AvAstiN
17th June 2010, 10:00 AM
داروها را مي‌توانيم در چند گروه تقسيم‌بندي کنيم....
بعضي از داروها از نظر فرمولاسيون خيلي پيچيده نيستند و از لحاظ پايداري مشکل خاصي ندارند و در حمل و نقل، ترخيص از گمرک و مدت زماني که احيانا در اين مسير معطل مي‌شوند، مشکلي براي آنها ايجاد نمي‌شود، اما برخي از داروها بسيار حساس‌اند، يا فرمولاسيون خيلي حساسي دارند و يا اينکه ناپايدارند و ممکن است اگر در شرايط نامناسبي قرار بگيرند سريع‌تر دچار مشکل شوند. بنابراين با توجه به تجربياتي که در اين زمينه داريم وقتي داروهاي متعدد توليد شده در ايران را با نمونه‌هاي خارجي مقايسه کرديم به اين نتيجه رسيديم که بعضي از فرآورده‌هايي که در گروه اول قرار مي‌گيرند و مشکل خاصي ندارند کاملا معادل داروهاي خارجي هستند و مي‌توانيم به آنها اعتماد کنيم و تفاوت معني‌دار و زيادي با فرآورده‌هاي استاندارد و معتبرترين برندهاي دارويي خارجي ندارند، اما داروهايي که در گروه دوم قرار مي‌گيرند، به دلايل متعددي در بسياري از موارد مشکل دارند و سطح خوني‌شان به سطح داروهاي توليد شده در خارج از کشور نمي‌رسد.
با اين حال به نظر مي‌رسد کشور پتانسيل توليد داروهاي با کيفيت خيلي بالا را دارد و اگر مشکلاتي هم وجود دارد، مشکلات فرعي هستند و ناشي از عدم توانايي نيست. به عنوان مثال يکي از مشکلات ما اين است که گاهي کارخانجات داروسازي ممکن است ماده اوليه‌‌شان را از توليدکنندگان درجه 2 و 3 تهيه کنند و طبيعتا محصولي هم که توليد مي‌شود، کيفيت مطلوبي نخواهد داشت يا اينکه ممکن است مشکلاتي در ترخيص مواد اوليه يا نگهداري آنها پيش بيايد که در اين صورت پايداري دارو و کيفيت آن را تحت تاثير قرار مي‌‌دهد، ولي اگر اين مسايل برطرف شود، بيشتر کارخانجات داروسازي موجود در کشور توانايي توليد در سطوح خيلي بالا و استاندارد را دارند.
اقتصاد بازاري
سوالي که مطرح مي‌شود اين است که چرا بعضي از کارخانه‌هاي داروسازي از مواد اوليه خوب و درجه يک استفاده مي‌کنند و برخي ديگر نه؟ در جواب بايد گفت موضوع اصلي، موضوع اقتصاد بازار است. مشکلي که گريبانگير صنعت داروسازي ايران است بحث عدم رقابت سالم در بين کارخانجات داروسازي است. اگر کارخانهاي بخواهد ماده اوليه را از جايي ارزان قيمت و با کيفيت پايين وارد کند، طبيعتا محصول توليدي‌اش نيز کيفيت پايين‌تري دارد. قيمت‌اش هم قيمت پايين‌تري است. وقتي بنا است که تمام محصولات دارويي در کشور، چه آنهايي که مواد اوليه‌اش از برند درجه يک تهيه مي‌شود و چه آنهايي که مواد اوليه‌اش از برند درجه سه تهيه مي‌شود با يک قيمت عرضه شوند، طبيعتا رقابت بين کارخانجات داروسازي براي عرضه يک داروي با کيفيت بالا از بين مي‌رود، ضمن اينکه اهرم‌هاي نظارتي وزارتخانه هم مي‌تواند نقش تعيين‌کننده‌اي در اين حوزه داشته باشد، به طوري که مي‌تواند براي کارخانه‌هاي داروسازي تعيين کند که از چه نوع و چه توليد‌کننده‌اي مجازند که خريدشان را انجام دهند.
همان‌طور که مي‌دانيد قيمت دارو در کشور ما نسبت به کشوهاي اروپايي و آمريکايي بسيار ارزان است. اين قيمت پايين داروها به علت پرداخت يارانه از سوي دولت است، بنابراين قيمت داروها پايين نيست، بلکه به طور مصنوعي پايين نگه داشته شده است. البته اين امر في‌نفسه سبب پايين آمدن کيفيت داروهاي داخلي نمي‌شود، اما بسيار تاثيرگذار است، زيرا قيمت‌هاي ما با قيمت‌هاي جهاني به صورت شناور تغيير نمي‌کند. ما يک قيمت ثابتي داريم که هر ساله تغييرات نه چندان زيادي دارد. از طرفي قيمت مواد اوليه و مواد موثره همچنان در بازارهاي جهاني تغيير مي‌کند و اگر ما مجبور باشيم با يک قيمت ثابت و يا با افزايش مختصر قيمت، داروهاي‌مان را توليد کنيم، طبيعتا هيچ چاره‌اي براي توليد کننده باقي نمي‌ماند مگر اينکه کيفيت محصول‌اش را پايين بياورد يا اينکه به جاي استفاده از مواد اوليه درجه يک از مواد اوليه درجه دو يا سه استفاده مي‌کند.
باز هم بحث هدفمند کردن يارانه‌ها
بحث ديگر در رابطه با ارايه داروها، هدفمند کردن يارانه‌ها است. هدفمند کردن يارانه‌ها اقدامي است که چه امروز و چه فردا بايد در کشور انجام شود. در حال حاضر با اينکه داروها در کشور ما ارزان‌تر از ديگر کشورها است، باز هم بيماران توانايي خريد همين داروها را هم ندارند، ولي اين مشکل بايد مانند تمام دنيا توسط سازمان‌هاي بيمه حل شود، پس به جاي اينکه يارانه به دارو بدهيم، آن يارانه را به شرکت‌هاي بيمه مي‌دهيم و به اين طريق فشاري هم به بيمار و مصر‌ف‌کننده وارد نمي‌شود. نمي‌توانيم بگوييم که قيمت‌ها را آزاد مي‌کنيم تا کيفيت داروها بالا برود، ولي در يک اقتصاد آزاد و سالم و رقابتي که قيمت‌ها واقعي است و هر کارخانهاي مي‌داند که اگر محصول باکيفيت‌تري توليد کند، با قيمت بالاتري هم آن را به فروش رسانده و هزينه‌هاي‌اش را تامين مي‌کند، قطعا اين‌کار را انجام خواهد داد.
مشکل ديگري که در کنترل کيفي داروها وجود دارد و از مدت‌ها قبل مطرح شده اين است که براي اينکه دارويي مجوز بگيرد، توليد کننده، دارويي را توليد مي‌کند و براي محقق دانشگاهي دارويي را که خودش توليد کرده به همراه نمونه خارجي‌اش مي‌فرستد. محقق اين دو دارو را مقايسه کرده و طبيعتا ممکن است محصول خوبي باشد و کيفيت لازم را داشته باشد، مجوز هم مي‌گيرد و وارد بازار مي‌شود، اما ما بايد جهت تحقيق و مقايسه، محصول دارويي را از بازار جمع کنيم و pms دارو را انجام دهيم. اگر بتوانيم اين پست مارکتينگ را راه بيندازيم و به جاي اينکه نمونه کنترلي را کارخانه به محقق برساند، محقق خود بتواند دارو را از بازار تهيه کرده و به صورت راندوم آن را کنترل کند، طبيعتا در آن صورت کيفيت دارو خيلي بالاتر خواهد رفت.
قاچاق دارو
نکته ديگر اين است که متاسفانه امروزه برخي از داروهاي خارجي به صورت قاچاق وارد کشور مي‌شود. داروهايي که خارجي هستند به لحاظ ظاهري کاملا شبيه برند اصلي هستند و امکان ندارد بدون آزمايش دقيق و بدون ابزارهاي دقيق به تقلبي بودن آنها پي برد. درست است که کيفيت داروهاي توليد داخل در حال حاضر به دلايلي که ذکر شد ممکن است کمتر از فرآورده‌هاي استاندارد و برندهاي اصلي خارجي باشد، اما بايد بترسيم از اينکه فرآورده‌هايي که در بازار دارويي وارد مي‌شود، تقلبي باشد. اگر داروهاي داخلي ما بين 90 تا 95 درصد مطابق با برند اصلي است، اين داروهاي خارجي قاچاق 5 درصد هم مطابق با برند اصلي نيست. در بسياري موارد نه اينکه ماده موثره کم دارند، بلکه اصلا ماده موثره ندارند. گاهي اين داروها به خصوص در مورد فرآورده‌هايي که حالت تقويتي دارند يا مثلا در درمان آنمي استفاده مي‌شوند، ميزان مواد موثره‌شان کم است، بيمار اين فرآورده آهن‌دار را مصرف مي‌کند و مي‌گويد: «فرآورده‌هاي آهن‌دار توليد ايران باعث مشکلات گوارشي مي‌شود، در حالي که وقتي داروي خارجي مصرف مي‌کنم هيچ عارضه گوارشي نمي‌بينم.» اين به دليل کم بودن ماده موثره در آن محصول خارجي است که گاهي براي درمان آنمي طراحي نشده و به عنوان يک مکمل توليد شده است. بنابراين بايد بدانيم که هر دارويي که به نام خارجي وارد بازار شد، صد درصد توسط توليد‌کننده اورجينال و اصلي تهيه نشده است و چه بسا که دارو ممکن است به شکل قاچاق و توسط کارخانه‌هايي که اصلا نمي‌دانيم کجا هستند تهيه و وارد بازار دارويي ايران شده باشد. همان‌طور که ذکر شد به هيچ عنوان نمي‌توان بين ظاهر اين دارو و داروي اصلي حتي زيرميکروسکوپ تفاوتي پيدا کرد و تنها بايد با آزمايشات دقيق به تقلبي بودن آنها پي برد.
منبع : هفته نامه سپید
بعضي از داروها از نظر فرمولاسيون خيلي پيچيده نيستند و از لحاظ پايداري مشکل خاصي ندارند و در حمل و نقل، ترخيص از گمرک و مدت زماني که احيانا در اين مسير معطل مي‌شوند، مشکلي براي آنها ايجاد نمي‌شود، اما برخي از داروها بسيار حساس‌اند، يا فرمولاسيون خيلي حساسي دارند و يا اينکه ناپايدارند و ممکن است اگر در شرايط نامناسبي قرار بگيرند سريع‌تر دچار مشکل شوند. بنابراين با توجه به تجربياتي که در اين زمينه داريم وقتي داروهاي متعدد توليد شده در ايران را با نمونه‌هاي خارجي مقايسه کرديم به اين نتيجه رسيديم که بعضي از فرآورده‌هايي که در گروه اول قرار مي‌گيرند و مشکل خاصي ندارند کاملا معادل داروهاي خارجي هستند و مي‌توانيم به آنها اعتماد کنيم و تفاوت معني‌دار و زيادي با فرآورده‌هاي استاندارد و معتبرترين برندهاي دارويي خارجي ندارند، اما داروهايي که در گروه دوم قرار مي‌گيرند، به دلايل متعددي در بسياري از موارد مشکل دارند و سطح خوني‌شان به سطح داروهاي توليد شده در خارج از کشور نمي‌رسد.
با اين حال به نظر مي‌رسد کشور پتانسيل توليد داروهاي با کيفيت خيلي بالا را دارد و اگر مشکلاتي هم وجود دارد، مشکلات فرعي هستند و ناشي از عدم توانايي نيست. به عنوان مثال يکي از مشکلات ما اين است که گاهي کارخانجات داروسازي ممکن است ماده اوليه‌‌شان را از توليدکنندگان درجه 2 و 3 تهيه کنند و طبيعتا محصولي هم که توليد مي‌شود، کيفيت مطلوبي نخواهد داشت يا اينکه ممکن است مشکلاتي در ترخيص مواد اوليه يا نگهداري آنها پيش بيايد که در اين صورت پايداري دارو و کيفيت آن را تحت تاثير قرار مي‌‌دهد، ولي اگر اين مسايل برطرف شود، بيشتر کارخانجات داروسازي موجود در کشور توانايي توليد در سطوح خيلي بالا و استاندارد را دارند.
اقتصاد بازاري
سوالي که مطرح مي‌شود اين است که چرا بعضي از کارخانه‌هاي داروسازي از مواد اوليه خوب و درجه يک استفاده مي‌کنند و برخي ديگر نه؟ در جواب بايد گفت موضوع اصلي، موضوع اقتصاد بازار است. مشکلي که گريبانگير صنعت داروسازي ايران است بحث عدم رقابت سالم در بين کارخانجات داروسازي است. اگر کارخانهاي بخواهد ماده اوليه را از جايي ارزان قيمت و با کيفيت پايين وارد کند، طبيعتا محصول توليدي‌اش نيز کيفيت پايين‌تري دارد. قيمت‌اش هم قيمت پايين‌تري است. وقتي بنا است که تمام محصولات دارويي در کشور، چه آنهايي که مواد اوليه‌اش از برند درجه يک تهيه مي‌شود و چه آنهايي که مواد اوليه‌اش از برند درجه سه تهيه مي‌شود با يک قيمت عرضه شوند، طبيعتا رقابت بين کارخانجات داروسازي براي عرضه يک داروي با کيفيت بالا از بين مي‌رود، ضمن اينکه اهرم‌هاي نظارتي وزارتخانه هم مي‌تواند نقش تعيين‌کننده‌اي در اين حوزه داشته باشد، به طوري که مي‌تواند براي کارخانه‌هاي داروسازي تعيين کند که از چه نوع و چه توليد‌کننده‌اي مجازند که خريدشان را انجام دهند.
همان‌طور که مي‌دانيد قيمت دارو در کشور ما نسبت به کشوهاي اروپايي و آمريکايي بسيار ارزان است. اين قيمت پايين داروها به علت پرداخت يارانه از سوي دولت است، بنابراين قيمت داروها پايين نيست، بلکه به طور مصنوعي پايين نگه داشته شده است. البته اين امر في‌نفسه سبب پايين آمدن کيفيت داروهاي داخلي نمي‌شود، اما بسيار تاثيرگذار است، زيرا قيمت‌هاي ما با قيمت‌هاي جهاني به صورت شناور تغيير نمي‌کند. ما يک قيمت ثابتي داريم که هر ساله تغييرات نه چندان زيادي دارد. از طرفي قيمت مواد اوليه و مواد موثره همچنان در بازارهاي جهاني تغيير مي‌کند و اگر ما مجبور باشيم با يک قيمت ثابت و يا با افزايش مختصر قيمت، داروهاي‌مان را توليد کنيم، طبيعتا هيچ چاره‌اي براي توليد کننده باقي نمي‌ماند مگر اينکه کيفيت محصول‌اش را پايين بياورد يا اينکه به جاي استفاده از مواد اوليه درجه يک از مواد اوليه درجه دو يا سه استفاده مي‌کند.
باز هم بحث هدفمند کردن يارانه‌ها
بحث ديگر در رابطه با ارايه داروها، هدفمند کردن يارانه‌ها است. هدفمند کردن يارانه‌ها اقدامي است که چه امروز و چه فردا بايد در کشور انجام شود. در حال حاضر با اينکه داروها در کشور ما ارزان‌تر از ديگر کشورها است، باز هم بيماران توانايي خريد همين داروها را هم ندارند، ولي اين مشکل بايد مانند تمام دنيا توسط سازمان‌هاي بيمه حل شود، پس به جاي اينکه يارانه به دارو بدهيم، آن يارانه را به شرکت‌هاي بيمه مي‌دهيم و به اين طريق فشاري هم به بيمار و مصر‌ف‌کننده وارد نمي‌شود. نمي‌توانيم بگوييم که قيمت‌ها را آزاد مي‌کنيم تا کيفيت داروها بالا برود، ولي در يک اقتصاد آزاد و سالم و رقابتي که قيمت‌ها واقعي است و هر کارخانهاي مي‌داند که اگر محصول باکيفيت‌تري توليد کند، با قيمت بالاتري هم آن را به فروش رسانده و هزينه‌هاي‌اش را تامين مي‌کند، قطعا اين‌کار را انجام خواهد داد.
مشکل ديگري که در کنترل کيفي داروها وجود دارد و از مدت‌ها قبل مطرح شده اين است که براي اينکه دارويي مجوز بگيرد، توليد کننده، دارويي را توليد مي‌کند و براي محقق دانشگاهي دارويي را که خودش توليد کرده به همراه نمونه خارجي‌اش مي‌فرستد. محقق اين دو دارو را مقايسه کرده و طبيعتا ممکن است محصول خوبي باشد و کيفيت لازم را داشته باشد، مجوز هم مي‌گيرد و وارد بازار مي‌شود، اما ما بايد جهت تحقيق و مقايسه، محصول دارويي را از بازار جمع کنيم و pms دارو را انجام دهيم. اگر بتوانيم اين پست مارکتينگ را راه بيندازيم و به جاي اينکه نمونه کنترلي را کارخانه به محقق برساند، محقق خود بتواند دارو را از بازار تهيه کرده و به صورت راندوم آن را کنترل کند، طبيعتا در آن صورت کيفيت دارو خيلي بالاتر خواهد رفت.
قاچاق دارو
نکته ديگر اين است که متاسفانه امروزه برخي از داروهاي خارجي به صورت قاچاق وارد کشور مي‌شود. داروهايي که خارجي هستند به لحاظ ظاهري کاملا شبيه برند اصلي هستند و امکان ندارد بدون آزمايش دقيق و بدون ابزارهاي دقيق به تقلبي بودن آنها پي برد. درست است که کيفيت داروهاي توليد داخل در حال حاضر به دلايلي که ذکر شد ممکن است کمتر از فرآورده‌هاي استاندارد و برندهاي اصلي خارجي باشد، اما بايد بترسيم از اينکه فرآورده‌هايي که در بازار دارويي وارد مي‌شود، تقلبي باشد. اگر داروهاي داخلي ما بين 90 تا 95 درصد مطابق با برند اصلي است، اين داروهاي خارجي قاچاق 5 درصد هم مطابق با برند اصلي نيست. در بسياري موارد نه اينکه ماده موثره کم دارند، بلکه اصلا ماده موثره ندارند. گاهي اين داروها به خصوص در مورد فرآورده‌هايي که حالت تقويتي دارند يا مثلا در درمان آنمي استفاده مي‌شوند، ميزان مواد موثره‌شان کم است، بيمار اين فرآورده آهن‌دار را مصرف مي‌کند و مي‌گويد: «فرآورده‌هاي آهن‌دار توليد ايران باعث مشکلات گوارشي مي‌شود، در حالي که وقتي داروي خارجي مصرف مي‌کنم هيچ عارضه گوارشي نمي‌بينم.» اين به دليل کم بودن ماده موثره در آن محصول خارجي است که گاهي براي درمان آنمي طراحي نشده و به عنوان يک مکمل توليد شده است. بنابراين بايد بدانيم که هر دارويي که به نام خارجي وارد بازار شد، صد درصد توسط توليد‌کننده اورجينال و اصلي تهيه نشده است و چه بسا که دارو ممکن است به شکل قاچاق و توسط کارخانه‌هايي که اصلا نمي‌دانيم کجا هستند تهيه و وارد بازار دارويي ايران شده باشد. همان‌طور که ذکر شد به هيچ عنوان نمي‌توان بين ظاهر اين دارو و داروي اصلي حتي زيرميکروسکوپ تفاوتي پيدا کرد و تنها بايد با آزمايشات دقيق به تقلبي بودن آنها پي برد.
منبع : هفته نامه سپید