mehrab123
11th September 2012, 01:56 AM
موسيقي آئيني ايلام، آينه تمام‌نماي زندگي گذشته مردمان اين ديار
پيشينه استقرار در کهن سرزمين ايلاميان به استناد مطالعات و کاوش‌هاي باستان‌شناسي صورت گرفته در آن به‌خصوص در تپه‌هايي همچون؛ علي کش، چغا سفيد، سبز و خزينه در دهلران و کزآباد و چشمه ماهي در هليلان و کاوش‌هاي منسجم در قبرستان‌هاي دوران تاريخي؛ ورکبود، جوب گوهر کل نسار و بردبال و کاوش در شهر تاريخي سيمره، مربوط به قرون اوليه اسلامي است و پيشينه تاريخي آن از هزاره هشتم قبل از ميلاد تا قرون اوليه اسلامي با تداوم دوره‌ها به اثبات رسيده است.
استان ايلام بخشي از تمدن ايلام قديم بوده که حدود 3000 سال قبل از ميلاد به وجود آمده که در اين دوران تا سال 640 قبل از ميلاد به حيات خود ادامه داده و در دوران طلايي خود از اقتدار خاصي برخوردار بوده است.
ايلام که در کتيبه‌هاي بابلي از آن آن با نام (آلام يا آلامتو) ياد شده است به نقلي معني کوهستان يا کشور طلوع خورشيد را مي‌دهد.
استان ايلام سرزميني است که در غرب کشور و در ميان ارتفاعات زاگرس قرار گرفته که داراي 2 خصوصيت دشت در جنوب و کوهستان در شمال است؛ به همين جهت اين منطقه به دليل تنوع آب و هوايي و طبيعت آن مورد توجه گردشگران و مسافران قرار مي‌گيرد.
ايلام در منطقه‌اي کوهستاني در حاشيه جنوب غربي رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. قسمت زيادي از مساحت استان را مناطق کوهستاني و يا تپه کوهستاني و تپه ماهور تشکيل مي‌دهد که با شيب‌هاي تندي به دشت‌هاي کم ارتفاع منتهي ميشوند. رشته کوه‌هاي مرتفع و موازي کبيرکوه به طول 160 کيلومتر از شمال غربي تا جنوب شرقي استان را در برگرفته و قسمتي از مناطق غربي و شمال غربي ايلام را از قسمت‌هاي ديگر مجزا مي‌کند.
اين استان با جمعيت 650 هزارنفر کم‌جمعيت‌ترين استان ايران محسوب مي‌شود که داراي هشت شهرستان آبدانان، دهلران، دره شهر، مهران، ملکشاهي، شيروان چرداول و ايوان با مرکزيت ايلام است که گويش غالب در استان کردي و بقيه لري، لکي و عربي است.
موسيقي آييني استان ايلام که از آن با نام «أل په رکه» در ميان مردمان غرب ايران ياد مي‌شود با زيبائي خاص و منحصر به‌فرد آينه تمام‌نمايي از زندگي گذشته مردم اين ديار است که به صورت زنده در زمان حال در وجود آنان در حرکت و جريان است.
اگر به ريشه‌يابي و علل به وجود آمدن اين هنر توجه کنيم، بايد اعتراف کنيم که اين هنر ريشه در زندگي و کار روزانه کشاورزي، اعتقادات ديني، مراسم و جشن‌هاي بزرگ، بازي‌هاي محلي، جنگ و دفاع، حالات روحي و رواني افراد دارد.
برون گرايي مردم ايلام تاثير بسياري بر اين نوع موسيقي داشته به طوري که موسيقي آييني به طور کامل بيانگر فعاليت‌هاي دروني، طرز فکر و شرح اتفاقاتي است که باز آفريني اين اتفاقات در قالب «أل په رکه» پديدار شده است.
واژه «أل په رکه» از کلمه «أل په ر» به معني جنبش و تکان و در اصل به معني حمله کردن است و نمادي از حرکات جنگي است که از گذشته‌هاي دور به يادگار مانده و چيزي فراتر از رقص عادي متداول امروزي است.
موسيقي آييني کردي يکي از سنت‌هاي ديرينه و يادگارهاي ارزشمند کهن است که در ميان کردها همچنان محفوظ مانده است. بي‌گمان تاريخچه اين حرکات مربوط به هزاره‌هاي دوم و سوم قبل از ميلاد است اما تاريخ مشخص و چگونگي ايجاد آن در اين باره وجود ندارد.
يک کتيبه سنگي در غرب ايران پيدا شده که متعلق به هزاره اول قبل از ميلاد است؛ روي اين کتيبه تصوير يک سرنا و دهل و افرادي که به نظر مي‌رسد در حال اجراي حرکاتي هستند، روي سنگ حک شده است. اين کتيبه کهن سند مهمي در تاريخي بودن اين حرکات موزون در ايران است.
فلسفه حرکات «أل په رکه»
در اين اجرا معمولاً يک نفر که حرکات را بهتر از ديگران مي‌شناسد نقش رهبري گروه را به عهده گرفته و در ابتداي صف گروه مي‌ايستد و با تکان دادن دستمالي که در دست راست دارد ريتم‌ها را به گروه منتقل کرده و در ايجاد هماهنگي لازم آنان را ياري مي‌دهد.
سرچوپي‌کش (رهبر گروه): رهبر گروه موسيقي آييني که "سرچوپي" ناميده مي‌شود با تکان دادن ماهرانه دستمال و ايجاد صدا بر هيجان گروه مي‌افزايد. در اين هنگام ديگر افراد بدون دستمال به رديف در کنار سرچوپي به گونه‌اي قرار مي‌گيرند که هر يک با دست چپ، دست راست نفر بعد را مي‌گيرد، نفر آخر هم با در دست داشتن دستمال به گروه نظم خاصي مي‌بخشد.
دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشان‌دهنده برابري بوده و دست همديگر را گرفتن هم نشانه اتحاد گروه است. در موسيقي آييني کردي تمامي اعضاي گروه به سر گروه چشم دوخته و با ايجاد هماهنگي خاصي وحدت و يکپارچگي يک قوم و جامعه ريشه‌دار را به تصوير مي‌کشند.
اینم یک اواز محلی ایلامی همراه با زیر نویس بصورت انلاین لطفا به لینک زیر مراجعه فرمایید:
http://negah.irib.ir/media/show_video/8427
من در ادامه با توضیحات بیشتری عکس هایی خواهم گذاشت. دقت شود پوشش کلی همین است ولی در نحو رعایت حجاب در نقاط مختلف کردنشین سلایقی دخیل است که البته در ایلام تا انجایی که من دیده ام باحجاب کاملتری و بصورت مجزاتری این مراسمات برگزار میشود. اگر ازین تاپیک استقبال شود فیلم شور انگیز رقص کردی هم خواهم گذاشت.
نکته پایانی: این تاپیک به بررسی رقص و اوا های ایلامی کردی خواهد پرداخت که بمنظور ترویج فرهنگ بومی واشنایی با ان و اشاعه ان میباشد.
پيشينه استقرار در کهن سرزمين ايلاميان به استناد مطالعات و کاوش‌هاي باستان‌شناسي صورت گرفته در آن به‌خصوص در تپه‌هايي همچون؛ علي کش، چغا سفيد، سبز و خزينه در دهلران و کزآباد و چشمه ماهي در هليلان و کاوش‌هاي منسجم در قبرستان‌هاي دوران تاريخي؛ ورکبود، جوب گوهر کل نسار و بردبال و کاوش در شهر تاريخي سيمره، مربوط به قرون اوليه اسلامي است و پيشينه تاريخي آن از هزاره هشتم قبل از ميلاد تا قرون اوليه اسلامي با تداوم دوره‌ها به اثبات رسيده است.
استان ايلام بخشي از تمدن ايلام قديم بوده که حدود 3000 سال قبل از ميلاد به وجود آمده که در اين دوران تا سال 640 قبل از ميلاد به حيات خود ادامه داده و در دوران طلايي خود از اقتدار خاصي برخوردار بوده است.
ايلام که در کتيبه‌هاي بابلي از آن آن با نام (آلام يا آلامتو) ياد شده است به نقلي معني کوهستان يا کشور طلوع خورشيد را مي‌دهد.
استان ايلام سرزميني است که در غرب کشور و در ميان ارتفاعات زاگرس قرار گرفته که داراي 2 خصوصيت دشت در جنوب و کوهستان در شمال است؛ به همين جهت اين منطقه به دليل تنوع آب و هوايي و طبيعت آن مورد توجه گردشگران و مسافران قرار مي‌گيرد.
ايلام در منطقه‌اي کوهستاني در حاشيه جنوب غربي رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. قسمت زيادي از مساحت استان را مناطق کوهستاني و يا تپه کوهستاني و تپه ماهور تشکيل مي‌دهد که با شيب‌هاي تندي به دشت‌هاي کم ارتفاع منتهي ميشوند. رشته کوه‌هاي مرتفع و موازي کبيرکوه به طول 160 کيلومتر از شمال غربي تا جنوب شرقي استان را در برگرفته و قسمتي از مناطق غربي و شمال غربي ايلام را از قسمت‌هاي ديگر مجزا مي‌کند.
اين استان با جمعيت 650 هزارنفر کم‌جمعيت‌ترين استان ايران محسوب مي‌شود که داراي هشت شهرستان آبدانان، دهلران، دره شهر، مهران، ملکشاهي، شيروان چرداول و ايوان با مرکزيت ايلام است که گويش غالب در استان کردي و بقيه لري، لکي و عربي است.
موسيقي آييني استان ايلام که از آن با نام «أل په رکه» در ميان مردمان غرب ايران ياد مي‌شود با زيبائي خاص و منحصر به‌فرد آينه تمام‌نمايي از زندگي گذشته مردم اين ديار است که به صورت زنده در زمان حال در وجود آنان در حرکت و جريان است.
اگر به ريشه‌يابي و علل به وجود آمدن اين هنر توجه کنيم، بايد اعتراف کنيم که اين هنر ريشه در زندگي و کار روزانه کشاورزي، اعتقادات ديني، مراسم و جشن‌هاي بزرگ، بازي‌هاي محلي، جنگ و دفاع، حالات روحي و رواني افراد دارد.
برون گرايي مردم ايلام تاثير بسياري بر اين نوع موسيقي داشته به طوري که موسيقي آييني به طور کامل بيانگر فعاليت‌هاي دروني، طرز فکر و شرح اتفاقاتي است که باز آفريني اين اتفاقات در قالب «أل په رکه» پديدار شده است.
واژه «أل په رکه» از کلمه «أل په ر» به معني جنبش و تکان و در اصل به معني حمله کردن است و نمادي از حرکات جنگي است که از گذشته‌هاي دور به يادگار مانده و چيزي فراتر از رقص عادي متداول امروزي است.
موسيقي آييني کردي يکي از سنت‌هاي ديرينه و يادگارهاي ارزشمند کهن است که در ميان کردها همچنان محفوظ مانده است. بي‌گمان تاريخچه اين حرکات مربوط به هزاره‌هاي دوم و سوم قبل از ميلاد است اما تاريخ مشخص و چگونگي ايجاد آن در اين باره وجود ندارد.
يک کتيبه سنگي در غرب ايران پيدا شده که متعلق به هزاره اول قبل از ميلاد است؛ روي اين کتيبه تصوير يک سرنا و دهل و افرادي که به نظر مي‌رسد در حال اجراي حرکاتي هستند، روي سنگ حک شده است. اين کتيبه کهن سند مهمي در تاريخي بودن اين حرکات موزون در ايران است.
فلسفه حرکات «أل په رکه»
در اين اجرا معمولاً يک نفر که حرکات را بهتر از ديگران مي‌شناسد نقش رهبري گروه را به عهده گرفته و در ابتداي صف گروه مي‌ايستد و با تکان دادن دستمالي که در دست راست دارد ريتم‌ها را به گروه منتقل کرده و در ايجاد هماهنگي لازم آنان را ياري مي‌دهد.
سرچوپي‌کش (رهبر گروه): رهبر گروه موسيقي آييني که "سرچوپي" ناميده مي‌شود با تکان دادن ماهرانه دستمال و ايجاد صدا بر هيجان گروه مي‌افزايد. در اين هنگام ديگر افراد بدون دستمال به رديف در کنار سرچوپي به گونه‌اي قرار مي‌گيرند که هر يک با دست چپ، دست راست نفر بعد را مي‌گيرد، نفر آخر هم با در دست داشتن دستمال به گروه نظم خاصي مي‌بخشد.
دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشان‌دهنده برابري بوده و دست همديگر را گرفتن هم نشانه اتحاد گروه است. در موسيقي آييني کردي تمامي اعضاي گروه به سر گروه چشم دوخته و با ايجاد هماهنگي خاصي وحدت و يکپارچگي يک قوم و جامعه ريشه‌دار را به تصوير مي‌کشند.
اینم یک اواز محلی ایلامی همراه با زیر نویس بصورت انلاین لطفا به لینک زیر مراجعه فرمایید:
http://negah.irib.ir/media/show_video/8427
من در ادامه با توضیحات بیشتری عکس هایی خواهم گذاشت. دقت شود پوشش کلی همین است ولی در نحو رعایت حجاب در نقاط مختلف کردنشین سلایقی دخیل است که البته در ایلام تا انجایی که من دیده ام باحجاب کاملتری و بصورت مجزاتری این مراسمات برگزار میشود. اگر ازین تاپیک استقبال شود فیلم شور انگیز رقص کردی هم خواهم گذاشت.
نکته پایانی: این تاپیک به بررسی رقص و اوا های ایلامی کردی خواهد پرداخت که بمنظور ترویج فرهنگ بومی واشنایی با ان و اشاعه ان میباشد.