به احتمال زیاد شما هم اصطلاح "هویتزر" را شنیده یا در نشریات و کتابها خوانده اید. اما شاید برای بسیاری این پرسش پیش آمده باشد که اصولا هویتزر چیست؟ آیا نام یک شرکت سازنده توپ است یا به نوع خاصی از توپ اطلاق می شود؟ در این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش هستیم.
تعریف
هویتزر (Howitzer) یکی از ادوات توپخانه‌ای است که برخی از ویژگی‌های توپ جنگی و خمپاره را با یکدیگر ترکیب کرده‌است. هویتزرها معمولا با لولهٔ نسبتاً کوتاه، شتاب متوسط گلوله و قابلیت شلیک گلوله در خط سیر کمانی شناخته می‌شوند. طول لوله توپ‌های هویتزر معمولا بین ۲۰ تا ۳۰ برابر کالیبر آن‌هاست، البته توپ‌هایی با نسبت طول به کالیبر بیش از ۳۰ را نیز در صورتی که توانایی شلیک با زاویه‌های مرتفع برای پوشش مسافت‌های متفاوت را داشته باشند می‌توان به عنوان هویتزر طبقه‌بندی کرد.
تاریخچه
هویتزرها در اصل به عنوان ترکیبی از خمپاره‌اندازها و توپ‌ها ابداع شدند تا در شرایط محاصره دشمن و دیگر شرایطی که هم به کالیبر بزرگ خمپاره‌انداز و هم به تحرک‌پذیری بالای توپ نیاز است، کاربرد داشته باشند. نخستین نمونه‌های هویتزر احتمالاً در جنگ‌های هوسی در سده پانزدهم میلادی در بوهم و موراویا اختراع شده و در میانه‌های سده هفدهم میلادی در اروپا تکامل یافت.
واژه «هویتزر» (Howitzer) واژه‌ای انگلیسی است که از واژهٔ هلندی houwitser اقتباس شده که خود برگرفته از واژه آلمانی haubitze، به معنی سلاح محاصره‌ای شبیه به منجنیق، است.
http://www.taknaz.ir/upload/74/0.433..._taknaz_ir.jpg
در سدهٔ هجدهم علم توپ‌ریزی پیشرفت سریعی داشت که بیشتر در نتیجهٔ ابتکارات و اصلاحات گریبوال (Gribeauval) ژنرال فرانسوی بود و هویتزرهایی با کالیبرهای متفاوت هم از برنز و هم از آهن ساخته شدند. ارتش‌های مختلف اروپایی از جمله بریتانیا، هلند، فرانسه و پروس در این دوران از انواع مختلف هویتزرها استفاده می‌کردند. در عملیات‌های محاصره‌ای توپ‌های کلاسیک سنگین قادر بودند تا شکاف‌هایی در استحکامات دشمن پدید آورند و خمپاره‌اندازهای سنگین ثابت هم می‌توانستند مواد منفجره را از فراز دژ به مرکز شهرها و قلعه‌ها پرتاب کنند اما هویتزرها انعطاف‌پذیری بیشتری داشته و در هنگام حمله پیاده‌نظام آتش حمایتی را برای آنها فراهم آورند چراکه می‌شد آنها را به سرعت مستقر کرده و همزمان با پیشروی قوای مهاجم حرکت داد و گلوله‌های آن را از فراز سر نیروهای خودی به شکلی ایمن به سوی دشمن شلیک کرد. هویتزرها همچنین تا زمان اختراع تیربار به عنوان سلاحی مناسب برای شلیک به سوی صفوف متراکم دشمن شناخته می‌شد.
اجزای یک هویتزر
http://www.taknaz.ir/upload/74/0.728..._taknaz_ir.gif
هویتزر غول آسای ۴۰۶ م‌م در جنگ جهانی دوم
جنگ جهانی اول شاهد هویتزرهایی غول‌آسا و دوربرد بود. «برتای بزرگ» (Big Bertha) ساخت شرکت کروپ، هویتزر متحرکی بود که گلوله‌هایی با کالیبر 419 میلی‌متری و وزن 820 کیلوگرمی را در تا برد موثر ۱2٫۵ کیلومتر شلیک می‌کرد و آلمان‌ها با آن به سرعت قلعه‌های فولادین مدافع شهر لیژ بلژیک را که تا آن زمان غیرقابل تسخیر به نظر می‌رسید، فتح کردند. بریتانیایی‌ها هم اتکای زیادی به هویتزرهای سنگین ۳۰۵ م‌م خود داشتند که گاهی بر خط آهن نصب می‌شد. اما هویتزرهای صحرایی ۱۵۲ م‌م انعطاف‌پذیرتر بوده و در جبهه غرب از آنها برای آتش توپخانه‌ای پیش از حمله استفاده می‌شد.
http://www.taknaz.ir/upload/74/0.072..._taknaz_ir.jpg
هویتزر زرهی خودکششی مدرن Panzerhaubitze 2000 ساخت آلمان
از سال ۱۹۱۸ به این سو هم پیشرفت هویتزرها بیشتر بر اساس ترکیب توپ و هویتزر بوده‌است. هویتزرهای امروزی توان شلیک گلوله‌های بزرگی را با شتاب بالا در مسیرهای قوسی دارند و گرایش بیشتر به سوی تولید آنها به صورت خودکششی یا نصب شده بر روی ماشین‌های باری است.
__________________________________________________ _______
منابع:
persia-military.blogfa.com
wikipedia.org
visual.merriam-webster.com
