آشنایی کامل با جنگنده F-۳۵ Lightning II ،بخش اول
این مقاله برگرفته از سایت میلیتاری پارسی است .
F-35 در سه مدل اصلی گسترش یافته که نوع اول قابلیت نشست و برخاست از باند های معمولی را دارد. نوع دوم ، مخصوص باندهای کوتاه ساخته شده است و نوع سوم که مخصوص ناوهای هواپیمابر میباشد.
F-۳۵ زاده ی پروژه X-۳۵ میباشد که در برنامه ای ، موسوم به (JSF ( Joint Strike Fighter تولید شد.هزینه های اصلی این برنامه توسط ایالات متحده ، بریتانیا و شرکای دیگر آمریکا تامین شده است و در این میان میتوان به بیشتر کشور های عضو ناتو و کشورهایی که رابطه ی نزدیکی با آمریکا دارند اشاره داشت.این برنامه توسط یک تیم صنایع هوافضا و به رهبری شرکت لاکهید مارتین به اجرا در آمد و سرانجام F-۳۵ اولین پرواز خود را در دسامبر سال ۲۰۰۶ انجام داد.
http://militaryparsi.ir/images/stori...hree-view1.png
جنگنده F-۳۵ در سه نمای متفاوت
آمریکا قصد خرید ۲,۴۴۳ فروند از این جنگنده را به ارزش ۳۲۳ میلیارد دلار دارد که این موضوع ، طرح را به گران قیمت ترین برنامه ی دفاعی ایالات متحده و دنیا ، تبدیل کرده است.آمارهای مالی سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی ایالات متحده نشان از آن داشت که مخارج فرعی این پروژه از ۸۹ میلیون دلار به ۲۰۰ میلیون دلار تا مرحله تولید F-۳۵ ، افزایش یافته است.در نهایت هزینه ی تخمینی خرید ۲,۴۴۳ فروند F-۳۵ به حدود ۳۸۲ میلیارد دلار افزایش یافت و هر هواپیما به طور میانگین ۱۵۶ میلیون دلار قیمت گذاری شد.افزایش هزینه های این طرح ، ایالات متحده را واداشت تا در تعداد تولیدی این جنگنده تردید داشته باشد.در ژانویه سال ۲۰۱۱ ، F-۳۵B بخاطر بروز برخی مشکلات در تولید به مدت دو سال تحت بازنگری خواهد بود.در فوریه همین سال پنتاگون مبلغی به ارزش ۲۰۷.۶ میلیون دلار برای آماده کردن کردن هر جنگنده در FY۲۰۱۲ پیش بینی کرد که در صورت انجام تحقیقات ، تولید ، آزمایش و ارزیابی به ۳۰۴.۱۵ میلون دلار برای هر جنگنده تمام خواهد شد.
http://militaryparsi.ir/images/stori...nnel_Model.jpg
مدل تونل باد جنگنده F-۳۵ در مرکز مهندسی طراحی ارنولد
توسعه و تولید
نیازها و انتخاب های برنامه JSF
برنامه JSF ، طرحی جهت جایگزینی با جنگنده های F-۱۶ ، A-۱۰ ، FA-۱۸ (البته به جز انواع E/F “Super Hornet”) و جنگنده ی تاکتیکی AV-۸B میباشد.برای پایین نگه داشتن هزینه های تولید ، توسعه و عملیاتی بودن هواپیماها ، یک طرح ارائه شد تا این جنگنده در سه نوع تولید شود:
• F-۳۵A ، مخصوص نشست و برخاست از باندهای متعارف(CTOL)
• F-۳۵B ،مخصوص نشست و برخاست در باندهای کوتاه(STOVL)
• F-۳۵C ، مخصوص نشست و برخاست از ناوهای هواپیمابر(CV)
جورج استاندریج (George Standridge) از طرف شرکت لاکهید مارتین ، گفته است که جنگنده F-۳۵ با وجود اینکه نیاز کمتری به پشتیبانی های لجستیک دارد و تقریبا با سایر جنگنده ها هم قیمت است در یک نبرد هوایی چهار برابر موثرتر از یک جنگنده ی معمولی است ، در عملیات های حمله ی زمینی هشت برابر موثرتر از یک جنگنده ی معمولی بوده و سه برابر بیشتر از جنگنده های شناسایی دفاع هوایی ، موثر است.به نظر میرسد هدف طرح F-۳۵ ساختن یک جنگنده ی برتر تا سال ۲۰۴۰ و دومین جنگنده ی برتری هوایی پس از رپتور باشد.
قرار داد اصلی تولید F-۳۵ در ۱۶ نوامبر ۱۹۹۶ به امضا رسید ، ولی حهت اجرایی کردن و تولید و توسعه در سال ۲۰۰۱ در اختیار لاکهید مارتین قرار گرفت که با طرح X-۳۵ ، پروژه ی X-۳۲ بوئینگ را کنار زده بود. این درحالی بود که هر دو طرح تقریبا پیش نیازهایی یکسان داشتند ، ولی طرح X-۳۵ پس بررسی های تکمیلی ، به دلیل وجود ریسک کمتر و توسعه سریعتر برگزیده شد.جنگنده جدید الورود ، F-۳۵ نام گرفت که خارج از قانون استاندارد های DoD جهت نامگذاری بر روی جنگنده های آمریکایی بود.بر اساس این قانون این پروژه بایدF-۲۴ نامگذاری میشد.
http://militaryparsi.ir/images/stori...mmonality1.jpg
فاز طراحی
بر پایه ی تست هایی که در تونل باد انجام گرفت ، لاکهید مارتین با مقداری بزرگتر کردن طرح X-۳۵ ، وارد پروژه ی F-۳۵ شد.در این راستا تثبیت کننده افقی جنگنده جهت حفظ کنترل ۲ اینچ جابجا شد و به سمت عقب هواپیما نزدیکتر شد.قسمت فوقانی بدنه یک اینچ در امتداد خط میانی جنگنده ، بالاتر آمد.تصمیمی نیز جهت بزرگتر کردن اندازه ی قسمت های حمل سلاح مدل F-۳۵B گرفته شد تا وجه اشتراکی با دو نوع دیگر داشته باشد.سرانجام ساخت قسمت های مختلف بدنه ی F-۳۵ در نوامبر ۲۰۰۳ آغاز شد.
مدل F-۳۵B در سال ۲۰۰۴ در خطر از دست دادن کارایی های مورد نیاز بود ، زیرا اضافه وزن زیادی داشت که طبق گزارشات مربوطه ، ۱۰۰۰ کیلوگرم بوده است.لاکهید مارتین با اضافه کردن به نیروی رانش موتورهای آن و کوچک کردن اعضای ساختمان جنگنده ، شامل:کوچک کردن فضای قرارگیری سلاح ها و تثبیت کننده ی افقی هواپیما ، تغییر مسیر نیروی رانش از خروجی های رول پست به نازل اصلی و طراحی مجدد اتصال وینگ میت ، سیستم بخش الکتریکی و بخش عقب کاکپیت ، تلاش در برطرف کردن این مشکل داشت.بسیاری از این تغییرات مخصوص F-۳۵B نبود و در هر سه مدل جهت بودن وجوه مشترک بیشتر انجام شد.در سپتامبر ۲۰۰۴ ، مشکل اضافه وزن جنگنده مرتفع شد و ۱۲۰۰ کیلوگرم از وزن آن کاسته شد.
در تاریخ ۷ جولای سال ۲۰۰۶ نیروی هوایی ایالات متحده در مراسم یادبود افتخارات هواپیمای P-۳۸ شرکت لاکهید مارتین ، رسما نام F-۳۵ Lightning II را اعلام کرد و در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۰۸ اولین (F-۳۵A(AF-۱ بهینه سازی شده(بخصوص از نظر وزن) را اماده کرد.این جنگنده اولین F-۳۵ بود که با تمام سرعت خط تولید F-۳۵ ، تولید شد و مانند جنگنده هایی بود که در سال ۲۰۱۰ تحویل میشدند.
شرکتهای مختلف بسیاری ، اجزای مختلف F-۳۵ را تولید میکنند.شرکت لاکهید مارتین که طرف قرار داد اصلی است مسئولیت اَسِمبِل نهایی ، تکمیل کلی سیستم ، سیستم های عملیاتی ، قسمت جلویی بدنه به همراه بالها و سیستم کنترل پرواز را برعهده دارد.شرکت نورثروپ گرومن وظیفه ی تهیه و ساخت رادار فعال ارایه فازی ، سیستم دید الکترو اپتیکی(DAS) ، سیستم های مخابراتی ، سیستم ناوبری ، سیستم شناسایی ، قسمت مرکزی بدنه ، قسمت قرارگیری سلاح ها و سیم نگهدارنده جنگنده بهنگام فرود را دارد.شرکت BAE Systems قسمت عقبی جنگنده و دُم ، دم های افقی و عمودی ، سیستم های جنگ الکترونیکی ، سیستمهای مربوط به سوخت و نرم افزار کنترل پرواز را تامین میکند.شرکنت Alenia هم وظیفه ی اسِمبِل نهایی جنگنده هایی که برای ایتالیا و کشورهای اروپایی تولید میشوند را دارد(البته به جز ترکیه و انگلیستان).این نکته نیز گفتنی است که امریکا اعلام کرده است کدهای نرم افزاری F-۳۵ را در اختیار هیچ یک از شرکای خود قرار نخواهد داد.
در ژانویه سال ۲۰۰۹ شش فروند جنگنده ی F-۳۵ تکمیل شدند که شامل AF-۱ و AG-۱ بودند و ۱۷ فروند نیز در مرحله تولید به سر میبردند.۱۳ فروند از این ۱۷ فروند در مراحل تست های پیش از پرواز بودند که تمام آنها در سال ۲۰۰۹ تکمیل میشدند.۴ فروند باقی نیز اولین هواپیماهای مدل تولید بودند که اولین انها در سال ۲۰۱۰ تحویل نیروی هوایی ایالات متحده ، و به پایگاه اگلین منتقل گشت.وزیر دفاع امریکا در سال ۲۰۰۹ سرعت تولید این جنگنده را بیشتر کرد تا هرچه سریعتر ۲,۴۴۳ فروند به نیروهای آمریکایی تحویل شوند.لاکهید در سال ۲۰۱۰ اعلام کرد به علت بروز برخی مشکلات تولید در نوع قرار گیری بالها ، تولید اولیه کمی کند خواهد بود.
http://militaryparsi.ir/images/stori...desk-10241.jpg
افزایش هزینه طرح و تاخیر بیشتر
در ۲۱ اوریل ۲۰۰۹ ، پایگاه خبری پنتاگون ، مدیا ریپورتس اعلام کرد که طی سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ چندین ترابایت از اطلاعات مربوط به F-۳۵ اعم از اطلاعات طراحی و سیستمهای الکترونیکی توسط کامپیوترهای جاسوس دزیده شده اند و این امر باعث ساختن سامانه هایی جهت مقابله با F-۳۵ خواهد شد.گرچه شرکت لاکهید مارتین به کل صحت این خبر را رد کرد و مدعی شد که هیچ اطلاعات مهمی دزیده نشده است!!!
در ۹ نوامبر ۲۰۰۹ ، اشتون کارتر (Ashton Carter) معاون وزیر دفاع اعلام کرد که تیم محاسبات پنتاگون موسوم به تیم JET یا Joint Estimate Team راهی مناسب جهت تامین هزینه های تولید و پیشرفت طرح پیدا کرده است.وی اذعان داشت سعی میکند از به وقوع پیوستن آن بپرهیزد. در تاریخ ۱ فوریه ۲۰۱۰ وزیر دفاع رابرت گیت ، مدیر برنامه JSF ، جنرال دیوید هینز را برکنار کرد و از پرداخت مبلغی به ارزش ۶۱۴ میلیون دلار به لاکهید مارتین بخاطر تاخیر این شرکت ، خودداری نمود.
در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۰ ، گزراشی از سخنگوی دفتر دولت به کمیته سنای نیروهای مسلح ارسال شد مبنی بر این که هر فروند F-۳۵ قیمتی بالغ بر ۱۱۲ میلون دلار خواهد داشت.پنتاگون به صورت رسمی اعلام کرد که هزینه های پروژه F-۳۵ ، ۵۰% بیشتر از آنچه پیش بینی میشده ، بوده است!!!
در نوامبر ۲۰۱۰ در طرحی مبنی بر کاهش هزینه پروژه ، گفته میشد که F-۳۵B تولید نشود و بجای آن دو مدل F-۳۵A و F-۳۵C وارد چرخه تولید شوند.در این راستا مشاور فنی لاکهید مارتین اعلام کرد این موضوع تنها شایعه ای بوده و تصمیمی جهت عدم تولید F-۳۵B و عدم جایگزین کردن آن با AV-۸B گرفته نشده است.او همچنین متذکر شد که امکان وجود تاخیر و افزایش مبالغ به دلیل برخی ناسازگاری های فنی با هواپیما و نرم افزارهای آن میباشد ، اما عمده علت افزایش هزینه ها ، مربوط به تستهای پروازی است.
مرکز اطلاعات دفاعی نرم اقزاری برای این پروژه درنظر گرفته بود که منجر به دگرگونی در هواپیما میشد ، البته به همراه یک سال تاخیر و ۳ میلیارد دلار هزینه ی بیشتر.در پایان سال ۲۰۱۰ تنها ۱۵% از این نرم افزار باقی مانده بود تا نوشته شود ، ولی این قسمت شامل بخشهای مشکلی همچون ترکیب اطلاعات بود.این نکته نیز حائز اهمیت است که در سال ۲۰۱۱ مشخص شد تنها ۵۰% از این برنامه کامل و در واقع ۸ میلیون خط ، کد نوشته شده است و جهت تکمیل این برنامه حداقل به ۶ سال وقت و ۱۱۰ مهندس دیگر نیاز است.قابل ذکر است که مشکلات مالی و تاخیرهای به وجود آمده بسیار گسترده است و بحث پیرامون آنها خارج از حوصله مقاله میباشد.
http://militaryparsi.ir/images/stori...e-fighter1.jpg
طراحی
بنظر F-۳۵ مدل کوچکتر شده و تک موتوره ی جنگنده ی F-۲۲ Raptor میباشد و عنصرهایی مشابه آن را دارا میباشد.لوله های اگزوز این جنگنده توسط شرکت جنرال داینامیکس تهیه شده که پیش از این برای جنگنده عمود پرواز سوپر سونیک در سال ۱۹۷۲ طراحی شده بود.
شرکت لاکهید مارتین به علت خاص بودن طراحی F-۳۵B STOVL با شرکت Yakovlev مذاکراتی داشت تا بتواند اطلاعات طراحی هواپیمای YAK-۱۴۱ را بدست آورد تا از آن در طرح F-۳۵B بهره ببرد.البته از سال ۱۹۶۰ طرح های آزمایشی زیادی در خود آمریکا بودند که موفقیتی بدست نیاوردند و از این میان میتوان به طرح ناموفق Rockwell XFV-۱۲ اشاره کرد.در این راستا F-۳۵B اولین جنگنده سوپرسونیک عملیاتی و پنهانکار موفق میباشد.
حداکثر سرعت این جنگنده ۱.۶ ماخ و حداکثر وزن برخاست صاعقه دو ، ۲۷,۰۰۰ کیلوگرم میباشد.F-۳۵ مقدار قابل توجهی از جنگنده هایی که قرار است جایگزین آنها شود ، سنگینتر میباشد.وزن F-۳۵ بدون تسلیحات بسیار نزدیک به جنگنده ی تک موتوره و تک سرنشینه F-۱۰۵ Thunderchief ، سنگین ترین جنگنده ی تک موتوره جنگ ویتنام ، است.با این وجود موتور مدرن F-۳۵ نیروی رانشی ۶۰% بیشتر در هواپیمایی با وزن مشابه ایجاد میکند ، درنتیجه نیروی رانش بر وزن و لود شدن تجهیزات بالها ، بیشتر قابل مقایسه با F-۱۶ مسلح میباشد.
http://militaryparsi.ir/images/stori...-variants1.jpg
برخی از بهسازی های صورت گرفته بر روی F-۳۵:
• استقامت بالا ، سهولت تعمیر و نگهداری تکنولوژی استیلث ، استفاده از فیبر حصیر بجای استفاده از پلت فرم های معمول پنهانکاری که نگهداری دشوار و تعمیرات سختی طلب میکنند.• ارتقا ایونیک و ترکیب سنسورها که باعث ترکیب اطلاعات سنسورهای مختلف شده به خلبان در هدایت هواپیما و یافتن مشخصات هدف و رله سریع اطلاعات با مرکز کنترل و فرماندهی کمک میکند
• سرعت بالای انتقال اطلاعات که شامل IEEE ۱۳۹۴b و شبکه فیبر میشود
• اضافه شدن سیستم های ALGS یا همان اجرای خودکار همه جانبه ی تدارکات ، ALIS یا همان سیستم خودکار اطلاعات تدارکات و CMMS یا همان مدیریت پایداری کامپیوتری سیستم که هدایت هواپیما را با استفاده از کمترین نیروی انسانی محیا میسازند
• اضافه شدن محرک های هیدروستاتیک که با قابلیت کنترل سیستم پرواز با سیم ، اجرا میشوند
شرکت لاکهید مارتین ادعا میکند که F-۳۵ دومین جنگنده ی قدرتمند درگیری هوایی بلند برد ، پس از F-۲۲ رپتور میباشد.این شرکت همیچنین پیشنهادی جهت جایگزینی F-۳۵ با F-۱۵C/D نیروی هوایی ایالات متحده جهت ایفای نقش برتری هوایی و جایگزینی با F-۱۵E در نقش حملات زمینی را دارد ، ولی در عمل این جنگنده هم از برد کوتاه تری نسبت به مدلهای مختلف F-۱۵ برخوردار است ، هم قابلیت حمل تسلیحات به اندازه ی F-۱۵ را ندارد.
لاکهید مارتین مدعی شده است که F-۳۵ بسیار منعطف پذیرتر از رپتور است و به دلیل وجود سنسورهای پیشرفته و اطلاعات ترکیبی که از آنها استفاده میکند ، نسبت به F-۲۲ برتری دارد.
بخش اعظم ساختمان F-۳۵ ، از مواد ترکیبیِ ساخته شده از BMI و مواد پلاستیکی کامپوزیتی تهیه شده اند.با این وجود F-۳۵ اولین هواپیمایی است که با وجود مواد نانو کامپوزیت و کربن پلاستیکِ نانوتیوب تقویت شده در ساختار اصلی ، به تولید انبوه رسیده است.
http://militaryparsi.ir/news/1343-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%87-F-35-Lightning-II-%D8%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84
en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-۳۵_Lightning_II
نویسنده و مترجم : اشکان سمیعی
پاسخ : آشنایی کامل با جنگنده F-۳۵ Lightning II ،بخش اول
این مقاله برگرفته از سایت میلیتاری پارسی است .
آشنایی کامل با جنگنده F-۳۵ Lightning II ،بخش دوم
موتورها
موتور اصلی F-۳۵ ساخت شرکت Pratt & Whitney میباشد که نام F۱۳۵ را تصاحب کرده و موتور جایگزین نیز محصول مشترک دو شرکت بزرگ General Elecrtic/Rolls Royce بنام F۱۳۶ است.نکته حائز توجه این است که این دو موتور قابلیت سوپرکروز را برای F-۳۵ فراهم نمیسازند.نمونه های عمود پرواز از سیستمهای پرواز رولس رویس بهره میبرند که توسط شرکت لاکهید مارتین ساخته و توسط رولس رویس تولید میشوند.این سیستم بیشتر شبیه Yak-۱۴۱ روسی VJ ۱۰۱D/E آلمانی که از جمله عمود پروازهای پیشین میباشند ، است.در این جنگنده نیز مانند هواپیمای Harrier Jump jet در جهت پرواز عمودی جنگنده از موتورهای رولس رویس پگاسوس(Rolls-Royce Pegasus) استفاده شده است.
سیستم لیفت از قسمتهای گوناگون شامل فنِ لیفت ، میله ی شافت ، دو عدد رول پست و سه عدد گرداننده واحد (۳BSM) میباشد.سیستم ۳BSM که همان نازل های بردار رانش میباشد ، به موتور اصلی اجازه میدهد تا نیروی کشنده ی دُم هواپیما را خنثی کند.فنِ لیفت در نزدیکی جلوی هواپیما قرار گرفته و تعادل این جنگنده توسط دو عدد روتور توربینهاى خطى که در ان دیسک و تیغه ها بصورت یکپارچه ساخته شده اند ، تامین میشود.این سیستم از توربینهایکم فشار ، توسط میله شافت و گیرباکس نیروی مورد نیاز خود را دریافت میکند.کنترل رول در طول مدت پرواز با سرعت کم ، هوای سرد شده ی موتورها را به نازل های رانش که در بالها قرار گرفته اند ، هدایت میکند.این نازلها را به اصطلاح ، رول پست (Roll Post) میخوانند.خنک کننده هوای خروجی فنهای لیفت هنگام بلند شدن جنگنده بصورت عمودی ، وظیفه بسیار مهمی بر عهده دارند ، زیرا این بادهای داغ بهمراه سرعت بسیار زیاد خود میتوانند باند و یا عرشه ناوهای هواپیمابر را خراب کنند.
تا به امروز ، F۱۳۶ از باقی قسمتهای برنامه F-۳۵ گرانتر بوده و باعث شده تا تصمیمی مبنی بر کاهش تعداد تولیدی این جنگنده گرفته شود و هزینه پروژه نیز افزایش یابد.تیم پروژه ی F۱۳۶ ادعا میکنند که این موتور با تفاوت درجه دمای خروجی موتورها ، بسیار مناسب جنگنده ی عمود پرواز F-۳۵ میباشد.
شرکت Pratt & Whitney نیز در حال تست نمونه های ارتقا یافته ی موتور F۱۳۵ میباشد. این موضوع باعث شد تا شرکت جنرال الکتریک در پاسخ به این مطلب مدعی شود که موتور F-۱۳۶ قابلیت تولید نیروی رانشی بیش از ۴۳ هزار پوند(۱۹۰ kN) را دارد.(نمونه ی اولیه F۱۳۵ قابلیت تولید نیرویی معادل ۴۳ هزار پوند را داشت).مدل جدید F۱۳۵ در تستهای انجام شده نشان داد که توانایی تولید نیروی رانشی برابر ۵۰ هزار پوند(۲۲۰kN) را دارد ، بنابراین میتوان از آن به عنوان قدرتمندترین موتوری که تاکنون بر روی یک جنگنده نصب شده است ، نام برد.
تسلیحات
F-۳۵ شامل یک عدد مسلسل GAU-۲۲/A که نمونه ی چهار لول مسلسل GAU-۱۲ Equalizer ۲۵ mm میباشد ، است.این مسلسل داخل بدنه قرار میگیرد و شامل ۱۸۲ گلوله برای F-۳۵A ، و غلاف خارجی بهمراه ۲۲۰ تیر برای F-۳۵B و F-۳۵C میباشد.البته غلافی که در دو نوع C وB استفاده شده است کاملا استیلث بوده و قابلیت نصب تحهیزات دیگر مانند تجهیزات جنگ الکترونیک و یا تجهیزات شناسایی و ... را دارد.
این جنگنده دارای دو جایگاه حمل تسلیحات در داخل بدنه است و قابلیت نصب ۴ عدد پایلون زیربالها و ۲ پایلون نزدیک به قسمت انتهایی بالها را نیز دارد.دو پایلون بیرونی فقط توانایی حمل موشک های هوا به هوایAIM-۹X Sidewinder و AIM-۱۳۲ ASRAAM را دارند.موشک های آسرام در صورت لود شدن در پایلونهای خارجی هواپیما ، فقط مقدار ناچیزی به سطح مقطع راداری آن می افزایند.انواع موشکهای AIM-۱۲۰ AMRAAM ، Storm Shadow ، موشک کروز هوا به سطح AGM-۱۵۸ ، بمبهای هدایت شونده و تانکهای سوخت ۱۸۰۰ و ۲۳۰۰ لیتری نیز قابلیت قرارگیری در دیگر پایلونها را دارند.گرچه استفاده از پایلونهای خارجی باعث میشود تا این جنگنده مقداری از قابلیت پنهانکاری خود را از دست بدهد ، ولی قابلیت حمل تعداد بیشتر موشکها ، بمب ها و تانکهای خارجی سوخت را به F-۳۵ میدهد.این پرنده ی گرون قیمت و زیبا قابلیت حمل ۸ تیر موشک آمرام و ۲ تیر موشک سایدوایندر را در محفظه های داخلی بدنه ی خود دارد و ۶ عدد بمب ۲۰۰۰ پوندی بهمراه دو فروند سایدوایندر و دو فروند آمرام را در جایگاه های خارجی خود حمل میکند.همچنین در محفظه های داخلی خود توانایی حمل دو فروند بمب ۲۰۰۰ پوندی در مدلهی A و C را دارد و در مدل B به دلیل کوچکتر بودن محفظه های داخلی ، قابلیت حمل دو فروند بمب ۱۰۰۰ پوندی فراهم میباشد.جمعا F-۳۵ قابلیت حمل AIM-۱۲۰ AMRAAM ، AIM-۱۳۲ ASRAAM ، بمبهای هدایت شونده دوهزار پوندی با سامانه JDAM ،سامانه JSOW ، موشک ضد زره Brimstone و مهمات خوشه ای را دارد.این جنگنده با این ظرفیت حمل تسلیحات نسبتا بیشتری دز مقایسه با جنگنده های معمولی را دارد و این نشاندهنده ی این است که این پرنده نیز مانند رپتور گزینه ی مناسبی برای جایگزینی با دیگر جنگنده ها میباشد.
لاکهید مارتین اظهار میکند که جایگاه های حمل تسلیحات میتوانند فقط برای حمل موشکهای هوا به هوا و یا موشک های هوا به زمین ساخته شوند و پیشنهادی مطرح شد تا در نمونه Block ۵ این هواپیما ، بجای حمل دو عدد سلاح ، سه عدد در هر جایگاه لود شود و بمبهای بزرگ جای خود را به موشک های کوچکتر مثل آمرام بدهند.این اپگرید قابلیت حمل چهار عدد بمب GBU-۳۹ که قطر کمی دارند را در هر جایگاه فراهم میکند.البته باز هم نوع Bقابلیت حمل تنها ۳ بمب را دارد ، ولی تمام انواع F-۳۵ قابلیت حمل ۴ عدد بمب GBU-۵۳/B را در هر جایگاه خواهند داشت.موشک MBDA Meteor نیز درحال یکپارچه سازی جهت استفاده در F-۳۵ میباشد و در دسامبر ۲۰۱۰ مشخص شد که بک فروند Meteor که دارای بالچه های کوچکتر نسبت به مدل معمولی بود برای F-۳۵ تولید شده است.
بریتانیا برنامه ای جهت لود شدن ۴ فروند آسرام در داخل بدنه داشت که بعدها این طرح تغییر کرد و قرار شد تا دو فروند در داخل و دو فروند خارج بدنه لود شوند.آسرامهای لود شده ی خارجی تاثیر بسیار ناچیزی بر سطح مقطع راداری هواپیما دارند.
نروژ و استرلیا درحال کارکردن بر روی برنامه ای جهت تبدیل موشک زمین پایه ضد کشتی NSM و نصب آن بر روی F-۳۵ میباشند.نمونه ی بهسازی شده مخصوص F-۳۵ میتواند یک موشک چند منظوره و تنها موشک کروز نصب شده روی این جنگنده باشد که در جایگاه های داخلی این جنگنده قرار خواهد گرفت.مطالعات نشان داده است که پرنده ی گران قیمت ، قابلیت حمل ۲ فروند از این موشکها را داخل بدنه و ۴ فروند خارج بدنه دارد.برد تقریبی این موشک ۲۷۸ کیلومتر میباشد.
این نکته نیز شایان ذکر است که بمب اتمی B۶۱ قرار بود تا سال ۲۰۱۷ به مرحله تولید برسد ، اما احتمالا به دلیل تاخیرهای برنامه F-۳۵ ، این پروژه نیز تاخیر خواهد داشت.
پنهانکاری و نشانه هاF-۳۵ حهت داشتن سطح مقطع راداری کم از مواد خاصی ، از جمله فیبرهای حصیری ساخته شده و برعکس جنگنده های نسلهای پیشین ، از شکل خاصی برخوردار است که باعث هرچه کمتر شدن امکان شناسایی هواپیما میشود.
جنگنده های نسلهای پیشین (F-۱۵,F-۱۶,FA-۱۸) بیشتر عملیاتهای خود را با حمل تانکهای اضافی سوخت انجام میدادند ، در حالیکه F-۳۵ باید اغلب عملیاتهای خود را بدون استفاده از مخارن خارجی سوخت انجام دهد.
F-۳۵ بر خلاف کوچکتر بودن از رپتور ، دارای سطح مقطع راداری بیشتری میباشد.گفتنی است که ناهمواری های یک توپ گلف فلزی از ناهمواری های سطح رپتور بیشتر است ، در واقع هدف از طراحی رپتور ، عدم شناسایی جنگنده توسط هرگونه راداری بوده است. سطح F-۳۵ به گونه ای طراحی شده است که رادارهای باند X و S که بصورت معمول قادر به ردیابی جنگنده ها و موشک های زمین به هوا و امواج راداری آنها میباشند ، قابلیت شناسایی آنرا نداشته باشند.البته با استفاده از رادارهای فعال در دیگر فرکانس ها ، میتوان این جنگنده را به آسانی شناسایی کرد.خدمه ی زمینی به انجام تست های بازرسی راداری (RVR) پس از انجام تعمیرات نیاز دارند تا از سطح مقطع راداری هواپیما پس از تعمیرات آگاه شوند که این مرحله در نسلهای پیشین مطرح نبود.
یک جنگنده ی پنهانکار باید از تمامی جهات مخفی باشد و نه تنها خود را از دید رادارها مصون نگاه دارد ، این عامل در F-۳۵ مورد توجه قرار گرفته و علاوه بر مخفی ماندن از دید رادارها ،از کاهنده ی امواج فروسرخ و ... نیز استفاده میکند.
در اواخر سال ۲۰۰۸ نیروی هوایی اظهار داشت که F-۳۵ به هنگام برخاست دوبرابر صدایی که F-۱۵ ایجاد میکند را به همراه دارد و این صدا در هنگام فرود به چهار برابر صدای ایگل موقع فرود تبدیل میشود.به همین دلیل ساکنان اطراف پایگاه های هوایی لوک ، اریزونا و اگلین خواستار انتقال ازمایشات نیروی هوایی شدند.اما طبق گزارشات بعدی که در سال ۲۰۰۹ ارائه شدند ، مشخص شد که F-۳۵ به مقداری که در دفعه اول گزارش شده بود ، صدا ندارد و صدای موتور آن قابل قیاس باF-۲۲ و FA-۱۸ سوپر هورنت میباشد.(حتی F-۳۵ از رپتور کم صدا تر است)
کاکپیت
کاکپیت F-۳۵ شامل یک عدد صفحه نمایش PCD به اندازه ۲۰*۸ اینچ میباشد.سیستم شناسایی گفتار موجود در کاکپیت که توسط شرکت Adacel ساخته شده ، طوری برنامه ریزی شده که به خلبان امکان کار کردن با هواپیما را به صورت ویژه ای میدهد.F-۳۵ اولین هواپیمای بال ثابت عملیاتی ایالات متحده میباشد که از این سیستم استفاده میکند ، گرچه این سیستم در AV-۸B نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و در دیگر جتها به صورت آزمایشی استفاده شده بود که میتوان F-۱۶ VISTA را در این میان مثال زد.
یک سیستم نمایشگر نیز در کلاه خلبان تعبیه شده است.این سیستم پیش از این نیز در جنگنده هایی همچون F-۱۵,F-۱۶,F/A-۱۸ مورد استفاده قرار گرفته بود.البته این نکته شایان توجه هست که جنگنده های پیشین در کنار این سیستم که موسوم به HMDS است ، از یک عدد هاد (HUD or Head Up Display) بهره میبردند ، ولی F-۳۵ اولین جنگنده ای است که هاد ندارد و تنها از این سیستم بهره میجوید.این جنگنده به یک کنترلر استیک که سمت راست کاکپیت قرار گرفته و مجهز میباشد.
صندلی پرنده Martin Baker US۱۶E در F-۳۵ مورد استفاده قرار گرفته است.این صندلی براساس معیارهای بسیار دقیقی طراحی شده که امکان پرش خلبان در ارتفاع پست ، فشار گرانشی کنترل شده در هنگام پرتاب خلبان و اندازه ی بدن خلبان را دربر میگرد.US۱۶E از دو پرتاب کننده که به صورت ریلی قرار گرفته اند استفاده میکند.شایان ذکر است که کاکپیت F-۱۶ Fighting Falcon دارای کاکپیت مشابه به F-۳۵ میباشد و خلبانان جهت آموزش پرواز با F-۳۵ از آن استفاده میکنند.
http://militaryparsi.ir/news/1342-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%87-F-35-Lightning-II-%D8%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85
en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-۳۵_Lightning_II
نویسنده و مترجم : اشکان سمیعی
پاسخ : آشنایی کامل با جنگنده F-۳۵ Lightning II ،بخش اول
این مقاله برگرفته از سایت میلیتاری پارسی است .
آشنایی کامل با جنگنده F-۳۵ Lightning II ،بخش سوم
حسگرها و سامانه های الکترونیکی
حسگرها و سامانه های مخابراتی F-۳۵ ، شامل سامانه های تعیین موقعیت ، فرماندهی و کنترل و شبکه مرکزی کنترل جنگ افزار میشود.مهمترین سامانه ی این جنگنده ، رادار AN/APG-۸۱ AESA است که توسط سیستمهای الکترونیکی نورثروپ گرومن طراحی شده.F-۳۵ به یک سیستم هدفگیری الکترو اپتیکی ، ساخته ی شرکت لاکهید مارتین مجهز میباشد که تقریبا زیر قسمت دماغه ی هواپیما قرار گرفته است.این پاد قابلیتهایی مانند پاد Lockheed Martin Sniper XR را دارد و طوری ساخته شده که باعث نمیشود F-۳۵ به سادگی در رادار ها قابل رویت باشد.شش عدد حسگر مادون قرمز در اطراف هواپیما نصب شده اند که قسمتی از سامانه AN/AAQ-۳۷ DAS ، ساخت شرکت نورثروپ گرومن میباشند.این سامانه وظیفه ی هشدار شلیک موشک به سمت F-۳۵ ، گزارش محل شلیک موشک ، شناسایی و ردیابی هواپیماهای اطراف F-۳۵ را دارد.همچنین جایگزین سیستمهای قدیمی دید در شب نیز میباشد.سامانه DAS بگونه ای طراحی شده است که توانایی استفاده از تمامی امکانات آن بصورت همزمان ، در هر موقعیت و هر زمانی امکان پذیر میباشد. AN/ASQ-۲۳۹(Barracuda) نیز سیستم جنگ الکترونیکی متعلق بهF-۳۵ است که در شرکتBAE Systems طراحی و ساخته شده. بخشهای مخابراتی ، ناوبری و شناسایی جنگنده (CNI or Communications , Navigation and Identification ) این پرنده که توسط شرکت نورثروپ گرومن طراحی وساخته شده اند ، شامل یک دیتا لینک پیشرفته چندمنظوره(Multifunction Advanced Data Link or MADL )هستند.F-۳۵ اولین جنگنده ای است که حسگرهای ترکیبی در آن بکار رفته است. این حسگرهای ترکیبی دو فرکانس رادیویی را ترکیب کرده و از سیستم ردیابی IR (فروسرخ) جهت ادامه کشف اهداف استفاده میکند و در هر شرایطی میتواند اطلاعات بدست آمده را بدون شناسایی شدن ، توسط MADL خود به اشتراک بگذارد.
F-35 طوری ساخته شده است که پیوند محسوسی بین حسگرهای آن وجود دارد و این حسگرها بخش بسیار مهمی در این هواپیما بشمار می آیند و این مسئله ، باعث میشود تا تصاویر منسجمی از حقایق اطراف هواپیما بدست آید.برای مثال AN/APG-۸۱ تنها یک رادار چندحالته نیست و قسمتی از سیستم جنگ الکترونیک F-۳۵ نیز بحساب می آید.تمامی اطلاعات حسگرهای موجود در این جنگنده توسط پردازشگر اصلی موجود ، پردازش میشوند تا تمامی عملیاتهای هواپیما را به خوبی پشتیبانی کنند.
بر خلاف F-۲۲ ، تمامی نرم افزارهای F-۳۵ به دلیل سرعت بیشتر تولید ، توسط برنامه ی C++ نوشته شده اند.سیستم عامل یکپارچه ی DO-۱۷۸B در شرکت Green Hills Software که وابسته COTS میباشد ، تهیه شده است.نسخه نهایی این نرم افزار یا همان Block ۳ آن ، برای F-۳۵ تعبیه شده و شامل بیش از ۸.۶ میلیون خط ، کد میباشد.به گفته ی جنرال نورتون شوارتز (Norton Schwartz ) بزرگترین عامل تاخیر پروژه F-۳۵ ، نرم افزار آن میباشد که برنامه تولید آن را تا سال ۲۰۱۶ به تاخیر انداخته است.
سیستم جنگ الکترونیک بکار رفته در F-۳۵ بگونه ای است که ابتدا ، هواپیمای دشمن را شناسایی میکند و بعد از اسکن الکترواپتیکی و پس از انجام واکنش مناسب ، بدون شناسایی شدن توسط دشمن ، محل را ترک حواهد کرد.نیروی هوایی ایالات متحده قصد دارد که رپتورهای خود را به سیستم حسگرهای ترکیبی F-۳۵ اپگرید کند ، ولی تاکنون بودجه ای به آن تعلق نگرفته است.نکته جالب توجه این است که سامانه های ایونیکی CATBird ، امکان شناسایی و جمینگ F-۲۲ را دارد .(در ادامه راجع به CATBird توضیح داده شده است)
صفحه نمایش کلاه خلبانHMDS) )اساساF-۳۵ نیازی به هدفگیری فیزیکی جهت شلیک موفق سلاح های خود ندارد.این امر به این دلیل است که حسگرهای بی نظیر F-۳۵ میتوانند هواپیماهای دشمن را در هر جهت شناسایی کنند و اطلاعات مربوطه را در کلاه خلبان به نمایش در بیاورند(این اطلاعات هیچگونه مشکلی در دید خلبان نسبت به محیط ایجاد نمیکند) و اطلاعات لازم را به موشک مورد در نظر تا موقعی که هدف خود را بیابد و بسوی آن روانه شود ، بدهند.البته انواع جدید موشکها ، توانایی بهتری نسبت تعقیب اهداف ، هنگامی که بدون ملاحظه در جهت حرکت هدف ، بسوی آن شلیک میشوند دارند که به این امکان ، HighOff-Boresight گفته میشود.البته سرعت و مسیر پروازی نیز در برد مفید این موشک ها موثر است.هنگامی که سیستم HMDSاهداف انتخاب شده را به خلبان نمایش میدهد ، سنسورها از فرکانسهای ترکیبی رادیویی و فروسرخ جهت ادامه رهگیری اهداف نزدیک به هواپیما ، استفاده میکنند. سیستم نمایشگر موجود در کلاه خلبان ، بصورت خودکار اطلاعات و موقعیت نزدیکترین جنگنده ها را در اختیار خلبان میگذارد.سیستم های موجود در F-۳۵ امکان مشاهده ، تعیین موقعیت ، تصمیم گیری و انجام عمل مناسب را که موسوم بهOODA loop میباشند ، به سرعت فراهم میسازند ؛ پنهانکاری و حسگرهای پیشرفته در شناسایی جنگنده های دشمن خلبان را یاری میکنند(هنگامی که شناسایی آن دشوار باشد) ، سیستم خودکار تشخیص موقعیت دشمن نیز در موقعیت یابی آن کمک میکند ، سنسورهای ترکیبی نیز باعث تصمیم گیری سریع میشوند و در نهایت هواپیما واکنشی علیه جنگنده های دشمن انجام میدهد ، بدون اینکه آنها متوجه حضور F-۳۵ در نزدیکی حود شوند.نسل آینده جمرهانیروی دریایی ایالات متحده قصد جایگزین کردن هواپیمای ویژه حملات الکترونیکیNorthrop Grumman EA-۶B Prowler باF-۳۵ که دارای پادهای پنهانکار جمر میباشد ، دارد.در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸ نیروی دریایی ایالات متحده طرح کلی و پیش نیازهای نسل بعدی جمرها یا همان NGJ را ارائه داد که بر پایه طراحی مدولار و باز بودند.نیروی دریایی ۴ کمپانی برای ساخت این جمرها انتخاب نمود.NGJ قابلیت حمله ی سایبری را نیز دارد و از رادار AESA جهت وارد کردن جریان داده ها از راه دور استفاده مینماید.طراحی نسل بعدی جمرها توسط دو شرکت ITT-Boeng انجام شد که شامل ۶ عدد ارایهAESA است و اطراف هواپیما را بطور کامل پوشش میدهند.این تیم قراردادی ۴۲ میلیون دلاری جهت گسترش طرح خود بر پایه ی تجربیات ITT در پهنای باند الکترونیکی انتن های ارایه ای هدایت پذیر منعقد نمود.البته در همان زمان قراردادهایی نیز در این زمینه با شرکت های Raytheon و Northrop Grumman و BAE Systems بسته شد.
تاریخچه عملیاتی
اولین فروند از F-۳۵A در شهر فورت ورث (Fort Worth) ایالت تکزاس در ۱۹ فوریه ۲۰۰۶ رونمایی شد.این هواپیما تست های گسترده زمینی را در پایگاه مشترک هواییِ نیروی دریایی فورت ورث در اواخر سال ۲۰۰۶ انجام داد.در سپتامبر ۲۰۰۶ برای اولین بار پس سوز موتور توربوفن F-۱۳۵ درحالی که بر روی یک هواپیما نصب شده بود ، بطور کامل مورد آزمایش قرار گرفت ؛ همینطور F-۳۵ برای اولین بار بر پایه توان خود راه اندازی شد.در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۶ ، F-۳۵A اولین پرواز خود را بخوبی انجام داد.پس از آن یک فروند هواپیمای مسافری بویینگ ۳۰۰-۷۳۷ ملقب به CATBird به عنوان بستر تست ایونیک F-۳۵ استفاده شد.به اینگونه که سامانه های ایونیک F-۳۵ هرکدام در قفسه هایی در این هواپیما قرار گرفتند و کاکپیت آن کاملا در این هواپیما شبیه سازی شد و اولین پرواز خود را در سال ۲۰۰۷ با موفقیت انجام داد.این بویینگ به CATBirdملقب گردید.در ۳۱ ژانویه ۲۰۰۸ در فورت ورث تکزاس ،سرهنگ دوم جیمز فلیپر کرامبرگ (James Flipper Kromberg) از نیروی هوایی ایالات متحده اولین خلبانی بود که F-۳۵ را مورد ارزیابی قرار داد و سلسله ای از مانورها را در بیست و ششمین پرواز آن ، انجام داد.F-۳۵ AA-۱ در سی و چهارمین پرواز خود برای اولین بار و بصورت آژمایشی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۸ ، سوختگیری هوایی انجام داد.باقی مراحل تست در تاریخ ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸ انجام شدند ، هنگامیکه AA-۱ برای اولین بار با سرعت سوپر سونیک پرواز کرد و به سرعت ۱.۰۵ ماخ در ارتفاع ۳۰۰۰۰ پا دست یافت.در طول مدت ۸ دقیقه ای این پرواز ، چهار بار سرعت صوت شکسته شد.اولین F-۳۵B (ملقب به BF-۱) اولین پرواز خود را در تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ انجام داد.پروازی که بصورت متعارف و به خلبانی گراهام تاملینسون(Graham Tomlinson) ، خلبان شرکت BAE Systems انجام شد.BF-۱ اولین F-۳۵ بهینه سازی شده از نظر وزن ، با ویژگی های خاص طراحی خود بود ، که بزودی بر روی دیگر F-۳۵ ها نیز صورت خواهد گرفت.تست سیستم های پیش رانش STOVL هنگام پرواز ، در ۷ ژانویه ی ۲۰۱۰ اغاز شد.سیستم STOVL به مدت ۱۴ دقیقه در طول ۴۸ دقیقه پرواز تست هنگامیکه هواپیما سرعت خود را از ۳۹۰ Km/h به ۳۳۰Km/h کاهش داد مورد استفاده قرار گرفت.F-۳۵B اولین بار در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۱۰ بصورت کاملا هاور(ایست کامل در هوا) به هنگام فرود ، پرواز نمود.در پرواز آزمایشی به تاریخ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۰ ، F-۳۵B به عنوان دومین هواپیمای STOVL که با سرعت سوپرسونیک پرواز کرد نام خود را ثبت نمود ، کاری که جد آن ملقب به X-۳۵B در سال ۲۰۰۱ انجام داد.نزدیک به ۳۰% این پروازهای تستی به نگهداری و مراقبت بیشتر از حد معمول جهت آماده شدن دوباره برای پرواز نیاز داشتند.در ماه مارس سال ۲۰۱۰ ، بنابر امار ارائه شده ، در برنامه ی F-۳۵ بیش از میلیون ها نفر ساعت بیشتر از مقدار پیش بینی شده ،کار انجام شده بود .ارتش ایالات متحده پیش بینی میکند که هزینه کل ناوگان F-۳۵ های آمریکایی در طول ۶۵ سال ، ۴۴۲ میلیارد دلار بیش از مبلغی که قبلا پیش بینی شده بود ، باشد.تاخیر برنامه ی F-۳۵موجب کسری ۱۰۰ جت در تیم های ارتش و نیروی دریایی شد.ارتش ایالات متحده سعی دارد تا با اجرای مدیریت دقیقتر و تمدید زمان پایان خدمت F/A-۱۸ های نیروی دریایی ، این کسری را جبران نماید.
اولین پرواز F-۳۵C که از نوع حامل این هواپیما میباشد در تاریخ ۷ ژوئن ۲۰۱۰ انجام شد.این پرواز ۵۷ دقیقه ای به خلبانی جف اسلیم نولس(Jeff Slim Knowles) که ماموریت تست F-۱۱۷ را نیز پیش از این در کارنامه خود داشت ، انجام شد.بطور کلی ۱۱ فروند F-۳۵ به نیروی هوایی آمریکا در سال مالی ۲۰۱۱ تحویل شده است.در تاریخ ۹ مارس ۲۰۱۱ تمامی F-۳۵ ها به علت خرابی دو ژتراتور و نشت روغن در حین پرواز زمینگیر شدند.از سال ۲۰۰۷ ، این اولین پروازی بود که بطور جدی دچار مشکل شد.هفت فروند از ۱۰ فروند هواپیمای آزمایشی ، چهار روز بعد آماده پرواز شدند.این هواپیماها از مدل های قدیمی ژنراتورها استفاده میکردند که باعث بروز مشکل هنگام پرواز نمیشدند.در ۳ اوت ۲۰۱۱ ، کل ناوگان F-۳۵ زمینگیر شدند.این اقدام محتاطانه باعث شد تا دفتر مشترک پروژه ، به بررسی نقص های سیستم الکتریکی یک فروند F-۳۵A AF-۴ طی تست های زمینی بپردازد.
تولیدات و شرکای بین المللی پروژههنگامی که ایالات متحده اولین مشتری و پشتیبان مالی پروژه بود ، بریتانیا ، ایتالیا ، هلند ، کانادا ، ترکیه ، استرالیا ، نروژ و دانمارک پذیرفتند تا ۴.۳۷۵ میلیارد دلار جهت گسترش این طرح پرداخت نمایند.کل فرآیند تولید و توسعه F-۳۵ مبلغی حدود ۴۰ میلیارد دلار را در بر میگرفت که بخش اعظم آن ، توسط ایالات متحده پرداخت شده است. ۹ عضو اصلی سهیم در پروژه برنامه ای جهت تولید بیش از ۳۱۰۰ فروند تا سال ۲۰۳۵ دارند که بیش از ۲۴۰۰ فروند از آن متعلق به آمریکا میباشد.شرکای خارجی در سه گروه تقسیم بندی میشوند.این گروه ها بر اساس مقدار پشتیبانی مالی هر یک از این کشورها به پروژه ، مقدار تکنولوژی منتقل شده از کشور مبدا و قراردادهای فرعی برای مشارکت با شرکتهای ملی و توانایی کشورها در تولید جنگنده ها در داخل خاک خودشان ، از یکدیگر متمایز میشوند.
انگلستان به عنوان گروه اول شناخته میشود.این کشور ۲.۵ میلیارد دلار برای این برنامه اختصاص داده بود که چیزی حدود ۱۰% هزینه کل پیش بینی شده بود.در گروه دوم نیز ایتالیا با ۱ میلیارد دلار بودجه و هلند ۸۰۰ میلیون دلار بودجه قرار میگیرند.شرکای گروه سوم شامل ترکیه با ۱۹۵ میلیون دلار ، کانادا ۱۶۰ میلیون دلار ، استرالیا ۱۴۴ میلیون دلار ، نروژ ۱۲۲ میلیون دلار و دانمارک ۱۱۰ میلیون دلار میشوند.اسرائیل و سنگاپور نیز به عنوان شرکای امنیتی بحساب می آیند.معرفی انواع گوناگون F-۳۵F-۳۵ در سه مدل اصلی تولید میشود که هریک مخصوص انجام عملیاتی خاص میباشد.نوع چهارم این هواپیما که با نام F-۳۵I شناخته میشود ، برای اسرائیل است.
F-35A
این نمونه از نوع نشست و برخاست متعارف (CTOL) میباشد که برای نیروی هوایی ایالات متحده و دیگر ارتشهای دنیا طراحی شده است.این جنگنده سبکترین و کوچکترین مدل F-۳۵ میباشد و تنها مدلی است به یک مسلسل درونی ۲۵ م.م GAU-۲۲/A که پیش از این نیز در جنگنده ی AV-۸B Hariier II نیز استفاده شده بود ، مجهیز میباشد.این توپ بگونه ای طراجی شده که در مقایسه با توپ ۲۰ م.م M۶۱ Vulcan که بر روی دیگر جنگنده های نیروی هوایی ایالات متحده نصب شده است ، در مقابل اهداف زمینی موفقتر عمل میکند.از F-۳۵A انتظار میرود نسبت به F-۱۶ مانورپذیرتر ، چابکتر و توانایی تحمل فشار G بالاتر ، ویژگی پنهانکاری مناسب ، حمل محموله بیشتر ، برد مفید با مخازن سوخت داخلی ، ایونیک ، اثربخشی عملیاتی ، توانایی پشتیبانی و پایداری بیشتری داشته باشد.از آن انتظار میرود تا عملکردش در شتابگیری همچون یک فروند F-۱۶ با تانک های سوخت خارجی باشد.همچنین یک لیزر داخلی و حسگرهای فروسرخ مانند غلاف Sniper XR متعلق به F-۱۶ برای آن در نظر گرفته شده است.این نوع از F-۳۵ قرار است با F-۱۶ Fighting Falcon جایگزین شود ، همینطور قرار است با A-۱۰ نیز جایگزین شود که از سال ۲۰۲۸ این جایگزینی آغاز میشود.
F-35B
این نمونه مختص پرواز از باندهای کوتاه و فرود بصورت عمودی میباشد.اندازه ی این مدل و مدل A برابر است ، ولی مدل Bحدود یک سوم از دیگر مدلها سوخت کمتری دارد که برای ساخت مکانی برای سیستم پرواز عمودی فدا شده است.برخاستن و نشستن با استفاده از سیستم پرواز عمودی دارای ریسک بالایی میباشد ، و در اخر ، این سیستم یک فاکتور حساس در طراحی آن بوده است.این مدل همچون جنگنده AV-۸B Harrier II ، تسلیحات خود را در یک غلاف زیر شکم خود حمل میکند.این نکته نیز حائز اهمیت است که F-۳۵A توانایی تحمل فشار ۹G را دارد ، ولی F-۳۵B توانایی تحمل ۷G را دارا میباشد.این مدل در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۰۷ در پایگاه لاکهید مارتین در فورت ورث رونمایی شد و اولین پرواز آزمایشی خود را در تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ انجام داد.برخلاف مدلهای دیگر ، F-۳۵B بدلیل سیستم نشست و برخاست عمودی ، فاقد قلابهای فرود میباشد.خلبان با فشردن دکمه STOVL/HOOK در کاکپیت ، بجای استفاده از قلابهای فرود ، نیروی رانش جت را مستقیما به نازلهای نشست و برخاست عمودی ارسال میکند و با این عمل ، F-۳۵B عملا نیازی به قلابهای فرود نخواهد داشت.تفنگداران دریایی ایالات متحده برنامه ای جهت خرید ۳۴۰ فروند F-۳۵B جهت جایگزین کردن با F/A-۱۸ هورنت(مدلهای A,B,C,D) و AV-۸B Harrier II را دارد.نیروی دریایی و هوایی انگلستان برنامه ای جهت جایگزین کردن F-۳۵B با Harrier GR۹ خود دارند.یکی از نیاز های نیروی دریایی انگلستان این بود که F-۳۵ قابلیت پرواز از کشتی و توانایی فرود عمودی را داشته باشد.البته در اکتبر ۲۰۱۰ دیوید کامرون اعلام کرد که انگلستان سفارش خود را به مدل C این جنگنده تغییر داده است.ارتش ایتالیا در حال آماده سازی پایگاه هوایی گراتگلی(Grottaglie) برای نگهداری از F-۳۵B است.ارتش این کشور باید ۲۲ فروند از این جنگنده را در طول سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ ، بهمراه ابزار سازگار کردن ناوهواپیمابر کاور (Cavour) با این جنگنده تا سال ۲۰۱۶ دریافت کند.در سال ۲۰۱۱ ، تفنگداران دریای ایالات متحده با نیروی دریایی این کشور توافقنامه ای بر مبنای اینکه ۳۴۰ فروند F-۳۵B بهمراه ۸۰ فروند F-۳۵C از ۲۶۰ فروند F-۳۵C متعلق به نیرویی دریایی ، به تفنگداران دریایی این کشور تعلق خواهد گرفت ، امضا کردند.پنج اسکادران از F-۳۵C تفنگداران دریایی در ناوهای هواپیما بر مورد استفاده قرار خواهند گرفت و مدلهای B متعلق به تفنگداران ، در کشتی های آبی-خاکی و سواحل مورد استفاده قرار میگیرند.در ۶ ژانویه ۲۰۱۱ ، رابرت گیتس اعلام کرد که بودجه ۲۰۱۲ وقفه ای دوساله در تولید F-۳۵B ایجاد میکند ، در این مدت امکان دارد تغییراتی در هر فروند ایجاد شود و درنهایت اگر طرح به صرفه و موفق نباشد ، تولید این مدل به کلی کنسل شود.در تاریخ ۳ اکتبر ۲۰۱۱ این مدل اولین پرواز عمودی خود از عرشه یک کشتی ، انجام داد.آن کشتی ، کشتی آبی-خاکی USS Wasp بود.
F-35C (نوع Carrier یا حامل)
(نوع Carrier یا حامل)
این نمونه از F-۳۵ دارای بالهای بزرگتری است که نوک این بالها به صورت تا شونده طراجی شده اند.همچنین دارای کنترل سطح دم میباشد که هدایت پذیری هواپیما در سرعت های کم را افزایش میدهد.این نمونه دارای ارابه های فرود قویتر جهت فرود با فشار ایجاد شده توسط محموله ، دو چرخ در ارابه فرود جلویی و یک قلاب دم قدرتمند میباشد.بالهای بزرگ F-۳۵C این امکان را به آن میدهد تا با سرعت کمتری فرود آید ، درحالی که برد و مقدار محموله ی قابل حمل را افزایش میدهد.نیروی دریایی ایالات متحده از F-۳۵C استفاده خواهد نمود.این نیرو قصد خرید ۴۸۰ فروند از این جنگنده و جایگزینی آن با F/A-۱۸ Hornet مدلهای A,B,C,D را دارد.در ۲۷ ژوئن ۲۰۰۷ ، نوع حامل F-۳۵ ، بازرسی های انتقادی طراحی سیستم هوایی خود را پشت سر گذاشت و این بدان معنا است که دو فروند F-۳۵C آزمایشی به مرحله تولید وارد شدند.انتظار میرود نوع C این جنگنده فوق العاده ، تا سال ۲۰۱۴ وارد خدمت شود.اولین F-۳۵C در ۲۹ جولای ۲۰۰۹ رونمایی شد.در ۶ نوامبر ۲۰۱۰ ، اولین F-۳۵C تحویل پایگاه هوایی دریایی پاتاکسنت ریور (Patuxent River) شد.در اکتبر سال ۲۰۱۰ انگلستان تصمیم گرفت تا سفارش خود را از F-۳۵B به F-۳۵C تغییر دهد که هم توانایی عملیات از زمین و هم از دریا را دارا میباشد.تا کنون مجموع تعداد نوع حامل F-۳۵ که قرار است تولید شود ، اعلام نشده است.ناو هواپیمابر جدید انگلستان که از کلاس ملکه الیزابت میباشد ، به اندازه کافی بزرگ است تا قابلیت انجام نشست و برخاست هواپیماهای که STOVL نیستند ، داشته باشد.این ناو ۱۲ فروند F-۳۵C حمل خواهد کرد که قابل ارتقا به ۳۶ فروند نیز میباشد.در سال جاری(۲۰۱۱) ، F-۳۵C به مدت ۶ روز به علت خطای نرم افزاری در تا شدن بالها هنگام پرواز ، زمینگیر شد.در ۲۷ جولای ۲۰۱۱ ، F-۳۵C با کد CF-۳ برای اولین بار ، پروازی توسط قلاب پرتاب کننده با استفاده از نیروی بخار* در پایگاه هوایی دریایی مهندسی لیک هرست(Lake hurst) انجام داد.قلاب پرتاب کننده آزمایشی TC-۱۳ Mod ۲ ، نمایانگر تکنولوژی بکار رفته در این ناوگان میباشد.*از این سیستم به علت کوتاه بودن باند پرواز ناوهای هواپیمابر ، به عنوان شتاب دهنده به هواپیما استفاده میشود تا در مسافتی کوتاه ، به شتاب لازم جهت برخاست برسد.F-۳۵I ،مخصوص اسرائیلاین مدل در واقع همان F-۳۵A با تغییرات ویژه اسرائیل میباشد.یکی از مقامات بلند پایه نیروی هوایی اسرائیل اظهار کرد که هواپیمای ملقب به F-۳۵I ، جنگنده ای میباشد که قرار است تجهیزات اسرائیلی بر روی آن نصب گردند.ایالات متحده آمریکا نیز اعلام کرد که این اجازه را نمیدهد تا اسرائیل تجهیزات الکترونیکی داخل هواپیما را عوض کند ، درحالیکه برخی تجهیزات این هواپیما به گونه ای هستند که پس از نصب سخت افزاری ، توسط کامپیوتر اصلی شناخته میشوند و مشکلی در استفاده از آنها وجود ندارد و اسرائیل میتواند تجهیزات مورد نظر خود را با تجهیزات فابریک F-۳۵ تعویض نماید.اسرائیل با توجه به این مطلب ، توانایی استفاده از غلاف خارجی جمینگ مورد نظر خود ، موشک های هوا به هوا و بمبهای هدایت پذیرتولید خود را در محافظ داخلی F-۳۵ دارد.در ماه جولای سال ۲۰۱۱ ، گزارشی مبنی بر موافقت ایالات متحده با تغییرات درخواستی اسرائیل که نصب سیستم جنگ الکترونیک و موشک های خودشان بود ، منتشر شد.CF-۳۵F-۳۵ های کانادایی نوعی متفاوت از F-۳۵A ایالات متحده میباشند.این جنگنده ها به چترهای ترمز و یک نمونه لوله سوختگیری F-۳۵B/C مجهز میباشد.البته نروژ هم به علت شرایط اب و هوایی خاص و یخ زدگی سطح باند پرواز فرودگاه های خود ، از چتر ترمز استفاده خواهد کردمشخصات عمومیخدمه:یک نفر
طول:۱۵.۶ متر
طول بالها:۱۰.۷ متر
عرض:۴.۳ متر
مساحت بال:۴۲.۷ متر مربع
وزن خالی:۱۳,۳۰۰ کیلوگرم
وزن با تسلیحات:۲۲,۴۷۰ کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست:۳۱,۸۰۰ کیلوگرم
پیشران:یک عدد موتور توربوفن Pratt & Whitney F-۱۳۵ بهمراه پس سوز
نیروی رانش:۲,۸۰۰۰ پوند
نیروی رانش با پس سوز:۴۳,۰۰۰ پوند
ظرفیت حمل سوخت مخازن داخلی:۸,۳۸۲ کیلوگرممشخصات فنیحداکثر سرعت:۱.۶ ماخ(۱,۹۳۰ کیلومتر بر ساعت)
برد:۲,۲۰۰ (فقط مخازن داخلی سوخت)
شعاع عملیاتی:۱,۰۹۰ کیلومتر (فقط محازن داخلی سوخت)
حداکثر ارتفاع پروازی:۶۰,۰۰۰ فوت(۱۸,۲۸۸ متر)
نرخ صعود:محرمانه
ظرفیت حمل بال:۴۴۶ کیلوگرم بر متر مربع
رانش بر وزن:با مخازن پر سوخت ۰.۸۷-با مخازن نیمه پر سوخت ۱.۰۷
تحمل فشار g تا ۹gتسلیحات· یک عدد توپ چهار لول ۲۵ م.م نصب شده در داخل بدنه با نرخ ۱۸۰ تیر
محل های نصب سلاح: ۶ پایلون خارجی با قابلیت حمل ۱۵,۰۰۰ پوند سلاح و دومحفظه داخلی حمل تسلیحات که قابلیت استفاده از سلاح های زیر را دارند.موشکهای هوا به هوا· AIM-۱۲۰ AMRAAM· AIM-۱۳۲ ASRAAM· AIM-۹X Sidewinder· IRIS-T· MBDA Meteor· JDRADMموشک های هوا به سطح· AGM-۱۵۴ JSOW· AGM-۱۵۸ JASSM· Brimstone missile· Joint Air-to-Ground Missile· SOMموشک ضد کشتی· JSMبمبهای· Mark ۸۴, Mark ۸۳ and Mark ۸۲ GP bombs· Mk.۲۰ Rockeye II cluster bomb· Wind Corrected Munitions Dispenser capable· Paveway-series laser-guided bombs· Small Diameter Bomb (SDB)· JDAM-series· B۶۱ بمب اتمیتجهیزات الکترونیکی· Northrop Grumman Electronic Systems AN/APG-۸۱ AESA radar· Northrop Grumman Electronic Systems AN/AAQ-۳۷ Distributed Aperture System (DAS) missile warning system· BAE Systems AN/ASQ-۲۳۹ (Barracuda) electronic warfare system· Harris Corporation Multifunction Advanced Data Link (MADL) communication systemتولیدات مشابه· X-۳۵· F-۲۲Raptorمحصولات قابل قیاس· Chengdu J-۲۰
· Sukhoi PAK FA/Sukhoi/HAL FGFA
· AMCA(جنگنده نسل ۵ تولید هند)
http://militaryparsi.ir/news/1341-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%86%D8%AF%D9%87-F-35-Lightning-II-%D8%8C%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D9%88%D9%85
en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-۳۵_Lightning_II
نویسنده و مترجم : اشکان سمیعی
