کیوی

[آبجی]

کیوی







نام انگلیسی : نام kiwifruit فارسی : کیوی



نام علمی : Actiniadia deliciosa خانواده : Actiniadiaceae

معرفی درخت کیوی : درخت کیوی گیاهی نیمه گرمسیری و خزان کننده است . ولی به سرما مقاوم بوده و تا دمای 18 درجه زیر صفر را تحمل می کند . این گیاه دوپایه ، خزنده ، بسیار پر شد بوده و در صورتی که قیم نداشته باشد به صورت بوته ای قرار می گیرد . استان مازندران و گیلان در ایران تنها مکان هایی هستند که تمام شرایط آب و هوایی رشد این درخت را دارند .

کیوی یک گیاه دوپایه بوده و گرده افشانی آن توسط باد و حشرات انجام می شود ولی زنبور عسل به عنوان حشره ای ویژه برای گرده افشانی گل های کیوی می باشد که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد . ریشه های کیوی بزرگ و گوشتی می باشند . برگ های کیوی دارای پرزهایی است که بر روی تبخیر و تعرق ، آفات و بیماری ها و تبادل گازی گیاه تاثیر می گذارند . برگ ها در کیوی مهم می باشند ، چرا که نسبت بین سطح برگ بر اندازه نهایی میوه تاثیر مستقیم دارد . رشد جوانه ها در درخت کیوی همانند درخت انگور می باشد و گل های آن بر روی شاخه های فصل جاری تشکیل می شوند . کیوی از درختانی است که سال آوری دارد و ازدیاد محصول در یک سال سبب کاهش محصول در سال های آینده می گردد . دوره نونهالی درخت کیوی 3 الی 4 سال می باشد .

تکثیر درخت کیوی : افزایش به وسیله بذر ، قلمه ، پیوند و کشت بافت صورت می گیرد . در افزایش توسط بذر جنسیت کیوی را تا زمان به گل رفتن یعنی 7 سالگی نمی توان تشخیص داد به همین دلیل خیلی مفید نمی باشد . در افزایش توسط قلمه ، قلمه چوب نیمه سخت آن را اواخر بهار تا اواسط تابستان گرفته و در سیستم مه افشان قرار می دهند .

گل در کیوی : گل های کیوی سفید رنگ بوده که در نهایت به زرد طلایی تغییر رنگ می دهند و هیچگونه شهدی ندارند اما رایحه خوشبویی را تولید می کنند . البته به دلیل نداشتن شهد برای زنبورهای عسل جذاب نیستند و به همین دلیل گرده افشانی درخت کیوی با مشکل مواجه می گردد . بایستی توجه داشت که گل ها در پایه نر زودتر از پایه ماده باز می شوند و این یکی از روش های تشخیص گیاه نر می باشد .

هرس درخت کیوی : برای گلدهی بیشتر بایستی درخت کیوی را هرس کرد ، که هرس تابستانه و استفاده از کند کننده های رشد سبب تحریک گیاه برای گلدهی بیشتر می شود . البته از پاهنگ برداری نیز استفاده می گردد .

تولید میوه : تعداد گل در کیوی بسیار زیاد است ولی تعداد کمی از آنها به میوه تبدیل می گردند . از عوامل آن عدم گرده افشانی ، سقط جوانه گل ، عدم تامین نیاز سرمایی ، متعادل نبودن نسبت بین برگ و میوه می باشند .

شاید مهمترین مسئله در پرورش کیوی گرده افشانی گل های آن باشد چرا که رابطه مستقیم با تعداد و اندازه نهایی میوه دارد . برای گرده افشانی بیشتر هم راههای زیادی است که از جمله مبارزه با علف های هرز به دلیل داشتن گل های جذاب تر از گل های کیوی ، رعایت اصول فاصله درختان گرده دهنده و گرده پذیر و راههایی برای جذب حشرات و بویژه زنبور عسل به باغ خود . البته فراموش نکنید برای افزایش میوه در کیوی گرده افشانی به صورت مصنوعی هم انجام می گردد .

ارزش غذایی کیوی : این میوه سبز رنگ با پوستی کرکدار دارای مقادیر زیادی ویتامین ث است . ویتامین A ، E و پتاسیم ، فولیک اسید ، آهن نیز دارد . به دلیل وجود آنزیم هایی که در کیوی وجود دارد از آن برای نرم کردن گوشت استفاده می کنند که در اثر حرارت به سرعت از بین می رود . (دوستداران آشپزی حتما از این روش برای نرم و ترد کردن گوشت استفاده کرده اند ) . سعی کنید کیوی را به همراه لبنیات مصرف نکنید

تاریخچه کیوی : کیوی نیز که چند دهه ‌ای است وارد ایران شده است و سطح زیر کشت مناسبی از باغ‌های استان مازندران را به خود اختصاص داده است، از جمله میوه‌هایی است که از لحاظ تغذیه‌ ای و خواص درمانی دارای ارزش بالایی است، نام علمی این میوه Actinidia deliciosa است که بومی مناطق شرقی و شمال شرقی کشور چین است و نام محلی آن ینگ‌تااو (Yang Tao) است. این میوه در اوایل قرن بیستم به نیوزلند وارد شد و به‌تدریج در این منطقه از جهان مورد کشت قرار گرفت. در سال ۱۹۶۰ نام این میوه در نیوزلند به گوس بری چینی (Chinese Gooseberry) تغییر یافت. در سال ۱۹۶۱ این میوه به ایالت متحده آمریکا وارد شد و نام کیوی، برگرفته از نام یک برنده بومی نیوزلند به این اتلاق شد. در حال حاضر این میوه در کشورهایی چون ایتالیا، نیوزلند، شیلی، فرانسه، ژاپن و ایالت متحده آمریکا در سطح وسیع کشت می‌شود.
















خواص کیوی : استرس، مواد مضر و كمبود خواب، روی بدن انسان اثر می گذارد. هر كس كه می خواهد به این وضع گرفتار نشود، باید در روز 4 عدد كیوی بخورد. مطالعات دانشمندان ایتالیایی نشان داده است كه دیابتی هایی كه مرتب مقدار زیادی ویتامینC دریافت می كنند، میزان كلسترول و انسولین پایینی دارند. كیوی برای تامین ویتامین ث منبع خوبی است.این میوه به لحاظ داشتن ریز مغذی‌های مختلف از ارزش‌ غذایی بسیار بالایی برخوردار است. به ‌طوری که هر سهم از این میوه قادر است ۹۵ درصد نیاز روزانه به ویتامین C را تأمین کند.کاهش قدرت ماهیچه‌ای و قدرت بینایی نیز در سالمندانی که از این میوه به‌طور مداوم استفاده می‌کنند کمتر دیده می‌شود. اين ميوه به دليل خاصيت كاهندگي كه بر سطح تري گليسيريد دارد، از غلظت خون مي‌كاهد و از تنگ شدن عروق و نهايتاً بروز انواع سكته‌ها جلوگيری می ‌كند. كيوی مانند قرص آسپيرين موجب رقيق شدن خون شده، از ايجاد پلاك در خون جلوگيری می كند . آسپيرين از داروهايی است كه به رغم عوارض جانبی آن همواره بايد از سوی افراد مبتلا و حتی مستعد به مصرف برسد و عوارضی نظير التهاب، زخم و حتي خونريزی روده را ايجاد مي‌كند، در حالی كه مصرف روزانه دو عدد كيوی مي‌تواند همان اثر را داشته باشد. بر خلاف آسپيرين اين ميوه داراي تركيباتی نظير ويتامين C ،E ، پلي فنول‌ها، پتاسيم، مس و منيزيم است كه همه آنها در حفظ سلامت قلب و عروق ضروری به نظر می ‌رسند. در مطالعه‌ای كه در سال 2004 روي تعدادی داوطلب به انجام رسيد، ديده شد كه در اين افراد با مصرف روزانه 2 تا 3 عدد كيوی در مدت 28 روز، به ميزان 18 درصد از ميزان عوامل ايجاد كننده بيماری‌های قلبی و 15 درصد از سطح تری گليسيريد كاسته شده است. از اين رو متخصصان علم تغذيه اين ميوه را به بيماران قلبی توصيه مي‌كنند و آن را براي پيشگيری از بروز بيماری‌های قلبی مهم می ‌دانند.







بهترين روش ذخيره و نگهداری : هنگام خريد اين ميوه نمونه‌ای از آن را در ميان انگشتان خود قرار دهيد و درصورتی كه بر اثر فشار جزیی، نرمي زير دستان خود احساس كرديد از خريدن آن صرف‌نظر كنيد. اين ميوه را می‌توانيد در دمای اتاق نگهداری كرده، آن‌را به مدت چند روز ذخيره كنيد. هرگز اين ميوه را كنار سيب، گلابی و سيب زمينی قرار ندهيد، زيرا از اين ميوه‌ها گازی متصاعد می‌شود كه موجب رسيدن بيش از اندازه اين ميوه می‌شود. به علاوه، توصيه می‌شود هيچ‌گاه كيوی بسيار نرم يا لك دار نخريد؛ اما در صورتی كه ميوه شما نارس است می توانيد آن را در كاغذ همراه ميوه‌هايی نظير سيب، گلابی يا موز قرار دهيد تا فرآيند رسيدن تسريع شود. هرگز به اندازه ميوه توجه نداشته باشيد، زيرا در ميزان مواد مغذی موجود در آن تأثيری ندارد. تصور نكنيد ميوه درشت‌تر دارای مقدار بيشتری ماده مغذی است و ارزش تغذيه ای بيشتری دارد.


















هشدار : اين ميوه از ميوه‌هايی محسوب مي‌شود كه دارای اگزالات هستند. اگزالات تركيبی است كه وقتی وارد بدن مي‌شود ، در مايعات بدن باقی می‌ماند و موجب بروز عارضه در اعضايی نظير كليه‌ها و كيسه صفرا مي شود. به اين منظور اين ميوه براي افرادی كه مستعد سنگ كليه و سنگ كيسه صفرا هستند بايد با احتياط ميل شود. به علاوه، اگزالات موجود در اين ميوه، مانع جذب كلسيم می‌شود. به اين دليل نبايد حداقل 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از مصرف لبنيات و حتی قرص‌های كلسيم اين ميوه را تناول كرد تا مانع جذب اين ماده مغذی نشود

[omega]

مقدمه

http://getxokokoloreak.nirudia.com/photos/normal/getxokokoloreak-20080727145108.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Kiwifruit-Actinidia_deliciosa-plantation.jpg
کیوی با نام علمیActinidadeliciosگیاهی است متعلق به خانواده Actinidiacea ، اینگیاه برای رشد به 240- 225 روز دورة رشدی بدون یخبندان نیاز دارد. این درختان درفصل تابستان تا دمای 40 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌نمایند. درجه حرارت اپتیمم برای رشد این گیاه در دورة رشد ماکزیمم، 24 درجة سانتی‌گراد می‌باشد. دمای کمتر از 1- درجة سانتی‌گراد در فصل بهار باعث از بین رفتن برگهای جوان، میوه‌‌ها و شاخه‌‌های جدید می‌شود. دمای کمتر از 5/2- درجه سانتی‌گراد در آبان‌ماه باعث صدمه به تنة گیاهان جوان و برگها می‌شود.
حداقل دمایی که گیاه بالغ رقم هایوارد کیوی می‌تواند تحمل کند 9- تا 12- درجة سانتی‌گراد می‌باشد . دمای پائین‌تر از 12- درجة سانتی‌گراد در فصل زمستان درختان جوان را از بین برده و تا حدودی به درختان بالغ صدمه می‌زند. رطوبت مناسب هوا حدود 80-70 درصد می‌باشد .
فقط مناطقی با حداقل باد، مناسب کشت کیوی می‌باشد زیرا شاخه‌های این درختان به آسانی در اثر باد شکسته شده، میوه‌ها آسیب دیده و رشد گیاه کم می‌شود. وزش بادهای ساحلی با سرعت 24-8 کیلومتر در ساعت و بادهای بهاره و پاییزه با سرعت 80- 24 کیلومتر در ساعت باعث شکستن شاخه‌ها، کاهش رشد وعملکرد می‌شود.
این گیاه در خاک‌های عمیق آبرفتی بهترین رشد را دارد. در خاک‌های لومی و سیلتی‌لوم بهتر از خاک‌های شنی‌لوم رشد می‌کند. خاک مناسب کشت این گیاه بایستی سبک و غنی از مواد آلی و دارای زهکشی مناسب بوده و عمق کافی داشته باشد. بدلیل حساسیت این گیاه به شوری بویژه نمک‌های بر و سدیم، آب آبیاری بایستی حداقل شوری را داشته باشد. کلرید، بیکربنات،‌ بر و سدیم ‌بیشترین خسارت را به این گیاه وارد می‌آورند. pHاپتیمم برای رشد کیوی 5/6 - 5/5 می‌باشد. حدود 1500 میلی متر باران در سال با پراکنش مناسب برای رفع نیاز آبی آن کافی است. در مناطقی با تابستان‌های گرم تا 45 درجةسانتی‌گراد در صورتی که مقدار کافی آبیاری صورت گیرد (93- 74 مترمکعب در هکتار در روز) می‌توان به کشت آن اقدام کرد. در دمای 32 درجة سانتی‌گراد در تابستان به 55 مترمکعب در هر هکتار آب در روز نیاز دارد
ارقام مهم :
در ایران بیش از 95% باغات کیوی با استفاده از رقم هایوارد ، بدلیل ویژگی‌هایی نظیر درشتی و یکنواختی میوه، بازار پسندی و خاصیت خوب انبارداری، کشت شده است. و برای گرده افشانی از دو رقم نر توموری و ماتوا استفاده می‌شود که زمان گلدهی رقم توموری با رقم مادة هایوارد همپوشانی بیشتری دارد. بطور معمول حدود 10 درصد باغ برای درختان نر در نظر گرفته می‌شود. نسبت پایة نر به ماده 1 به 9 است و بهتر است پراکندگی پایه‌های نر در باغ طوری باشد که در تمام ردیف‌ها پایة نر جود داشته باشد.
ارقام تجارتی مهم ماده عبارتند از : آبوت ، آلیسون ، برونو ، هایوارد ، مونتی و ارقام نر ماتوا و توموری
ازدیاد کیوی :

کیوی را میتوان به وسیله ریشه دار کردن قلمه و یا کاشت بذر و پیوندزدن ارقام تجاری بر روی آن تولید کرد. بیش از 99 درصد کشت کیوی دنیا اختصاص به رقم هایوارد دارد که به جهت سهل بودن ریشه‌زایی، بطور عموم تکثیر آن به روش قلمه می‌باشد. دربعضی مناطق از ارقام دیگر خوراکی به عنوان پایه استفاده شده که تغییرات معنی داری روی رقم پیوندی مشاهده نشده است، ضمن اینکه نسبت به سایر روشهای دیگر هزینه و وقت کمتری لازم دارد.
1- ازدیاد به روش بذری ( تکثیر جنسی )
2- ازیاد به روش قلمه زنی ( تکثیر غیرجنسی )
در روش ازدیاد بذری میوه به عنوان منبع اصلی تهیه بذر انتخاب می گردد میوه موردنظر جهت انتخاب بذر مرغوب بایستی شرایط لازم را داشته باشد از جمله اینکه میوه کاملاً رسیده و قند آن تکمیل شده باشد با این منظور بهتر است میوه های برداشت شده را در دمای بالای 12 درجه سانتیگراد قرار داده تا نرم شده و بذر کاملاً‌ از گوشت جدا گردد دراین زمان عملیات بذرگیری شروع می شود و میوه های نرم شده را روی سطح چوبی مالش داده تا له شود سپس باقیمانده را با مقداری ماسه بادی مخلوط کرده تا ماده ژلاتینی چسبیده به بذر نیز از آن خارج گردد و بذر حاصله را با آب شیرین شستشو داده و با قارچکشهای کاربندازیم یا ویتاواکس ضدعفونی می نماییم. بذری را که از این روش به دست می آید به دو طریق می توان جوانه دار کرد.
الف : روش گلخانه گرم : دمای این گلخانه بین 22-18 درجه سانتیگراد می باشد از اوایل دی ماه بذرهای موردنظر درکرتهایی که از قبل با بستر مناسب ( ماسه 90 درصد + خاک هوموس10 درصد ) تهیه گردیده است به صورت نواری یا ردیفی با فاصله ردیف 10 سانتی متر بذرپاشی می نماییم ، جهت یکنواختی بذرپاشی بهتر است بذرها با مقداری ماسه مخلوط و سپس بذرپاشی گردد. بعد از اتمام بذرپاشی مقدار 2 سانتی متر ماسه و خاک هوموس را روی بذرها ریخته و با آبیاری ملایم جهت چسبیدن بذر به بستر و خروج هوا از حفره ها عملیات بذرپاشی تمام می شود. در این روش نشای موردنظر پس از 45 روز یعنی دراواخر بهمن ماه قابل انتقال به گلدان بوده و حتی قابلیت پیوندزنی دارد.
ب : روش گلخانه معتدل : این روش نیز کاملاً‌ مشابه روش قبلی است با این تفاوت که به علت کاهش دما در گلخانه که بین 10-8 درجه سانتی گراد است زمان انتقال نشاء به گلدان در اواخر فروردین ماه امکان پذیر میباشد و عملیات پیوندزنی به نیمه دوم دی ماه برمی گردد
ازدیاد به روش قلمه :
1- روش تکثیر مستقیم : در این روش مهمترین نکته، انتخاب پایه مادری مناسب و سالم از نظر فنوتیپ و ژنوتیپ در باغ می باشد ( رقم هایوارد )، قلمه هایی ( آنهایی که از رشد رویشی شاخه های یکساله بدست آمده اند ) به طول 15-10 سانتی متر و به قطر 7- 1 سانتی متر دارای سه جوانه تهیه می کنیم، زمان مناسب قلمه گیری از نیمه دوم دی ماه تا نیمه دوم بهمن ماه می باشد.
عملیات قلمه گیری :
1- قیچی باید کاملاً تیز باشد تا باعث له شدن بافتهای قلمه نگردد.
2- محل فوقانی قلمه شیب مناسب داشته و با چسب پیوند پوشیده گردد.
3- محل تحتانی قلمه ها با قارچ کش تیوفانات متیل به نسبت 5-2 در هزار و بنومیل به نسبت 1 در هزار ضدعفونی گردد
http://2.bp.blogspot.com/_PC8EtkmsXB4/Rzl1e7hDcZI/AAAAAAAAAJw/ee92T18HLZY/s400/2007-11-13_KIWI-Zubereitung.jpg
روشهای ریشه دار کردن قلمه :

الف- گلخانه گرم
ب- گلخانه معتدل

الف – در روش اول دمای گلخانه 22- 18 درجه سانتی گراد می باشد، بستر کشتی که قبلاً‌ آماده گردیده است با قارچکش بنومیل ضدعفونی کرده و به کاشت قلمه های تهیه شده اقدام می نماییم. زمان کاشت قلمه اواخر دی ماه تا اوایل اسفندماه می باشد و در طول مدت 60- 45 روز ریشه دار شده و آماده انتقال به گلدان شماره 17 یا نایلکس های پلاستیکی به ابعاد 20×10×10 سانتی متر می باشد.
ب- روش گلخانه های فصلی : عملیات کاشت قلمه، مشابه روش گلخانه گرم بوده اما دمای آن 12- 8 درجه سانتی گراد و قلمه ها تا اواخر اردیبهشت ماه ریشه دار شده و قابل انتقال به گلدان یا بستر کاشت می باشند.
2- روش غیرمستقیم : عملیات آن مشابه روش مستقیم بوده اما در این روش ژنوتیپ و فنوتیپ مسأله قابل توجهی در انتخاب نمی باشد ( ترجیحاً‌ قلمه ها از پایه نر انتخاب می گردند ) و زمان مناسب انتقال قلمه به گلدان از اواخر دی ماه تا اواخر بهمن ماه می باشد و پیوند به روش اسکنه ای انجام می شود


منبع: رويان 4