زبان فارسی ؛ سترون یا زایا ؟!
|
|
|
علی محمد حق شناس در نشستی که با عنوان <زبان فارسی؛ سترون یا زایا؟> در شهرکتاب برگزار شد، گفت:< این فکر وجود دارد که ظاهرا کمیت زبان فارسی در جاهایی لنگ می زند؛ خصوصا در حوزه های جدید.
من سعی کرده ام که از این نظر به مساله نگاه کنم که چرا زبانی این قدر توانا، گرفتار چنین دیدی شده است؟>
استاد زبان شناسی دانشگاه تهران ادامه داد: <اگر بگوییم زبان ملتی نازا است، یعنی مردم آن ملت را عقیم دانسته ایم. به تعبیری می توان گفت هرگونه نازایی یا سترونی در زبان، عارضه ای است دال بر یک بیماری فرهنگی. باید به فکر رفع بیماری فرهنگی ای باشیم که هم اکنون زبان فارسی به آن دچار شده است.
ما زبان شناسان اعتقاد داریم زایایی واژگانی به بخش صرف مربوط می شود و اگر از این بخش استفاده کنیم، زبان قابلیت واژه سازی پیدا می کند.
مساله این است که در طول قرون متمادی به دلا یل مختلف، بخش اشتقاق اندکی معطل مانده و بخش صرف، زنگار گرفته است. اگر در جمع حاضر من مصدر <خندش> را به کار ببرم، عده زیادی چندش شان می شود!
چون زنگار گرفته بنابراین استفاده از آن کمی دشوار است.> او ادامه داد: <زایایی واژگان در گرو صرف است، البته صرف عقیم نیست، بلکه زنگار گرفته است.
درست در همین دوره که صرف فارسی ظاهرا سترون شده، فرهنگ ما لا اقل در این دو قرن گذشته دستخوش نوعی نازایی شده که به گمان من ناشی از بهت زدگی ها در برابر فرهنگ های دیگری است که ما ناگهان با آن مواجه شده ایم و باز در همین دوره است که ما ناگهان بیدار شده ایم و فهمیده ایم که باید کار کنیم و با جهان هم گام شویم.
ما زبان مان را آماج حمله مفاهیم و واژه های جدید دیدیم، آن هم در شرایطی که صرف زنگار گرفته است و ما نمی دانیم چه کار باید کنیم.> او گفت: <به نظر من تنها کاری که در این زمینه می شود کرد، این است که این بخش زنگارگرفته را از زنگارگرفتگی بیرون آورد و از سطوح ابتدایی به بچه ها آموزش داد.
باید به بچه ها بگوییم همان طور که وقتی می خواهید چیزی بگویید، خود آن را پردازش می کنید و جمله ای از خودتان می سازید، اگر می خواهید مفهومی را منتقل کنید هم خود واژه ای مناسب برای آن درنظر بگیرید و واژه بسازید.
از بد شدن واژه ها هم نباید ترسید؛ چرا که اگر بد باشند، خودبه خود کنار می روند. به این صورت است که می توانیم نازایی واژگانی زبان فارسی را برطرف کنیم، چون همه زبان ها توانایی زایایی دارند.
|
منبع :
آفتاب
