنین توانستند با تغییر باکتری سل مقاوم به درمان به کمک نانو کریستال توانسته‌اند یک زائده به آن بچسبانند و آن باکتری را از بین ببرند.
۲۳ - تولید دستگاه شتاب دهنده خطی
دستگاه شتاب‌دهنده خطی ایرانی برائ تشخیص و درمان سرطان در کشور ساخته شده است. این دستگاه در درمان بیماران سرطانی و در حوزه رادیوتراپی کاربرد دارد. به طوری که این دستگاه از انتشار یافتن اشعه بە بافت‌های دیگر جلوگیری می‌کند کیفیت و دقت را با هم داراست و از خروج ارز جلوگیری می‌کند.
۲۴ - تولید رگ مصنوعی به کمک نانوالیاف
رگ مصنوعی از نانو الیاف زیست سازگار زیست تخریب پذیر از سوی محققان ایرانی ساخته شد. نمونه این رگ که در گردن یک گوسفند پیوند زده شده و پس از گذشت این مدت کارکرد مطلوبی داشت و گوسفند مزبور در زمان ارائه این گزارش به حیات طبیعی خود ادامه داد. این رگ مصنوعی با بهره گیری از تکنیکهای نانوفناوری و مهندسی بافت تولید شد.
هدف تولید انبوه رگ مصنوعی نبوده بلکه هدف ارائه محصولات دانش محور است و پیش بینی می‌شود که حداقل سه سال و حداکثر ۱۰ سال دیگر این طرح به کاربرد بالینی برسد. هدف کشت سلولهای «سنگفرشی» و عضلانی در دو طرف این رگ است که در صورت این موفقیت می‌توان پیوند اصلی را انجام داد.
۲۵ - ادغام آموزش پزشکی در بهداشت و درمان
ادغام خدمات بهداشتی - درمانی در بدنه آموزش و پژوهش نیز ازدیگر دستاوردهای انقلاب در حوزه پزشکی است و این فرایند توسعه کمی و کیفی مطلوبی را در بخش بهداشت و درمان کشور رقم زد و به این ترتیب است که بنا بر اظهارات وزیر بهداشت امروز نه تنها قابلیت تربیت نیرو برای خود را داریم بلکه پزشکانی از کشورهای دیگر از جمله کشورهای همسایه برای گذراندن دوره‌های تخصصی و فوق تخصصی به کشور ما می‌آیند و امروز جمهوری اسلامی ایران این توانایی و استعداد را دارد که برای منطقه نیروی انسانی تربیت کند.
۲۶ - بیو ایمپلت‌های چشمی
بیوایمپلنت‌های چشمی برای نخستین بار در جهان در کشورمان به تولید انبوه رسید؛ بیو ایمپلت‌های چشمی از جنس پرده آمنیوتیک جنینی است و وقتی که روی زخم می‌نشیند می‌تواند باعث جوش خوردن سریع آن شود همچنین خاصیت ضد التهابی و ضد عروقی دارد و از رشد عروق مزاحم در نسج جلوگیری می‌کند.
۲۷ - پزشک خانواده، طرحی که اجرا شد تا شاه کلید حل مشکلات حوزه درمان
اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع در قانون برنامه چهارم توسعه تکلیف شد و استقرار آن در تمامی مناطق شهری کشور مهم‌ترین سرفصل نظام سلامت در برنامه پنجم توسعه قرار گرفت. برقراری عدالت در سلامت، افزایش پاسخگویی در بازار سلامت، افزایش دسترسی و ارائه خدمات بهداشتی درمانی متناسب با وضعیت سلامت و بیماری، کاهش هزینه‌های غیرضروری در بازار سلامت، افزایش میزان دسترسی فقرا به خدمات سلامت، افزایش پوشش خدمات سلامت و ارتقای سلامت از جمله عمده‌ترین اهداف اجرای طرح پزشک خانواده هستند.
در همین راستا اجرای پایلوت این طرح در سال ۹۰ در سه استان سیستان و بلوچستان، خوزستان و چهارمحال و بختیاری آغاز و پس از ارزیابی نتایج، نسخه ۰۲ طرح پزشک خانواده تهیه و به تصویب رسید و در سال جاری در مناطق شهری کلید خورد و در استان‌های مازندران، فارس و تهران نیز به اجرا در آمد.
بدون شک گسترش طرح پزشک خانواده و استقرار نظام ارجاع در تمامی شهرها و مناطق روستایی کشور از جمله عظیم‌ترین اقدامات انجام شده در راستای ایجاد تحول در ارائه خدمات پیشگیرانه و سلامت محور خواهد بود که می‌تواند کشور را در مسیر تعالی قرار داده و به خروج از بن بست مشکلات حوزه درمان بیانجامد.
۲۸ - ابداع روش جدید مدلسازی سه بعدی تصاویر پزشکی
مهندس آرش میرهاشمی، دانش آموخته کار‌شناسی ارشد مهندسی پزشکی و مجری طرح در تشریح روش ابداعی به پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه کمک پردازنده‌های گرافیکی اشاره کرد و گفت: این پروژه در راستای تکمیل روشهای فعلی (مشاهده تصاویر پزشکی به صورت مقاطع متوالی دو بعدی) اجرا شده است.
در روش کنونی پزشکان برای برنامه ریزی عملیات جراحی، تصاویر متعددی به صورت متوالی از مقاطع مختلف بدن تهیه می‌کنند و با استفاده از فاصله مقاطع حجم مورد نظر را محاسبه می‌کنند. به عنوان مثال برای تعیین حجم بافت یا استخوان یا تومور یا هر عامل دیگر پزشک تصاویر متوالی از مقاطع تهیه کرده و با استفاده از روش محاسبه احجام هندسی، اطلاعات مورد نظر را استخراج می‌کند.
در روش ابداع شده با استفاده از تکنیک نماسازی حجمی تصاویر به صورت دیجیتالی در رایانه ذخیره می‌شود؛ سپس با استفاده از پیاده سازی یکسری از الگوریتم‌ها، با دنبال کردن یکسری عملیات، تصویر سه بعدی بافت به صورت کامل مشخص می‌شود و حجم آن محاسبه می‌شود. بدین ترتیب پزشک به راحتی می‌تواند از جهات مختلف آن را مورد بررسی قرار دهد؛ ضمن اینکه می‌تواند با استفاده از تکنیکهای رایانه‌ای بخشی از بافت را برش زده و قسمتهای درونی بافت را به صورت دقیق‌تر مورد بررسی قرار دهد.
۲۹ - استفاده از لیزر در ساخت پوست مصنوعی
پژوهشگران ایرانی برای اولین بار در جهان نوع جدیدی از جایگزین مصنوعی پوست را با کمک لیزر و با استفاده از پلیمرهای زیستی و صناعی تولید کردند.
این پلیمر زیستی امکان جذب، ضد عفونی، چسبندگی مناسب به زخم و کنترل عفونت را دارد.
از آنجا که پوست گسترده‌ترین و سنگین‌ترین عضو منفرد بدن است و واضح‌ترین عمل آن تامین یک سد فیزیکی محافظتی بین بدن و محیط است که در ضمن اجازه ورود و خروج مواد لازم در حفظ فضای فیزیولوژیکی داخل بدن مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند؛ هدف از اجرای این پروژه، طراحی و ساخت جایگزین مصنوعی پوست به گونه‌ای بود که حداقل خصوصیات مورد نیاز را داشته باشد و در صورت بروز آسیب پوستی بتواند در کوتاه مدت و در همان مراحل اولیه، نقش خود را در تولید و بازسازی درازمدت پوست ایفا کند.
هدف اصلی این ابتکار آن بود که عملکرد این جایگزین خللی در محیط طبیعی بدن ایجاد نکند و در نهایت پوست بازسازی شده شکل و حالت و در نتیجه عملکرد طبیعی خود را باز یابد، بدون آنکه مشکلی را از نظر زیبایی به وجود آورد. در حال حاضر پوست مصنوعی ساخته شده همه این ویژگی‌ها را دارد.
مطالعه حیوانی به دست آمده در سطوح مختلف نتایج مثبتی در بر داشت و استفاده از این جایگزین پوستی در درمان زخم‌های تمام ضخامت در موش صحرایی موثر گزارش شده است.
این نوآوری عمدتا مربوط به استفاده صحیح از مواد مختلف مناسب با هم و در فرآیندهای پیچیده موفقی بود که در نهایت نتایج بسیار امید بخش را به ارمغان آورد.
ویژگی‌های این دستاورد جدید، امکان ضد عفونی کردن، شفاف بودن، چسبندگی مناسب به زخم در طول دوره مورد نیاز و برداشت از روی زخم باز سازی شده در موقع مناسب، خواص مکانیکی مناسب، کنترل عفونت، عدم داشتن خاصیت تحریک سیستم ایمنی و در نتیجه ایجاد التهاب کمتر در زخم، عدم سمی و مضر بودن برای سیستم حیاتی، سرعت تخریب زیستی مناسب در مورد مواد زیستی بکار رفته از جایگزین، عدم ایجاد انقباض در مدت بازسازی شده نهایی، تسریع در التیام زخم، بوده و مهم‌ترین مزیت اینجایگزین امکان استفاده از آن در زخم‌های تمام ضخامت، با انتظار عملکرد طبیعی در مراحل اولیه و ایجاد پوست با شکل طبیعی، پس از بازسازی است؛ به طوری که با بافت پوست طبیعی اطراف زخم تفاوتی نشان نمی‌دهد.
در این جایگزین، امکان تغییر ویژگی‌های پلیمر، متناسب با خصوصیات متفاوت فردی وجود دارد و در آینده می‌توان از آن به عنوان داربست در مهندسی بافت پوست، برای تولید پوست مصنوعی بهره برد.
۳۰ – افزایش امید به زندگی
۳۱ - کاهش مرگ و میر کودکان زیر پنج سال
۳۲ – تولید اولین داروی ایرانی ضد سرطان
این دارو برای نخستین بار است که در داخل کشور به تولید می‌رسد و مراحل مختلف آزمایشگاهی و کارآزمایی بالینی را پشت سر گذاشته است. در واقع داروی بیوسیمیلار که «پگاژن» نام دارد، در دنیا تنها توسط یک شرکت آمریکایی تولید می‌شودکه محققان پس از گذراندن از مرحله تولید ماده اولیه و کشت سلولی و آزمونهای متعدد آزمایشگاهی، حیوانی و بالینی ان را به تولید انبوه رسانده‌اند.
۳۳ - درمان موفقیت آمیز سکته حاد قلبی با استفاده از سلولهای بنیادی در کشور
متخصصان کشور موفق به استفاده از سلولهای بنیادی در درمان سکته حاد قلبی شدند. این مطالعه با حمایت پژوهشگاه رویان و همکاری چند بیمارستان روی ۲۰۰ بیمار مبتلا به سکته حاد قلبی انجام شده است. این مطالعات از سال ۸۴ در کشور شروع شده است و هم اکنون پس از کسب نتایج موفقیت آمیز، مقاله این مطالعه در آستانه انتشار در ژورنال‌های معتبر پزشکی جهان است. به پشتوانه این نتایج موفقیت آمیز، ارائه خدمات عمومی به بیماران نیازمند به تدریج در پژوهشگاه رویان آغاز خواهد شد.
۳۴ - درمان ناشنوایی مادر زادی با تزریق سلولهای بنیادی
محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران موفق به درمان ناشنوایی در حیوانات با تزریق سلولهای بنیادی هستند.
در این مرکز آزمایشات بر روی نمونه‌های حیوانی به صورت کامل و بسیار رضایت بخش انجام شده است و محققان امیدوارند به زودی مراحل آزمایشی روی نمونه انسانی هم آغاز شود. در این آزمایش از حیواناتی مثل خرگوش یا خوکچه هندی برای این کار انتخاب می‌شود که از طریق تزریق سمومی مانند توکسین یا بر اثر صوت شدید به طور کامل ناشنوا شده و از طریق سلولهای بنیادی به طور کامل درمان می‌شوند.
۳۵ -درمان آرتروز با سلولهای بنیادی
محققان پژوهشگاه رویان روشی را برای درمان آرتروز ارایه کردند و با انجام آزمایش‌ها بر روی نمونه انسانی به نتایج مطلوبی در این زمینه رسیدند. درواقع با تزریق این سلول‌ها در بیماران متوجه شدیم که استفاده از این سلولهای درمانی در درمان آرتروز نقش مهمی را ایفا می‌کند.
