جاسوسی مدرن

[Karim1504]

جاسوسی از همان ابتدای تاریخ ثبت شده بشر، بخشی از امور سیاسی و نظامی بوده اما سیستم مدرن جاسوسی در جریان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵) و دوره پس از آن معروف به جنگ سرد (۱۹۴۵-۱۹۹۱) شکل گرفت. در جریان جنگ جهانی دوم، جاسوسی توسط کشورهایی که مستقیما با یکدیگر در حال نبرد بودند یعنی بریتانیا، فرانسه، روسیه و ایالات متحده آمریکا از یک طرف و آلمان ژاپن و ایتالیا از طرف دیگر به کار گرفته می شد. در دوره جنگ سرد، جاسوسی توسط دو ابر قدرت یعنی ایالات متحده امریکا واتحاد شوروی استفاده می شد.



مقدمه

جاسوسی اصولا به منظور شناسایی دشمن انجام می شود و اخبارمربوط به دشمن که به وسیله جاسوسان حرفه ای جمع آوری می شود،به اطلاعات سری مرسوم است. به بیان دیگر جمع آوری اطلاعات پنهانی با استفاده از ترفند و فریب را جاسوسی گویند. جاسوسی قدیمی ترین شیوه جمع آوری اطلاعات سری است. جاسوسی از همان ابتدای تاریخ ثبت شده بشر، بخشی از امور سیاسی و نظامی بوده اما سیستم مدرن جاسوسی در جریان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵) و دوره پس از آن معروف به جنگ سرد (۱۹۴۵-۱۹۹۱) شکل گرفت. در جریان جنگ جهانی دوم، جاسوسی توسط کشورهایی که مستقیما با یکدیگر در حال نبرد بودند یعنی بریتانیا، فرانسه، روسیه و ایالات متحده آمریکا از یک طرف و آلمان ژاپن و ایتالیا از طرف دیگر به کار گرفته می شد. در دوره جنگ سرد، جاسوسی توسط دو ابر قدرت یعنی ایالات متحده امریکا واتحاد شوروی استفاده می شد.
این دو ابر قدرت هرگز وارد جنگ فیزیکی و عینی یا جنگ (گرم) با یکدیگر نشدند، بلکه قریب به نیم قرن، آنها به جنگ روانی با یکدیگر ادامه دادند و در این میان جاسوسان هر دو طرف مشغول فعالیت بودند و این دو ابر قدرت پیوسته یکدیگر را به جاسوسی مدرن برای دست اندازی بر جهان متهم می کردند.
یکی ازنتایج این جنگ (گرم) و (سرد) که بیش از شصت سال به طول انجامید، پیدایش یک سیستم مدرن و کاملا پیشرفته جاسوسی، شامل سازمان های سری در سراسر جهان است. بریتانیا، فرانسه، اسرائیل،روسیه از جمله کشورهایی هستند که دارای گسترده ترین جامعه ها وتشکیلات اطلاعاتی می باشند، اما ایالات متحده آمریکا فعلا دارای بزرگ ترین و گسترده ترین سازمان و تشکیلات اطلاعاتی و جاسوسی است.


ابزارهای جامعه اطلاعاتی

جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا از ۱۳ سازمان جاسوسی جداگانه فدرال تشکیل شده که معروف ترین آنها عبارتند از : مرکزتحقیقات فدرال (اف. بی.آی.)، سازمان امنیت ملی ( ان. اس. آ.) وسازمان اطلاعات مرکزی (سیا).
- ستاد اف. بی. آی. در واشنگتن. دی. سی. قرار دارد و مسئول شناسایی و مقابله با فعالیت های جاسوسی خارجی در داخل ایالات متحده آمریکا است.اهمیت این سازمان به حدی بالاست که عوامل اف.بی. آی. توانستند در نهایت جاسوس بودن استانیسلاو گوسف را کشف و او را دستگیر کنند. در ژانویه سال ۲۰۰۱، اف. بی. آی. حدود ۱۱۴۰۰عامل ویژه و ۱۶۰۰۰ پرسنل پشتیبانی استخدام کرد. بودجه این سازمان برای سال مالی ۲۰۰۱، مبلغ ۵۷/۳ میلیارد دلار بود.
- سازمان امنیت ملی که مقر اصلی آن در فورت مید واقع در مریلنداست، خود را سازمان رمز شناسی کشور می داند و فعالیت های کاملا ویژه و تخصصی هماهنگ سازی و جهت دهی برای حفاظت از سیستم های اطلاعاتی آمریکا را انجام می دهد و اخبار اطلاعات خارجی را تهیه وتولید می کند. به عبارت دیگر، سازمان امنیت ملی دارای دو ماموریت اصلی است. اول اینکه ترتیبی دهد که اطلاعات سری آمریکا همچنان پنهان بماند، دوم اینکه اطلاعات خارجی سری را که به وسیله دستگاه های الکترو مغناطیسی مثل تلفن و رایانه ارسال می شود، جمع آوری کند و چون بیشتر اطلاعات خارجی به صورت رمز گذاری شده مخابره می شود، لذا سازمان امنیت ملی، مسئولیت رمز گشایی ( کدشکنی) از این اطلاعات و نیز رمز گذاری ( کد سازی) اطلاعات سری آمریکا را هم به عهده دارد.
سازمان امنیت ملی، سری ترین سازمان درجامعه اطلاعاتی آمریکاست و به حدی سری است که خودی هامی گویند باید حروف رمزی به معنی ” چنین سازمانی وجود ندارد” یا “هرگز هیچ چیزی نگو) ابداع شود. تعداد کارکنان سازمان امنیت ملی یک راز ملی است، اما کارشناسان امنیتی تخمین می زنند که این سازمان حدود ۱۰۰ هزار نفر پرسنل در سطح جهان در استخدام دارد. بودجه سازمان امنیت ملی کاملا محرمانه نگهداری می شود.
- سیا، سازمان سری مسئول انجام عملیات جاسوسی در خارج ازمرزهای آمریکاست. کارشناسان امنیتی تخمین می زنند که سازمان سیاحدود۲۰ هزار نفر در سطح جهان پرسنل دارد و بودجه عملیات آن حدود۳۰ میلیارد دلار در سال است.
افسران اطلاعاتی : فعالیت جاسوسی سیا مثل یک فعالیت تجاری اما باسیاست ها و مقررات خاص شرکت خود انجام می شود. افسران اطلاعاتی سیا که به افسران هادی هم موسوم اند، مدیران مسئول عملیات جاسوسی روزمره در کشور متخاصم محسوب می شوند. وظیفه اصلی آنها جذب، آموزش و کنترل عوامل مخفی است که بخش اعظم جاسوسی عملی را انجام می دهند. تمام افسران اطلاعاتی سیا بایدشهروندان آمریکایی باشند و اکثر آنها مرد و دارای تجربه نظامی هستند.آنها حداقل یک سال دوره آموزشی را در مراکز آموزشی سیا که به (مزرعه) موسوم هستند و جایگاه اصلی آنها در کمپ پیری در ویلیامزبورگ ویرجینیا قرار دارد، طی کردند.
این افسران جدید اطلاعاتی پس ازفارغ التحصیل شدن، به ایستگاه های خود بر می گردند. تعدادی از آنهادر ایالات متحده آمریکا مستقر می شوند و به جذب عوامل سری که دراستخدام سفارتخانه ها یا کنسولگری های خارجی در شهرهای آمریکاهستند، می پردازند، اما اکثر افسران اطلاعاتی سیا در کشورهای متخاصم در آن سوی مرزهای آمریکا مستقر هستند. جاسوسی در هرجایی که انجام شود، عملی غیر قانونی است. افسران اطلاعاتی سیا درهر جایی که در بیرون از مرزها مستقر باشند، در واقع مشغول انجام عملیات غیر قانونی هستند. در واقع آن ها پنهانی و با پوشش عمل کنند.به همین دلیل است که اکثر افسران با یک پوشش یا هویت رسمی به عنوان کارمند دولت آمریکا عمل می نمایند که به این وسیله، دلیل قانونی برای زندگی و کار در کشور متخاصم دارند. اکثر پوشش های رسمی، سمت هایی در سفارت یا کنسولگری آمریکا است. این پوشش رسمی همچنین مصونیت دیپلماتیک برای این افسران به وجود می آوردکه چنانچه در حین فعالیت جاسوسی کشف و شناسایی شوند، از مجازات مصون خواهند بود.
داشتن مصونیت دیپلماتیک سبب می شود که افسری که به اتهام جاسوسی دستگیر شده، زندانی نشود. در عوض، این افسر به عنوان عنصر نا مطلوب به کشور متبوع عودت داده می شود.عنصر نا مطلوب به این معنا ست که دیگر در کشور میزبان، جایی برای اووجود نخواهد داشت. ایالات متحده آمریکا همین کار را در مورد افسران اطلاعاتی کشورهای دیگر که در داخل مرزهای آمریکا به جاسوسی پردازند، انجام می دهد. بعضی افسران اطلاعاتی با یک پوشش غیر رسمی فعالیت می کنند. این افسران خطر دایمی دستگیر ومجازات شدن را در پیش دارند، زیرا یک پوشش دایمی، مصونیت دیپلماتیک برای آنها ایجاد نمی کند.اکثر افسران دارای پوشش غیررسمی به عنوان تاجر خصوصی اهل آمریکا فعالیت می کنند که این امراحتمال روبرو شدن آنها با عوامل اطلاعاتی را در جامعه تجاری کشورمتخاصم به شدت افزایش می دهد. مسئولیت اصلی یک افسراطلاعاتی، یافتن عوامل بالقوه و جذب و استخدام آنها به عنوان جاسوس است.
جذب یک عامل اطلاعاتی، کاری وقت گیر است و به شکیبایی و مهارت های شخصی فوق العاده ای احتیاج دارد. چنین کاری به مهارت های شکار گری هم احتیاج دارد. بعد از آشنا شدن با یک عامل اطلاعاتی بالقوه، افسر مورد نظر باید برای دوست شدن با چنین شخصی به سختی تلاش کند و سعی کند آنچه را این شخص دوست دارد و دوست ندارد، ضعف ها و نقاط قوت و مشکلات و نیازهای او را بادقت کشف و شناسایی کند. این افسر همچنین باید اعتماد این شخص را به خود جلب کند و در حال انجام این کارها باید پیوسته یک بازی موش و گربه انجام دهد و بداند که دقیقا چه موقع و چگونه مقاصد وافعی خود را به این شکار بفهماند و در عین حال او را بیمناک و مشکوک نکند.تمام این کارها هفته ها، ماه ها و حتی سالها وقت احتیاج دارد. خلاصه این که افسر در نهایت باید پنهان کاری را کنار بگذارد و علنا به این عامل اطلاعاتی پیشنهاد کند که از وفاداری خود به سازمان اطلاعاتی متبوع صرفنظر کرده، به جاسوسی برای ایالات متحده آمریکا بپردازد.
عوامل سری : عوامل سری سیا رسما توسط سیا استخدام نمی شوند،بلکه سیا پول به آنها می پردازد تا اسراری درباره ارتش، اقتصاد و دولت متبوع خود جمع آوری و این اسرار را به افسران سیا که آنها را جذب کرده اند، گزارش کنند. چون عوامل سری در واقع خودی هستند یعنی شهروندان کشور میزبان هستند لذا از موقعیت بسیار خوبی برای جمع آوری اطلاعات سری نسبت به افسران اطلاعاتی برخوردارند.آنها درعین حال در یک موقعیت خطرناک هم قرار دارند.
عوامل سری باید بدون داشتن مصونیت دیپلماتیک فعالیت کنند و با جاسوسی برای دشمن، به کشور خود خیانت کنند. آنها که به خیانتکار و مزدور معروف هستند، چنانچه کشف و شناسایی شوند، با نهایت خشونت با آنهابرخورد می شود و بعضی از آنها اعدام می شوند. بیشتر عوامل سری،کارکنان عالی رتبه دولت کشور متخاصم هستند. بعضی از آنها افسران اطلاعاتی کشورمتخاصم هستند.آنها طبق وظیفه خود دلیل موجه دارندبا مقامات دولت خود و دیگر منابع بالقوه اطلاعاتی، ملاقات و معاشرت داشته باشند.
بعضی دیگر از عوامل سری، کارکنان دون پایه دولتی مثل راننده، منشی، دربان و دیده بان و شبگرد هستند این جاسوسان دون پایه، این مزیت را دارند که نسبتا نادیدنی و غیر قابل شناسایی هستند واحتمال شناسایی آنها به اتهام جاسوسی نسبت به همتاهای بلند پایه خود به اتهام جاسوسی کمتر است. مساله استفاده از فشار هم درجاسوسی مطرح است. افسران اطلاعاتی سعی دارند عواملی را جذب کنند که مایل به فروختن اخبار سری به آنها باشند. جاسوس هایی که خودشان مایل به این کار باشند، وفادارتر از جاسوسانی هستند که با زورجذب می شوند. اما گاهی افسران به استفاده از اعمال فشار هم متوسل می شوند تا خلاصه جاسوس بالقوه را در تنگنا قرار داده و مایل به همکاری کنند. این فرآیند هنگامی شروع می شود که یک افسراطلاعاتی، نقطه ضعفی در یک عامل جاسوسی بالقوه پیدا می کند.
پات واتسون، رییس سابق اطلاعات اف. بی. آی. می گفت “وقتی که یک روسی به ایالات متحده آمریکا می آید، ما بلافاصله سعی می کنیم او رابرای جذب و خریداری مورد بررسی قرار دهیم. از او هر چیزی بدست آیدکه نشان دهد که او مشکلی دارد، ما سعی می کنیم از آن استفاده کنیم.”انواع مشکلاتی که برای این دسته از افراد به وجود می آورند شامل *** یا پول است که این عاملان بالقوه را در برابر حق السکوت آسیب پذیر می کند. بعضی از آنها برای عکس برداری سری در لحظه دریافت پول از یک افسر اطلاعاتی یا همراه با یک فاحشه تدارک دیده شده اند.آنگاه عکس ها به خود این افراد نشان داده می شوند و به آنها گفته شود اگرهمکاری نکنند، این عکس ها به کارفرمایان و خانواده های آنها نشان داده خواهند شد.
اطلاعات فنی : تصاویر جمع آوری شده توسط ماهواره جاسوسی برفرازرودونگ نمونه ای از اطلاعات فنی به شمار می رود که عبارت ازاطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آخرین فن آوری به جای عوامل انسانی است. اهمیت اطلاعات فنی در جریان سال های جنگ سرد به شدت افزایش یافت. اتحاد شوروی نهایت تلاش را به کار می برد تا تمام اخبار و اطلاعات مربوط به خود را از حریف اصلی یعنی ایالات متحده آمریکا مخفی نگه دارد.
منابع آشکار سنتی اخبار و اطلاعات مثل روزنامه ها و رادیو و تلویزیون به شدت از سوی دولت کنترل می شود وهرگونه تحرکات معدود آمریکاییانی که اجازه می یافتند از اتحاد شوروی دیدن کنند، با دقت زیر نظر گرفته می شد. آمریکا هم ناچار بود برای دزدیدن اسرار شوروی، راه درازی را طی کند. سیا شبکه گسترده ای ازافسران اطلاعاتی و عاملان سری موسوم به هیومینت تشکیل داده بود وسیا، سازمان امنیت ملی و دیگر اعضای جامعه اطلاعاتی آمریکاپیوسته دست اندر کار وسایل فنی پیشرفته ای به نام اطلاعات فنی برای جمع آوری اطلاعات از فواصل دورتر بودند.
اجزای اطلاعات فنی شامل ماهواره های جاسوسی، هواپیماهای جاسوسی با سر نشین و بی سرنشین و ایستگاه های شنود مستقر در خشکی و دریا است. استفاده ازوسایل فنی برای جمع آوری اطلاعات تصویری، به اطلاعات تصویری موسوم است از جمله شناسایی هوایی عبارت از جمع آوری اطلاعات تصویری از هواپیمای جنگی است. بعضی موارد شناسایی هوایی درواقع در جریان جنگ داخلی آمریکا انجام گرفت.
در سال ۱۸۶۲، ارتش متحد ژنرال مک للان از بالن های پر از هوای داغ برای انجام جاسوسی بر فراز مواضع ارتش کنفدرال در جریان سلسله نبردهای معروف به محاصره ریچموند استفاده می کرد. این کار، یک فعالیت بسیار سخت بااستفاده از دوربین های بزرگ وسنگین بود که در سبدهای بالن برای گرفتن عکس از مواضع دشمن نصب می شد. کیفیت این عکس هابسیار پایین بود.سلک از موفق ترین هواپیماهای جاسوسی یو- ۲ بود.بال های عظیم این هواپیما که ۱۰۳ فوت (۹/۳۰ متر)طول داشت وسلکی فوق العاده آنها که فقط ۴۰۰۰۰ پوند( ۱۸۰۰۰ کیلو گرم) وزن داشتند، به آنها امکان می داد تا در ارتفاع بیش از ۷۰۰۰۰ پایی (۲۱۲/۲۱ متری) پرواز کنند.
در همان زمان که یو۲- برای انجام ماموریت های شناسایی هوایی در اواخر دهه ۱۹۵۰ در حال پرواز بود،ماهواره های جاسوسی مجهز به دوربین برای شناسایی فضایی ابداع شد. انجام این کار، به عهده اداره شناسایی ملی (ان.آر. ا.) از سازمان های متعلق به وزارت دفاع آمریکاست. ان. آر. ا. مسوول تحقیق، توسعه،تولید و عملیات روزمره ماهواره های جاسوسی است.
سفینه های هوانورد: در فاصله نزدیک تر به زمین، نوع جدیدی ازهواپیمای جاسوسی برای جمع آوری اطلاعات تصویری مورد استفاده قرار می گیرد. سفینه های هوانورد بی سر نشین (یو.آ. وی.) که به زنبور هم موسوم اند، هواپیماهای بدون خلبانی هستند که توسط تکنیسین های مستقر بر روی زمین با استفاده ازدستگاهای کنترل از راه دور هدایت می شوند. بعضی از سفینه های هوانورد بی سرنشین می توانند هر بار تامدت ۲۴ ساعت بدون حرکت بر فراز اهداف مورد نظر بمانند و در همان حال جریان پیوسته ای از تصاویر الکترونیکی – چشمی را از طریق تقویت ماهواره ای به زمین ارسال کنند.
سفینه های هوانورد بی سرنشین دارای دو برتری مشخص بر ماهواره های جاسوسی و هواپیماهای جاسوسی سرنشین دار هستند: تهیه آنها نسبتا ارزان و هرکدام حدود ۱۰میلیون دلار است و هیچ خطری هم در بر ندارد.دو سفینه هوانورد بی سرنشین که در حال حاضر مورد استفاده هستند، دارک استار و پریداتورنام دارند. سفینه های هوانورد بی سرنشین دیگری هم اکنون در دست ساخت و آزمایش است. یکی از آنها که عقاب جهان پیما (گلوبال هاوک)نام دارد، برای پرواز در ارتفاعات بیشتر از ۶۰۰۰۰ پا (۲۸۸/۱۸ متر)طراحی شده است و می تواند به مدت بیش از ۲۴ ساعت در هر زمان، برفراز هدف مورد نظر توقف نماید.
ریز سفینه ها: تعدادی سفینه هوانورد بی سرنشین نیز هم اکنون در دست ساخت است. چنانچه این سفینه های هوانورد بی سرنشین بتوانند طبق طراحی خود عمل کنند، می توانند تجهیزات اطلاعات تصویری در یک سطح جدید و شگفت انگیز حمل کنند. یکی از این ریز سفینه های هوانورد بی سرنشین، روبوفلای است که توسط یک تیم تحقیقاتی دردانشگاه برکلی کالیفرنیا در دست ساخت است. یک سازمان دولتی به نام داریا ( سازمان پروژه های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی) ۵/۲ میلیون دلاربودجه به این پروژه تحقیق اختصاص داده و پیش بینی کرده است که تاسال ۲۰۰۴ آن را تکمیل و راه اندازی کند.
طبق طرح ها، روبوفلای بایددارای جثه و وزن یک مگس باشد، اما بر خلاف مگس، دارای دو جفت بال و تنها یک چشم و یک شاخه حس گر برای ضبط تصاویرالکترونیکی – چشمی است. بدن آن از فولاد ضد زنگ به نازکی کاغذ وبال های آن از ماده ای شبیه به پلاستیک به نام مالاریا ساخته خواهدشد. این دستگاه به جای موتور یا باطری، به وسیله دستگاه بسیارکوچکی به نام پیزو الکترونیک که از خورشید نیرو می گیرد، حرکت خواهدکرد. این دستگاه دو جفت بال روبوفلای را ۱۸۰ بار در هر ثانیه به ارتعاش در می آورد. چنانچه روبوفلای بتواند ساخته و راه اندازی شود، انسان ها یاد می گیرند که پرواز حشرات را به طور مصنوعی شبیه سازی و تقلیدکنند. این روش که از اهداف اصلی ابداع روبوفلای است، از بیومتریک،یکی از رشته های علوم حاصل شده که در آن دانشمندان روی مهندسی کارکردهای طبیعت، کار و تحقیق می کنند، آنها کار را با بررسی خودمگس زنده و ترکیب ساختمان بدن و حرکات آن آغازکنند و تمام اجزای بدن پیشه را تا سلول های ذره بینی تشکیل دهنده آن مورد بررسی دقیق قرار می دهند. آنها امیدوارند در نتیجه این تحقیقات پی ببرند که مگس چگونه پرواز می کند تا بتوانند پرواز این حشره را با استفاده ازقطعات مصنوعی عملا شبیه سازی کنند.
اطلاعات مخابراتی : اطلاعات مخابراتی طبق تعریف سازمان امنیت ملی،عبارت از ارتباطات خارجی توسط کسی غیر از گیرنده مورد نظر. سازمان امنیت ملی مسوول تفسیر و تحلیل اطلاعات مخابراتی برای شناسایی هر گونه تهدیدهای بالقوه برای امنیت ملی آمریکاست.اطلاعات مخابراتی هم مانند اطلاعات تصویری تماما به ماهواره های وابسته است. همان ماهواره های جاسوسی که تصاویر را تولید می کند، انتقال بی سیم داده های تلفنی و رایانه ای را رهگیری کرده، آنها را به ایستگاه های زمینی برای تحلیل بر روی زمین مخابره می کنند.
به عنوان مثال،دلالان مواد مخدر در کلمبیا و ایالات متحده آمریکا، یک معامله موادمخدر به وسیله موبایل انجام می دهند که در همین حال ممکن است طرح های آنها شنود شده و برای عوامل جاسوسی مخابراتی ایالات متحده آمریکا فرستاده شود، سپس آنها از این اطلاعات سری رهگیری مواد مخدر هنگامی که از کلمبیا وارد آمریکا می شود، استفاده می کنند.این شنودها به وسیله انتشار میکروویو امکان پذیر می شود. مکالمات تلفن موبایل شامل سیگنال های رادیویی است که به وسیله ایستگاه های میکروویو تقویت و ارسال شوند.
این سیگنال های رادیویی در امتداد خط مستقیم حرکت می کنند. اگر زمین مسطح بود. این امواج می توانستند مستقیما به هر نقطه از زمین ارسال شوند، اما به دلیل کروی بودن زمین، سیگنال های رادیویی باید از ایستگاهی به ایستگاه دیگر در روی سطح کروی زمین ارسال شوند. مکالمات تلفنی راه دورممکن است به ده ها ایستگاه از این نوع برای انتقال مکالمات از یک قاره به شخصی که در قاره دیگر است، احتیاج داشته باشند. هر ایستگاه فقط بخش کوچکی از این سیگنال را که به آن می رسد، دریافت می کندو آن را به ایستگاه بعدی ارسال می کند. بقیه سیگنال یعنی بخش استفاده نشده آن در آسمان پخش می شود و به فضا می رود و در آنجاماهواره ها می توانند این میکروویو را رهگیری کنند و آن را به اطلاعات سری تبدیل کنند.
دستگاه ایکلون(اشلون) : ایکلون یک نام رمزی برای یک شبکه تجسسی جهانی است که توسط سازمان امنیت ملی و شرکای اطلاعاتی آن دربریتانیا، استرالیا، کانادا و زلاندنو اجرا می شود. هدف ایکلون، فراهم کردن دسترسی به تمام ارتباطات الکترونیکی جهان برای کشورهای شریک است. ایکلون به یک جارو برقی بزرگ تشبیه شده است که بی وقفه کوچک ترین مورد اخبار الکترونیکی جهان را می بلعد. ایکلون ابر رایانه ها را در حداقل هفت سایت در نقاط مختلف جهان به هم وصل می کند .
اطلاعات ارسالی از ماهواره های جاسوسی را دریافت، تحلیل و دسته بندی می کنند. ماهواره ها این اطلاعات را از طریق میکروویو پخش شده در فضا جمع آوری می کنند. به علاوه، هواپیماهای نظامی ویژه که به دستگاه های جمع آوری ارتباطات الکترونیکی مجهز هستند، پیوسته درهوا پرواز می کنند و تمام سایت های زمینی جهان طوری طراحی شده اند که همین کار را انجام دهند. طبق گزارش ها ایکلون می تواند در هرنیم ساعت یک میلیون مورد ارتباط را در سراسر جهان رهگیری و شنودکند.
گفته می شود ایکلون قادر است هر پیام واحد پست الکترونیکی ومکالمه تلفنی در جهان را شنود کند. حجم مکالمات تلفنی ماهواره ای تنها در خاورمیانه به میلیون ها مورد می رسد. جان گانون معاون سازمان سیا می گوید انقلاب در فن آوری اطلاعات، دسترسی ما را به منابع افزایش داده و توانایی ما را در ارایه سریع اطلاعات بالا برده است، اما درعین حال کار ما را سخت تر کرده است، زیرا ما دائما به وسیله اطلاعات دارای کیفیت، ارزش و عمق بسیار متفاوت، بمباران می شویم.

[Karim1504]

فرآیند اطلاعاتی و جاسوسی

بعد از آنکه اطلاعات جمع آوری شد، کارشناسان اخبار رسیده راتحلیل و ارزشیابی می کنند و به نتیجه گیری هایی می رسند و این نتیجه گیری ها را به صورت یک محصول اطلاعاتی تکمیل شده به مصرف کنندگان عرضه می کنند.در جامعه اطلاعاتی، مصرف کننده به سیاست گذاران کلیدی اطلاق می شود. اینها شامل رییس جمهور و اعضای کلیدی کنگره که مسئولیت اداره دولت را به عهده دارند و نیز فرماندهان ارشد کلیدی نظامی هستند.
تحلیل اطلاعات تصویری : تحلیل گران، گزارش های خود را با تمام مطالب جمع آوری شده از تصاویر ماهواره ای، دست نوشته مکالمات تلفنی رهگیری شده، پیام های پست الکترونیکی، گزارش های دولت های خارجی، گزارش های روزنامه ها و منابع دیگر، با هم ترکیب کنند اما قبل از اینکه تحلیل گران اطلاعاتی بتوانند از مطالب خام و اولیه استفاده کنند، بعضی از این مطالب باید تبدیل شود.
اولین کاربرد شناخته شده رمزها برای انتقال اطلاعات سری به وسیله ساکنان اسپارت در قرن پنجم پیش از میلاد در جنگ شان علیه یونانی های دیگر انجام گرفت.مردم اسپارت، نوار باریکی از چرم را دور یک چوب بلند دارای قطرمشخص می پیچیدند، سپس پیام رمزی را امتداد طول این چوب نوشتند. بعد نوار را باز می کردند و آن را برای حمل، لوله می کردند.گیرنده پیام، نوار را باز می کرد و دوباره آن را دور چوب دیگری که دقیقادارای همان قطر چوب مبدا بود، می پیچاند. دراین موقع بود که حروف وشماره های موجود در پیام مرتب می شدند و معنی پیدا می کردند. این رمز به اسکایتیل اسپارتی ها معروف شد اما رمز نگاری کلید خصوصی،علم ارسال و دریافت پیام های سری را متحول کرد.
با استفاده از رمزنگاری کلید خصوصی، فقط گیرنده به نرم افزار رمز گشایی و کلید رمزگشایی سری که رمز پیام فرستنده را می گشاید، دسترسی دارد و معنای این سخن آن است که اگر رایانه و نرم افزار مناسب در اختیار داشته باشد،می تواند یک رمز واقعا نا گشودنی درست کند. رمز نگاری کلید خصوصی،علاوه بر دشوار کردن کار متخصصان کشف رمز و سازمان های انتظامی،کار تحلیل گران اطلاعاتی را مشکل تر کرده است. هرچه پیام های سری تر بیشتر مخفی بماند، تحلیل گران، اطلاعات کمتری برای تحلیل دراختیار خواهند داشت.
ذهن یک تحلیل گر اطلاعاتی مدرن، شبیه به ذهن یک دانشمند عمل می کند. هر دوی آنها از رویه علمی استفاده کرده و فرضیات و نظریاتی را بر پایه بررسی مدون شواهد ارائه می دهند.همچنان هر دو می کوشند دید بازی داشته باشند و همواره درجه ای ازتردید را نسبت به نتیجه گیری های خود حفظ کنند، آنها را آزمایش کرده و در صورت لزوم آنها را تغییر دهند. تحلیل گران اطلاعاتی طوری آموزش می بینند که نتیجه گیری های خود را قاطعانه اعلام کنند و درهمان حال تردیدهای خود را هم با همان قاطعیت بیان کنند. آنها بایددر مورد نتیجه گیری های خود صداقت داشته باشند، به این معنی که نباید دچار خود خواهی شوند. خود خواهی که دست کم گرفتن دیگران است. به سوی داوری و خودفریبی منجرشود.
اطلاعات منبع آشکار: اطلاعات جمع آوری شده توسط جاسوس ها(اطلاعات انسانی) و وسایل فنی سری مثل ماهواره ها و میکروفون های جاسوسی (اطلاعات فنی) حدود ۲۰ درصد اطلاعات جمع آوری شده برای گزارش های اطلاعاتی را تشکیل می دهند. ۸۰ درصد باقیمانده، ازاطلاعات منبع آشکار اطلاعاتی که در دسترس همگان قرار دارد،تشکیل می شود.منابع آشکار شامل اخبار جمع آوری شده توسط رسانه ها مثل گزارش های روزنامه ها و اخبار رادیو و تلویزیون و مقالات فنی منتشر شده در نشریات و بر روی اینترنت است. این اطلاعات شامل منابع مرجع عمومی مثل نقشه، دفترچه تلفن و برنامه های آموزشی واطلاعات دولتی مثل داده های سرشماری، پیش بینی های کشاورزی وسوابق محموله های راه آهن می گردد.
اطلاعات منابع آشکار در پیگیری تحولات متغیر سیاسی در جهان بسیار سودمند است. در دولت یک کشور حریف، چه اتفاقاتی در حال وقوع است. وضعیت سلامت رهبر آن کشور چگونه است ؟ سطح مخالفت با این رهبر در آن کشور تا چه حد است ؟ آیا طرح های دیگری برای یک جنگ داخلی وجود دارد؟ آیاطرح هایی برای سرنگونی نظامی آن دولت وجود دارد؟ آیا امکان به قتل رساندن رییس جمهوری آن وجود دارد؟ سازمان های اطلاعاتی با زیرنظر گرفتن لحظه به لحظه و دقیق منابع آشکار می توانند به پرسش هایی از این قبیل پاسخ دهند.منابع اطلاعات آشکار، منابع سری نیست و با دقت هم از آنها محافظت نمی شود. با این حال، این منابع می توانند اطلاعات ارزشمندی را برای کسی مانند والتر لوی که می داند چطور از آنها استفاده کند، به دست دهد.
گزارش های اطلاعاتی : بعضی از گزارش های اطلاعاتی،خلاصه کوتاهی ازرویدادهای جاری جهان را در ارتباط با امنیت ملی آمریکا ارایه می دهند،بدون اینکه به شرح کامل یک رویداد خاص بپردازند. بعضی دیگرمفصل بوده،یک حادثه واحد را بطور عمیق مورد بررسی قرارمی دهند.بعضی گزارش های اطلاعاتی به رویدادهای حساس ناگهانی مثل یک حمله تروریستی می پردازند که ممکن است نیازمند اقدام فوری ازجانب تصمیم گیران باشد.
بعضی دیگر از این گزارش ها برای در جریان قرار دادن تصمیم گیران نسبت به شرایط مستمر ومعمول جهانی که برامنیت ملی تاثیر می گزارند مثل وضعیت عرضه نفت جهان طراحی شده اند اما تمام اطلاعات بر اساس معیارهای مشخصی نوشته می شوند که درجزوه آموزشی سیا برای تحلیل گران اطلاعاتی بیان شده است.دراینجا تعدادی از این ملاک ها را فهرست وار آورده، سپس راجع به آنهاتوضیحات مختصری ارایه دهیم.
- در گزارش های اطلاعاتی باید شناخت ودیدگاه ارایه شود، نه فقطمطالب و اخبار خام.
- فقط بخش کوچکی از اطلاعات خام جمع آوری شده عملا در یک گزارش اطلاعاتی درج می شود.
- نباید فقط به ظاهر امور توجه شود. اطلاعات در یک گزارش اطلاعاتی باید با دقت تمام وارسی شود.
- یک گزارش اطلاعاتی حاوی چند نکته کلیدی است که هریک ازآنها، از مطالب کوچک تر متعددی به دست آمده است.
- در یک گزارش اطلاعاتی به این واقعیت توجه می شود که ما درجهانی زندگی می کنیم که درآن،امورهمیشه آن طورکه به نظر می رسند،نیست.
- گزارش های اطلاعاتی از مطالب خامی که ارایه می شود، فراتررود وبه استنباط و داوری می رسد. گزارش های اطلاعاتی، تحولات ورویدادهای آینده را پیش بینی می کند.
- یک گزارش اطلاعاتی، یک شرح حال کامل نیست، بلکه تلاشی برای رسیدن به حقیقت اموری است که هرگز نمی توان آنها را به طورکامل دانست یا فهمید.
- بهترین گزارش اطلاعاتی می تواند ارزیابی دقیقی از وضعیت ظاهری اموردر لحظه مورد نظر با توجه به ناکامل بودن اطلاعات وتغییرشرایط موجود در آینده، به دست دهد.
گسترش روز افزون فن آوری اطلاعاتی ماهواره های جاسوسی،اطلاعات بسیار بیشتر از آنچه که بتوان تحلیل کرد، در اختیار تحلیل گران اطلاعاتی قرار داده است.مصرف کنندگان اطلاعات نیز با چنین معمایی روبه رو هستند. تنها در سال ۱۹۹۴ یعنی فقط ظرف یک سال سازمان سیا حدود ۳۵۰۰۰ گزارش اطلاعاتی منتشر کرد.
جزوه گزارش نویسان اطلاعاتی سیا با اشاره به مصرف کننده اطلاعات مدرن، اورا(یک خواننده پر مشغله توصیف می کند که در واقع عجله دارد تا ازخواندن باز ایستد). به این دلیل، مصرف کنندگان اطلاعات اکنون گزارش های کوتاه و مختصر را بر تحلیل های بلند ومفصل ترجیح می دهند. بارز ترین نمونه این گزارش های مختصر، یک گزارش فوق سری از سوی سیا موسوم به گزارش مختصر روزانه رییس جمهوری (پی.دی.بی.)است.هرروز صبح، رییس جمهوری و ۱۲ نفر از مشاوران نزدیک او این گزارش را دریافت می کنند.
پی.دی.بی. آنچه را که در محافل داخلی قدرت در کشورهای مهم جهان اتفاق می افتد، گزارش می دهد. این گزارش همیشه به صورت مکتوب است اما بعضی از روسای جمهوری به شکل های دیگر هم آن رادریافت کرده اند.رونالد ریگان پی.دی.بی. را روی نوار ویدیویی تماشا می کرد.بعضی دیگر ازروسای جمهوری،این گزارش برایشان توسط یک افسراطلاعاتی خوانده می شد. گزارش های مختصر شفاهی به رییس جمهوری فرصت می دهد تا مستقیما به محتویات پی.دی.بی. پاسخ دهد و باز خورد فوری از سوی افسر مزبور دریافت کند.تحلیل گرانی که اطلاعات جاری و به روز شده مثل پی.دی.بی. ارایه می دهند، به (بوچر) (قصاب) موسوم اند. آنها باید کار خود را سریع انجام دهند تا تازه بماند. آنها وقت اضافی ندارند. تحلیل گرانی که گزارش های اطلاعاتی بلند مدت ارایه می دهند (بیکر) (نانوا) نام دارند.آنهاتوانند وقت بیشتری صرف کنند و کار خود را با دقت بیشتری انجام داده، آن را پخته و پالوده کنند تا نتایج مستدل تری از آن به دست آید.
نانواها مسوول تهیه گزارش های اطلاعاتی بلند مدت موسوم به برآوردهای اطلاعاتی ملی (ان.آی.ای.) هستند. این گزارش ها به جهت گیری های یک موضوع یا تحول مهم طی چند سال گذشته و پیش بینی جهت گیری های آن در آینده توجه دارد. این گزارش ها عموما بر یک کشور خارجی، یا یک رهبر سیاسی یا مشکل جهانی مثل مقابله باگسترش سلاح های هسته ای تاکید می ورزد.تهیه برآورد اطلاعات ملی می تواند از چند ماه تا یک سال و یا بیشتروقت ببرد. گفته می شود این برآوردها نمایان گر دیدگاه کل جامعه اطلاعاتی است. برآورد اطلاعات ملی بهترین محصولاتی تلقی شوند که اطلاعات می تواند ارایه دهد. به یک نمونه در این مورد توجه کنید:
در ۷ دسامبر سال ۱۹۴۱، نیروهای نظامی در ژاپن به ناوگان آمریکا دراقیانوس آرام که در بندر پرل هاربور در جزیره اواهو درهاوایی و اطراف آن مستقر بود، حمله کردند. آمریکا در آن تاریخ هنوز رسما به جنگ نپیوسته بود و این حمله نیروهای آمریکایی را کاملا غافلگیر کرد. ایالات متحده آمریکا تلفات سنگینی را متحمل شد، و بخش اعظم ناوگان پاسیفیک منهدم گردید.
در نتیجه حمله غافلگیرانه به پرل هاربور، ایلات متحده آمریکا با تمام قوا علیه آلمان و ژاپن وارد جنگ شد. ژوزف جی، روچفورت، کاپیتان نیروی دریایی مسوول بخش اطلاعات در پرل هاربور بود. او می گفت که دلیل اصلی عدم آمادگی نیروهای آمریکا، ناتوانی آنها در گشودن رمزژاپنی ها بود. ارتش ژاپن، استفاده از یک رمز جدید را درست ۶ روز قبل از این حادثه آغاز کرده بود و رمز شناسان آمریکایی هنوز نتوانسته بودنداین رمز را بشکنند. اگر اطلاعات سری آمریکا قادر می شد پیام های ژاپنی ها را طی این ۶ روز رهگیری کند، در آن صورت نیروهای آمریکایی ممکن بود پیشاپیش در مورد حمله به پرل هاربور مطلع شوند.این موفقیت اطلاعاتی برای ژاپن در حقیقت به معنی یک شکست برای ایالات متحده آمریکا بود.
نتیجه : شکست ها و موفقیت ها
علی رغم پیشرفت های اعجاز انگیز در عرصه جاسوسی، ولی هنوزجوامع اطلاعاتی به شدت آسیب پذیرند.به چند نمونه در این باره توجه کنید:در طول سال های جنگ سرد، فقط دو کشور یعنی ایالات متحده آمریکا و اتحاد شوروی دارای سلاح های هسته ای بودند، اما در آغاز قرن بیست و یکم، تعداد کشورهای دارای سلاح هسته ای احتمالا به ۱۰کشور بالغ می شود. یک گزارش در ۱۹۹۹ به گنگره آمریکا تصریح کرده که تکثیر سلاح های هسته ای و گسترش آنها یک تهدید جدی برای آمریکا، نیروهای نظامی آن کشور و برای منافع حیاتی آن در خارج است.این گزارش خواستار یک راهبرد جدید جاسوسی شده که هدف آن نه فقط پیشگیری، بلکه مباررزه با تمام جنبه های تکثیر سلاح های هسته ای باشد.
یک شکست دیگر: در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، تروریست ها،هواپیماهای کشوری را ربوده و به مرکز تجارت جهانی در نیویورک وساختمان پنتاگون در واشنگتن. دی.سی. کوبیدند و هزاران نفر را به قتل رساندند. تروریست ها با سکونت در شهرهای ایالات متحده آمریکا،ماه ها تدارک این حملات را دیده بودند، اما اطلاعات آمریکا هیچ گونه خبری در مورد روش کار، برنامه زمان بندی یا محل حملات ارائه نداد. بااین وصف نمی توان منکر موفقیت های دستگاه های اطلاعاتی شد.
به عنوان مثال : خارجی ها می توانستند به بازدید این دستگاه ها بیایند و آنهارا تماشا کنند. مالکان این دستگاه ها فکرمی کردند که این دستگاه ها به حدی پیچیده هستند که هیچ کس نمی تواند فقط با نگاه کردن به آنها ازسازو کارشان سر در بیاورد. آنها خبر از حافظه بسیار عجیب لوول نداشتند. لوول بعد از بازدید از یک دستگاه پارچه بافی اسکاتلندی،اطلاعات کافی آن را در مغز خود اندوخته کرد و سپس به یک جای خلوتی دور از آن محل رفت و آنچه را در ذهن خود حفظ کرده بود، روی کاغذرسم کرد، به طوری که این نقاشی، یک دستگاه پارچه بافی را به طورکامل نشان می داد. لوول به بوستون بازگشت و با همکاری یک مکانیک توانست یکی از این طرح ها را عملی کند و به زودی دستگاه هایی از این نوع در آمریکا راه اندازی کرد که روزانه بالغ بر سی مایل (۴۸ کیلو متر)پارچه تولید می کردند.
منبع: هفته‌نامه پگاه حوزه، شماره ۲