معرفی ابزارها و فرمت های صوتی

[LaDy Ds DeMoNa]

MIDI

Musical Instrument Digital Interface

فايلهاي صوتي (موسيقس بيکلام)

رابط ديجيتالي ادوات موسيقي

فايل هاي MIDI جهت برقراري ويدئو كنفرانس ها و پخش فيلم در اينترنت به كار مي روند.

Mid يا Midi يكي از فرمت هاي قديمي صداست كه با وجود گذشت زمان، كهنه نشده و كاربرد خود را حفظ كرده است. Midi نشكيل شده از حروف اول اين كلمات است: Musical Instrument Digital Interface ( به معناي رابط ديجيتالي ابزارهاي موسيقي). كاربرد اصلي فرمت Midi در موسيقي است. در واقع يك فايل Mid حاوي نت هاي موسيقي ، اطلاعات مربوط به هر ساز، پرده ها ، وقفه ها و همه اطلاعات تخصصي موسيقي مي باشد. به همين دليل با داشتن يك برنامه مناسب، مي توانيم همه اين اطلاعات را از فايل استخراج كنيم و اين قابليت براي موسيقي دانان بسيار مفيد است. در اكثر كامپيوتر ها نيز يك درگاه Midi موجود است كه ميتوانيم ابزارهاي موسيقي را به آن متصل كرده و موسيقي نواخته شده را به صورت فايل Mid ضبط كنيم. همچنين مي توانيم نت ها را بنويسيم و ابزار موسيقي آن را براي ما بنوازد. فايل هاي Midi حجم بسيار كمي نيز اشغال مي كنند و اين نيز براي آنها يك مزيت محسوب مي شود. اين فرمت در بسياري از ابزارهاي الكترونيك از جمله تلفن همراه نيز كاربرد دارد.



Mp3

فورمت ام‌ پي 3، يك سيستم متراكم و فشرده‌اي براي موسيقي مي‌باشد كه باعث كاهش تعداد بايتهاي موجود در يك آهنگ، بدون صدمه به كيفيت صداي آن مي‌شود. هدف آن فشرده‌كردن كيفيت آهنگ سي‌دي بدون از دست دادن كيفيت صداي آن مي‌باشد. با يك ام‌ پي 3، 32 مگابايت آهنگ موجود روي يك سي‌دي به 3 مگابايت فشرده مي‌شود. اينكار باعث مي‌شود كه يك آهنگ را در عرض چند دقيقه دان لود كنيد و هم‌چنين مي‌توانيد صدها آهنگ را در سخت ديسك كامپيوترتان ذخيره كنيد.
اين فرمت، محبوب ترين فرمت براي فايل هاي موزيك محسوب مي شود. در واقع mp3 موفق ترين فرمت از خانواده Mpeg مي باشد. Mpeg فرمتي بود كه براي فشرده سازي صدا و تصوير توسط گروهي از محققين ايجاد شد. اين گروه كه با نام Motion Picture Experts Group فعاليت مي كردند، پس از اختراع اين فرمت، نام خود را بر آن نهادند. ( Mpeg در واقع از حروف اول همين عبارت تشكيل شده است). پس از ايجاد اين فرمت كه Mpg نيز خوانده ميشد، فرمت هاي ديگري از اين خانواده هم ارائه شد، از آن جمله: . mpa , mp1,mp2,mp3 از اين ميان mp3 بيش از بقيه كارائي داشت و بيشتر مورد استقبال قرار گرفت. دليل عمده موفقيت آن نيز اين بود كه در اين فرمت، فايل هاي صوتي بسيار فشرده و كم حجم مي شوند، با اين فرمت ما مي توانيم حجم بيشتري از موسيقي را روي CD ذخيره كنيم ( حدود 12 ساعت موسيقي روي هر CD ) و همچنين زمان دريافت موسيقي از اينترنت نيز كاهش مي يابد. mp3 در ويندوز 95 و اولين نسخه هاي ويندوز 98 پشتيباني نمي شد. ولي در ويندوز هاي بعدي، فرمت mp3 بعنوان يكي از فرمت هاي پيش فرض گنجانده شده است .



Sound card

کارت صدا

كارت صدا يا Sound card وظيفه دارد كه پردازشهاي CPU را به صدا تبديل كند و از طريق بلندگو يا گوشي آن را براي ما پخش نمايد.

در Motherboardهاي جديد كارت صدا هم مانند كارت خود گرافيك بر روي آن نصب شده است و نيازي به خريد مجدد آن نيست.

كارت صدا يكي از عناصر سخت افزاري رايانه است كه باعث پخش و ضبط صدا مي گردد. قبل از گسترش كارت هاي صدا، صدا در رايانه توسط بلند گوهاي داخلي ايجاد مي شد. اين بلند گوها توان خود را از برد اصلي مي گرفتند.

استفاده از كارت صدا از اواخر سال 1980 شروع شد. در حال حاضر شركت هاي متعددي توليدات خود را در اين زمينه به بازار عرضه مي كنند. كارت صوتي همانند كارت گرافيكي بر روي برد اصلي نصب مي شود و در پشت آن چند فيش براي ميكروفن و بلند گو قرار دارد. وظيفه كارت صدا آماده سازي سيگنال ها جهت پخش و دريافت سيگنال هاي ورودي از ميكروفن و آماده كردن آنها براي ذخيره در رايانه است. كارت صدا، كارت صوتي نيز ناميده مي شود و در بسياري موارد مي تواند اصواتي با كيفيت بسيار عالي توليد كند.

صوت، يك سيگنال آنالوگ است كه به صورت موج پيوسته انتشار مي يابد. رايانه همواره در حال پردازش سيگنال هاي آنالوگ است، زيرا اين سيگنال ها دائماً در حال تغييرند. در واقع لازم است كه سيگنال هاي آنالوگ به بيت هاي رقمي (ديجيتال) تبديل شوند. اين عمل توسط وسيله اي به نام ADC صورت مي گيرد.

سيگنال هاي ديجيتالي توليد شده مجدداً بايد به سيگنال هاي آنالوگ تبديل شوند تا بتوانند به وسيله بلند گو پخش شوند. اين عمل توسط سخت افزار ديگري به نام DACصورت مي گيرد .



RM

فايلهاي برنامه Real

فرمت Real Audio نيز يكي از فرمت هاي صداست كه جايگاه خاصي را به خود اختصاص داده است. فايل هاي Ra نيز حجم كم و كيفيت قابل قبولي دارند، ولي چيزي كه آنها را از ديگر فرمت ها متمايز مي كند، حجم آنها نيست بلكه خاصيت streaming موجود در فايل هاي Real است. خاصيت Streaming يا جرياني، باعث مي شود كه فايل هاي صوتي از طريق اينترنت پخش شوند، ولي كپي نشوند. اين ويژگي كمك زيادي به توليد كننده ها مي كند و جلوي كپي هاي غير مجاز را تا حدودي مي گيرد. همچنين به كمك اين قابليت، ميتوان صدا را به صورت زنده روي اينترنت پخش كرد. در حال حاضر اكثر راديو هاي اينترنتي براي پخش مستقيم برنامه هاي خود از فرمت Real استفاده مي كنند



wma

Windows Media audio File

فايلهاي صوتي فشرده شده اجرا شونده با برنامه Windows Media Player

فرمت Wma يا Windows media audio يكي از جدي ترين رقيبان mp3 محسوب مي شود. اين فرمت حتي از بعضي جهات بر mp3 برتري دارد و با توجه به اين كه محصول كمپاني مايكروسافت است، آينده روشني براي آن پيش بيني مي شود. فايل هاي Wma حجم بسيار كمي دارند و كيفيت آنها نيز كاملا قابل قبول است. در عرصه اينترنت نيز كه حجم فايل ها اهميت زيادي دارد، اين فرمت با فرمت mp3 رقابت تنگاتنگي دارد.



Wave

فرمت صوتي ، اين فرمت معروف ترين و پر استفاده ترين فرمت صوتي در كامپيوتر هاست. Wav فرمت استاندارد ويندوز محسوب مي شود. به همين دليل ، اكثر صدا هاي موجود در ويندوز با فرمت Wav مشاهده مي شوند و كلاً اين فرمت كاربرد بيشتري دارد. فرمت Wav برخلاف اكثر فرمت هاي ديگر، خود انواع مختلفي دارد. يعني مي توان يك فايل Wav را به حالت هاي مختلفي ذخيره كرد. فرمت Wav در همه برنامه هاي مرتبط با صدا شناخته شده و پخش مي شود

[LaDy Ds DeMoNa]

قابل توجه دوستان و كاربران عزیزی كه به نوعی برای دانلود فایل های صوتی در سایت های مختلف، به لحاظ دارا بودن فورمت، كیفیت و حجم متفاوت دچار ابهاماتی هستند :

MP3
اصلی*ترین فرمت موسیقی قابل پخش روی پخش*کننده*های همراه، MP3. است. این فرمت که به عنوان محبوب*ترین و اصلی*ترین فرمت پخش موسیقی در اینترنت مورد استفاده قرار می*گیرد، سال*هاست به عنوان یک استاندارد بین*المللی در بین تمامی نرم*افزارها و سرویس*های پخش موسیقی پذیرفته شده است. نام MP3 از نام نوع فایل MPEG و لایه صوتی سه گرفته شده است. لایه سه یکی از سه روش کدگذاری برای فشرده سازی صوتی است که با اعداد ۱ و ۲ و ۳ مشخص می*شوند. این فرمت با حذف بخشی از صداهای موجود در فایل*های موسیقی که عمدتاً خارج از محدوده شنوایی انسان یا بسیار ضعیف هستند، حجم فایل*های صوتی را به میزان قابل توجهی پایین می*آورد و بدین ترتیب می*توان تعداد زیادی فایل موسیقی را روی حافظه*های کم*حجم پخش*کننده*ها جا داد. یک فایل موسیقی معمولی با این حجم تقریباً چهار تا پنج مگابایت حجم دارد.

WAV
فرمتWAV سال*ها پیش به صورت مشترک از سوی مایکروسافت و IBM ارائه شد. این فرمت به عنوان فرمت پیش فرض صوتی در ویندوز ۹۵ مورد استفاده قرار گرفت و پس از گذشت چندین سال کم کم به عنوان یک استاندارد برای اصوات داخلی ویندوز (مثل همان صداهایی که در هنگام ورود و خروج از محیط ویندوز می*شنوید) تبدیل شد.
فایل*های WAV با پسوند wav. مشخص می*شوند و تقریباً به *وسیله تمام برنامه*های ویندوزی که امکان پخش صدا را دارند، قابل پخش هستند. بیشتر تلفن*های همراه موجود در بازار نیز که می*توانند فایل*های موسیقی را پخش کنند، می*توانند از این فرمت به عنوان زنگ*های پیش فرض استفاده کنند.
از آنجا که این فرمت از هیچ یک از روش*های فشرده*سازی اطلاعات استفاده نمی*کند، حجم فایل*های آن بسیار بالاست و به همین دلیل برای پخش موسیقی روی تجهیزات تلفن همراه کاربردی ندارد.

WMA
Windows Media Audio یا WMA، فرمت جدیدی است که از سوی مایکروسافت ارائه شده و حجم آن تا نصف همتای MP3 خود می*رسد.
این فرمت که در ابتدا تنها از سوی خود مایکروسافت و نرم*افزار پخش موسیقی رسمی ویندوز یعنی Windows Media Player پشتیبانی می*شد، امروزه از سوی بسیاری از سایت*های موسیقی به عنوان فرمت اصلی آهنگ*های قابل دانلود پذیرفته شده است.
کیفیت فایل*های WMA تفاوت چندان زیادی با آهنگ MP3 ندارد و گفته می*شود که در حجم*های خیلی پایین (حجم*های در حد کیلوبایت) حتی کیفیتی بالاتر از MP3 را ارائه می*دهد.
یک فایل معمولی موسیقی با این فرمت تقریباً بین دو تا سه مگابایت حجم دارد.
بنابراین در صورتی که پخش کننده شما امکان پخش این فرمت را دارد، بهتر است تمام آهنگ*های خود را با این فرمت ذخیره و استفاده کنید.
WMA از روش*های فشرده*سازی خاصی استفاده می*کند که هیچ یک از اطلاعات صوتی را حذف نمی*کند. این روش فشرده*سازی به Lossless Compression شهرت دارد.


OGG
یک نوع فرمت فشرده*سازی صوتی محسوب می*شود که از سوی مجامع طرفدار منبع*باز (Open Source) به عنوان فرمت رقیب MP3 ارائه شده است و از آنجا که یک فرمت منبع*باز است، در تجهیزات مختلف کیفیت و حجم متفاوتی دارد. برخی از شرکت*ها از این فرمت برای پخش فایل*های صوتی خاص دستگاه استفاده می*کنند و با تغییر در نرخ بیت صوتی آن*ها، صداهای منحصر به دستگاه خود را تولید می*کنند.
فرمت ogg. به اندازه*ای متنوع است که حتی مشخص نیست که فایل مذکور یک فایل ویدیویی، صوتی، یا متنی است! این تنوع گیج*کننده که از ذات منبع*باز بودن فایل سرچشمه می*گیرد، به واسطه کدک*هایی (Codecs) همچونVorbis برای فایل*های صوتی (که اغلب در پخش*کننده*های موسیقی استفاده می*شود)، Theora برای فایل*های تصویری (قابل استفاده در تلفن*های همراه)، Speex برای فایل*های سخنرانی و… از هم مجزا می*شوند. فرمت*های صوتی معمول OGG عموماً برای ذخیره کردن زنگ*های تلفن همراه و فایل*های صوتی کوتاه با میزان بیت بسیار پایین استفاده می*شوند و معمولاً حجم آن*ها در حد چند ده کیلوبایت است. تفاوت این فرمت با فرمت*های دیگر این است که به صورت رایگان عرضه می*شود، و مورد استفاده قرار می*گیرد و در اختیار هیچ نهاد یا شرکتی نیست.

نكته : فرمت ogg 56 نصف حجم فرمت Mp3 128 میباشد ولی دارای کیفیت یکسان است به دوستانیکه اینترنت کم سرعت دارند توصیه میگردد آهنگ با فرمت ogg 56 را دانلود کنند سپس از روش زیر به فرمت mp3 128 تبدیل نمایند.
1- آخرین ورژن jet audio را نصب کنید و از تب های بالای صفحه تب convert audio را انتخاب نمایید.
2- از بالای پنجره جدید Add files را انتخاب و آهنگ مورد نظر را open نمایید.
3- در پایین پنجره output format راروی MP3-MPEG Layer-3 تنظیم کرده و روی گزینه ی config کلیک نمایید.
4- در پنجره ی جدید constant Bitrate "CBR" را انتخاب و روی 128 kbs تنظیم نموده و روی ok كلیک کنید.
5- در پایین پنجره Transfer Tag if Target… را تیک نمایید و در بالای پنجره سمت راست روی start کلیک کنید هم اکنون آهنگ در حال تبدیل به فرمت مورد نظر در مقصد انتخابی شما میباشد.

Real Audio/Video
این فرمت که با پسوند*های (ra .ram .rm.) شناخته می*شود، یک فرمت اختصاصی است که به شما امکان می*دهد موسیقی*های موجود در اینترنت را به صورت پیوسته بشنوید. به این قبیل از موسیقی*ها Streaming Audio می*گویند. برای گوش دادن به این فایل*های موسیقی به نرم*افزار Real Audio احتیاج دارید که نسخه رایگان آن از سایت قابل دریافت است.

فرمت Real Audio از سوی شرکت Real Networks ارائه و به صورت اختصاصی پشتیبانی می*شود. بنابراین اگر موسیقی*های Real را از اینترنت دریافت کرده*اید و پخش*کننده همراهتان، نرم*افزار Real Audio یا نرم*افزار پشتیبانی کننده آن را ندارد، باید قبل از انتقال فایل، به طور کلی فرمت آن رابا برنامه*های مبدل Real به MP3 تغییر دهید. Real Audio نیز همانند MP3 از روش*های فشرده*سازی Loosy استفاده می*کند که موجب حذف اطلاعات از روی فایل صوتی می*شود.

[LaDy Ds DeMoNa]

آشنائي با فرمت هاي صدا



تا قبل از ورود كامپيوتر به عرصه صدا، چيزي به اسم فرمت صوتي وجود نداشت. صداها، اگرچه با كيفيت هاي متفاوت، به روش واحدي ذخيره مي شدند و خوانده مي شدند. ولي با ورود كامپيوتر ، فايل هاي صوتي نيز، فرمت ها و قالب هاي مختلفي پيدا كردند. در كامپيوتر ، فرمت يك فايل به معني نوع ذخيره سازي اطلاعات و نحوه خواندن آنها است. اجازه دهيد يك مثال بزنيم. در فرمت Mid ، اصلاعات صوتي بصورت نت (Note) ذخيره مي شود. يعني اطلاعات مربوط به هر ساز، به همراه پرده ها، نت ها و ساير اطلاعات، جداگانه ذخيره مي شود، ولي در فرمت wav اطلاعات صوتي بصورت طول موج هاي صدا ذخيره مي شود و صدا ها قابل تفكيك نيستند. به همين دليل، برنامه هاي خاصي وجود دارند كه ميتوانند فرمت Mid را به نت هاي موسيقي تبديل كنند. ولي در فرمت Wav چنين امكاني وجود ندارد. همچنين، چون در فرمت Wav تمام طول موج ها ذخيره مي شوند، حجم فايل نسبت به فرمت Mid بسياربيشتر است. در ابتدا هريك از برنامه هاي صوتي ، براي خود يك فرمت جداگانه داشت. ولي در حال حاضر ، بيشتر برنامه ها ، اكثر فرمت هاي صوتي را پخش مي كنند. تعدادي از مهم ترين فرمت هاي صوتي به شرح زير هستند: Wav, mp3, Ra, Wma, و Mid

Wav : اين فرمت معروف ترين و پر استفاده ترين فرمت صوتي در كامپيوتر هاست. Wav فرمت استاندارد ويندوز محسوب مي شود. به همين دليل ، اكثر صدا هاي موجود در ويندوز با فرمت Wav مشاهده مي شوند و كلاً اين فرمت كاربرد بيشتري دارد. فرمت Wav برخلاف اكثر فرمت هاي ديگر، خود انواع مختلفي دارد. يعني مي توان يك فايل Wav را به حالت هاي مختلفي ذخيره كرد. فرمت Wav در همه برنامه هاي مرتبط با صدا شناخته شده و پخش مي شود.

mp3 : اين فرمت، محبوب ترين فرمت براي فايل هاي موزيك محسوب مي شود. در واقع mp3 موفق ترين فرمت از خانواده Mpeg مي باشد. Mpeg فرمتي بود كه براي فشرده سازي صدا و تصوير توسط گروهي از محققين ايجاد شد. اين گروه كه با نام Motion Picture Experts Group فعاليت مي كردند، پس از اختراع اين فرمت، نام خود را بر آن نهادند. ( Mpeg در واقع از حروف اول همين عبارت تشكيل شده است). پس از ايجاد اين فرمت كه Mpg نيز خوانده ميشد، فرمت هاي ديگري از اين خانواده هم ارائه شد، از آن جمله: . mpa , mp1,mp2,mp3 از اين ميان mp3 بيش از بقيه كارائي داشت و بيشتر مورد استقبال قرار گرفت. دليل عمده موفقيت آن نيز اين بود كه در اين فرمت، فايل هاي صوتي بسيار فشرده و كم حجم مي شوند، با اين فرمت ما مي توانيم حجم بيشتري از موسيقي را روي CD ذخيره كنيم ( حدود 12 ساعت موسيقي روي هر CD ) و همچنين زمان دريافت موسيقي از اينترنت نيز كاهش مي يابد. mp3 در ويندوز 95 و اولين نسخه هاي ويندوز 98 پشتيباني نمي شد. ولي در ويندوز هاي بعدي، فرمت mp3 بعنوان يكي از فرمت هاي پيش فرض گنجانده شده است.

CDDA : اين فرمت در واقع چندان ربطي به فايل هاي صوتي كامپيوتري ندارد. ولي از آنجا كه در كامپيوتر استفاده زيادي دارد، آن را معرفي مي كنيم. CDDA در واقع فرمت CD هاي صوتي يا Audio cd ها است كه توسط ضبط ها و CD player ها قابل اجرا است. اين فرمت ساختار كامپيوتري ندارد و حتي نميتوان آن را روي كامپيوتر كپي كرد. در درس هاي آينده، روش تبديل اين فرمت را به فرمت هاي متعارف بررسي مي كنيم. در حال حاضر به دليل حجم بالائي كه اين فرمت اشغال مي كند، استقبال از آن كاهش يافته است.

Mod : فرمت Mod يكي از فرمت هاي قديمي كامپيوتر است كه در زمان سيستم عامل داس محبوبيت زيادي داشت. ولي با ورود ويندوز ، كاربرد خود را از دست داد. اين فرمت تا چهار كانال صوتي را پشتيباني مي كند. البته بيشتر براي پخش موزيك ( بي كلام ) مناسب است تا صدا هاي ديگر .

Mid : Mid يا Midi يكي از فرمت هاي قديمي صداست كه با وجود گذشت زمان، كهنه نشده و كاربرد خود را حفظ كرده است. Midi نشكيل شده از حروف اول اين كلمات است: Musical Instrument Digital Interface ( به معناي رابط ديجيتالي ابزارهاي موسيقي). كاربرد اصلي فرمت Midi در موسيقي است. در واقع يك فايل Mid حاوي نت هاي موسيقي ، اطلاعات مربوط به هر ساز، پرده ها ، وقفه ها و همه اطلاعات تخصصي موسيقي مي باشد. به همين دليل با داشتن يك برنامه مناسب، مي توانيم همه اين اطلاعات را از فايل استخراج كنيم و اين قابليت براي موسيقي دانان بسيار مفيد است. در اكثر كامپيوتر ها نيز يك درگاه Midi موجود است كه ميتوانيم ابزارهاي موسيقي را به آن متصل كرده و موسيقي نواخته شده را به صورت فايل Mid ضبط كنيم. همچنين مي توانيم نت ها را بنويسيم و ابزار موسيقي آن را براي ما بنوازد. فايل هاي Midi حجم بسيار كمي نيز اشغال مي كنند و اين نيز براي آنها يك مزيت محسوب مي شود. اين فرمت در بسياري از ابزارهاي الكترونيك از جمله تلفن همراه نيز كاربرد دارد.


Aiff : اين فرمت در اصل فرمت استاندارد كامپيوتر هاي آميگا است. آميگا تا قبل از فراگير شدن Pc حرف اول را در زمينه صدا و تصوير مي زد ، تا سالها پس از ورود pc نيز فايل هاي صوتي آميگا كاربرد داشت. ولي در حال حاضر به علت ورشكسته شدن كمپاني Commodore اين فرمت نيز توسعه نيافته و كارائي خود را از دست داده است.


Voc : اين فرمت، به كمپاني Creative و كارت هاي صوتي SoundBlaster اختصاص دارد. فرمت Voc نيز با ورود ويندوز و فراگير شدن فرمت Wav ، كم كم از گردونه خارج شد و اكنون كاربرد چداني ندارد.


Wma : فرمت Wma يا Windows media audio يكي از جدي ترين رقيبان mp3 محسوب مي شود. اين فرمت حتي از بعضي جهات بر mp3 برتري دارد و با توجه به اين كه محصول كمپاني مايكروسافت است، آينده روشني براي آن پيش بيني مي شود. فايل هاي Wma حجم بسيار كمي دارند و كيفيت آنها نيز كاملا قابل قبول است. در عرصه اينترنت نيز كه حجم فايل ها اهميت زيادي دارد، اين فرمت با فرمت mp3 رقابت تنگاتنگي دارد.


Ra : فرمت Real Audio نيز يكي از فرمت هاي صداست كه جايگاه خاصي را به خود اختصاص داده است. فايل هاي Ra نيز حجم كم و كيفيت قابل قبولي دارند، ولي چيزي كه آنها را از ديگر فرمت ها متمايز مي كند، حجم آنها نيست بلكه خاصيت streaming موجود در فايل هاي Real است. خاصيت Streaming يا جرياني، باعث مي شود كه فايل هاي صوتي از طريق اينترنت پخش شوند، ولي كپي نشوند. اين ويژگي كمك زيادي به توليد كننده ها مي كند و جلوي كپي هاي غير مجاز را تا حدودي مي گيرد. همچنين به كمك اين قابليت، ميتوان صدا را به صورت زنده روي اينترنت پخش كرد. در حال حاضر اكثر راديو هاي اينترنتي براي پخش مستقيم برنامه هاي خود از فرمت Real استفاده مي كنند.


تا قبل از ورود كامپيوتر به عرصه صدا، چيزي به اسم فرمت صوتي وجود نداشت. صداها، اگرچه با كيفيت هاي متفاوت، به روش واحدي ذخيره مي شدند و خوانده مي شدند. ولي با ورود كامپيوتر ، فايل هاي صوتي نيز، فرمت ها و قالب هاي مختلفي پيدا كردند. در كامپيوتر ، فرمت يك فايل به معني نوع ذخيره سازي اطلاعات و نحوه خواندن آنها است. اجازه دهيد يك مثال بزنيم. در فرمت Mid ، اصلاعات صوتي بصورت نت (Note) ذخيره مي شود. يعني اطلاعات مربوط به هر ساز، به همراه پرده ها، نت ها و ساير اطلاعات، جداگانه ذخيره مي شود، ولي در فرمت wav اطلاعات صوتي بصورت طول موج هاي صدا ذخيره مي شود و صدا ها قابل تفكيك نيستند. به همين دليل، برنامه هاي خاصي وجود دارند كه ميتوانند فرمت Mid را به نت هاي موسيقي تبديل كنند. ولي در فرمت Wav چنين امكاني وجود ندارد. همچنين، چون در فرمت Wav تمام طول موج ها ذخيره مي شوند، حجم فايل نسبت به فرمت Mid بسياربيشتر است. در ابتدا هريك از برنامه هاي صوتي ، براي خود يك فرمت جداگانه داشت. ولي در حال حاضر ، بيشتر برنامه ها ، اكثر فرمت هاي صوتي را پخش مي كنند. تعدادي از مهم ترين فرمت هاي صوتي به شرح زير هستند: Wav, mp3, Ra, Wma, و Mid

Wav : اين فرمت معروف ترين و پر استفاده ترين فرمت صوتي در كامپيوتر هاست. Wav فرمت استاندارد ويندوز محسوب مي شود. به همين دليل ، اكثر صدا هاي موجود در ويندوز با فرمت Wav مشاهده مي شوند و كلاً اين فرمت كاربرد بيشتري دارد. فرمت Wav برخلاف اكثر فرمت هاي ديگر، خود انواع مختلفي دارد. يعني مي توان يك فايل Wav را به حالت هاي مختلفي ذخيره كرد. فرمت Wav در همه برنامه هاي مرتبط با صدا شناخته شده و پخش مي شود.

mp3 : اين فرمت، محبوب ترين فرمت براي فايل هاي موزيك محسوب مي شود. در واقع mp3 موفق ترين فرمت از خانواده Mpeg مي باشد. Mpeg فرمتي بود كه براي فشرده سازي صدا و تصوير توسط گروهي از محققين ايجاد شد. اين گروه كه با نام Motion Picture Experts Group فعاليت مي كردند، پس از اختراع اين فرمت، نام خود را بر آن نهادند. ( Mpeg در واقع از حروف اول همين عبارت تشكيل شده است). پس از ايجاد اين فرمت كه Mpg نيز خوانده ميشد، فرمت هاي ديگري از اين خانواده هم ارائه شد، از آن جمله: . mpa , mp1,mp2,mp3 از اين ميان mp3 بيش از بقيه كارائي داشت و بيشتر مورد استقبال قرار گرفت. دليل عمده موفقيت آن نيز اين بود كه در اين فرمت، فايل هاي صوتي بسيار فشرده و كم حجم مي شوند، با اين فرمت ما مي توانيم حجم بيشتري از موسيقي را روي CD ذخيره كنيم ( حدود 12 ساعت موسيقي روي هر CD ) و همچنين زمان دريافت موسيقي از اينترنت نيز كاهش مي يابد. mp3 در ويندوز 95 و اولين نسخه هاي ويندوز 98 پشتيباني نمي شد. ولي در ويندوز هاي بعدي، فرمت mp3 بعنوان يكي از فرمت هاي پيش فرض گنجانده شده است.

CDDA : اين فرمت در واقع چندان ربطي به فايل هاي صوتي كامپيوتري ندارد. ولي از آنجا كه در كامپيوتر استفاده زيادي دارد، آن را معرفي مي كنيم. CDDA در واقع فرمت CD هاي صوتي يا Audio cd ها است كه توسط ضبط ها و CD player ها قابل اجرا است. اين فرمت ساختار كامپيوتري ندارد و حتي نميتوان آن را روي كامپيوتر كپي كرد. در درس هاي آينده، روش تبديل اين فرمت را به فرمت هاي متعارف بررسي مي كنيم. در حال حاضر به دليل حجم بالائي كه اين فرمت اشغال مي كند، استقبال از آن كاهش يافته است.

Mod : فرمت Mod يكي از فرمت هاي قديمي كامپيوتر است كه در زمان سيستم عامل داس محبوبيت زيادي داشت. ولي با ورود ويندوز ، كاربرد خود را از دست داد. اين فرمت تا چهار كانال صوتي را پشتيباني مي كند. البته بيشتر براي پخش موزيك ( بي كلام ) مناسب است تا صدا هاي ديگر .

Mid : Mid يا Midi يكي از فرمت هاي قديمي صداست كه با وجود گذشت زمان، كهنه نشده و كاربرد خود را حفظ كرده است. Midi نشكيل شده از حروف اول اين كلمات است: Musical Instrument Digital Interface ( به معناي رابط ديجيتالي ابزارهاي موسيقي). كاربرد اصلي فرمت Midi در موسيقي است. در واقع يك فايل Mid حاوي نت هاي موسيقي ، اطلاعات مربوط به هر ساز، پرده ها ، وقفه ها و همه اطلاعات تخصصي موسيقي مي باشد. به همين دليل با داشتن يك برنامه مناسب، مي توانيم همه اين اطلاعات را از فايل استخراج كنيم و اين قابليت براي موسيقي دانان بسيار مفيد است. در اكثر كامپيوتر ها نيز يك درگاه Midi موجود است كه ميتوانيم ابزارهاي موسيقي را به آن متصل كرده و موسيقي نواخته شده را به صورت فايل Mid ضبط كنيم. همچنين مي توانيم نت ها را بنويسيم و ابزار موسيقي آن را براي ما بنوازد. فايل هاي Midi حجم بسيار كمي نيز اشغال مي كنند و اين نيز براي آنها يك مزيت محسوب مي شود. اين فرمت در بسياري از ابزارهاي الكترونيك از جمله تلفن همراه نيز كاربرد دارد.


Aiff : اين فرمت در اصل فرمت استاندارد كامپيوتر هاي آميگا است. آميگا تا قبل از فراگير شدن Pc حرف اول را در زمينه صدا و تصوير مي زد ، تا سالها پس از ورود pc نيز فايل هاي صوتي آميگا كاربرد داشت. ولي در حال حاضر به علت ورشكسته شدن كمپاني Commodore اين فرمت نيز توسعه نيافته و كارائي خود را از دست داده است.


Voc : اين فرمت، به كمپاني Creative و كارت هاي صوتي SoundBlaster اختصاص دارد. فرمت Voc نيز با ورود ويندوز و فراگير شدن فرمت Wav ، كم كم از گردونه خارج شد و اكنون كاربرد چداني ندارد.


Wma : فرمت Wma يا Windows media audio يكي از جدي ترين رقيبان mp3 محسوب مي شود. اين فرمت حتي از بعضي جهات بر mp3 برتري دارد و با توجه به اين كه محصول كمپاني مايكروسافت است، آينده روشني براي آن پيش بيني مي شود. فايل هاي Wma حجم بسيار كمي دارند و كيفيت آنها نيز كاملا قابل قبول است. در عرصه اينترنت نيز كه حجم فايل ها اهميت زيادي دارد، اين فرمت با فرمت mp3 رقابت تنگاتنگي دارد.


Ra : فرمت Real Audio نيز يكي از فرمت هاي صداست كه جايگاه خاصي را به خود اختصاص داده است. فايل هاي Ra نيز حجم كم و كيفيت قابل قبولي دارند، ولي چيزي كه آنها را از ديگر فرمت ها متمايز مي كند، حجم آنها نيست بلكه خاصيت streaming موجود در فايل هاي Real است. خاصيت Streaming يا جرياني، باعث مي شود كه فايل هاي صوتي از طريق اينترنت پخش شوند، ولي كپي نشوند. اين ويژگي كمك زيادي به توليد كننده ها مي كند و جلوي كپي هاي غير مجاز را تا حدودي مي گيرد. همچنين به كمك اين قابليت، ميتوان صدا را به صورت زنده روي اينترنت پخش كرد. در حال حاضر اكثر راديو هاي اينترنتي براي پخش مستقيم برنامه هاي خود از فرمت Real استفاده مي كنند.

منبع : تخصص حاجیته

[LaDy Ds DeMoNa]

معرفي پركاربردترين فرمت هاي موسيقي


Wav

اين فرمت معروف ترين و پر استفاده ترين فرمت صوتي در كامپيوتر هاست. Wav فرمت استاندارد ويندوز محسوب مي شود. به همين دليل ، اكثر صدا هاي موجود در ويندوز با فرمت Wavمشاهده مي شوند و كلاً اين فرمت كاربرد بيشتري دارد. فرمت Wav برخلاف اكثر فرمت هاي ديگر، خود انواع مختلفي دارد. يعني مي توان يك فايل Wav را به حالت هاي مختلفي ذخيره كرد. فرمت Wav در همه برنامه هاي مرتبط با صدا شناخته شده و پخش مي شود.


MP3

اين فرمت، محبوب ترين فرمت براي فايل هاي موزيك محسوب مي شود. در واقع mp3 موفق ترين فرمت از خانواده Mpeg مي باشد. Mpeg فرمتي بود كه براي فشرده سازي صدا و تصوير توسط گروهي از محققين ايجاد شد. اين گروه كه با نام Motion Picture Experts Group فعاليت مي كردند، پس از اختراع اين فرمت، نام خود را بر آن نهادند. ( Mpeg در واقع از حروف اول همين عبارت تشكيل شده است). پس از ايجاد اين فرمت كه Mpg نيز خوانده ميشد، فرمت هاي ديگري از اين خانواده هم ارائه شد، از آن جمله: .mpa, mp1,mp2,mp3 از اين ميان mp3 بيش از بقيه كارائي داشت و بيشتر مورد استقبال قرار گرفت. دليل عمده موفقيت آن نيز اين بود كه در اين فرمت، فايل هاي صوتي بسيار فشرده و كم حجم مي شوند، با اين فرمت ما مي توانيم حجم بيشتري از موسيقي را روي CD ذخيره كنيم ( حدود 12 ساعت موسيقي روي هر CD ) و همچنين زمان دريافت موسيقي از اينترنت نيز كاهش مي يابد. mp3 در ويندوز 95 و اولين نسخه هاي ويندوز 98 پشتيباني نمي شد. ولي در ويندوز هاي بعدي، فرمت mp3 بعنوان يكي از فرمت هاي پيش فرض گنجانده شده است.

MP3 يک سيستم فشرده سازى براى فايل هاى صوتى است که با استفاده از آن حجم فايل ها بدون تاثير منفى در کيفيت صدا ، کاهش پيدا مى نمايد . هدف اصلى سيستم فوق ، فشرده سازى يک فايل صوتى بگونه اى است که اولا" کيفيت آن افت نکرده و ثانيا" حجم آن به ميزان قابل توجهى کاهش پيدا نمايد .در اکثر موارد، ميزان فشرده سازى بين ده تا چهارده برابر يک فايل صوتى معمولى است . مثلا" يک فايل موزيک که داراى ظرفيتى معادل سى و دو مگابايت است ، پس از تبديل به فرمت MP3 ، ظرفيت آن به سه تا چهار مگابايت کاهش پيدا مى نمايد . ايده اوليه سيستم فشرده سازى MP3 به سال هاى 1988 و 1999 بر مى گردد .

MPEG که از کلمات Moving Picture Experts Group اقتباس شده است ، نام گروهى است که سيستم فشرده سازى داده هاى ويديوئى را پياده سازى نموده است . فيلم هاى DVD ، سيستم هاى پخش HDTV و DSS ماهواره اى از مدل فشرده سازى MPEG به منظور کاهش ظرفيت فيلم ها استفاده مى نمايند . سيستم فشرده سازى MPEG شامل يک زير سيستم ديگر به منظور فشرده سازى صدا مى باشد که MPEG Audio Layer-3 ناميده شده و به MP3 معروف شده است . با توجه به اين که MP3 از يک روش فشرده سازى به منظور ذخيره اطلاعات استفاده مى نمايد ، برخى از داده هاى غير ضرورى در زمان فشرده سازى حذف مى گردند . بديهى است کيفيت فايل هاى فوق نسبت به ساير فرمت هاى ذخيره سازى که از روش خاصى به منظور فشرده سازى استفاده نمى نمايند ، کمتر خواهد بود . فشرده سازى فايل هاى صوتى با استفاده از سيستم MP3 ، مبتنى بر مجموعه حقايقى در رابطه با توانائى انسان در شنيدن صوت است :

گوش انسان قادر به شنيدن برخى صداها نمى باشد .
گوش انسان توانائى شنيدن برخى صداها را بهتر از ساير صداها دارد .

در صورتى که دو موزيک بطور همزمان پخش شوند، ما صرفا" قادر به شنيدن موزيکى مى باشيم که صداى آن بيشتر است . با توجه به موارد قوق ، مى توان بخش هاى خاصى از يک موزيک را حذف نمود، بدون اين که تاثير قابل توجهى بر روى کيفيت صدا براى شنونده را بدنبال داشته باشد .نسخه هاى MP3 موزيک ها داراى کيفيتى دقيقا" مشابه سى دى original نخواهند بود، چراکه بخش هاى اندکى از موزيک حذف مى گردد .


CDDA

اين فرمت در واقع چندان ربطي به فايل هاي صوتي كامپيوتري ندارد. ولي از آنجا كه در كامپيوتر استفاده زيادي دارد، آن را معرفي مي كنيم. CDDA در واقع فرمت CD هاي صوتي يا Audio cd ها است كه توسط ضبط ها و CD player ها قابل اجرا است. اين فرمت ساختار كامپيوتري ندارد و حتي نميتوان آن را روي كامپيوتر كپي كرد. در حال حاضر به دليل حجم بالائي كه اين فرمت اشغال مي كند، استقبال از آن كاهش يافته است.


Mod

فرمت Mod يكي از فرمت هاي قديمي كامپيوتر است كه در زمان سيستم عامل داس محبوبيت زيادي داشت. ولي با ورود ويندوز ، كاربرد خود را از دست داد. اين فرمت تا چهار كانال صوتي را پشتيباني مي كند. البته بيشتر براي پخش موزيك ( بي كلام ) مناسب است تا صدا هاي ديگر .


Mid

Mid يا Midi يكي از فرمت هاي قديمي صداست كه با وجود گذشت زمان، كهنه نشده و كاربرد خود را حفظ كرده است. Midi نشكيل شده از حروف اول اين كلمات است: Musical Instrument Digital Interface (به معناي رابط ديجيتالي ابزارهاي موسيقي). كاربرد اصلي فرمت Midi در موسيقي است. در واقع يك فايل Mid حاوي نت هاي موسيقي ، اطلاعات مربوط به هر ساز، پرده ها ، وقفه ها و همه اطلاعات تخصصي موسيقي مي باشد. به همين دليل با داشتن يك برنامه مناسب، مي توانيم همه اين اطلاعات را از فايل استخراج كنيم و اين قابليت براي موسيقي دانان بسيار مفيد است. در اكثر كامپيوتر ها نيز يك درگاه Midi موجود است كه ميتوانيم ابزارهاي موسيقي را به آن متصل كرده و موسيقي نواخته شده را به صورت فايل Mid ضبط كنيم. همچنين مي توانيم نت ها را بنويسيم و ابزار موسيقي آن را براي ما بنوازد. فايل هاي Midi حجم بسيار كمي نيز اشغال مي كنند و اين نيز براي آنها يك مزيت محسوب مي شود. اين فرمت در بسياري از ابزارهاي الكترونيك از جمله تلفن همراه نيز كاربرد دارد.


Aiff

اين فرمت در اصل فرمت استاندارد كامپيوتر هاي آميگا است. آميگا تا قبل از فراگير شدن Pc حرف اول را در زمينه صدا و تصوير مي زد ، تا سالها پس از ورود pc نيز فايل هاي صوتي آميگا كاربرد داشت. ولي در حال حاضر به علت ورشكسته شدن كمپاني Commodore اين فرمت نيز توسعه نيافته و كارائي خود را از دست داده است.


Voc

اين فرمت، به كمپاني Creative و كارت هاي صوتي SoundBlaster اختصاص دارد. فرمت Voc نيز با ورود ويندوز و فراگير شدن فرمت Wav ، كم كم از گردونه خارج شد و اكنون كاربرد چداني ندارد.

Wma

فرمت Wma يا Windows media audio يكي از جدي ترين رقيبان mp3 محسوب مي شود. اين فرمت حتي از بعضي جهات بر mp3 برتري دارد و با توجه به اين كه محصول كمپاني مايكروسافت است، آينده روشني براي آن پيش بيني مي شود. فايل هاي Wma حجم بسيار كمي دارند و كيفيت آنها نيز كاملا قابل قبول است. در عرصه اينترنت نيز كه حجم فايل ها اهميت زيادي دارد، اين فرمت با فرمت mp3 رقابت تنگاتنگي دارد.


Ra

فرمت Real Audio نيز يكي از فرمت هاي صداست كه جايگاه خاصي را به خود اختصاص داده است. فايل هايRa نيز حجم كم و كيفيت قابل قبولي دارند، ولي چيزي كه آنها را از ديگر فرمت ها متمايز مي كند، حجم آنها نيست بلكه خاصيت streaming موجود در فايل هاي Real است. خاصيت Streaming يا جرياني، باعث مي شود كه فايل هاي صوتي از طريق اينترنت پخش شوند، ولي كپي نشوند. اين ويژگي كمك زيادي به توليد كننده ها مي كند و جلوي كپي هاي غير مجاز را تا حدودي مي گيرد. همچنين به كمك اين قابليت، ميتوان صدا را به صورت زنده روي اينترنت پخش كرد. در حال حاضر اكثر راديو هاي اينترنتي براي پخش مستقيم برنامه هاي خود از فرمت Real استفاده مي كنند.

OGG

فـرمـت OGG یـک فرمـت بازمتن و آزاد است که در streaming و فشرده سازی فایل‌های صوتی و ویدئویی بـکــار می‌رود. OGG Vorbis جایگزینی آزاد و بازمتن برای فرمت MP3 به شمار می‌رود. بسیاری از نرم‌افزارهای پخش کننده کنونی قـادرنــد تــا این فرمت را پخش کنند. OGG دارای سه سیستم فشرده سازی (Codec) مختلف می‌باشد:

- سیستم Vorbis برای فشرده سازی فایل‌های صوتی
- سیستم Speex برای فشرده سازی صدای انسان [۱]
- سیستم Theora برای برای فشرده سازی ویدئو [۲]

براي اطلاعات بيشتر راجع به فرمت OGG كليك كنيد .. (http://forum.p30world.com/showthread.php?t=11652)


منابع : weblog.parsmedia.ws - سخا روش - irantux

شايد و پيروز باشيد