diamonds55
30th November 2008, 07:51 AM
«دانشكده مطالعات جهان» دانشگاه تهران، تنها مدت كوتاهی پس از تأسیس به سرعت به آموزشگاهی بی بدیل در امر مطالعات كشورهای جهان تبدیل شده است. سابقه مطالعات شرق شناسی در دانشگاه های مهم جهان غرب به حدود یك قرن می رسد و طبیعی است كه ایران نیز به عنوان یكی از كشورهای مهم شرق در قالب رشته ایران شناسی مورد توجه است. حالا دانشكده مطالعات جهان با سردر دروازه ملل تخت جمشید می كوشد با همان روش مطالعه بین رشته ای كه در شرق شناسی نیز مرسوم است به شكل همه جانبه درباره كشورهایی كه به نوعی با ایران ارتباطات وسیع دارند مطالعه كند. به این ترتیب دانشجویان این دانشكده، كه با اساتید خبره داخلی و خارجی و با امكاناتی قابل توجه و اعتماد به نفسی زیاد پرورش می یابند می توانند به عنوان كارشناس همه جانبه یك كشور به دستیابی به اهداف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در ارتباطاتش با كشورهای دیگر كمك شایانی كنند. هدفی كه احتمالاً غرب نیز با ایجاد كرسی های شرق شناسی در پی آن بود.
زمان یك روز پیش از برگزاری انتخابات امریكا است. استاد و دانشجویان رشته مطالعات امریكا (دانشجویان این دانشكده همه در سطح كارشناسی ارشد هستند) سه ساعت از طریق ویدیو كنفرانس با دانشجویان و استاد دانشگاه دنور امریكا درباره این انتخابات بحث می كنند. سالن ویدیو كنفرانس دارای یك دوربین حساس به صدا است كه هنگامی كه كسی به اظهار نظر می پردازد به سمت او برمی گردد. سپس در روز انتخابات امریكا كه همزمان با نیمه شب ایران است، دانشجویان در دانشكده و از طریق ماهواره تا صبح جریان انتخابات را دنبال می كنند. هنوز چند روز نگذشته از انتخابات اولین برنامه سخنرانی كه در آن چهار استاد به بررسی آثار و تبعات نتایج انتخابات می پردازند برگزار می شود. اقتصاد امریكا و جهان پس از انتخاب دولت جدید، روابط ایران و امریكا پس از انتخابات و رویكردهای داخلی در امریكا پس از انتخابات از موضوعات سخنرانی ها است. مدت كوتاهی بعد استادی سیاه پوست از امریكا برای بررسی انتخابات امریكا به دانشكده می آید.
گودرز میرانی مدیر روابط عمومی دانشكده و كارشناس ارشد ارتباطات می گوید:«آنچه در این دانشكده مهم است این است كه همه چیز به سرعت و به شكل ضرب الاجلی انجام می شود.»برای این كه دانشجویان بتوانند در تمام حوزه ها به كشوری كه درباره آن مطالعه می كنند اشراف پیدا كنند لازم است كه به خوبی به زبان آن كشور احاطه داشته باشند. بنابراین دانشجویی كه به زبان كشور مورد مطالعه تسلط ندارد نمی تواند در این دانشكده به تحصیل ادامه دهد. چرا كه تمام درس ها به زبان كشور مورد مطالعه تدریس می شود. به عنوان مثال استادی كه ادبیات امریكا را تدریس می كند خودش در این كشور ادبیات تحصیل و تدریس كرده و ادبیات این كشور را به زبان انگلیسی تدریس می كند. اقتصاد این كشور را نیز یكی از اقتصاددانان برجسته به زبان انگلیسی ارائه می كند و به همین ترتیب ادامه پیدا می كند. البته این روش تدریس دانشكده را با مشكلاتی نیز مواجه می كند و آن این كه پیدا كردن اساتید برای مطالعه جنبه های مختلف كشورهای مختلف گاهی مشكل می شود.
● دانشكده ای از هر نظر جدید
آن چه اینك به عنوان دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران شناخته می شود در ابتدا در سال ۱۳۸۳ به عنوان مؤسسه مطالعات امریكای شمالی و اروپا، با هدف تربیت نیروهای متخصص برای بخش های دولتی، عمومی و خصوصی در داخل و خارج از كشور تأسیس شد و در بهمن سال ۱۳۸۷ تبدیل آن به دانشكده مطالعات جهان به تصویب هیأت رئیسه دانشگاه تهران رسید.
این دانشكده كار خود را با تأسیس پنج گروه علمی در زمینه مطالعات امریكای شمالی، مطالعات روسیه، مطالعات فرانسه، مطالعات بریتانیا و مطالعات آلمان شروع كرد. ولی به عقیده دكتر سعید رضا عاملی رئیس و مجری ایجاد دانشكده، از آن جایی كه كشورهایی كه با جمهوری اسلامی ایران ارتباطات وسیع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارند لزوماً در امریكا و اروپا قرار ندارند، مطالعه كشورهای امریكای لاتین و اسپانیا، هند، چین، ژاپن، تركیه، عراق، مصر، عربستان سعودی و فلسطین در برنامه آموزشی دانشكده قرار گرفته و به مرور این رشته ها دایر خواهند شد.
دكتر عاملی می گوید: «نكته ای كه در خصوص دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران حائز اهمیت است، بنیان بین رشته ای مطالعات كشوری در این دانشكده است كه زمینه نگاه همه جانبه به یك كشور را فراهم می كند. همچنین در آینده به صورت جدی برای توسعه مطالعات بین كشوری مثل مطالعات امریكایی- چینی یا مطالعات ژاپنی-كره ای و همچنین مطالعات هندی- امریكایی تلاش خواهد شد كه این نوع مطالعات زمینه فهم ارتباطات شبكه ای در حوزه فرهنگ، اقتصاد و سیاست و یا حوزه منافع و تهدیدهای مشترك كشورهای جهان را فراهم می كند.»
وی می افزاید: «مطالعات بین رشته ای كشورها منبع اصلی توسعه نگاه كارشناسی در همه قلمروها اعم از بخش خصوصی و بخش دولتی و همه بنگاه های تجاری و فرهنگی است كه به نوعی با كشورهای جهان تعامل گسترده دارند. البته قلمروشناسی به مطالعات كشوری خلاصه نمی شود. بلكه موضوعات مهم جهان كه بعد بین رشته ای پیدا می كنند مثل مطالعات دینی كه به ابعاد جامعه شناختی، انسان شناسی دینی، هویت دینی و جایگاه دین در ادبیات، سینما، تلویزیون و رادیو و همچنین نقش دین در حل بحران های جهانی مربوط می شود را نیز شامل می شود. در واقع مطالعات كشوری زمینه ای تخصصی برای تعامل حرفه ای و تخصصی با جهان است.»دانشجویان هم كاملاً هماهنگ با چنین اهدافی پرورش می یابند. در درجه نخست برای رئیس و اساتید دانشكده مهم است كه شاگردان آنها به اعتماد به نفس بالایی دست بیابند.
نسرین دستجردی دانشجوی مطالعات امریكا می گوید: «در ابتدای ورود به این دانشكده همه چیز بزرگ به نظر می رسد. از ما می خواهند كه به كارشناسان مشهور جهان ایمیل بزنیم، مقاله چاپ كنیم و مقالات و كتاب هایی كه به تازگی در جهان چاپ شده اند را مطالعه كنیم. ولی در آخر می بینیم كه هر یك از دانشجویان در چند كنفرانس شركت می كنند. از طرفی در دانشكده حس دانشجو بودن نداریم بلكه حس همكار بودن داریم و این جو از دفتر ریاست دانشكده تا اساتید وجود دارد.»
سمیرا سعیدیان دانشجوی رشته مطالعات بریتانیا نیز می گوید: «من برای یك دوره یك ماهه هم برای درس اسلام و غرب و هم درس زبان آلمانی به كشور آلمان رفتم. آنها با دیدن حجاب من و این كه از ایران آمده ام دائم از من پرسش می كردند. ولی من به ازای هر پرسشی كه آنها از من می كردند از آنها دو تا سؤال می پرسیدم. چون به قول یكی از اساتید چرا ما باید همیشه منتظر باشیم كه آنها از ما سؤال كنند. ما هم باید از آنها سؤال كنیم. از طرفی این كار ما است كه ایران را به آنها معرفی كنیم.» البته این اعتماد به نفس در پرتو اهداف دانشكده و روش تدریس اساتید به دست می آید.
دكتر سید محمد مرندی استاد ادبیات رشته مطالعات امریكا می گوید: «دانشجویان ما تیز و عاقلند. من خودم وقتی با سه تا از آنها در كنفرانسی در بیروت شركت كردم این را به عینه دیدم. شبكه الجزیره هم با دو تا از آنها مصاحبه كرد و از طریق ایمیل اعلام كرد كه مصاحبه آنها خیلی خوب بوده. به طور كلی دانشجویان ما اعتماد به نفس بالایی دارند و مقابل خارجی ها كم نمی آورند. حتی در ویدئو كنفرانسی كه با دانشجویان امریكایی ترتیب دادیم، دانشجویان ما به مراتب قوی تر از آنها بودند.»
وی درباره روش تدریس در این دانشكده می گوید: «ما از دانشجویان زیاد كار می كشیم. همچنین از اساتید خارجی استفاده می كنیم تا دانشجویان با دیدگاه های متفاوت آموزش ببینند. همچنین اساتید در اینجا انگیزه زیادی دارند و برای دانشجویان زیاد وقت می گذارند. ما می كوشیم روابط صمیمانه ای با دانشجویان برقرار كنیم. تا جایی كه آنها مشكلاتشان را هم با ما در میان می گذارند. از طرفی چون مطالعات كشورها بین رشته ای است دانشجویان به درس ها علاقه پیدا می كنند. از طرفی یكی از هدف های دانشكده نیز این است كه دانشجویانی تربیت كند كه متعادل و در مسیر عقلانیت باشند و از هر جهت از افراطی گری پرهیز كنند. امكانات دانشكده هم بد نیست. هر چند كه تلاش زیادی شده تا این امكانات فراهم شود ولی واقعیت این است كه اگر دانشكده های دیگر هم تلاش می كردند می توانستند به این امكانات دست پیدا كنند.»
دكتر یونس شكرخواه از اساتید ارتباطات و استاد دانشكده مطالعات جهان نیز از امكانات موجود در دانشكده ابراز رضایت می كند. وی می گوید: «یكی از نكات مثبت این دانشكده این است كه درس ها به زبان اصلی هر رشته ارائه می شود و مدیران هر گروه به آن كشور احاطه زیادی دارند. اتاق خوبی برای اساتید و سالن های پیشرفته ای نیز وجود دارد كه حسین خسروجردی این سالن ها را طراحی كرده است. كتابخانه دانشكده هم مدرن است. همچنین سخنرانی های زیادی ترتیب داده می شود. دانشكده با دانشگاه های دیگر نیز پروتكل های همكاری دارد و این امكان هست كه از طریق ویدئو كنفرانس، با دانشگاه های دیگر كنفرانس تشكیل دهیم. تنها مشكل ما در حال حاضر پیدا كردن اساتید برای دانشگاه است.»البته «این دانشكده را در بیرون از ایران بیشتر می شناسند.» این را میرانی مدیر روابط عمومی دانشكده می گوید.
كلاس ها به شكل كنفرانس چیده شده اند و همگی امكان وصل شدن به اینترنت دارند، وجود تلویزیون مداربسته در غذاخوری كه امكان آن را به وجود می آورد كه افراد در صورت كم آمدن جا با سالن كنفرانس ارتباط برقرار كنند، وجود تعداد زیادی رایانه در اتاق رایانه كه معمولاً از تعداد دانشجویان متقاضی بیشتر است، كتابخانه مجهزی كه اساتید پس از هر سفر خارج از كشور با جدیدترین كتاب ها بر كیفیت و كمیت آن می افزایند، قرائتخانه ای كه حتی شب ها برای مطالعه باز است، اساتید معروف خارجی كه هر ترم برای مدتی مشخص به دانشكده می آیند و درس ارائه می كنند و بعد نیز از خارج از كشور از طریق ایمیل جوابگوی پرسش های دانشجویان هستند و یا كارشناسان برجسته ای كه برای سخنرانی به دانشكده می آیند، سیاستمداران و سفرای مختلف كشورها كه هرچند مدت از دانشكده بازدید می كنند و نظراتشان را در اختیار دانشجویان قرار می دهند، ویدئو كنفرانس ها با دانشگاه های معتبر جهان، مبادله دانشجو و بسیاری نكات دیگر موجب شده كه دانشكده مطالعات جهان، جوی نو و با نشاط داشته باشد كه نظیر آن كمتر در محیط های دانشگاهی كشورمان به چشم می خورد.
حمیده احمدیان راد
زمان یك روز پیش از برگزاری انتخابات امریكا است. استاد و دانشجویان رشته مطالعات امریكا (دانشجویان این دانشكده همه در سطح كارشناسی ارشد هستند) سه ساعت از طریق ویدیو كنفرانس با دانشجویان و استاد دانشگاه دنور امریكا درباره این انتخابات بحث می كنند. سالن ویدیو كنفرانس دارای یك دوربین حساس به صدا است كه هنگامی كه كسی به اظهار نظر می پردازد به سمت او برمی گردد. سپس در روز انتخابات امریكا كه همزمان با نیمه شب ایران است، دانشجویان در دانشكده و از طریق ماهواره تا صبح جریان انتخابات را دنبال می كنند. هنوز چند روز نگذشته از انتخابات اولین برنامه سخنرانی كه در آن چهار استاد به بررسی آثار و تبعات نتایج انتخابات می پردازند برگزار می شود. اقتصاد امریكا و جهان پس از انتخاب دولت جدید، روابط ایران و امریكا پس از انتخابات و رویكردهای داخلی در امریكا پس از انتخابات از موضوعات سخنرانی ها است. مدت كوتاهی بعد استادی سیاه پوست از امریكا برای بررسی انتخابات امریكا به دانشكده می آید.
گودرز میرانی مدیر روابط عمومی دانشكده و كارشناس ارشد ارتباطات می گوید:«آنچه در این دانشكده مهم است این است كه همه چیز به سرعت و به شكل ضرب الاجلی انجام می شود.»برای این كه دانشجویان بتوانند در تمام حوزه ها به كشوری كه درباره آن مطالعه می كنند اشراف پیدا كنند لازم است كه به خوبی به زبان آن كشور احاطه داشته باشند. بنابراین دانشجویی كه به زبان كشور مورد مطالعه تسلط ندارد نمی تواند در این دانشكده به تحصیل ادامه دهد. چرا كه تمام درس ها به زبان كشور مورد مطالعه تدریس می شود. به عنوان مثال استادی كه ادبیات امریكا را تدریس می كند خودش در این كشور ادبیات تحصیل و تدریس كرده و ادبیات این كشور را به زبان انگلیسی تدریس می كند. اقتصاد این كشور را نیز یكی از اقتصاددانان برجسته به زبان انگلیسی ارائه می كند و به همین ترتیب ادامه پیدا می كند. البته این روش تدریس دانشكده را با مشكلاتی نیز مواجه می كند و آن این كه پیدا كردن اساتید برای مطالعه جنبه های مختلف كشورهای مختلف گاهی مشكل می شود.
● دانشكده ای از هر نظر جدید
آن چه اینك به عنوان دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران شناخته می شود در ابتدا در سال ۱۳۸۳ به عنوان مؤسسه مطالعات امریكای شمالی و اروپا، با هدف تربیت نیروهای متخصص برای بخش های دولتی، عمومی و خصوصی در داخل و خارج از كشور تأسیس شد و در بهمن سال ۱۳۸۷ تبدیل آن به دانشكده مطالعات جهان به تصویب هیأت رئیسه دانشگاه تهران رسید.
این دانشكده كار خود را با تأسیس پنج گروه علمی در زمینه مطالعات امریكای شمالی، مطالعات روسیه، مطالعات فرانسه، مطالعات بریتانیا و مطالعات آلمان شروع كرد. ولی به عقیده دكتر سعید رضا عاملی رئیس و مجری ایجاد دانشكده، از آن جایی كه كشورهایی كه با جمهوری اسلامی ایران ارتباطات وسیع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارند لزوماً در امریكا و اروپا قرار ندارند، مطالعه كشورهای امریكای لاتین و اسپانیا، هند، چین، ژاپن، تركیه، عراق، مصر، عربستان سعودی و فلسطین در برنامه آموزشی دانشكده قرار گرفته و به مرور این رشته ها دایر خواهند شد.
دكتر عاملی می گوید: «نكته ای كه در خصوص دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران حائز اهمیت است، بنیان بین رشته ای مطالعات كشوری در این دانشكده است كه زمینه نگاه همه جانبه به یك كشور را فراهم می كند. همچنین در آینده به صورت جدی برای توسعه مطالعات بین كشوری مثل مطالعات امریكایی- چینی یا مطالعات ژاپنی-كره ای و همچنین مطالعات هندی- امریكایی تلاش خواهد شد كه این نوع مطالعات زمینه فهم ارتباطات شبكه ای در حوزه فرهنگ، اقتصاد و سیاست و یا حوزه منافع و تهدیدهای مشترك كشورهای جهان را فراهم می كند.»
وی می افزاید: «مطالعات بین رشته ای كشورها منبع اصلی توسعه نگاه كارشناسی در همه قلمروها اعم از بخش خصوصی و بخش دولتی و همه بنگاه های تجاری و فرهنگی است كه به نوعی با كشورهای جهان تعامل گسترده دارند. البته قلمروشناسی به مطالعات كشوری خلاصه نمی شود. بلكه موضوعات مهم جهان كه بعد بین رشته ای پیدا می كنند مثل مطالعات دینی كه به ابعاد جامعه شناختی، انسان شناسی دینی، هویت دینی و جایگاه دین در ادبیات، سینما، تلویزیون و رادیو و همچنین نقش دین در حل بحران های جهانی مربوط می شود را نیز شامل می شود. در واقع مطالعات كشوری زمینه ای تخصصی برای تعامل حرفه ای و تخصصی با جهان است.»دانشجویان هم كاملاً هماهنگ با چنین اهدافی پرورش می یابند. در درجه نخست برای رئیس و اساتید دانشكده مهم است كه شاگردان آنها به اعتماد به نفس بالایی دست بیابند.
نسرین دستجردی دانشجوی مطالعات امریكا می گوید: «در ابتدای ورود به این دانشكده همه چیز بزرگ به نظر می رسد. از ما می خواهند كه به كارشناسان مشهور جهان ایمیل بزنیم، مقاله چاپ كنیم و مقالات و كتاب هایی كه به تازگی در جهان چاپ شده اند را مطالعه كنیم. ولی در آخر می بینیم كه هر یك از دانشجویان در چند كنفرانس شركت می كنند. از طرفی در دانشكده حس دانشجو بودن نداریم بلكه حس همكار بودن داریم و این جو از دفتر ریاست دانشكده تا اساتید وجود دارد.»
سمیرا سعیدیان دانشجوی رشته مطالعات بریتانیا نیز می گوید: «من برای یك دوره یك ماهه هم برای درس اسلام و غرب و هم درس زبان آلمانی به كشور آلمان رفتم. آنها با دیدن حجاب من و این كه از ایران آمده ام دائم از من پرسش می كردند. ولی من به ازای هر پرسشی كه آنها از من می كردند از آنها دو تا سؤال می پرسیدم. چون به قول یكی از اساتید چرا ما باید همیشه منتظر باشیم كه آنها از ما سؤال كنند. ما هم باید از آنها سؤال كنیم. از طرفی این كار ما است كه ایران را به آنها معرفی كنیم.» البته این اعتماد به نفس در پرتو اهداف دانشكده و روش تدریس اساتید به دست می آید.
دكتر سید محمد مرندی استاد ادبیات رشته مطالعات امریكا می گوید: «دانشجویان ما تیز و عاقلند. من خودم وقتی با سه تا از آنها در كنفرانسی در بیروت شركت كردم این را به عینه دیدم. شبكه الجزیره هم با دو تا از آنها مصاحبه كرد و از طریق ایمیل اعلام كرد كه مصاحبه آنها خیلی خوب بوده. به طور كلی دانشجویان ما اعتماد به نفس بالایی دارند و مقابل خارجی ها كم نمی آورند. حتی در ویدئو كنفرانسی كه با دانشجویان امریكایی ترتیب دادیم، دانشجویان ما به مراتب قوی تر از آنها بودند.»
وی درباره روش تدریس در این دانشكده می گوید: «ما از دانشجویان زیاد كار می كشیم. همچنین از اساتید خارجی استفاده می كنیم تا دانشجویان با دیدگاه های متفاوت آموزش ببینند. همچنین اساتید در اینجا انگیزه زیادی دارند و برای دانشجویان زیاد وقت می گذارند. ما می كوشیم روابط صمیمانه ای با دانشجویان برقرار كنیم. تا جایی كه آنها مشكلاتشان را هم با ما در میان می گذارند. از طرفی چون مطالعات كشورها بین رشته ای است دانشجویان به درس ها علاقه پیدا می كنند. از طرفی یكی از هدف های دانشكده نیز این است كه دانشجویانی تربیت كند كه متعادل و در مسیر عقلانیت باشند و از هر جهت از افراطی گری پرهیز كنند. امكانات دانشكده هم بد نیست. هر چند كه تلاش زیادی شده تا این امكانات فراهم شود ولی واقعیت این است كه اگر دانشكده های دیگر هم تلاش می كردند می توانستند به این امكانات دست پیدا كنند.»
دكتر یونس شكرخواه از اساتید ارتباطات و استاد دانشكده مطالعات جهان نیز از امكانات موجود در دانشكده ابراز رضایت می كند. وی می گوید: «یكی از نكات مثبت این دانشكده این است كه درس ها به زبان اصلی هر رشته ارائه می شود و مدیران هر گروه به آن كشور احاطه زیادی دارند. اتاق خوبی برای اساتید و سالن های پیشرفته ای نیز وجود دارد كه حسین خسروجردی این سالن ها را طراحی كرده است. كتابخانه دانشكده هم مدرن است. همچنین سخنرانی های زیادی ترتیب داده می شود. دانشكده با دانشگاه های دیگر نیز پروتكل های همكاری دارد و این امكان هست كه از طریق ویدئو كنفرانس، با دانشگاه های دیگر كنفرانس تشكیل دهیم. تنها مشكل ما در حال حاضر پیدا كردن اساتید برای دانشگاه است.»البته «این دانشكده را در بیرون از ایران بیشتر می شناسند.» این را میرانی مدیر روابط عمومی دانشكده می گوید.
كلاس ها به شكل كنفرانس چیده شده اند و همگی امكان وصل شدن به اینترنت دارند، وجود تلویزیون مداربسته در غذاخوری كه امكان آن را به وجود می آورد كه افراد در صورت كم آمدن جا با سالن كنفرانس ارتباط برقرار كنند، وجود تعداد زیادی رایانه در اتاق رایانه كه معمولاً از تعداد دانشجویان متقاضی بیشتر است، كتابخانه مجهزی كه اساتید پس از هر سفر خارج از كشور با جدیدترین كتاب ها بر كیفیت و كمیت آن می افزایند، قرائتخانه ای كه حتی شب ها برای مطالعه باز است، اساتید معروف خارجی كه هر ترم برای مدتی مشخص به دانشكده می آیند و درس ارائه می كنند و بعد نیز از خارج از كشور از طریق ایمیل جوابگوی پرسش های دانشجویان هستند و یا كارشناسان برجسته ای كه برای سخنرانی به دانشكده می آیند، سیاستمداران و سفرای مختلف كشورها كه هرچند مدت از دانشكده بازدید می كنند و نظراتشان را در اختیار دانشجویان قرار می دهند، ویدئو كنفرانس ها با دانشگاه های معتبر جهان، مبادله دانشجو و بسیاری نكات دیگر موجب شده كه دانشكده مطالعات جهان، جوی نو و با نشاط داشته باشد كه نظیر آن كمتر در محیط های دانشگاهی كشورمان به چشم می خورد.
حمیده احمدیان راد