قوانين و مقررات :
بازي بسكتبال يك ورزش گروهي است كه در اكثر نقاط دنيا متداول است . يك زمين قانوني و مناسب براي بسكتبال بايد كانلاً مسطح و بدون هر گونه مانع و بر آمدگي باشد . اين ورزش را نمي توان در زمينهاي خاكي يا چمن اجرا كرد . بلكه سطح زمين بايد از مواد سفت مانند آسفالت ، سيمان و چوب پوشيده شده باشد .
اندازه زمين :
ميدانهاي بسكتبال همه به يك اندازه نيست . زمين بازي براي خردسالان كوچكتر از زمين بزرگسالان است . مسابقات رسمي در ميدانهايي به شكل مستطيل به طول 26 متر و عرض 14 متر برگزار مي شود كه طول وعرض زمين را مي توان به نسبت 2 متر در يك متر كم و زياد كرد .
خط كشي زمين :
زمين بسكتبال به شكل خاصي خط كشي ميشود . خطهاي دور زمين به پهناي 5 سانتي متر است . از مركز زمين و به موازات عرض زمين خطي كشيده ميشود كه زمين بازي را به دو قسمت مساوي تقسيم مي كند . در وسط زمين دو دايره متحدالمركز رسم مي كنند به شعاعهاي 90 سانتي متر و 80/1 متر . مركز اين دايره ها كه درست مركز زمين است ، محل آغاز بازي است .
در دو طرف زمين ، دو ذوذنقه در زير حلقه ها بر روي زمين ترسيم مي شود كه ارتفاع اين ذوذنقه ها 80/5 متر است .
تخته و حلقه پرتاب :
در سال 1892 بازيكني به نام لئو آلن سبدي بافته شده از سيم به كاربرد تا ديرتر پاره شود و براي آنكه توپ به هر سو پرتاب نشود و مدت بيشتري در جريان بازي باشد ، تخته اي هم در پشت سبد قرار دادند .
زنبيل و تخته ، به تدريج جاي خود را به حلقه و تور و تخته هاي مخصوص ( از جنس شيشه و نايلون محكم و شفاف ) داده اند كه امروزه بكار ميرند .
تخته بسكتبال مستطيلي است به طول 80/1 متر و عرض 20/1 متر كه جاي آن در فضاي بالاي زمين در دو انتهاي ميدان است و بايد به گونه اي قرار گيرد كه به اندازه 120 سانتي متر با خط انتهاي زمين فاصله داشته باشد . اين تخته به كمك ميله هايي آهني به سقف سالن يا به زمين وصل و محكم ميشوند . در هر حال ارتفاع تخته از كف سالن بازي 75/2 متر است .
بر اين تخته ، حلقه پرتاب ( در فاصله 30 سانتي متري از قاعده تخته ) نصب است كه در كل 305 سانتي متر با زمين فاصله دارد .
قطر حلقه بسكتبال 45 سانتي متر و ارتفاع توري كه به شكل سبد به آن متصل مي شود 30 سانتي متر است .
توپ بسكتبال :
در دو سال نخست كه بازي بسكتبال ابداع شد ، توپ فوتبال را براي بازي به كار مي بردند ، اما چون اين توپ سبك بود در سال 1894 ميلادي اولين توپ مخصوص بسكتبال توسط يك كارخانه دوچرخه سازي توليد شد كه اندكي از توپ فوتبال بزرگتر بود .
در سال 1937 نوع ديگري توپ بسكتبال بزرگتر اما سبكتر به بازار آمد و آنگاه در سال 1949 توپي ساخته شد به همين شكل و اندازه و وزن فعلي كه نوز هم مورد استفاده است .
توپ بسكتبال بزرگتر از توپ هاي معمولي است و آن را از جنس چرم ، لاستيك يا پلاستيك مي سازند و هنگام استفاده باد مي كنند . محيط يك توپ قانوني بسكتبال پس از باد شدن بايد حداقل 75 سانتي متر و حداكثر 78 سانتي متر باشد . ضمن آنكه در اين حال وزن توپ نبايد كمتر از 600 گرم و بيشتر از 650 گرم باشد .
لباس :
بازيكنان بسكتبال در ابتدا يك شلوار بلند و بلوز آستين كوتاه مي پوشيدند اما در حال حاضر يك بلوز ركابي با شورت و كفش و جوراب مخصوص است . لباس هر تيم بايد يكرنگ باشد و شماره هر بازيكن در پشت و جلو پيراهن نصب شود . شماره هايي كه براي اين منظور به كار مي رود از عدد 4 تا 10 است .
تعداد نفرات :
تعداد بازيكنان نخستين تيمهاي بسكتبال ، نا محدود بود و هر تيم ميتوانست از نفرات دلخواه استفاده كند ، اما چون لازم بود كه مقرراتي در كار باشد تعداد بازيكنان هر تيم را 9 نفر قرار دادند كه بعدها به 7 نفر و سرانجام به 5 نفر كاهش يافت .
امروزه ، مسابقه بسكتبال بين دو دسته 5 نفري انجام مي شود كه چون تعداد رسمي نفرات تيم 10 نفر است ( كه گاه به 12 و حتي 15 نفر هم مي رسد ) بازيكنان به جاي همديگر وارد زمين مي شوند و اين تعويض به دفعات صورت مي گيرد .
از 5 بازيكني كه بازي مي كنند يك نفر سرگروه ( كاپيتان ) تيم است و در واقع ناظر و نماينده تيم خود در زمين شمرده مي شود .
وقت بازي :
مسابقه بسكتبال در 4 وقت 10 دقيقه اي انجام ميگيرد . بين پريود اول و دوم 2 دقيقه استراحت ، دوم و سوم 10 دقيقه ، سوم و چهارم 2 دقيقه استراحت است . اگر در پايان 40 دقيقه مسابقه دو تيم به نتيجه مساوي دست يابند داور بازي يك وقت 5 دقيقه اي اضافه مي كند و اگر باز هم مساوي شدد يك وقت اضافي ديگر به مدت 5 دقيقه در نظر ميگيرد . اين كار تا زماني ادامه مي يابد كه يكي از تيمها به امتياز بيشتري دست يابد و برنده مسابقه شود . البته در ميان اين 5 دقيقه ها هر بار يك دقيقه براي استراحت و تعويض زمين در نظر مي گيرند .
تايم اوت :
براي هر تيم در هر پريود يك تايم اوت وجود دارد . اگر تيمي تايم پريود اول را نگرفت ميتواند در پريود دوم از دو تايم اوت استفاده نمايد . در تايم اوتها بازي متوقف ميشود تا بازيكنان از راهنماييهاي مربي خود استفاده كنند يا بازيكن تازه نفسي را به جاي بازيكن خسته يا مصدوم به زمين بياورند . اگر بازي به وقت اضافي كشيده شود هرتيم ميتواند در هر 5 دقيقه از وقت اضافي يك تايم اوت داشته باشد . زمان هر تايم اوت يك دقيقه مي باشد . زماني كه براي تايم اوت صرف ميشود جزء زمان رسمي بازي به حساب نمي آيد و كسي كه مسئول نگهداري وقت مسابقه است ساعت را در آن مدت متوقف مي كند .
شروع بازي :
بازي بسكتبال با جامپ بال بين دو تيم آغاز مي شود . در جامپ بال ، داور مسابقه در مركز زمين توپ را به طور عمودي به ارفاع معيني به بالا مي اندازد و آن توپ بايد به طور عمودي پايين بيايد و دو بازيكن از دو تيم با پريدن به هوا توپ را با دست بزنند و سعي كنند آن را به تيم خود بسپارند . در اين حال بازيكنان دو تيم نزديك به حلقه خود به طرز خاصي ايستاده و منتظر دريافت توپ هستند تا بازي را شروع كند و بكوشند كه هر چه مي توانند امتياز بيشتري بگيرند . جامپ بال در مراحل بعدي بصورت تناوبي مي باشد كه از نزديكترين محل كه جامپ بال صورت گرفته است از بيرون از زمين توسط تيمي كه توسط تيمي كه صاحب جامب بال مي باشد به داخل زمين پرتاب مي شود .
امتياز گرفتن :
در مسابقات بسكتبال تيم برنده را تعداد امتيازها مشخص مي كند . هر تيم كه بتواند توپ بيشتري را از حلقه و سبد تيم حريف عبور دهد برنده مسابقه محسوب مي شود . امتيازي هم كه به شوتها تعلق مي گيرد به اين ترتيب است كه پرتاب آزاد ( پنالتي ) اگر به ثمر برسد ، يك امتياز دارد . شوتهايي كه از ديگر نقاط زمين باشد و از حلقه بگذرد دو امتياز به بار مي آورد . اما شوتي كه از بيرون قوس 25/6 متر پرتاب شود و به ثمر برسد 3 امتياز خواهد داشت .
داوران :
تعداد داوران يك مسابقه بسكتبال 5 نفر است . از اين 5 نفر دو داور در درون زمين بر جريان بازي نظارت مي كنند كه يكي از آنها سرداور و ديگري داور گفته مي شود . در كنار زمين هم 3 نفر هر يك وظيفه اي خاص را انجام مي دهند . يك نفر ثبت كننده امتيازها وخطاها ( منشي ) يك نفرمسئول 24 ثانيه و هم وقت نگهدار است . خطاهاي عمده اي كه داوران به آن توجه دارند عبارتند از : خطا در حمله ، رانينگ ، دبل ، سه ثانيه ، خطاهاي برخوردي ، سد مسير .
اصطلاحات :
در ورزش بسكتبال اين اصطلاحات متداول است :
* رانينگ : با توپ راه رفتن و دويدن ، بدون دريبل زدن
* دريبلينگ : حمل توپ در حال اصابت توپ با دست و زدن آن به زمين .
* جامپ بال : پرتاب توپ بين طرفين
* سه ثانيه : توقف بيش از سه ثانيه در ذوذنقه زير حلقه . بازيكن حمله كننده حق ندارد بيش از اين زمان در منطقه ذوذنقه حريف توقف كند . از زماني كه توپ توسط مهاجم از خط نيمه عبور كرده باشد .
* 8 ثانيه : توقف توپ بيش از 8 ثانيه در زمين دفاع
* 5 ثانيه : توقف توپ توسط مهاجم در دست بدون دربل كردن يا شوت درزماني كه مدافع داشته باشد .
* 24 ثانيه : از مدت زماني كه تيم مالك توپ مي شود تا قبل از آنكه سوت داور 24 ثانيه زده شود تيم مهاجم بايد اقدام به شوت نمايد .
* چارجينگ : فشار آوردن بازيكن حمله روي مدافع
* ريباند : توپ گيري از روي حلقه دفاع و حمله
