سر درد هنگام مطالعه و روش های درمانی طب مکمل

سردرد تنشی شایعترین نوع سردرد می باشد که حدود 40 درصد افراد در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا خواهند شد. این نوع سردرد در اثر بیماری خاصی ایجاد نشده و اغلب بعنوان یک سردرد « طبیعی » تقسیم بندی می شود. این نوع سردرد به دو گروه عمده تقسیم می شود. 1- سردرد حمله ای : که کمتر از 15 بار در ماه به فرد دست می دهد. 2- سردرد مزمن : که 15 بار یا بیشتر در طول ماه به سردرد دچار می شود. اگر چه بیمارانی که به این نوع سردرد مبتلا هستند اغلب احساس تنش عضلانی ( Muscular Tension ) را گزارش می دهند ولی هیچگونه شواهد واضحی برای ارتباط این گرفتگی و تنش عضلانی، با سردرد همراه این بیماران وجود ندارند. گمان می رود، بروز این سردرد احتمالاً بعلت تغییرات مواد شیمیائی مغزی بوده که باعث ایجاد درد بخاطر تأثیر روی عروق و اعصاب اطراف مغز می شود. این مکانیسم ایجاد سردرد مشابه مکانیسم ایجاد سردرد میگرن می باشد. علائم: سردرد تنشی معمولاً بعد از ظهر یا ساعات اولیه غروب ایجاد می شود و شدت آن در طول زمان کم و زیاد می شود. علامت اصلی این سردرد معمولاً احساس سفتی اطراف سر می باشد مثل اینکه دور سر را با یک باند و یا پارچه محکم ببندند و یا اینکه سر بین یک گیره آهنگری قرارداده و محکم فشار دهند. گردن و عضلات شانه اغلب سفت بوده و در هنگام لمس دردناک هستند. سایر علائم شامل اختلال در تمرکز و اختلال در خواب می باشد. بعضی از بیماران همزمان علائم سردرد تنشی و سردرد میگرنی را با هم دارند. این حالت که ناشایع هم نیست به این صورت رخ می دهد که سردرد آنها با نورهای درخشان و صدای بلند بدتر می شود ( حاتب که در میگرن رخ می دهد ) اما نوع سر درد آنها مداوم و غیر ضرباندار بوده که مشخصه سردرد تنشی است یعنی خصوصیات هر دو نوع سردرد را با هم دارند. تشخیص:هیچ تست اختصاصی برای تائید تشخیص این نوع سر درد وجود ندارد و تشخیص براساس علائم بیمار ، تاریخچه پزشکی وی و معاینات فیزیکی او داده می شود. البته در بعضی از بیماران ممکن است CT اسکن یا MRI ( در صورتیکه سردرد با علائم غیر معمول و غیر منتظره همراه باشد) درخواست شود تا بعضی از تشخیصهای مهم از قلم نیفتند. یک دوره سردرد تنشی ممکن است فقط چند ساعت طول کشیده و یا گاهی یک روز و حتی بیشتر ادامه یابد. سردرد مزمن تنشی نیز به سردردی گفته می شود که قسمتی یا تمام طول روز و در اکثر روزهای هفته فرد را درگیر کند اگر چه شدت آن می تواند کم و زیاد شده و در طول زمان تغییر کند. پیشگیری: تکنیکهای تن آرامی ( Relaxation) و اجتناب از موقعیتهای استرس زا می تواند به جلوگیری از وقوع سردرد تنشی کمک کند. در بعضی از بیماران تجویز روزانه بعضی از داورها نیز می تواند کمک کننده باشد که از مهمترین آنها ضد افسردگیهای سه حلقه ای می باشدکه برای جلوگیری از ایجاد سردرد تنشی مصرف شده و حتی در کسانی که مبتلا به افسردگی نیستند این داروها در کنترل حملات سردرد مؤثر می باشند. درمان: برای سردردهای تنشی موردی که کمتر از 3 بار در هفته رخ می دهند داروهای مسکن ساده ای مثل آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن موثر می باشند ولی عیب آنها این است که ممکن است فرد به آنها عادت کرده و دیگر نتواند آنها را کنار بگذارد. باید توجه داشت استفاده از مسکنهای ساده فقط برای حملات کمتر از 3 بار در هفته مجاز است و اگر تعداد حملات بیشتر باشد، استفاده مکرر از این داروها می تواند، باعث نوعی سردرد بنام « سردرد بازگشتی » در روزهائی شود که فرد قرصهای مسکن را استفاده نمی کند. اما درمان سردرد مزمن تنشی بسیار مشکل است، خصوصاً که پدیده " سردرد بازگشتی" در روزهائی که این افراد مسکن استفاده نمی کنند، بیشتر از سردردهای غیر مزمن و موردی تنشی است. بنابراین استفاده از داروهای پیشگیرنده و تجویز روزانه آنها ( مثل داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای) و در این افراد مفید می باشد. بعضی از افراد می توانند سردرد تنشی خود را بدون استفاده از دارو درمان کنند، استفاده از کمپرس آب سرد و یا استفاده از گرمای موضعی در محل سفتی عضلانی و سردرد می تواند بسیار کمک کننده باشد. ماساژ نواحی سفت در گردن و یا شانه نیز می تواند کمک کننده باشند. تکنیکهای تن آرامی مثل نفسهای عمیق کشیدن و یا کمک گرفتن از روشهائی مثل طب سوزنی و بیوفیدبک هم می تواند در کنترل حملات سردرد مؤثر باشد. چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد ؟ بیشتر سردردها خطر عمده ای برای فرد ندارند و بندرت سردرد ممکن است علامتی از یک بیماری خطرناک زمینه ای در او باشد. اگر سردرد شما بدون درمان و و یا با استفاده مسکنهای ساده براحتی رفع می شود، دلیلی برای مراجعه به پزشک وجود ندارد رفع سر درد بدون دارو بهترين روش مقابله با سردرد، در درجه اول پيشگيرى از وخيم شدن آن است. اگر جزء افرادى هستيد كه اغلب گرفتار سردرد هستند، بهتر است ليستى از تمام غذاهايى كه ظرف چند روز يا چند هفته پياپى خورده ايد، تهيه كنيد. سپس اين ليست را به دقت بررسى كنيد تا شايد رابطه اى ميان مصرف غذايى خاص با بروز سردرد در خود بيابيد. خوردن پنير، پرتقال، شكلات و قهوه با معده خالى مى تواند موجب بروز سردرد شود. همچنين كم آبى ، عدم فعاليت ورزشى و رژيم هاى سخت در سردرد موثرند. اما خبر خوش اين است كه اگر سردردها با عارضه ديگرى همراه نباشند، به ندرت نشانه مشكلى جدى هستند. در حقيقت از هر چهار مورد سردرد، سه مورد در اثر گرفتگى ماهيچه هاى پشت، گردن و فك به وجود آمده اند. درمان هاى تكميلى اغلب ديدگاهى كلى نگر دارند: آنها جسم و ذهن را با هم مورد درمان قرار مى دهند و تنها به نشانه هاى بيرونى اكتفا نمى كنند. اين نوع درمان ها را مى توان به موازات درمان هاى دارويى معمول اعمال كرد. اگر از آن دسته افرادى هستيد كه معمولاً از سردردهاى مكرر رنج مى برند، نااميد نشويد. روش هاى طبيعى متعدد و متنوعى براى تسكين سردرد و يا حتى بهتر از آن، پيشگيرى از بروز سردرد وجود دارند كه در اينجا به بعضى از آنها اشاره مى كنيم: آروماتراپى (Aromatherapy) كلمه "آروماتراپى" به معناى "درمان با بهره گيرى از بوى خوش" است. در اين روش درمانى از روغن هاى معطر كه منشاء گياهى و طبيعى دارند و از گياهان و درخت هاى گوناگون تهيه مى شوند استفاده مى شود. اين روغن ها روى پوست ماساژ داده مى شوند و يا از طريق استنشاق استفاده مى شوند و به اين طريق سيستم عصبى مربوط به تسكين درد را تحريك مى كنند. روغن اسطوخودوس به طور اخص بر روى سردردها تأثير گذار است. وان را با آب گرم پر كنيد و چند قطره از روغن اسطوخودوس را در آن بريزيد و دقايقى در آن بخوابيد. اين امر از بروز سردرد يا شديدتر شدن آن جلوگيرى مى كند. اما اگر دچار سردرد هستيد از اين روغن براى كمپرس سرد استفاده كنيد. پارچه اى را در ظرفى آب سرد كه سه تا چهار قطره روغن اسطوخودوس در آن ريخته ايد خيس كنيد و سپس خوب بفشاريد تا آب اضافى آن گرفته شود. با اين پارچه شقيقه ها، پيشانى و گردن را پنج دقيقه كمپرس كنيد. همچنين مى توانيد دو قطره روغن اسطوخودوس را در يك نعلبكى كوچك حاوي روغن بادام شيرين يا آفتاب گردان بريزيد و با اين روغن شقيقه ها را ماساژ دهيد. اگر دچار اضطراب و استرس نيز هستيد، روغن نعنا را نيز امتحان كنيد. اگر قصد داريد خودتان در خانه اين كار را انجام دهيد اين روغن ها را پيش از مصرف مستقيم بر روى پوست، با روغن بادام شيرين رقيق كنيد. درمان گياهى بسيارى از داروها حاوى عصاره گياهان هستند؛ مانند آسپرين كه از پوست بيد استخراج مى شود. اما در درمان هاى گياهى، عصاره ها به شكل طبيعى خود و بدون افزودنى هاى ديگر استفاده مى شوند، از اين رو به ندرت عوارض جانبى دربر خواهند داشت. اگر دچار سردردهاى ميگرنى هستيد، خوردن برگ بابونه گاوى به صورت روزانه را امتحان كنيد. اين گياه حاوى ماده اى است به نام پارتنوليد (Parthenolide) كه مى تواند حملات ميگرن را دفع كند. براى دردهاى ناشى از گرفتگى عضلات چاى نعنا يا رزمارى بنوشيد. يك قاشق چاي خورى رزمارى يا نعناى تازه و يا خشك را در يك فنجان آب جوش بريزيد و 10 دقيقه صبر كنيد. سپس چاى را صاف كرده و سه بار در روز كمى از آن را بنوشيد. هوميوپاتى (Homeopathy) هوميوپاتى با تعادل بخشيدن به سيستم انرژى در بدن، ناراحتى هاى فيزيكى گوناگون را درمان مى كند. درمان در اين روش عبارت است از: بهره گيرى از موادى بسيار رقيق شده كه در مقدار زياد خود، عارضه مورد درمان را توليد مى كنند. بعضى از مفيدترين مواد مورد استفاده براى رفع سردرد عبارتند از: بلادن (براى سردردهاى ضربانى)، ريشه ياس زرد (براى سردردهاى ناشى از گرفتگى عضلات پيشانى و گردن) و قهوه (براى سردردهايى كه با احساس فشار در پيشانى و بى قرارى همراه هستند). درمان بازتابى (Reflexology) درمان بازتابى نوعى روش درمانى همراه با ماساژ است كه در آن به نقاط خاصى در دست ها يا پاها فشار وارد مى شود. اگر چه در اين روش تمام دست يا پا ماساژ داده مى شود، اما متخصص اين شيوه درمانى، توجه بيشتر خود را به نقاطى كه با عضو دردناك مرتبط است معطوف مى كند. اين فشارها موجب تحريك گردش خون و جريان لنف در بدن شده و پس از دريافت ماساژ احساس تجديد قوا را در فرد ايجاد مى كند. يوگا تمرينات يوگا براى آرامش روح، همراه با آسايش بدن طراحى شده اند و حالت و وضعيت بدن را نيز اصلاح مى كنند. به ويژه تكنيك الكساندر در يوگا براى اصلاح نحوه قرارگيرى بدن كه خود مى تواند منشاء سردرد باشد، بسيار مفيد است. سردرد ◊ سر درد به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود. سر درد های اولیه عبارتند از: میگرن- سر درد خوشه ای Cluster headache سر درد مزمن روزانه headache Tension . سر درد های ثانویه علل و پاتولوژی های متعددی دارند. در بر خورد با بیمار سر درد به این نکات توجه شود: ۱- سن بیمار: اوج پیدایش نشانه های میگرن در ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. آرتریت تمپورال تقریبا همیشه پس از ۴۵ سالگی بروز می کند. سر درد های ناشی از تومورهای مغزی در میانسالی و بیشتر سر درد های مزمن روزانه در سنین جوانی روی می دهد. ۲- جنس بیمار: شیوع میگرن در زنان چند برابر مردان است و بر عکس سر درد های کلاستر در مردان بیشتر دیده می شود. ۳- محل درد و چگونگی آغاز سر درد ۴- کیفیت درد و طول مدت درد ۵- عوامل تشدید کننده به وجود آورنده سر درد و عوامل تسکین دهنده ۶- نشانه های همراه ۷- سابقه خانوادگی و مصرف دارو میگرنMigraine شایـع ترین نوع سر درد بوده، عمدتا به تدریج شروع می شود، معمولا یک طرفه است و ۴ تا ۷۲ ساعت طول می کشد. با زمینه ارثی خانوادگی از هنگام کودکی و نوجوانی، سر درد ضربان دار Throbbing با احتمال دوره های تهوع و استفراغ همراهی دارد و در اکثر موارد بدون پیش درامد Aura است. در ۸۰% موارد Aura می تواند به صورت اختلالات بینایی نظیر تاری دید، همی آنوپسی و یا در اندامها به صورت احساس کرختی و پارستزی و یا به صورت سر گیجه باشد و اغلب تشدید سر درد با تابش نور می باشد. شروع میگرن می تواند از ناحیه گیجگاهی، پیشانی یا پشت سر باشد. اغلب افراد میگرنی شخصیتی وسواسی و تحریک پذیر دارند. سر درد خوشه ایCluster headache با شیوع بیشتر در مردان، معمولا یک طرفه با کیفیت شدید و تیر کشنده، حدود ۳۰ تا ۱۸۰ دقیقه طول می کشد. پیدایش آن معمولا نیمه شب و آغاز صبح است و بیمار بیقرار است، نشانه های گرفتاری عصبی خود کار به طور شایعی دیده می شود. مثلا اشک ریزش، پر خونی ملتحمه، احتقان و آبریزش بینی، برافروختگی چهره و گاهی سندرم هورنر. سر درد مزمن روزانهTension Headache معمولا دو طرفه و شایع است. غیر ضربان دار، بدون تهوع و استفراغ، معمولا افسردگی و اضطراب نقش بارزی در این نوع سر درد دارد. پیدایش این سر درد بیشتر در میانسالی است. علل ثانویه سر درد علل عروقی خونریزی زیر عنکبوتیه (SAH) خونریزی داخل پارانشیمال هماتوم زیر دورا یا فوق دورا ایسکمی (Stroke, TIA) مالفورماسیونهای شریانی- وریدی آرتریت تمپورال گسیختگی شریان کاروتید یا شریان ورتبرال C N S عفونت مننژیت آنسفالیت آبسه های مغزی عفونت های غیر از C N S سینوزیت زونا عفونت سیستمیک C N S سایر اختلالات تومورها تومور کاذب مغزی چشمی گلو کوما نوریت اپتیک سر درد دارویی و توکسیک یا متابولیک نیترات ها و نیتریت ها داروهای M A O I استفاده مزمن و نادرست ضد درد ها هیپوکسی هیپرکاپنه هیپوگلیسمی منو سدیم گلوتومات مسمومیت منواکسید کربن سندرم قطع الکل متفرقه فشار خون بد خیم پراکلا مپسی فئوکروموسیتوما تب L P پس از انجام درد ارجاعی از دندان درد ارجاعی گوش معیار تشخیص میگرن حد اقل دو مورد از این موارد: ۱- سر درد یک طرفه ۲- کیفیت ضربان دار ۳- شدت متوسط یا شدید ۴- تشدید سر درد با راه رفتن و انجام فعالیت های روز مره حد اقل یک مورد از موارد زیر ۱- تهوع- استفراغ یا هر دو ۲- ترس و گریز از نور یا صدا چگونه سر دردهای خود را درمان کنیم علم پزشکی هفت راه زیر را برای مبارزه با سر درد موثرشناخته است. نشریه پزشکی لنست چاپ انگلستان ضمن اعلام این خبر راههای پیشگیری از سر درد را به این شرح توضیح داده است: ۱- همیشه راست ومستقیم بایستید وبنشینید طرز نشستن غلط و ناجور قرار گرفتن ستون فقرات موجب وارد آمدن فشار به مهره های گردن شده و سردرد را موجب می شود . ۲- در مصرف دارو زیاده روی نکنید. مصرف بی رویه قرصهای سر درد خود به خود موجب سر درد می شود. ۳- آب فراوان بنوشید. مصرف کم آب آشامیدنی و تشنگی باعث خشکی سلولهای بدن شده و باعث سر درد می شود. ۴- اگر پس از خوردن غذا و یا صرف آشامیدنی دچار سر درد شدید فهرستی از غذاهای مصرف شده را یاد داشت کنید.مصرف کنند گان برخی از مواد خوراکی ماننند پنیر ویا شکلات ازخود حساسیت نشان میدهند و دچار سر درد میشوند. ۵- هوای داخل خانه یا دفتر کار خود را از آلودگی پاک کنید واز هوای تازه تنفس کنید پس از رنگ آمیزی اتاق درب و پنجره هارا باز نگه دارید تا بوی تند مواد پاک کننده مانند تینر و رنگ از اتاق خارج شود. ۶- از استراحت و خواب کافی در شب و نیمروز غافل نشوید . بی خوابی از عوامل اصلی در بروز سر درد محسوب میشود . نخوردن غذا و گرسنه ماندن غیر طبیعی باعث ایجاد سر درد می شود. ۷- از زیاده روی در مصرف چای ، قهوه وآشامیدنی های کافئین دار پرهیز کنید. درد ◊ درد نشانه اى مهم و جدى است و يكى از شايعترين علل مراجعه بيماران به پزشك است. برخى بيمارى ها درد شديد و ناگهانى ايجاد مى كنند اما بسيارى ديگر موجب دردهاى مزمن مى شوند. اگر دچار درد گشتيد حتماً به پزشك مراجعه كنيد تا علت درد شما را تشخيص دهد و روشى بى خطر براى درمان درد شما بيابد. برخى داروهاى ضد درد وجود دارند كه گاهى بدون نسخه پزشك ارائه مى شوند، استفاده خود سرانه و دراز مدت از آنها مى تواند عوارض بسيار جدى بر سلامت شما بگذارد از جمله مشكلات كبدى، كليوى و قلبى كه در مصرف داروهاى ضد درد ضد التهاب(مانند آسپرين و بروفن) بطور دراز مدت و بيش از حد بوجود مى آيند. بهتر است بدانيد روش هاى پزشكى غير دارويى هم براى برطرف كردن برخى دردهاى مزمن وجود دارد، مانند روان درمانى، فنون تمدد اعصاب و درمان هاى جسمى شامل تمرينات نرمشى كه در بهبود عملكرد جسمى - روانى و كاهش درد مفيد هستند. براى درمان درد خود فقط از پزشكان كمك بگيريد. سردرد ◊ سینوزیت ، سردرد عصبی ، میگرن Sinusitis.Migraine.Tension Headache سینوزیت سينوزيت تورم و عفونت سينوسهاي اطراف بيني است. حدد 31 ميليون بزرگسال و كودك آمريكاي در هر سال مبتلا به سينوزيست مي‌شوند. سينوزيت معمولاً به صورت يك حمله حاد عفوني شروع مي‌شود كه 2-4 هفته طول مي‌كشد. عفونت مزمن سينوس به مدت 4 هفته يا بيشتر طول مي‌كشد. علایم و نشانه ها • ترشح بيني (زرد يا سبز)، ترشح پشت حلق • سردرد، درد و حساسيت سينوس يا درد دندان • سرفه يا گلودرد • تب در نيمي از بيماران • فقدان حس بويايي • خستگي عمومي علت سينوس‌ها نمي‌توانند به طور مناسب تخليه شوند و عفوني مي‌شوند. برخي علل شايع آن عبارت است از: o سرماخوردگي (عفونت مجاري تنفسي فوقاني) o آلرژي (تب يونجه، مصرف دخانيات، هواي خشك، آلوده كننده هاي هوا) o دندان عفوني o شنا o بيماري يا اشكال ساختمان سينوس o آسيب فيزيكي به سينوس سردرد عصبی سردرد عصبي معمولاً از ناحيه پشت سر شروع مي‌شود و به طرف جلو گسترش مي‌يابد تا تمام سر را به صورت ثابت و مبهم گرفتار كند. علایم و نشانه ها o سردرد از پشت سر شروع و سپس منتشر مي‌شود. o فشار مبهم يا درد فشارنده كه از نيم ساعت تا چند ساعت يا چند روز طول مي‌كشد. o عضلات گردن، شانه و فك گرفته و دردناك مي‌شود. o درد در طول روز ادامه مي‌يابد. o سردرد با راه افتادن بيشتر نمي‌شود. علت در هنگام استرس، عضلات شانه، گردن و فك گرفتگي پيدا مي‌كند و روي عروق خوني فشار مي‌آورد. درد از طريق اعصاب عروق به مغ ز منتقل مي‌شود. علل آن عبارت است از: o نشستن بسيار طولاني يا در وضعيت نا راحت o بيماري پيش قاعدگي o قند خون پايين o آلرژي غذايي o خواب ناكافي؛ مصرف مايعات ناكافي o فشار دادن دو فك روي هم يا دندان به هم ساييدن o درد با منشأ ساير نواي نظير سينوس o استرس o افسردگي يا اضطراب سردرد میگرنی میگرن به سردرد های نبض دار گفته میشود که به طور ناگهانی شروع میشود و چند ساعت ادامه می یابد و معمولا با علایمی نظیر تهوع همراه است. سر درد معمولا در سنین 10-30 بروز میکند و به تدریج تا 50 سالگی کمتر میشود. شیوع میگرن در خانم ها بیشتر است. علایم و نشانه ها • درد ضربان دار یک طرفه سر( یا دو طرفه) • تهوع و استفراغ • اختلال شنوایی یا بینایی (نظیر برق زدن) که اغلب 10-30 دقیقه قبل از سر درد شروع می شود. • بی حسی و ضعف و سوزن سوزن شدن قسمتهایی از بدن • نور، صدا و حرکت به خصوص خم شدن موجب تشدید سردرد می شود. بیمار دوست دارد در اتاق تاریک و آرام دراز بکشد. • دستها و پاها سرد و کبود به نظر می رسد. علت پزشک معالج از شما پرسشهایی خواهد کرد تا علت سردرد را مشخص کند. سپس نحوه استفاده از مسکن ها را به شما خواهد آموخت تا پس از قطع آنها سردرد عود نکند. سردرد عصبی ِ ميگرن ◊ سردرد، عارضه اي است که همه ما در زندگي آن را تجربه کرده ايم.تاکنون دانشمندان انقباض و انبساط عروق مغز را، عامل بروز ميگرن و علت سردردهاي عصبي را انقباض ماهيچه هاي سر مي پنداشتند، البته اين علائم ، هنوز هم به عنوان عوامل بروز سردرد مطرح است ، اما محققان به تازگي دريافته اند که منشا بروز ميگرن وسردردهاي عصبي در مغز، مشترک است. ساقه مغز، که به عنوان "سيستم ضد درد" شناخته شده ، بخش ساقه اي شکلي است که پشت چشم ها و بيني قرار گرفته ، نيمکره هاي مخ را به طناب نخاعي وصل کرده و شامل پل مغزي ، بصل النخاع و مغز مياني است. عصب "تري ژمينال " در سطح خارجي پل مغزي قرار گرفته ، ريشه حسي دارد و در نواحي صورت ، دهان و دندان ، حفره بيني و ماهيچه هاي مخصوص جويدن غذا گسترده شده است.هنگام سردرد عصب "تري ژمينال " تحريک شده و ماده شيميايي به نام سرتونين از آن رها مي شود و نورون بعدي را تحريک مي کند.به طور طبيعي اين ماده در مقابل صداهاي ضعيف ، آشنا و مداوم نظير موسيقي و مکالمه افراد، مانند يک صافي عمل کرده و ميزان آن تغيير نمي کند اما در برابر صداهاي ناهنجار مثل بوق ماشين و گريه کودک واکنش نشان داده و ميزان آن افزايش مي يابد، با افزايش اين ماده سيگنال هاي درد خنثي مي شوند. محققان با آزمايش سرتونين بر روي افرادي که از سردرد رنج مي بردند، به اين نتيجه رسيدند، افزايش اين ماده مساوي است با کاهش سردرد و بالعکس ، بنابراين کمبود اين ماده عامل اصلي بروز سردردهاي عصبي و ميگرن است. آنها همچنين دريافتند که فقدان اين ماده موجب افسردگي و بي خوابي مي شود.بهترين راه کنترل و درمان سردرد، شناخت عوامل بروز آن است. با تحقيقي که بر روي 199 نفر از افراد مبتلا به سردردهاي مزمن صورت گرفت ، علل بروز سردرد، اضطراب و نگراني ، خشم ، متابوليسم بدن سوخت و ساز سلولي، (Glare) نوعي اختلاف بينايي ، عوامل ژنتيکي و استرس زا ذکر شد. اکنون به بررسي بعضي از عوامل شناخته شده که نقش اصلي را در بروز سردرد ايفا مي کنند، مي پردازيم.حالات و هيجانات روحي سايکوسوماتيک حالتهايي از روان ، فکر و ذهن و هيجانات است که بر روي مکانيسم بدن تاثير مي گذارد و واکنش بدن در مقابل اين حالات منجر به بروز سردرد، آسم و ضربات نامنظم قلب مي شود.محققان با انجام آزمايش (MMPI)، تست روانشناسي که تعيين کننده خصوصيات شخصيتي است برروي مبتلايان به سردرد، به اين نتيجه رسيدند، اکثر اين افراد دچار افسردگي ، حواس پرتي ، انکار(نوعي مکانيسم دفاعي که در آن وجود اعمال و عقايد به طور ناخودآگاه تکذيب مي شود) هستند. دانشمندان بر سر اين مساله که آيا سردرد عامل بروز اين حالات است و يا بالعکس اختلاف نظر دارند، ولي آنها معتقدند، افرادي که مستعد ابتلا به سردرد هستند، استرس ها را بيشتر دريافت مي کنند.در اين آزمايش همچنين فرق ميان ميگرن و سردردهاي عصبي مشخص شد، افسردگي از نشانه هاي ميگرن و علائمي نظير حواس پرتي ، نگراني و انکار، از مشخصه هاي افراد مبتلا به سردردهاي عصبي عنوان شد افرادي که از سردردهاي عصبي رنج مي برند به دليل دردهاي پي درپي ، از نظر احساسي ، آسيب پذيرترند.احساس ناتواني در برخورد با مشکلات ، ياس و نااميدي ،فروخوردن خشم و بيان نکردن احساسات ، موجب افزايش افسردگي در افرادي مي شود که دچار سردردهاي مزمن هستند تغذيه تحقيقات نشان مي دهد، يک چهارم از افراد مبتلا به سردرد، در اثر مصرف بعضي مواد غذايي به اين عارضه دچار مي شوند.مواد تشکيل دهنده اين مواد غذايي موجب تحريک نورون هاي عصبي و رهايي نئوروترانس ميتر و عاقبت بروز سردرد مي گردد در اين قسمت به ذکر بعضي از اين مواد اشاره مي کنيم : تيرامين :اين ماده جزو گروه آمين ها(ترکيبات آلي حاوي نيتروژن ) است.ماست ، سرشير، پنير، سس سويا، جگر، مخمر آبجو و مشروبات الکلي جزو اين گروه اند نيتريت ها: اين ماده به عنوان نگهدارنده مواد غذايي استفاده مي شود و از تغيير رنگ و طمع مواد جلوگيري مي کند.مواد غذايي حاوي نيتريت عبارتند از:انواع کنسروها، ماهي ، گوشت و سوسيس دودي شده و گوشت گاو نمک زده. گلوتامات مونوسديم : اين ماده افزودني ، MSG ناميده مي شود و يکي ديگر از عوامل بروز سردرد به شمار مي رود.اين ماده همچنين به نام HPP پروتئين گياهي هيدروليز شده و طعم دهنده طبيعي معروف است. آجيل ، چيپس ، انواع سس ها، غذاهاي چيني ، رژيمي و منجمد حاوي اين مواد هستند ويتامين ها:مصرف بيش از حد ويتامين هايB و A و به ويژه اسيد نيکوتينيک (ويتامين محلول در آب از گروه ويتامين هايB ) مي تواند باعث بروز سردرد شود آب :کاهش آب بدن ، يکي از عوامل اصلي ايجاد سردرد، به خصوص ميگرن است . مصرف مشروبات الکلي ، فعاليت هاي ورزشي در تابستان و بيماريهايي نظير تب و اسهال موجب کاهش ميزان آب بدن و نهايت بروز سردرد مي شود کافئين :اين ماده نافذ و تاثيرگذار به دليل خاصيت افزايش جذب روده اي داروها، تسکين دهنده دردهاست. کمبود اين ماده در بدن به مدت 8 تا 16 ساعت بعد از آخرين مصرف ، موجب بروز سردرد، هنگام صبح بعد از بيدار شدن و در پايان کار روزانه مي شود.کافئين محرکي است که بر روي قلب ، ريه ، رگهاي خوني ، ماهيچه ها، معده ، کليه ها و متابوليسم بدن تاثير مي گذارد و مصرف بيش از حد آن ، موجب بروز علائمي نظير اضطراب ، نگراني ، ترس و دلهره ، بي خوابي ، خستگي و بي حالي ، دردهاي ضرباني و فکر کردن به امور غم انگيز مي شود مصرف 8 تا 10 فنجان قهوه (1 گرم کافئين ) به طور مداوم ، براي بدن مضر است و حتي مصرف 10 گرم و يا بيشتر، منجر به فوت مي گردد مواد خوراکي ديگر:مصرف بعضي از مواد خوراکي نظير مرکبات ، محصولات لبني ، سويا، پياز، غذاهاي چرب ، خوراک دريايي ، مواد مصنوعي شيرين ساز مانند ساخارين و اسپرتيم در بعضي از افراد منجر به بروز سردرد مي گردد داروها نيترو گليسيرين (مخصوص بيماران قلبي )، قرص هاي ضدبارداري ، داروهايي که براي فشار خون و اتساع رگهاي خوني ، استفاده مي شود به عنوان عوامل موثر در ايجاد سردرد شناخته شده است. سردردهاي واکنشي :اکثر افرادي که از سردرد رنج مي برند از قرص هاي مسکن نظير آسپرين ، استامينوفن و ارگوتامين استفاده مي کنند.اين در حالي است که مصرف بيش از حد اين داروها نه تنها از ميزان درد نمي کاهد بلکه آن را تشديد هم مي کند.در سال 1982 دانشمندان براي ا ولين بار، تحقيقي را بر روي افراد مبتلا به سردرد انجام دادند، آنها افراد را به چهار گروه تقسيم کردند گروه اول از قرص ضد افسردگي (آمي تريپتيلين )، گروه دوم از مسکن و آمي يپتيلن و گروه سوم از مسکن استفاده کردند.گروه چهارم هيچ دارويي را مصرف نکردند.حدود يک ماه بعد، نتايج اين تحقيق اعلام شد:گروه اول 70 درصد، گروه دوم 30 درصد، گروه سوم 18 درصد و گروه چهارم 43 درصد از بهبودي خود را باز يافتند بعد از کسب اين نتايج ، دانشمندان دريافتند که مصرف بيش از حد مسکن ها نه تنها تاثيري در بهبودي سردرد ندارند بلکه اثر داروهاي ديگر را هم خنثي مي کنند.پژوهشگران به تازگي هم ، اين تحقيق را بر روي مبتلايان به سردردهاي مزمن که در بيمارستان بستري بودند، انجام دادند، 77 درصد از بيماران با قطع مصرف مسکن ها حالشان رو به بهبودي رفت و ديگرهيچ علائمي از سردرد در آنها ديده نشد خواب و خوراک پژوهشگران با تحقيق بر روي 2000 نفر از افراد مبتلا به ميگرن ، به اين نتيجه رسيدند که پرهيز از غذا به مدت 5 ساعت در روز و 13 ساعت طي شب ، يکي ديگر از عوامل بروز سردرد به شمار مي رود.علت اصلي آن هنوز مشخص نيست ، اما دانشمندان گمان مي کنند، تغيير ميزان نئوروترانس ميترس و يا کاهش قند خون که باعث انبساط رگها مي شود از عوامل ايجاد اين عارضه اند. کم خوابي، يا بيش از حد خوابيدن هم منجر به بروز سردرد در بعضي از افراد مستعد مي شود عوامل محيطي فعاليت هايي را که در طول روز انجام مي دهيد، يا مکان هايي که بيشتر وقتتان را در آنجا مي گذرانيد، به عنوان يکي ديگر از عوامل ايجادکننده سردرد شناخته شده اند.استنشاق گاز و مواد سمي نظير بنزين ، تتراکلريد کربن ، مونواکسيد کربن ، سرب و تربانتين و عوامل ديگر مانند سر و صدا، نورهاي درخشان و مطالعه زير نور فلورسنت از آن جمله اند.مطالعه زياد وخيره شدن به صفحه کامپيوتر هم موجب خستگي ماهيچه هاي حرکت دهنده چشم و نهايت بروز سردرد مي شود.ناروآنگل گلاکومايکي از بيماري هاي نادر چشم است که باعث بروز درد در نواحي دور چشم ، پيشاني و گيجگاه مي شود.در صورت احساس درد در اين نواحي ، با يک چشم پزشک مشورت کنيد عوامل ديگر فعاليت هاي ورزشي نظير تنيس ، هندبال ، دويدن و طناب زدن به دليل کاهش قند خون ، مصرف بيش از حد دخانيات و تغييرات آب و هوايي به علت دگرگوني مواد شيميايي در بدن ، از عوامل بروز سردرد در افراد مستعد شناخته شده است. روش هاي تشخيص بيماري مراجعه به روانپزشک :اولين قدم براي تشخيص علت سردرد در بيماراني که دائما با اين بيماري مواجهند، مشورت با يک پزشک متخصص است ، که با آگاهي از مشکلات فرد و تشخيص و ارزيابي عوامل روان شناختي مي تواند بيماري را درمان کند آزمايش هاي Office :گاهي اوقات بروز عفونت در نواحي گوش ها، بيني ، دهان و گلو منجر به ايجاد سردرد مي شود.با انجام اين آزمايش ساده مي توان به وجود اين عفونت ها پي برد آزمايش خون :دادن آزمايش خون ، فرد را از وجود بيماري هاي کليوي ، کبدي ، کم خوني ، کاهش قند خون و تيروئيد آگاه مي سازد.اين بيماري ها، در بروز سردرد نقش دارند اشعه ايکس :با استفاده از اين اشعه ، مي توان به وجود بعضي از علائم نظير عفونت سينوس ها ومايع اضافي اطراف مغز پي برد الکتروانسفالوگرافي (ثبت نوار مغزي ): براي نمايش فعاليت هاي الکتريکي و جريانات نامنظم مغز، تاثير سوخت و ساز مواد بر روي سيستم عصبي و همچنين پي بردن به وجود بيماري صرع ، مي توان از اين روش استفاده کرد توموگرافي کامپيوتري :فرم پيشرفته اشعه ايکس است که با نمايش برشي از ساختار مغز، مي توان به موقعيت داخلي مغز، عوامل فيزيکي مسبب سردرد و لخته هاي خون پي برد MRI :در اين روش به جاي اشعه ايکس از ميدان مغناطيسي و امواج راديويي استفاده مي شود ميدان مغناطيسي ، بعضي از اتم هاي مغز را به يک جهت خاص هدايت مي کند، سپس امواج راديويي ، تغييرات حرکات اين اتم ها را نشان داده و عکس مشروحي از مغز گرفته مي شود . روش هاي کنترل سردرد درمان بيماري با دارو:يک روانپزشک ، ابتدا روش هاي غلبه بر افکار منفي ، خشم و فشارهاي عصبي را به بيمار نشان مي دهد و در صورت لزوم ، داروي مناسب را تجويز مي کند خنده :بهترين دارو براي هر درد است. زماني که فردي مي خندد تغييرات سودمندي در "سيستم ضد درد" مغز، پديد مي آيد که باعث کاهش فشارهاي عصبي و آرامش روحي مي شود مشکلات خود را بر روي کاغذ بياوريد:نوشتن نامه و بيان مشکلات و احساسات جريحه دار شده ، موجب کاهش استرس شده و به شما احساس آرامش مي دهد بيوفيدبک :در اين روش، با به کارگيري الکترود بر روي قسمت هايي از بدن و يا با قرار دادن يک دستگاه ويژه بر روي انگشتان ، تغييرات فيزيولوژيک و حرارتي بدن به نمايش گذاشته مي شود.با استفاده از اين فرايند، مي توان مواردي چون فشارهاي عصبي ، ضربان قلب و فشار خون را تحت کنترل قرار داد مصرف مکمل هاي منيزيم :کاهش ميزان منيزيوم در بدن ، به ويژه در زمان عادت ماهانه موجب بروز سردرد، زودخشمي و انقباض عضلات مي شود در تحقيقي که بر روي 3000 زن مبتلا به سردردهاي مزمن صورت گرفت ، 80 درصد از آنها با مصرف مکمل هاي منيزيوم بهبود يافتند.دوز مصرف منيزيوم 200 ميلي گرم در روز پيشنهاد شده که اگر به مدت دو ماه از آن استفاده کنيد شاهد تاثير آن خواهيد بود.اگر مبتلا به بيماري هاي کليوي هستيد، از مصرف آن اجتناب کنيد.مصرف بيش از حد منيزيوم باعث بروز اسهال مي گردد ورزش :اگر چه تمرينات ورزشي سنگين ممکن است باعث بروز سردرد در بعضي افراد گردد، اما بر اساس تحقيقات صورت گرفته ، مرتب ورزش کردن ، انجام حرکات موزون و فعاليت هاي وزرشي نظير يوگا و شنا، که جذب اکسيژن را تشديد مي کنند باعث کاهش فشارهاي عصبي مي شوند اجتناب از مصرف دخانيات :سيگار کشيدن به عنوان يکي ديگر از عوامل ايجاد سردرد در بعضي افراد شناخته شده است. سعي کنيد اين عادت را ترک کرده و يامصرف سيگار را به حداقل برسانيد سردرد عصبی ◊ سردرد عصبي معمولاً از ناحيه پشت سر شروع مي‌شود و به طرف جلو گسترش مي‌يابد تا تمام سر را به صورت ثابت و مبهم گرفتار كند. علایم و نشانه ها: سردرد از پشت سر شروع و سپس منتشر مي‌شود. فشار مبهم يا درد فشارنده كه از نيم ساعت تا چند ساعت يا چند روز طول مي‌كشد. عضلات گردن، شانه و فك گرفته و دردناك مي‌شود. درد در طول روز ادامه مي‌يابد. سردرد با راه افتادن بيشتر نمي‌شود. علت: در هنگام استرس، عضلات شانه، گردن و فك گرفتگي پيدا مي‌كند و روي عروق خوني فشار مي‌آورد. درد از طريق اعصاب عروق به مغ ز منتقل مي‌شود. علل آن عبارت است از: نشستن بسيار طولاني يا در وضعيت نا راحت بيماري پيش قاعدگي قند خون پايين آلرژي غذايي خواب ناكافي؛ مصرف مايعات ناكافي فشار دادن دو فك روي هم يا دندان به هم ساييدن درد با منشأ ساير نواي نظير سينوس استرس افسردگي يا اضطراب منبع: انجمن تحقیقات طب سنتی ایران