توصیه های امام رضا علیه السلام برای تقویت قلب و عروق

قدس آنلاین – حسینعلی پورافضلی: در روایات رسیده از اهل بیت(ع) در بدن آدمی سیصد و شصت رگ وجود دارد که یکصد و هشتاد رگ آن متحرک و یکصد و هشتاد رگ دیگر ساکن می باشد (1) جالب اینجاست که برای توجه به وضعیت و ساختمان رگها توصیه های آموزنده ای در روایات ذکر شده است.


امام رضا علیه السلام درباره ساختمان کلی بدن و جایگاه قلب و عروق انسان می فرماید: خداوند، بدن را به هیچ دردى گرفتار نساخته ، مگر اینکه براى آن ، دارویى هم قرار داده است که بدان درمان شود. هر نوع درد نیز نوعى درمان و چاره دارد؛ چرا که این بدن ها بر سیاق یک مملکت ، ساخته شده اند. پادشاه این سرزمین ، قلب است . رگ هایى که در بدن و مغز وجود دارد، کارگران اند. خانه آن پادشاه ، قلب انسان است . سرزمین آن پادشاه بدن انسان است و دستان ، پاها، چشمان ، لب ها، زبان و گوش ها نیز یاران اویند(2)
در روایات پزشکی رسیده از اهل بیت علیهم السلام برای تقویت قلب و رفع گرفتگی رگها توصیه های فراوانی شده است. خوردن کرفس، خوردن کندر،خوردن به و استفاده از عسل ، سیب و سرکه و... از این جمله اند.
در فرمایشات امام رضا علیه السلام هم این مسئله به تناوب بیان شده است. آنحضرت در یک بیان کلی می فرمایند:«ان فی الهندباء شفاء من الف داء ما من داء فی جوف الانسان الاقمعه بالهندباء - شفاء هزار بیماری درهندباء(کاسنی)است هیچ مرضی در درون بدن نیست که با خوردن برگ کاسنی قلع وقمع نشود» .
آن حضرت در سخنی دیگر می فرمایند: اگر مردم می دانستند چه فوایدی در سیب است , بیماریهای خود را مداوا نمی کردند مگر با آن . (3)
اما درباره تقویت قلب در سخنی میوه «به» را مفید دانسته می‏فرمایند: به رسول خدا صلی الله علیه و آله« به» هدیه دادند، آن را با دستشان نصف کردند. آن حضرت به را خیلی بیشتر دوست می‏داشت و آن را تناول کرده و به یارانش که در محضرش بودند نیز دادند و فرمودند: به بخورید که آن قلب را جلی داده و برای سینه خوب بوده و آن را تمیز می‏کند. (4)
همچنین امام رضا (ع) در یک توصیه تغذیه‌ای دیگر برای ایجاد آرامش و تقویت قلب به نقل از حضرت علی (ع) می‌فرماید: طلحه بن عبیدالله بر رسولخدا (ص) وارد شد و در دست رسولخدا (ص) یک «به» بود و آنرا به طلحه داد و فرمود:‌ای ابو محمد اینرا بگیر که قلب را راحت و تقویت می‌کند. (5)
و در جایی دیگر کدو را تقویت کننده قلب دانسته می فرماید: ... قال رسول الله صلی الله علیه وآله اذا طبختم فاکثروا القرع فانه یسر القلب الحزین؛ رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: هرگاه غذا می‌پزید کدو (حلوائی) بسیار بپزید، زیرا کدو قلب محزون را شاد می‌کند. (6)
درباره خواص کرفس گفته اند که گیاهی است مقوی و اشتهاآور و از نظر اینکه آهک بسیار دارد در تحلیل رسوبات بدن و رفع گرفتگی رگها تأثیر فراوان دارد و طبق فرمایش پیامبر اکرم (ص) کرفس سبزى پیامبران است، از آن غفلت شده، خوراک خضر و الیاس علیهماالسلام است. کرفس گرفتگى رگ‏ها را باز مى‏کند، دل را طراوت مى‏بخشد و حافظه را زیاد مى‏کند.در این باره نادر خادم امام رضا(ع) می گوید: آن حضرت فرمودند شما آن را دوست ندارید و نیست چهارپایی مگر آن‌که کرفس را دوست دارد یعنی حتی حیوانات آن را دوست دارند.
یکی از گیاهان مؤثر در نحوه فعالیت قلب و تأثیر بر رگها سیر است که از آن به عنوان یکی از درمان‌های فشار خون بالا یاد شده است، زیرا می‌تواند مویرگ های ریز را باز کرده و ریتم قلب را تنظیم کند و فشار خون را کاهش دهد. سفارش امام رضا (ع) برای مصرف این گیاه رعایت اعتدال است. آن حضرت می فرماید: در فصل بهار پیاز و سیر نیز نباید خورد زیرا از جمله خواص این دو میوه گیاهی آن است که فشار خون را پایین می‌آورد و معلومست که با هیجان خون به هیچ وجه صلاحیت ندارد. ... مصرف این دو میوه خواب را بیشتر از حد لزوم زیاد کرده و موجب بی نظمی و اختلال می‌گردد.
امام رضا علیه‏السلام همچنین درباره نقش تغذیه و رعایت اصول تغذیه در تقویت رگهای بدن می فرمایند: در بدن ، رگى است که آن را «عَشا (شام)» گویند. اگر شخصْ شام خوردن را واگذارد ، آن رگ تا صبح او را نفرین مى‏کند و مى‏گوید: «خدا ، تو را گرسنه بدارد ، چنان که مرا گرسنه بداشتى ، و تشنه بدارد ، چنان که تشنه‏ام نگاه داشتى». پس مبادا کسى از شما شام را واگذارد ، هر چند به یک لقمه نان یا جرعه‏اى آب باشد.(7)

پانوشتها:
1. رسول خدا(ص) در صبح و شب به تعداد این رگها سیصد و شصت مرتبه می گفت «الحمدلله رب العالمین کثیراً علی کل حال» (الکافی 2/503) سنن النبی صفحه 325
2. طب الامام رضا (علیه السلام ) ص 10
3. رک: کتاب طب الرضا
4. محاسن برقی، ج2، ص 549
5. عیون اخبار الرضا باب 31
6. مستدرک وسائل الشیعه ج17ص 56باب 9ح 20430
7. سفینة البحار 3/503