نبردی واقعی بر سر دوستان مجازی
گوگل با ارایه پلت‌فرم منبع‌باز فرند‌کانکت به جنگ فیسبوک می‌رود. آیا دنیای مجازی این بار صحنه جنگ شبکه‌های اجتماعی است؟
حدود 50 سال پیش آرپانت با هدف به اشتراک‌گذاری کامپیوتر‌ها به وجود آمد. این اشتراک علاوه بر اینکه سرعت محاسبات را بالا می‌برد، امنیت بیشتری را هم برای سیستم فراهم می‌کرد. اهداف نظامی آرپانت با ورود کاربران عادی به آن در اوایل دهه 70 همانند نامش تغییر کرد.
اینترنت به وجود آمد و 20 سال بعد به دلیل وجود ابزار‌های جستجویی مانند Gopher و archie رشد تصاعدی پیدا کرد. مایکروسافت با ایجاد تحول اساسی در ساختار سیستم‌عامل گرافیکی خود، امکان دسترسی به شبکه‌های محلی را برای کاربران فراهم کرد. با ایجاد موتور‌های جستجو و سرویس‌های پست الکترونیکی رایگان، افراد بیشتری تشویق به استفاده از این رسانه شدند و با نوشتن بلاگ و یا ایجاد صفحات شخصی، نوعی هویت و زندگی مجازی پیدا کردند.
بهار 1382، Friendsterاز راه رسید و آغاز‌گر شبکه‌های اجتماعی تحت وب شد. موفقیت غیر قابل پیش‌بینی این شبکه به همراه کدهای برنامه‌نویسی آژاکس، اینترنت را متحول کرد. در کنار تولید محتوا، فید‌خوان‌ها آمدند و زمینه تحقق وب2 با شعار " ببین، بشنو و به اشتراک بگذار " فراهم شد.
شبکه اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی آنلاین
ایده شبکه‌های اجتماعی نخستین بار در سال ۱۹۵۴ توسط جی.ای. بارنز مطرح شد و پس از آن به سرعت در مفاهیم و مطالعات جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و مدیریت، نفوذ پیدا کردند. این شبکه‌ها با ساده‌ترین شکل ابزار ارتباطی یعنی نامه‌نگاری آغاز شد و با تلفن، ای‌میل و اتاق‌های گفتگو پیش رفتند.
کاربران در وب‌سایت‌هایی مانند کلاس‌میت دات‌کام توانستند پروفایل ایجاد کنند، پیغام‌هایی به کاربران دیگر بفرستند و آنها را در فهرست دوستان خود نگهداری کنند. اما روند محبوبیت شبکه‌های اجتماعی مجازی با آغاز به‌کار سایت friednster در سال 2003 به اوج رسید، تا جایی که همان سال تعداد بازدیدکنندگان این سایت به مراتب از سایت گوگل پیشی گرفت. چیزی حدود 1 میلیارد کاربر؛ و همین باعث شد تا گوگل به فکر ایجاد شبکه بیفتد و سرویس اورکات را راه‌اندازی کند.
یاهو هم دست به کار شد و سرویس یاهو۳۶۰ را راه‌اندازی کرد. یاهو۳۶۰ آغاز به‌کار‌گیری شبکه‌های اجتماعی به عنوان استراتژی تجارت اینترنتی بود. بسیاری از شرکت‌ها با اهداف تجاری و اقتصادی دست به راه‌اندازی این قبیل سایت‌ها زدند و برخی، بعد‌ها درصدد خرید سهام شبکه‌های اجتماعی برآمدند. رقابت گوگل و مایکروسافت برای خرید مای‌اسپیس و فیسبوک در سال‌های بعد، اوج این حضور اقتصادی بود.
سرانجام مای‌اسپیس نصیب گوگل شد، مایکروسافت سهام فیسبوک را خرید، یاهو به فکر ایجاد شبکه اجتماعی جدیدی به نام مش افتاد و در این میان، حتی ناسا برای جذب جوانان علاقه‌مند به موضوعات هوافضا، شبکه اجتماعیMyNasa را راه‌اندازی کرد. نتیجه این رقابت‌ها تاکنون، ورود بیش از یک میلیارد انسان با نام‌های کاربری و کلمات عبور متفاوت به فضای تعاملی مجازی بوده است.
فیسبوک یک پلت‌فرم است. به عبارت دیگر از به اشتراک‌گذاری فایل‌ها تا کار روی پروژه‌های اینترنتی‌تان و مرور فید‌خوان، همه و همه در فضای آن امکان‌پذیر است.
شما در فیسبوک یک صفحه شخصی دارید، می‌توانید گروه تاسیس کنید، در گروه‌های دیگر عضو شوید، آپلود کنید و برای خودتان بدون هیچ محدودیتی آلبوم عکس بسازید. می‌توانید دوستانتان را از میان 150 میلیون کاربر فعال این شبکه انتخاب کنید و لیست بلند بالایی از آنها داشته باشید.فیسبوک، وب‌افزارهای متنوعی در اختیارتان قرار می‌دهد. این‌ها، برنامه‌های تحت وب کوچکی هستند که توسط دیگران ساخته شده‌اند و می‌توانید آنها را مطابق نیازتان مدیریت کنید.
با استفاده از این وب‌افزارها می‌توانید مطالب وبلاگتان را در صفحه فیسبوک ببینید؛ آخرین موسیقی‌هایی را که گوش داده‌اید، فهرست کنید؛ با هاست ارتباط برقرار کنید؛ فایل‌های مورد نظرتان را نمایش دهید یا هرآن‌چه را که نیاز دارید، آپلود کنید. شما می‌توانید از میان حدود 300 میلیون وب‌افزار، هر چند را نیاز دارید بردارید، فقط یادتان باشد وب‌افزار بیشتر یعنی صفحه‌ای با حجم بالاتر! در مورد سرعت اینترنت هم، خودتان می‌دانید.خلاصه اینکه شما می‌توانید از فیسبوک مانند کامپیوتر شخصی‌تان استفاده کنید، برنامه‌هایی روی آن نصب کنید، وب‌افزارهایی را پاک کنید، عکس ویرایش کنید، موسیقی گوش دهید، فایل ارسال کنید، بازی کنید، در گروه‌ها عضو شوید، از فایل‌های اشتراکی دیگران استفاده کنید، دوست جدید پیدا کنید، از گروه‌های بشردوستانه حمایت کنید و خیلی کارهای دیگر.
آیا می‌دانید تقریبا 2 درصد ساکنان زمین در فیسبوک پروفایل دارند، یا به عبارت دیگر، از هر پنجاه نفر ، یکی در این وب‌سایت عضو است؟ می‌دانید بسیاری از هنرمندان، مجریان شبکه‌های مختلف، روزنامه‌نگاران، خوانندگان، بازیگران و ... در فیسبوک صفحه شخصی دارند و شما می‌توانید آنها را به عنوان یک دوست به دوستانتان اضافه کنید؟
راستی اگر عضو فیس بوک هستید، بد نیست گاهی از وب‌افزار تخمین درصد اعتیاد به این سایت هم استفاده کنید.
امنیت در آرمان‌شهر مجازی فیس بوک
شهروند مجازی بودن خیلی رؤیایی به نظر می‌رسد! اگر فیسبوک برایتان مسدود نیست، زمان چندانی برای عضویت در آن نیاز ندارید، اما ببینیم در دنیای واقعی هم این‌قدر شهروند مجازی بودن خوب است یا نه.
بگذارید از کوب‌فیس شروع کنیم، ویروسی که مشترکان مای‌اسپیس و بعد از آن فیسبوک را هدف قرار داد. این ویروس از طریق پست الکترونیکی ارسال می‌شد و ادعا می‌کرد شامل برنامه به‌روزرسانی آدوبی فلش است. افرادی که توسط این ویروس آلوده می‌شدند، هنگام جستجو در سایت‌هایی نظیر گوگل و یاهو، توسط دیگر جست‌وجوگرهای اینترنتی تقلبی مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفتند.
مورد دوم، سیستم تبلیغات این سایت است. اطلاعات شخصی کاربران سایت برای آگهی‌دهندگان ارسال می‌شود تا تبلیغات آنان به طور هدفمند نمایش داده شود. اما برخی کارشناسان و کاربران عادی سایت می‌گویند این امر به معنای نقض حریم شخصی آنان است.
در حال حاضر شما می‌توانید نوع تبلیغ مورد نظرتان را انتخاب کنید. احتمالا می‌دانید میزان خصوصی بودن همه چیز در پروفایل فیسبوک شما قابل تنظیم است. اما یک چیز وجود دارد که شما به عنوان یک کاربر فیسبوک نمی‌توانید کنترل کنید و آن، عکس‌هایی است که دوستانتان پست می‌کنند و اسم شما را روی آن تگ می‌زنند. چه بخواهید و چه نخواهید، فیسبوک اجازه پاک کردن این عکس‌ها را به شما نمی‌دهد.
فیسبوک حریم شخصی شما را نقض می‌کند، به شما اجازه پاک کردن عکس‌ها را نمی‌دهد و بدتر از همه، اطلاعاتتان را به هیچ وجه پس نمی‌دهد. اگر روی گرفتنشان کمی پافشاری کنید یا بخواهید از قابلیت‌هایتان برای دور زدنش استفاده کنید، مانند رابرت اسکابل، صفحه فیس‌بوکتان را با تمام دوستان و اطلاعاتش برای همیشه از دست می‌دهید.
اما با تمام این تفاسیر، مایکروسافت و گوگل هر دو برای تصاحب سهامش تلاش کردند.
جدال غول‌های عرصه آی.تی بر سر فیسبوک
کارشناسان می‌گویند بعد از چت‌روم، بدترین جا برای تبلیغ شبکه‌های اجتماعی است. اما مثل اینکه یک شبکه اجتماعی با رشد روزانه 28هزار نفر و حدود 100 میلیون کاربر ( آمار مربوط به مهر 1386 است) هدف تجاری خوبی برای گوگل و مایکروسافت به حساب می‌آمد.
در جدال برای خرید سهام فیسبوک، گوگل درنهایت کنار رفت و استیو بالمر، مدیرعامل مایکروسافت با مارک زوکربرگ، بنیان‌گذار 23ساله فیسبوک برای خرید بخشی از سهام این شرکت وارد مذاکره شد. بالاخره مایکروسافت 1.6درصد از سهام فیسبوک را به ارزش240 میلیون دلار خریداری کرد. واقعا فکر می‌کنید فیسبوک 15 میلیارد دلار می‌ارزد ؟
راستی؛ چرا گوگل برای خرید سهام فیسبوک پافشاری نکرد ؟ شاید به‌خاطر برگ برنده‌ای که می‌خواست در آینده نه چندان دور رو کند!
گوگل بلافاصله بعد از شکست در رقابت خرید فیسبوک، پروژه جدیدش را با نام OpenSocial یا پلت‌فرم منبع‌باز رسما معرفی کرد.
گوگل با استفاده از نقطه ضعف فیسبوک که زبان اختصاصی این سایت برای نوشتن وب‌افزارها است، و تکیه بر دلهره سایر شبکه‌های اجتماعی از پیشرفت لحظه به لحظه آن، ایده انتشار پلت‌فرم کد باز را ارائه کرد و از لحظه اعلام انتشار این پلت‌فرم، بیش از ده سایت فعال در زمینه شبکه‌های اجتماعط از جمله مای‌اسپیس و های5 به گروه پشتیبانان این پروژه پیوستند. برای نوشتن برنامه با این سیستم کافی است شما با زبان‌های جاوا اسکریپت و اچ.تی.ام.ال آشنا باشید که در مقایسه با تسلط بر زبان اختصاصی برای ساخت برنامه برای فیسبوک؛ مزیتی بسیار بزرگ و انتخابی هوشمندانه است.
اگر فکر می‌کنید جدال بر سر شهروندان مجازی با صف‌آرایی شبکه‌های اجتماعی متحد با گوگل علیه فیسبوک تمام شده، سخت در اشتباهید. بهار گذشته، فیسبوک و گوگل به ترتیب با عرضه سرویس‌های فیسبوک کانکت و گوگل کانکت، آن‌هم به فاصله 3 روز از هم، تیتر اصلی بیشتر خبرگزاری‌ها و نشریات آی.تی جهان را به خود اختصاص دادند.
جدال گوگل و فیسبوک این بار بر سر اجتماعی کردن وبلاگ شماست. هر دو شرکت به کاربران اعلام کرده‌اند که با این سرویس‌های جدید و ورود به آن، به راحتی می‌توانند با یک شناسه کاربری و رمز عبور از خدمات چندین سایت اینترنتی استفاده کنند. قبول کنید استفاده از یک نام کاربری و کلمه عبور برای باز کردن تعداد زیادی از درهای دیجیتال، خودش ایده بزرگی است.
این طرح به شما امکاناتی از قبیل ثبت کاربر، دعوت از دوستان، گالری کاربران، ارسال پیام در سایت و نمونه‌های مشابه را می‌دهد، در واقع وبلاگ یا وب‌سایت شما تبدیل به یک شبکه اجتماعی از دوستانتان می‌شود.
اگر کاربر بلاگر هستید یا دوماین اختصاصی دارید، کار بسیار ساده است، اگر در وورد-پرس یا لایو-ژورنال می‌نویسید، باید صبر کنید تا دامنه این صف‌آرایی‌ها به سرویس‌دهندگان وبلاگ‌ها هم برسد و اگر وبلاگتان متعلق به یکی از سرویس‌دهندگان وبلاگ وطنی است، باید فضایی برای آپلود فایل‌ها دست و پا کنید تا شبکه اجتماعی‌تان آماده شود.
اما برنده نهایی کیست؟
آمارها نشان می‌دهند کاربران اینترنتی٬ 41.6 میلیارد دقیقه در گوگل و کلیه سایت‌ها و سرویس‌های تابع گوگل وقت می‌گذرانند؛ در حالی‌که این عدد در فیسبوک 33.9 میلیارد دقیقه است. اما گوگل در تعداد دقیقه‌ها تنها ۳.۶ درصد رشد داشته، در صورتی که فیسبوک رشدی معادل ۱۹ درصد را تجربه کرده است. البته کماکان یاهو با فاصله زیاد در راس قرار دارد و مای‌اسپیس نیز با نصف زمان فیسبوک، رشد منفی را در تعداد دقایق تجربه می‌کند.
دنیا، دنیای اطلاعات است و وقتی کاربران مدت زمان بیشتری را در یک سایت بگذرانند٬ آن سایت اطلاعات بیشتری را می‌تواند در مورد کاربران اینترنتی بدست آورد. از این اطلاعات به روش‌های بسیار زیادی می‌توان استفاده کرد. چند سال قبل، میزان محبوبیت یک سایت را با تعداد بازدیدکنندگانش می‌سنجیدند. اما مدتی است که سرویس‌های معتبر آمارگیری در وب، مدت زمان سپری شده در یک سایت را شاخص بسیار مهمی درنظر می‌گیرند. بر این اساس باید گفت فیسبوک با تمام محدودیت‌هایی که برای کاربرانش درنظر می‌گیرد، پس از پشت سرگذاردن مای‌اسپیس٬ در حال رقابت با گوگل پیرو منبع‌باز است.
دیوید گلازر از گروه نرم‌افزاری گوگل می‌گوید: « هویت مجازی شما مثل یک دست لباس اضافه است، می‌خواهید این لباس مطابق نظر شما دوخته شود یا نه، کسی اندازه‌های شما را تخمین بزند و با حدس و گمان، لباستان را آماده کند؟»
