سید رضا شیخ الاسلامی
1st March 2010, 03:23 PM
عرف چیست؟
برخی می گویند تمام قواعدی را که از پدیده های اجتماعی استخراج میشود و به صورت قاعده حقوقی در می آید،عرف نامیده می شود.
برخی دیگر می گویند در حکومتهای ملی (جمهوری)تمام قواعد حقوقی ،ناشی از اراده ملت است .اگر ملت اراده خود را به صورت غیر مستقیم و به وسیله قوه مقننه بیان کند محصول آن "قانون" است و اگر به صورت مستقیم قواعد حقوقی را به وجود آورد نام آن "عرف"می گردد.در واقع،اخلاقیات رایج در جامعه عرف است.
اما قاعده حقوقی چیست؟
قاعده ای است که بر اعمال اشخاص از آن جهت که در اجتماع هستندحکومت میکند و اجرای آن از طرف دولت تضمین شده است.مانند نفقه که لازم الاجرا می باشد
عرف در حقوق عمومی:
در حقوق اسلامی واساسی نیز عرف به عنوان به عنوان یکی از منابع حقوق پذیرفته شده است. تفویض حق قانون گذاری به کمیسیون های مجلس یکی از همین عرف هاست دادن چنین اختیاری به ویژه اگر به اعضای قوه مجریه باشد با ظاهر قانون اساسی مشروطیت منافات داشته به همین دلیل قانون اساسی جمهوری اسلامی در موارد ضروری و استثنایی اعطای این نیابت را به اعضای قوه مجریه مباح و جایزشمرده است.
عرف در حقوق جزا:
در حقوق جزا استناد به عرف ممنوع است به موجب ماده 2قانون مجازات اسلامی هیچ عملی را نمی توان جرم دانست مگر آنچه به موجب قانون جرم شناخته شده باشد و مفاد آن در قانون مجازات اغلب کشورها آمده است و به عنوان یکی از اصول ضامن آزادی پذیرفته شده است پس دادرس نمیتواند به استناد عرف عملی را جرم بشناسد یا مجازاتی خارج از حدود قانون برای شخص معین کند.
عرف در حقوق بین الملل:
در روابط بین الملل پس از عهد نامه ها،عرف مهمترین منبع حقوقی است.رسومی که مدت ها بر این روابط حکم فرما بوده رفته رفته به صورت قانون در آمده و همه سازمان های بین المللی آن را الزام آور شناخته اند.ماده 38 اساس نامه دیوان دایمی بین المللی دادگستری نیز عرف را در کنار عهد نامه و اصول کلی حقوقی از منابع حقوق بین الملل شمرده است.
برخی می گویند تمام قواعدی را که از پدیده های اجتماعی استخراج میشود و به صورت قاعده حقوقی در می آید،عرف نامیده می شود.
برخی دیگر می گویند در حکومتهای ملی (جمهوری)تمام قواعد حقوقی ،ناشی از اراده ملت است .اگر ملت اراده خود را به صورت غیر مستقیم و به وسیله قوه مقننه بیان کند محصول آن "قانون" است و اگر به صورت مستقیم قواعد حقوقی را به وجود آورد نام آن "عرف"می گردد.در واقع،اخلاقیات رایج در جامعه عرف است.
اما قاعده حقوقی چیست؟
قاعده ای است که بر اعمال اشخاص از آن جهت که در اجتماع هستندحکومت میکند و اجرای آن از طرف دولت تضمین شده است.مانند نفقه که لازم الاجرا می باشد
عرف در حقوق عمومی:
در حقوق اسلامی واساسی نیز عرف به عنوان به عنوان یکی از منابع حقوق پذیرفته شده است. تفویض حق قانون گذاری به کمیسیون های مجلس یکی از همین عرف هاست دادن چنین اختیاری به ویژه اگر به اعضای قوه مجریه باشد با ظاهر قانون اساسی مشروطیت منافات داشته به همین دلیل قانون اساسی جمهوری اسلامی در موارد ضروری و استثنایی اعطای این نیابت را به اعضای قوه مجریه مباح و جایزشمرده است.
عرف در حقوق جزا:
در حقوق جزا استناد به عرف ممنوع است به موجب ماده 2قانون مجازات اسلامی هیچ عملی را نمی توان جرم دانست مگر آنچه به موجب قانون جرم شناخته شده باشد و مفاد آن در قانون مجازات اغلب کشورها آمده است و به عنوان یکی از اصول ضامن آزادی پذیرفته شده است پس دادرس نمیتواند به استناد عرف عملی را جرم بشناسد یا مجازاتی خارج از حدود قانون برای شخص معین کند.
عرف در حقوق بین الملل:
در روابط بین الملل پس از عهد نامه ها،عرف مهمترین منبع حقوقی است.رسومی که مدت ها بر این روابط حکم فرما بوده رفته رفته به صورت قانون در آمده و همه سازمان های بین المللی آن را الزام آور شناخته اند.ماده 38 اساس نامه دیوان دایمی بین المللی دادگستری نیز عرف را در کنار عهد نامه و اصول کلی حقوقی از منابع حقوق بین الملل شمرده است.