sjhosseini48
24th March 2012, 09:57 PM
باهتمام : سيد جعفر حسيني وديق[1]
با نگاهی دقيق به معضلات و مشكلات فراروي حيات انسانها، مي توان گفت از عمده ترين علل اين مشكلات ، معضل اقتصادي و معيشتي و مسايل مربوط به آن همچون فقرگرايي، محدوديت تجارت و داد و ستد، تورم ، ناتوانايي اقتصادي ، عدم تناسب عرضه و تقاضا و مسايلي از اين دست است كه بيشتر آن از ثمرات شوم اقتصاد ضد اسلامي حاكم بر جهان و به ويژه كشورهاي اسلامي است و بسياري از بحرانهاي اقتصادي در جوامع انساني از اين نوع اقتصاد ضد اسلامي و ظالمانه نشات مي گيرد و از آثار اين نوع اقتصاد، سركوبي مردم و پايمال ساختن آزادي ها، مسدود ساختن راه هاي معيشت براي مردم و محروم ساختن بندگان خدا از مواهب و بركات الهي است كه خداوند آنها را بر ايشان ارزاني داشته است.
در سالهای اخیر ، مقام معظم رهبری براي اينكه كشور عزيزمان از نظر اقتصادي به درجه ي مطلوب خود برسد و تمامي كارشكني ها و تحريم هاي اقتصادي دشمنان را تحت الشعاع خود قرار دهد ، اسامی سال ها را با محوریت اقتصادی تعیین می کنند،
http://img4up.com/up2/90055279375544363760.jpg
مانند: سال اصلاح الگوی مصرف ،سال همت و کار مضاعف، سال جهاد اقتصادي، ایشان در پیام نوروزی خود به مناسبت حلول سال 1391 هجری شمسی ضمن بيان اقدامات و فعالیت های گسترده مردمی و حکومتی در سال گذشته که به نام « جهاد اقتصادي » نامیده شده بود ، سال جديد را به نام سال « توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني » نامگذاری نمودند؛ تا بحول و قوه الهي و با تلاش و كوشش همه ملت و مسئولان با يك جهش انقلابي در اين امر مقدس،ريشه فقر و بدبختي و بيكاري و اقتصاد نامطلوب از اين سرزمين رخت بربسته و نظام جمهوري اسلامي در تمام زمينه ها الگويي براي ديگر كشورهاي جهان گردد.
مقام معظم رهبري در قسمتي از بيانات گهربار خويش فرمودند:
بخش مهمی از جهاد اقتصادی مسئله ى تولید ملی است که اگر ملت با همت، عزم و آگاهی و با همراهی برنامه ریزی درست مسئولان بتواند مشکل تولید داخلی را حل کند بدون تردید بر چالشهایی که دشمن ایجاد می کند غلبه خواهد کرد.[2] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn2)
هر چند حکومتداری وجوه مختلفی از اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع و روابط بین الملل را در بر دارد ، اما تردیدی نیست كه اقتصاد پايه اساسي حفظ ، توسعه و ادامه حيات حكومت ها، به شمار مي رود ، حتی در عرصه دین نیز اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که پيامبراكرم (ص) فرمودند: « لولا رحمه ربّی علی فقراء اُمتی کاد الفقر أن یکون کفراً»[3] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn3)
اگر رحمت پروردگارم بر تهیدستان امتم نبود، نزدیک بود فقر به کفر بینجامد.
مسئلة اقتصاد و فقر زدایی به قدری دارای اهمیت است که از آن حضرت نقل شده: « فلو لا الخبز ما صلّینا و لا صمنا و لا أدّینا فرائض ربّنا.»[4] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn4)
اگر نان نبود - و شکم ها گرسنه بود - از نماز و روزه و انجام سایر فرائض و واجبات خبری نبود.
مولاي متقيان علی (ع) نیز خطاب به فرزندش محمد حنفيه مي فرمايند:
« يَا بُنَيَّ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ».[5] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn5)
ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم ، از فقر به خدا پناه ببر، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنی است.
فقر زدایی ، پروسه ای است که نتیجه آن ، ایمان زایی ، اندیشه گستری ،رفاه عمومی ، زدودن بسیاری از تخلفات و جرم ها و عداوت ها و ... است و البته این مهم نیز با شعار و بخشنامه و دستورالعمل های بی پشتوانه میسر نمی شود. فقر زدایی ، جز با توسعه متوازن و عدالت محور اقتصاد میسر نمی شود . حکومت ها ، اگر نخواهند یا نتوانند توسعه اقتصادی مناسب با جامعه خود تدارک ببینند ، یا دچار شکاف طبقاتی خواهند شد و یا در عادلانه ترین شکل ممکن ، فقر را به تساوی بین مردمانشان تقسیم خواهند نمود. ما ، ناگزیر از توسعه اقتصادی هستیم ، با این حال از آنجا که در عرصه اقتصاد ، سال ها از قافله کشورهای پیشروی اقتصادی عقبیم ، رسیدن به حد مطلوب ، با عملکردهای معمول اقتصادی میسر نیست بلکه تلاش هاي جهاد گونه درزمينه هاي مختلف اقتصادي مي طلبد.
بدون شك مطالعه مسيري که مقام معظم رهبري از سال اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف، کار مضاعف ترسیم کردند تا سال گذشته که به جهاد اقتصادی و امسال به تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی رسیدند این موضوع را به اثبات می رساند که در مسیر تبدیل ایران اسلامي به یک قدرت اقتصادی، ایشان از ریشه ای ترین کارها همچون تغییر فرهنگ مصرف در کشور تا ملزومات آن یعنی حمایت از کالای ایرانی و تولید داخلی توجه لازم را داشته و راه را نشان داده اند. به عبارتي ديگرمي توان گفت انتخاب اين شعارمحوري بعد از سال جهاد اقتصادی در راستاي برنامه‌هایی است كه نظام جمهوري اسلامي در سالهای گذشته داشته است ، مي باشد.
آنچه که از مفهوم توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني می توان درک کرد آن است که به نظر می رسد این نوع اقدامات داراي مؤلفه هايي به شرح ذیل است که با درک و فهم صحیح و تلاشی بیشتر در حوزه اقتصادی و استفاده بهتر از ظرفیت های اقتصادی در کشور ، می توان در راستای تحقق شعار سال 91 ، گام برداشت :
1- معنی و مفهوم توليد ملي
تولید ملی ( یا محصول ملی ) به ارزش پولی همه ی کالاها و خدماتی که در دوره ی معینی، معمولا ً یک سال، در کشوری تولید شده، گفته می شود. به این اعتبار تولید ملی یک جریان در واحد زمان است و معمولا ً بر حسب دلار در سال و مانند اینها ، بیان می شود . درآمد ملی به ارزش پولی تمامی درآمدهایی که در دوره ی معینی در کشوری، در جریان تولید، کسب شده گفته می شود. « هزینه ی ملی » ارزش پولی تمام هزینه هایی است که در دوره ی معینی در کشوری پرداخت شده است. تولید ملی را بسته به اینکه هزینه های تولید از آن کم شده یا نه می توان به دو زیرشاخه تقسیم نمود: تولید خالص ملی و تولید ناخالص ملی
1-1- اهميت توليد ملي
در جهان صنعتي امروز، به توليدملي به عنوان يك سلاح رقابتي نگريسته مي‌شود و سازمان‌هاي توليدي در محيطي قرار گرفته‌اند كه از ويژگي‌هاي آن مي‌توان به افزايش فشارهاي رقابتي، تنوع در محصولات، تغيير در انتظارات اجتماعي و افزايش سطح توقع مشتريان اشاره كرد.
اهميت توليد ملي در اقتصاد بر كسي پوشيده نيست. در سال‌هاي اخير به قدري اين موضوع از سوي متوليان امر توليد تكرار شده است كه هر كس به شخصه مي‌تواند درباب فوايد آن براي استقلال كشور، جلوگيري از خروج ارز و مهم‌تر از همه اشتغال‌زايي، اظهار نظرنمايد.
1-2- توليد ملي ، قبل از انقلاب اسلامي
رژيم وابسته پهلوی از طریق اجرای سیاستهای استعماری ضربه های مهلکی به توان تولید ملی وارد کرد و عقب افتادگی های فراوانی را برای مردم و کشورمان به میراث گذاشت.درگذشته، دشمنان مردم نه تنها هویت دینی بلکه همه احساس توانائی و روحیه خود باوری را هدف گرفته و ضربه های ویرانگری را در این عرصه به ملت ما وارد نموده بودند و هویتی وابسته ، مصرفی ، ناتوان ، غیر خلاق و در خدمت غرب را به ملت ما وارد کرده بودند.زخم ها وجراحت های فراوانی که آثار آنها کم وبیش ،مشهود ومحسوس است وبخش مهمی از رنجهای ملت ما ناشی از این زخمهاست..
1-3- توليد ملي ، بعد از انقلاب اسلامي
وجه مهم استقلال خواهی و استعمار ستیزی در انقلاب اسلامی ، جبران تحقیری بود که از ناحیه ضربه به تولید ملی در ملت ما بوجود آمده بود .از همین رو در مقدمه قانون اساسی جمهوري اسلامي ايران ضمن برشمردن اعتراض در هم کوبنده امام خمینی (ره) به توطئه آمریکائی انقلاب سفید که گامی در جهت تثبیت پایه های حکومت استبدادی و تحکیم وابستگی های سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی ایران به امپریالیزم جهانی بوده بعنوان طلیعه نهضت اسلامی و بدنبال آن ارائه نظریه حکومت اسلامی که در آن اقتصاد وسیله است نه هدف ، چنین آمده است:
در تحکیم بنیادهای اقتصادی اصل ، رفع نیازهای انسان در جریان رشد و تکامل اوست نه همچون دیگر نظامهای اقتصادی تمرکز و تکاثر ثروت و سودجوئی ، زیرا که در مکاتب مادی اقتصاد خود هدف است و بدین جهت در مراحل رشد ، اقتصاد عامل تخریب و فساد و تباهی میشود ولی در اسلام اقتصاد وسیله است و از وسیله انتظاری جز کارآئی بهتر در راه وصول به هدف نمیتوان داشت. با این دیدگاه برنامه اقتصاد اسلامی فراهم کردن زمینه مناسب برای بروز خلاقت های متفاوت انسانی است و بدین جهت تامین امکانات مساوی و متناسب و ایجاد کار برای همه افراد و رفع نیازهای ضروری جهت استمرار حرکت تکاملی او برعهده حکومت اسلامی است.
و در اصل سوم قانون اساسی دولت را موظف به بکارگیری همه امکانات خود می نماید تا از جمله مواردی همچون بند 12 مبنی بر پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه و بند 13مبنی بر تامین خودکفائی در علوم و فنون صنعت و كشاورزی و امور نظامی و مانند اینها محقق گردد و در اصل 43 برای تامین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد ، با حفظ آزادگی او بعنوان ضوابط حاکم بر اقتصاد ایران در بندهای 8 و 9 می نوسید:
بند 8: جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر سلطه کشور
بند9: تاکید بر افزایش تولیدات کشاورزی ، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تامین کند و کشور را به مرحله خودکفائی برساند و از وابستگی برهاند.
براي نيل به مطالبات مقام معظم رهبري در سال 91 (سال توليد ملي وحمايت از كار و سرمايه ايراني)، بايد هدف نهايي رسيدن به توليد صادرات گرا و تبديل شدن ايران به يك كشور صادراتي باشد. تولید دارای ابعاد گوناگون است. از یک طرف اشتغال را افزایش می‌دهد و از طرفی واردات را کاهش می‌دهد. علاوه بر آن اثر روانی آن یعنی افزایش اعتماد به نفس ملی و غرور ملی ارتقاء خواهد یافت و اثرات هویت‌بخش آن بر شخصیت تک‌تک مردم نیز مؤثر خواهد بود. استقلال اقتصادی از مسیر تولید می‌گذرد. بنابراین تولیدات استراتژیک باید در اولویت سياست اقتصادي سال 91 قرار گیرد و موانع تولید باید شناسایی و برطرف شود و اصل تولید ملي نیز به مثابه ارزش معرفی شود.
2- حمايت ازکار وسرمايه ايراني
پیامبر اکرم(ص) مي فرمايند: طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ[6] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn6)
کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.
هر جامعهاى براى تداوم حيات و بقا به كار و فعاليت مردم و مسؤولان احتياج دارد. كار قسمت اعظم از زندگى انسان را در بر مىگيرد. به عقيدهىِ بسيارى از متفكران اجتماعى و انديشمندان اسلامى انسان موجودى اجتماعى است. انسانها قسمت اعظم نيازها و احتياجات خود را از طريق كار گروهى و اجتماعى تأمين مىكنند. كار سرمايه و ذخيرهىِ ملى است و مىتواند به رشد تمدن كمك كند. اگر افراد جامعهاى به طور نسبى بتوانند كار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، توانايىها و علائق آنها باشد، زمينه براى نوآورى، ابتكار، رشد و پيشرفت در ابعاد اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جامعه به وجود مىآيد. برعكس اگر زمينههاى اشتغال و كار در جامعه محدود و تقاضا براى كار بسيار باشد، به تدريج بيكارى افزايش مىيابد. گسترش بيكارى منجر به آسيبها و پيامدهاى ناگوار در جامعه مىشود.
2-1- حمایت های کامل و درست
كار مجموعه عملياتى كه انسان با استفاده از مغز، دستها، ابزار و ماشينها براى استفادهىِ عملى از ماده روى آن انجام مىدهد و اين اعمال نيز متقابلاً بر انسان اثر مىگذارد و او را تغيير مىدهد.
تولیدی که بر پایه های سرمایه های انسانی و اجتماعی شکل گیرد، سرریز های مثبت خارجی خواهد داشت و این سرریزها عامل ارتقاء بیشتر تولید شده و از سویی با ایجاد بسترهای خصوصی سازی و کارآفرینی در کنار مهیا کردن ابزار بهره وری ( سرمایه های انسانی و اجتماعی) تمایل به سرمایه گذاری در تولید را افزایش داده و بازار را به سمت رقابتی شدن می برد. و آن جاست که قیمت رقابتی یکی از ثمرات مثبت بازار رقابتی است، شکل می گیرد. راه اصلی برای این که تولید خودش، خودش را قوی کند این است که تولید بر پایه سرمایه های انسانی و اجتماعی شکل بگیرد وبرای این امر لازم است که دانش داخلی سوار بر تکنولوژی وارداتی شود. برای این که دانش سوار بر تکنولوژی وارداتی شود دولت باید حمایت کند. حمایت در سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه، بزرگترین رسالت امروز دولت در سال رونق تولید می باشد.این امر سبب ایجاد سرمایه های اجتماعی شده و به تبع آن، تولید از ثمرات مثبت ای که کشورهای توسعه یافته از تولید خویش بهره مند می شوند، برخوردارخواهد شد. لذا برای رونق تولید، دولت باید حمایت کند. منتهی حمایت درست نه عدم حمایت و نه تخریب و نه حمایت نادرست.
2-2- نظارت در كار
يكى از امور مهم، نظارت و كنترل بر كارها و فعاليتها است. اگر نظارت بر كار بهنحو مطلوب صورت گيرد، كاهش آسيبها و افزايش كارايى و نهايتاً رشد و رونق اقتصادى و اجتماعى را به دنبال مىآورد.
نظارت در كار اقشار مختلف، مهم تلقى مىشود؛ اما به نظر مىرسد كه نظارت بر فعاليتها و كارهاى دو قشر بازرگانان و مديران (زمامداران) ضرورىتر است.
چنان كه حضرت على (ع) مىفرمايد:
اى گروه بازرگانان از خدا بترسيد، به خريداران نزديك شويد، با بردبارى و حوصله خود را از سوگند خوردن دور كنيد و از دروغ بپرهيزيد و از ستم بر كنار باشيد و ستمديدگان را يارى كنيد و پيمانه و ترازو را به صلاح آوريد، در كار مردم تقلّب نكنيد و در روى زمين فساد برپا ننماييد و تبهكارانه زندگى نكنيد.[7] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn7)
کارگران ازارزشمندترین طبقه و سودمندترین گروه , در جامعه ها هستند. چرخ عظیم جوامع بشری , با دست توانای کارگران در حرکت و چرخش است . حیات یک ملت مرهون کار و کارگراست[8] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn8)
2-3- راههاي رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91
تولید ملی، تلاش و جهادی اقتصادی میطلبد، و رسیدن به مقصد مطلوب در نتیجه یک برنامهریزی صحیح و مدون اتفاق میافتد و اگر بتوانیم به درستی به وظیفه خود عمل کنیم قطعا خواسته رهبري محقق میشود. ضرورت جهاداقتصادی برای غلبه برتمامی مشکلات مفید بوده است که ادامه این روند نتیجه خوبی را برای ما خواهد داشت. بنابراین همه ما نسبت به این وظیفه خطیر مسئول هستیم چرا که همت همهجانبه میتواند راه را برای رسیدن به خواستههایمان نزدیکتر کند.
- مجلس و دولت در این سال باید با برنامه ریزی هماهنگ بتوانند این شعار مهم را در عرصه اقتصاد ملی به یك باور عمومی تبدیل و زمینه را برای شكوفایی هرچه بیشتر اقتصاد كشور مهیا كنند.
- نامگذاری سال 91 به عنوان سال« تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» وظیفه متولیان را سنگین و تلاش بیشتر در این بخش را ضروری می کند.
- رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91 بدون توجه به علت های فرهنگی و روانی گرایش به مصرف كالاهای خارجی و مقابله فرهنگی با این معضل امكان پذیر نخواهد بود. تحقق بیانات رهبر معظم انقلاب نیازمند ارتقا سطح كیفی و تغییر نگرش برخی از هموطنان به تولیدات داخلی است. باید همه مسوولان و مدیران بخش صنعت و فرهنگی از لحاظ نظری و اجرایی و به صورت عملیاتی باید به این پیام توجه كنند
- بايد باحل مشکلات تولیدکنندگان انگیزه تولید آنها را از افزايش داد.
- باید استانداردهای ساخت داخل را به حد مطلوب برسانیم تا مردم بتوانند برای رفع نیازهای خود بویژه اقلام مصرفی و روزمره، كالاهای ایرانی را انتخاب كنند ،ارتقا سطح كمی و كیفی تولیدات داخلی و خرید آن توسط مردم ایران اسلامی ضمن به گردش درآوردن اقتصاد كارخانه ها موجب كاهش شدید نرخ بیكاری در كشور را فراهم خواهد كرد.
- واردات اجناس خارجی یكی از عوامل عمده وابستگی كشور در بخش های مختلف اقتصادی است و قطع آن نخستین گام در جهت استقلال و پایان دادن به تمام وابستگی های كشور است.
- با برنامه ریزی های منسجم و كارشناسی مسوولان بخش صنعت و بانك های عامل باید به بهترین شكل ممكن از سرمایه های ایرانی استفاده كنند.
- با توجه به اجرای قانون هدفمند كردن یارانه ها، تولیدات داخلی بویژه در حوزه كشاورزی و صنعت بیش از پیش نیازمند حمایت دولت هستند تا بتوانند تحولات مهمی را در عرصه تولید رقم بزنند.
سخن آخر اينكه:
ایران اسلامی همواره در طی 33 سال عمر خود با هجمه های مختلف از سوی استکبار جهانی مواجه بوده است و دشمن سعی کرده با تحریم ها مانع از پیشرفت و توسعه ایران شود. دشمن با شکست در صحنه های مختلف تقابل با نظام، با شکست های فاحش مواجه شده است، دشمن امروز جبهه دیگری را مورد هدف قرار داده است و آن، عرصه اقتصادی است. اما اراده محکم و استوار حرکت ملت ایران در مسیر اقتدارو عزت به عنوان یک عامل مهم در شکست توطئه های دشمنان نظام محسوب مي گردد، دشمن در تقابل با ملت ایران از ابزار تحریم استفاده می کند و این ابزار نیز همواره با ایستادگی ملت بزرگ ایران به شکست منتهی شده است. امروز دنیای غرب قصد جلوگیری از پیشرفت ما را کرده است. آنها می خواهند با تحمیل تحریم ها و جلوگیری از پیشرفت ملت ایران، استقلال و عزت ما را هدف قرار دهند. حال که رهبر معظم انقلاب اسلامی، با ایستادگی های خود فضای جهادی جدیدی برای جوانان ما و ملت پر افتخارو مسئولين ایران اسلامي آماده کرده است، باید قدر آن را بدانیم و همه همت و نیروهای خود را برای شکست طرح های ظالمانه غرب علیه ملت ایران بسیج کنیم . والسلام
منابع مورد استفاده:
- نهج البلاغه
- صحيفه نور
- پايگاه اينترتي مقام معظم رهبري
- حيدري نراقي، علي محمد، جهاد اقتصادي، قم 1390
- آزادبخت، محمد حسين، حمايت از توليد ملي لازمه قدرت اقتصادي، پايگاه اينترتي بولتن نيوز
- علی اکبری حسن، تولید ملی حمایت از کار و سرمایه ایرانی، پايگاه اينترتي مشرق
[1]- مشاور حقوقي دانشگاه صنعتي سهند، كارشناس ارشد حقوق بين الملل
[2]- پيام نوروزي مقام معظم رهبري درسال91
[3]- جامع الاخبار، 109، فصل 67، فی الفقراء
[4]- وسایل الشیعه، ج 12، ص17
[5]- نهجالبلاغه، حكمت 311
[6]- جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079
[7]- نهجالبلاغه، حكمت 403
[8] (http://www.njavan.com/forum/#_ftnref8) - امام خميني ،صحیفه نور, ج 12ص211
با نگاهی دقيق به معضلات و مشكلات فراروي حيات انسانها، مي توان گفت از عمده ترين علل اين مشكلات ، معضل اقتصادي و معيشتي و مسايل مربوط به آن همچون فقرگرايي، محدوديت تجارت و داد و ستد، تورم ، ناتوانايي اقتصادي ، عدم تناسب عرضه و تقاضا و مسايلي از اين دست است كه بيشتر آن از ثمرات شوم اقتصاد ضد اسلامي حاكم بر جهان و به ويژه كشورهاي اسلامي است و بسياري از بحرانهاي اقتصادي در جوامع انساني از اين نوع اقتصاد ضد اسلامي و ظالمانه نشات مي گيرد و از آثار اين نوع اقتصاد، سركوبي مردم و پايمال ساختن آزادي ها، مسدود ساختن راه هاي معيشت براي مردم و محروم ساختن بندگان خدا از مواهب و بركات الهي است كه خداوند آنها را بر ايشان ارزاني داشته است.
در سالهای اخیر ، مقام معظم رهبری براي اينكه كشور عزيزمان از نظر اقتصادي به درجه ي مطلوب خود برسد و تمامي كارشكني ها و تحريم هاي اقتصادي دشمنان را تحت الشعاع خود قرار دهد ، اسامی سال ها را با محوریت اقتصادی تعیین می کنند،
http://img4up.com/up2/90055279375544363760.jpg
مانند: سال اصلاح الگوی مصرف ،سال همت و کار مضاعف، سال جهاد اقتصادي، ایشان در پیام نوروزی خود به مناسبت حلول سال 1391 هجری شمسی ضمن بيان اقدامات و فعالیت های گسترده مردمی و حکومتی در سال گذشته که به نام « جهاد اقتصادي » نامیده شده بود ، سال جديد را به نام سال « توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني » نامگذاری نمودند؛ تا بحول و قوه الهي و با تلاش و كوشش همه ملت و مسئولان با يك جهش انقلابي در اين امر مقدس،ريشه فقر و بدبختي و بيكاري و اقتصاد نامطلوب از اين سرزمين رخت بربسته و نظام جمهوري اسلامي در تمام زمينه ها الگويي براي ديگر كشورهاي جهان گردد.
مقام معظم رهبري در قسمتي از بيانات گهربار خويش فرمودند:
بخش مهمی از جهاد اقتصادی مسئله ى تولید ملی است که اگر ملت با همت، عزم و آگاهی و با همراهی برنامه ریزی درست مسئولان بتواند مشکل تولید داخلی را حل کند بدون تردید بر چالشهایی که دشمن ایجاد می کند غلبه خواهد کرد.[2] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn2)
هر چند حکومتداری وجوه مختلفی از اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع و روابط بین الملل را در بر دارد ، اما تردیدی نیست كه اقتصاد پايه اساسي حفظ ، توسعه و ادامه حيات حكومت ها، به شمار مي رود ، حتی در عرصه دین نیز اهمیت اقتصاد تا بدان اندازه است که پيامبراكرم (ص) فرمودند: « لولا رحمه ربّی علی فقراء اُمتی کاد الفقر أن یکون کفراً»[3] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn3)
اگر رحمت پروردگارم بر تهیدستان امتم نبود، نزدیک بود فقر به کفر بینجامد.
مسئلة اقتصاد و فقر زدایی به قدری دارای اهمیت است که از آن حضرت نقل شده: « فلو لا الخبز ما صلّینا و لا صمنا و لا أدّینا فرائض ربّنا.»[4] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn4)
اگر نان نبود - و شکم ها گرسنه بود - از نماز و روزه و انجام سایر فرائض و واجبات خبری نبود.
مولاي متقيان علی (ع) نیز خطاب به فرزندش محمد حنفيه مي فرمايند:
« يَا بُنَيَّ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ».[5] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn5)
ای فرزند! من از تهیدستی بر تو هراسناکم ، از فقر به خدا پناه ببر، که همانا فقر ، دین انسان را ناقص ، و عقل را سرگردان ، و عامل دشمنی است.
فقر زدایی ، پروسه ای است که نتیجه آن ، ایمان زایی ، اندیشه گستری ،رفاه عمومی ، زدودن بسیاری از تخلفات و جرم ها و عداوت ها و ... است و البته این مهم نیز با شعار و بخشنامه و دستورالعمل های بی پشتوانه میسر نمی شود. فقر زدایی ، جز با توسعه متوازن و عدالت محور اقتصاد میسر نمی شود . حکومت ها ، اگر نخواهند یا نتوانند توسعه اقتصادی مناسب با جامعه خود تدارک ببینند ، یا دچار شکاف طبقاتی خواهند شد و یا در عادلانه ترین شکل ممکن ، فقر را به تساوی بین مردمانشان تقسیم خواهند نمود. ما ، ناگزیر از توسعه اقتصادی هستیم ، با این حال از آنجا که در عرصه اقتصاد ، سال ها از قافله کشورهای پیشروی اقتصادی عقبیم ، رسیدن به حد مطلوب ، با عملکردهای معمول اقتصادی میسر نیست بلکه تلاش هاي جهاد گونه درزمينه هاي مختلف اقتصادي مي طلبد.
بدون شك مطالعه مسيري که مقام معظم رهبري از سال اصلاح الگوی مصرف و همت مضاعف، کار مضاعف ترسیم کردند تا سال گذشته که به جهاد اقتصادی و امسال به تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی رسیدند این موضوع را به اثبات می رساند که در مسیر تبدیل ایران اسلامي به یک قدرت اقتصادی، ایشان از ریشه ای ترین کارها همچون تغییر فرهنگ مصرف در کشور تا ملزومات آن یعنی حمایت از کالای ایرانی و تولید داخلی توجه لازم را داشته و راه را نشان داده اند. به عبارتي ديگرمي توان گفت انتخاب اين شعارمحوري بعد از سال جهاد اقتصادی در راستاي برنامه‌هایی است كه نظام جمهوري اسلامي در سالهای گذشته داشته است ، مي باشد.
آنچه که از مفهوم توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني می توان درک کرد آن است که به نظر می رسد این نوع اقدامات داراي مؤلفه هايي به شرح ذیل است که با درک و فهم صحیح و تلاشی بیشتر در حوزه اقتصادی و استفاده بهتر از ظرفیت های اقتصادی در کشور ، می توان در راستای تحقق شعار سال 91 ، گام برداشت :
1- معنی و مفهوم توليد ملي
تولید ملی ( یا محصول ملی ) به ارزش پولی همه ی کالاها و خدماتی که در دوره ی معینی، معمولا ً یک سال، در کشوری تولید شده، گفته می شود. به این اعتبار تولید ملی یک جریان در واحد زمان است و معمولا ً بر حسب دلار در سال و مانند اینها ، بیان می شود . درآمد ملی به ارزش پولی تمامی درآمدهایی که در دوره ی معینی در کشوری، در جریان تولید، کسب شده گفته می شود. « هزینه ی ملی » ارزش پولی تمام هزینه هایی است که در دوره ی معینی در کشوری پرداخت شده است. تولید ملی را بسته به اینکه هزینه های تولید از آن کم شده یا نه می توان به دو زیرشاخه تقسیم نمود: تولید خالص ملی و تولید ناخالص ملی
1-1- اهميت توليد ملي
در جهان صنعتي امروز، به توليدملي به عنوان يك سلاح رقابتي نگريسته مي‌شود و سازمان‌هاي توليدي در محيطي قرار گرفته‌اند كه از ويژگي‌هاي آن مي‌توان به افزايش فشارهاي رقابتي، تنوع در محصولات، تغيير در انتظارات اجتماعي و افزايش سطح توقع مشتريان اشاره كرد.
اهميت توليد ملي در اقتصاد بر كسي پوشيده نيست. در سال‌هاي اخير به قدري اين موضوع از سوي متوليان امر توليد تكرار شده است كه هر كس به شخصه مي‌تواند درباب فوايد آن براي استقلال كشور، جلوگيري از خروج ارز و مهم‌تر از همه اشتغال‌زايي، اظهار نظرنمايد.
1-2- توليد ملي ، قبل از انقلاب اسلامي
رژيم وابسته پهلوی از طریق اجرای سیاستهای استعماری ضربه های مهلکی به توان تولید ملی وارد کرد و عقب افتادگی های فراوانی را برای مردم و کشورمان به میراث گذاشت.درگذشته، دشمنان مردم نه تنها هویت دینی بلکه همه احساس توانائی و روحیه خود باوری را هدف گرفته و ضربه های ویرانگری را در این عرصه به ملت ما وارد نموده بودند و هویتی وابسته ، مصرفی ، ناتوان ، غیر خلاق و در خدمت غرب را به ملت ما وارد کرده بودند.زخم ها وجراحت های فراوانی که آثار آنها کم وبیش ،مشهود ومحسوس است وبخش مهمی از رنجهای ملت ما ناشی از این زخمهاست..
1-3- توليد ملي ، بعد از انقلاب اسلامي
وجه مهم استقلال خواهی و استعمار ستیزی در انقلاب اسلامی ، جبران تحقیری بود که از ناحیه ضربه به تولید ملی در ملت ما بوجود آمده بود .از همین رو در مقدمه قانون اساسی جمهوري اسلامي ايران ضمن برشمردن اعتراض در هم کوبنده امام خمینی (ره) به توطئه آمریکائی انقلاب سفید که گامی در جهت تثبیت پایه های حکومت استبدادی و تحکیم وابستگی های سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی ایران به امپریالیزم جهانی بوده بعنوان طلیعه نهضت اسلامی و بدنبال آن ارائه نظریه حکومت اسلامی که در آن اقتصاد وسیله است نه هدف ، چنین آمده است:
در تحکیم بنیادهای اقتصادی اصل ، رفع نیازهای انسان در جریان رشد و تکامل اوست نه همچون دیگر نظامهای اقتصادی تمرکز و تکاثر ثروت و سودجوئی ، زیرا که در مکاتب مادی اقتصاد خود هدف است و بدین جهت در مراحل رشد ، اقتصاد عامل تخریب و فساد و تباهی میشود ولی در اسلام اقتصاد وسیله است و از وسیله انتظاری جز کارآئی بهتر در راه وصول به هدف نمیتوان داشت. با این دیدگاه برنامه اقتصاد اسلامی فراهم کردن زمینه مناسب برای بروز خلاقت های متفاوت انسانی است و بدین جهت تامین امکانات مساوی و متناسب و ایجاد کار برای همه افراد و رفع نیازهای ضروری جهت استمرار حرکت تکاملی او برعهده حکومت اسلامی است.
و در اصل سوم قانون اساسی دولت را موظف به بکارگیری همه امکانات خود می نماید تا از جمله مواردی همچون بند 12 مبنی بر پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هرنوع محرومیت در زمینه های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه و بند 13مبنی بر تامین خودکفائی در علوم و فنون صنعت و كشاورزی و امور نظامی و مانند اینها محقق گردد و در اصل 43 برای تامین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه کن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای انسان در جریان رشد ، با حفظ آزادگی او بعنوان ضوابط حاکم بر اقتصاد ایران در بندهای 8 و 9 می نوسید:
بند 8: جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر سلطه کشور
بند9: تاکید بر افزایش تولیدات کشاورزی ، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تامین کند و کشور را به مرحله خودکفائی برساند و از وابستگی برهاند.
براي نيل به مطالبات مقام معظم رهبري در سال 91 (سال توليد ملي وحمايت از كار و سرمايه ايراني)، بايد هدف نهايي رسيدن به توليد صادرات گرا و تبديل شدن ايران به يك كشور صادراتي باشد. تولید دارای ابعاد گوناگون است. از یک طرف اشتغال را افزایش می‌دهد و از طرفی واردات را کاهش می‌دهد. علاوه بر آن اثر روانی آن یعنی افزایش اعتماد به نفس ملی و غرور ملی ارتقاء خواهد یافت و اثرات هویت‌بخش آن بر شخصیت تک‌تک مردم نیز مؤثر خواهد بود. استقلال اقتصادی از مسیر تولید می‌گذرد. بنابراین تولیدات استراتژیک باید در اولویت سياست اقتصادي سال 91 قرار گیرد و موانع تولید باید شناسایی و برطرف شود و اصل تولید ملي نیز به مثابه ارزش معرفی شود.
2- حمايت ازکار وسرمايه ايراني
پیامبر اکرم(ص) مي فرمايند: طَلَبُ الحَلالِ فَرِیضَةٌ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلِمَةٍ[6] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn6)
کار کردن برای کسب مال حلال، بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.
هر جامعهاى براى تداوم حيات و بقا به كار و فعاليت مردم و مسؤولان احتياج دارد. كار قسمت اعظم از زندگى انسان را در بر مىگيرد. به عقيدهىِ بسيارى از متفكران اجتماعى و انديشمندان اسلامى انسان موجودى اجتماعى است. انسانها قسمت اعظم نيازها و احتياجات خود را از طريق كار گروهى و اجتماعى تأمين مىكنند. كار سرمايه و ذخيرهىِ ملى است و مىتواند به رشد تمدن كمك كند. اگر افراد جامعهاى به طور نسبى بتوانند كار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، توانايىها و علائق آنها باشد، زمينه براى نوآورى، ابتكار، رشد و پيشرفت در ابعاد اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جامعه به وجود مىآيد. برعكس اگر زمينههاى اشتغال و كار در جامعه محدود و تقاضا براى كار بسيار باشد، به تدريج بيكارى افزايش مىيابد. گسترش بيكارى منجر به آسيبها و پيامدهاى ناگوار در جامعه مىشود.
2-1- حمایت های کامل و درست
كار مجموعه عملياتى كه انسان با استفاده از مغز، دستها، ابزار و ماشينها براى استفادهىِ عملى از ماده روى آن انجام مىدهد و اين اعمال نيز متقابلاً بر انسان اثر مىگذارد و او را تغيير مىدهد.
تولیدی که بر پایه های سرمایه های انسانی و اجتماعی شکل گیرد، سرریز های مثبت خارجی خواهد داشت و این سرریزها عامل ارتقاء بیشتر تولید شده و از سویی با ایجاد بسترهای خصوصی سازی و کارآفرینی در کنار مهیا کردن ابزار بهره وری ( سرمایه های انسانی و اجتماعی) تمایل به سرمایه گذاری در تولید را افزایش داده و بازار را به سمت رقابتی شدن می برد. و آن جاست که قیمت رقابتی یکی از ثمرات مثبت بازار رقابتی است، شکل می گیرد. راه اصلی برای این که تولید خودش، خودش را قوی کند این است که تولید بر پایه سرمایه های انسانی و اجتماعی شکل بگیرد وبرای این امر لازم است که دانش داخلی سوار بر تکنولوژی وارداتی شود. برای این که دانش سوار بر تکنولوژی وارداتی شود دولت باید حمایت کند. حمایت در سرمایه گذاری در امر تحقیق و توسعه، بزرگترین رسالت امروز دولت در سال رونق تولید می باشد.این امر سبب ایجاد سرمایه های اجتماعی شده و به تبع آن، تولید از ثمرات مثبت ای که کشورهای توسعه یافته از تولید خویش بهره مند می شوند، برخوردارخواهد شد. لذا برای رونق تولید، دولت باید حمایت کند. منتهی حمایت درست نه عدم حمایت و نه تخریب و نه حمایت نادرست.
2-2- نظارت در كار
يكى از امور مهم، نظارت و كنترل بر كارها و فعاليتها است. اگر نظارت بر كار بهنحو مطلوب صورت گيرد، كاهش آسيبها و افزايش كارايى و نهايتاً رشد و رونق اقتصادى و اجتماعى را به دنبال مىآورد.
نظارت در كار اقشار مختلف، مهم تلقى مىشود؛ اما به نظر مىرسد كه نظارت بر فعاليتها و كارهاى دو قشر بازرگانان و مديران (زمامداران) ضرورىتر است.
چنان كه حضرت على (ع) مىفرمايد:
اى گروه بازرگانان از خدا بترسيد، به خريداران نزديك شويد، با بردبارى و حوصله خود را از سوگند خوردن دور كنيد و از دروغ بپرهيزيد و از ستم بر كنار باشيد و ستمديدگان را يارى كنيد و پيمانه و ترازو را به صلاح آوريد، در كار مردم تقلّب نكنيد و در روى زمين فساد برپا ننماييد و تبهكارانه زندگى نكنيد.[7] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn7)
کارگران ازارزشمندترین طبقه و سودمندترین گروه , در جامعه ها هستند. چرخ عظیم جوامع بشری , با دست توانای کارگران در حرکت و چرخش است . حیات یک ملت مرهون کار و کارگراست[8] (http://www.njavan.com/forum/#_ftn8)
2-3- راههاي رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91
تولید ملی، تلاش و جهادی اقتصادی میطلبد، و رسیدن به مقصد مطلوب در نتیجه یک برنامهریزی صحیح و مدون اتفاق میافتد و اگر بتوانیم به درستی به وظیفه خود عمل کنیم قطعا خواسته رهبري محقق میشود. ضرورت جهاداقتصادی برای غلبه برتمامی مشکلات مفید بوده است که ادامه این روند نتیجه خوبی را برای ما خواهد داشت. بنابراین همه ما نسبت به این وظیفه خطیر مسئول هستیم چرا که همت همهجانبه میتواند راه را برای رسیدن به خواستههایمان نزدیکتر کند.
- مجلس و دولت در این سال باید با برنامه ریزی هماهنگ بتوانند این شعار مهم را در عرصه اقتصاد ملی به یك باور عمومی تبدیل و زمینه را برای شكوفایی هرچه بیشتر اقتصاد كشور مهیا كنند.
- نامگذاری سال 91 به عنوان سال« تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» وظیفه متولیان را سنگین و تلاش بیشتر در این بخش را ضروری می کند.
- رسیدن به اهداف نامگذاری سال 91 بدون توجه به علت های فرهنگی و روانی گرایش به مصرف كالاهای خارجی و مقابله فرهنگی با این معضل امكان پذیر نخواهد بود. تحقق بیانات رهبر معظم انقلاب نیازمند ارتقا سطح كیفی و تغییر نگرش برخی از هموطنان به تولیدات داخلی است. باید همه مسوولان و مدیران بخش صنعت و فرهنگی از لحاظ نظری و اجرایی و به صورت عملیاتی باید به این پیام توجه كنند
- بايد باحل مشکلات تولیدکنندگان انگیزه تولید آنها را از افزايش داد.
- باید استانداردهای ساخت داخل را به حد مطلوب برسانیم تا مردم بتوانند برای رفع نیازهای خود بویژه اقلام مصرفی و روزمره، كالاهای ایرانی را انتخاب كنند ،ارتقا سطح كمی و كیفی تولیدات داخلی و خرید آن توسط مردم ایران اسلامی ضمن به گردش درآوردن اقتصاد كارخانه ها موجب كاهش شدید نرخ بیكاری در كشور را فراهم خواهد كرد.
- واردات اجناس خارجی یكی از عوامل عمده وابستگی كشور در بخش های مختلف اقتصادی است و قطع آن نخستین گام در جهت استقلال و پایان دادن به تمام وابستگی های كشور است.
- با برنامه ریزی های منسجم و كارشناسی مسوولان بخش صنعت و بانك های عامل باید به بهترین شكل ممكن از سرمایه های ایرانی استفاده كنند.
- با توجه به اجرای قانون هدفمند كردن یارانه ها، تولیدات داخلی بویژه در حوزه كشاورزی و صنعت بیش از پیش نیازمند حمایت دولت هستند تا بتوانند تحولات مهمی را در عرصه تولید رقم بزنند.
سخن آخر اينكه:
ایران اسلامی همواره در طی 33 سال عمر خود با هجمه های مختلف از سوی استکبار جهانی مواجه بوده است و دشمن سعی کرده با تحریم ها مانع از پیشرفت و توسعه ایران شود. دشمن با شکست در صحنه های مختلف تقابل با نظام، با شکست های فاحش مواجه شده است، دشمن امروز جبهه دیگری را مورد هدف قرار داده است و آن، عرصه اقتصادی است. اما اراده محکم و استوار حرکت ملت ایران در مسیر اقتدارو عزت به عنوان یک عامل مهم در شکست توطئه های دشمنان نظام محسوب مي گردد، دشمن در تقابل با ملت ایران از ابزار تحریم استفاده می کند و این ابزار نیز همواره با ایستادگی ملت بزرگ ایران به شکست منتهی شده است. امروز دنیای غرب قصد جلوگیری از پیشرفت ما را کرده است. آنها می خواهند با تحمیل تحریم ها و جلوگیری از پیشرفت ملت ایران، استقلال و عزت ما را هدف قرار دهند. حال که رهبر معظم انقلاب اسلامی، با ایستادگی های خود فضای جهادی جدیدی برای جوانان ما و ملت پر افتخارو مسئولين ایران اسلامي آماده کرده است، باید قدر آن را بدانیم و همه همت و نیروهای خود را برای شکست طرح های ظالمانه غرب علیه ملت ایران بسیج کنیم . والسلام
منابع مورد استفاده:
- نهج البلاغه
- صحيفه نور
- پايگاه اينترتي مقام معظم رهبري
- حيدري نراقي، علي محمد، جهاد اقتصادي، قم 1390
- آزادبخت، محمد حسين، حمايت از توليد ملي لازمه قدرت اقتصادي، پايگاه اينترتي بولتن نيوز
- علی اکبری حسن، تولید ملی حمایت از کار و سرمایه ایرانی، پايگاه اينترتي مشرق
[1]- مشاور حقوقي دانشگاه صنعتي سهند، كارشناس ارشد حقوق بين الملل
[2]- پيام نوروزي مقام معظم رهبري درسال91
[3]- جامع الاخبار، 109، فصل 67، فی الفقراء
[4]- وسایل الشیعه، ج 12، ص17
[5]- نهجالبلاغه، حكمت 311
[6]- جامع الاخبار، ص 389، حدیث 1079
[7]- نهجالبلاغه، حكمت 403
[8] (http://www.njavan.com/forum/#_ftnref8) - امام خميني ،صحیفه نور, ج 12ص211