بازده ، الگوی برش و کیفیت الوار

بازده برش

بازده برش عبارت است از نسبت چوب های بریده شده به حجم گرده بینه ورودی در یک کارخانه چوب بری . بازده متداول بین 30 تا 70% است و بقیه چوب به صورت خاک اره ، پشت لا ، قطع زنی و خرده چوب به دست می آید . پشت لا و قطع زنی به خرده چوب تبدیل و برای کاغذ سازی ، تخته خرده ، چوب ، تخته فیبر و ام دی اف مصرف می شود .

عوامل مؤثر بر بازده برش عبارت است از :

1/ قطر و طول گرده بینه ؛

2/ میزان مخروطی بودن ؛

3/ معایب گرده بینه نظیر گرده ، ترک و پوسیدگی ؛

4/ درجه گرده بینه ؛

5/ ضخامت شکاف برش ؛

6/ وضعیت کاری تجهیزات ، به خصوص تیزی تیغه ؛

7/ الگوی برش ؛

8/ توانایی کاربر (اپراتور) ماشین .

هرچه گرده بینه قطورتر و کوتاه تر باشد ، بازده زیادتر و هرچه مقدار مخروطی بودن گرده بینه بیشتر باشد ، بازده کمتر می شود .

یکی از عوامل مؤثر بر بازده ، صخامت شکاف برش است . برای برش گرده بینه و چوب هایی با قطر زیادتر ، از تیغه اره ی ضخیم تر و مقدار چپ و راست زیادتر استفاده می شود و به همین دلیل ، در مرحله برش مقدار چوب بیشتری به خاک اره تبدیل و دور ریخته می شود . بنابراین در این حالت ، بازده برش کمتر است .

تیغه کند سطح برش زبرتری به وجود می آورد . اگر تیغه ارتعاش داشته باشد ، ناهمواری سطح برش بیشتر می شود . در نتیجه ، برای صاف کردن سطح نیاز به رنده کردن بیشتر است که به کم شدن بازده می انجامد .

با استفاده از سیستم کنترل خودکار و رایانه ای ، به دلیل تنظیم بهترین محل شروع برش و تشخیص بهترین وضعیت قرار دادن گرده بینه برای برش ، بازده افزایش می یابد . البته این شیوه برای گرده بینه کم قطر ( حدود 150 میلیمتر ) مناسب است و در گرده بینه هایی با قطر زیادتر از 275 میلیمتر ، از کارآیی آن کاسته می شود .

در یک بررسی عملی نشان داده شده است که در صورت استفاده از روش های جدید کنترل خودکار و رایانه برای برش ، بازده به شرح زیر اضافه می شود :

*در سراره از طریق تنظیم دقیق موقعیت گرده بینه ، 3 تا 5 %

* در برش ثانویه تبدیل چهار تراش به تخته ، 6%

* درد و باره بری تخته ، 6%

* در قطع زنی ، 5%

ادامه دارد ...

منبع : فن آوری برش چوب
نوشته دکتر احمد جهان لتیباری
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

الگوی برش

انتخاب الگوی برش به اندازه و شکل گرده بینه بستگی دارد . به علاوه ، الگوی مشخصی برای بهترین برش وجود ندارد . انتخاب الگوی برش نسبت به کیفیت الوار تولید شده و تقاضای بازار تغییر می کند . چهار الگوی اولیه برای برش وجود دارد :

1/ برش موازی یا راه پهن
در این الگو ، برش گرده بینه از یک طرف شروع می شود و به طرف دیگر ادامه می یابد . خطوط برش موازی است

2/ برش از اطراف
در این الگو برش گرده بینه از یک طرف آن شروع می شود و در اطراف دایره پیرامونی گرده بینه ادامه می یابد .

3/ برش چهار تراش
در این الگو چند برش (تخته) در دو طرف گرده بینه انجام می شود و چهار تراش میانی برای برش ثانویه به وجود می آید . معمولاً روش برش چهارتراش ، در مقایسه با برش موازی ، بازده بیشتری دارد . تخته های برش اولیه در برش چهار تراش گرده بینه های مخروطی به قطعاتی با طول کوچک تر تبدیل می شود . به علاوه ، در برش موازی وجود گره و عیوب دیگر در گرده بینه باعث به وجود آمدن الواری با درجه پایین تر می شود .

4/ برش شعاعی
در این الگو ، ابتدا گرده بینه به چهار قسمت تقسیم می شود . سپس برش های شعاعی صورت می گیرد . بازده در این الگوی برش بیشتر است .

برش گرده بینه های مخروطی

یکی از موارد مهم برنامه ریزی در برش برش گرده بینه هایی است که میزان مخروطی بودن آنها نسبتاً زیاد است . در این حالت ، یکی از دو روش زیر را می توان انتخاب کرد :

1/ برش به موازات محور مغز گرده بینه
در این حالت ، خط برش طولی موازی محور مغز گرده بینه انتخاب می شود و به طرف پوست ادامه می یابد . در این برش ، احتمال بریدن یک قطعه کوتاه تر از انتهای قطورتر وجود دارد

2/ برش به موازات پوست
در این حالت ، انتهای کوچک تر گرده بینه را بالا می آورند و سپس گرده بینه را در معرض برش قرار می دهند . امکان دارد برش به موازات پوست ، به صورت برش از اطراف نیز انجام شود و تخته ها از چهار طرف گرده بینه بریده شود . در پایان برش ، قطعه ای بلند و هرمی شکل به وجود می آید که کاربردهای خاصی دارد .

ادامه دارد ...

منبع : فن آوری برش چوب
نوشته دکتر احمد جهان لتیباری
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

کیفیت برش

کیفیت چوب های بریده شده بیشتر به کیفیت گرده بینه بستگی دارد . در ضمن کیفیت چوب های بریده شده هم به تجهیزات برش بستگی دارد . انتخاب دقیق الگوی برش ، درجه ی الوار تولید شده را تعیین می کند .

یکی دیگر از موارد مؤثر بر کیفیت بر اثر عملکرد وسیله برش ، تغییر در خصوصیات سطحی چوب های بریده شده و به وجود آمدن سطح برش ناهموارتر است .

زیرا سطح برش ناهموار :

* به افت بیشتر چوب در مرحله رنده کردن می انجامد

* ناهمواری های آن محل مناسبی برای رشد قارچ ها و حشره هاست

عواملی که بر صافی سطح برش تأثیر می گذارند عبارتند از :

* هرچه سرعت تیغه برش زیادتر باشد ، سطح برش صاف تر می شود . زیادتر کردن سرعت ، تیزی دندانه را کم و دفعات تیز کردن را بیشتر می کند

* هر چه دندانه تیزتر باشد ، سطح برش صاف تر می شود

* هر چه گام دندانه ( فاصله دندانه ها ) کمتر باشد ، سطح برش صاف تر می شود .

* هرچه مقدار تنظیم دندانه بیشتر باشد ، سطح برش ناهموارتر و زبرتر می شود

* تیغه هایی با دندانه های چپ و راست شده ، در مقایسه با دندانه های نوک پهن شده ، سطح برش بهتری به وجود می آورند

* اگر دندانه ها در یک سطح باشند ، سطح برش صاف تر می شود

* ارتعاش تیغه باعث به وجود آمدن سطح ناهموارتری می شود .

* سرعت زیادتر تغذیه اره از قطعه کار ، سطح برش ناهموارتری به وجود می آورد .

منبع : فن آوری برش چوب
نوشته دکتر احمد جهان لتیباری
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان