PDA

توجه ! این یک نسخه آرشیو شده میباشد و در این حالت شما عکسی را مشاهده نمیکنید برای مشاهده کامل متن و عکسها بر روی لینک مقابل کلیک کنید : سال نو چگونه تحویل می‌شود؟



sayed mojtaba
24th March 2012, 06:22 PM
http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/sabzeh-Nowruz.GIF (http://www.spacescience.ir/showpost.aspx?post=0000137)

به راستی سال نو یعنی چه؟ سال چگونه تحویل می‌شود؟ لحظه تحویل سال نو چطور محاسبه می‌شود و ده ها سوال دیگر که هر سال در هنگامه تحویل سال نو ذهن خیلی‌ها را به خود مشغول می‌کند. اما دانش فضایی پاسخ مختصری را برایتان آماده کرده است که امیدواریم در سال جدید همراه با خوشبختی بیشتری که به سراغتان خواهد آمد، آن را مطالعه فرمایید.





















این مطلب با پشتیبانی موسسه آسمان شب (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000119)، تولید و منتشر شده است.

. www.telescope.ir (http://www.telescope.ir/) .




















http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Equinox-0.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
عرض جغرافیایی صفر درجه، خط استوا

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Equinox-45.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
عرض جغرافیایی 45 درجه

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Equinox-90.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
عرض جغرافیایی 90 درجه، قطب شمالمنبع تصاویر:WIKIMEDIA COMMONS (http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Seasons_on_Earth)

ظهر حقیقی یا نیم روز، زمانی است که خورشید در بیشترین ارتفاع محلی خود ظاهر می‌شود. اما این بیشترین ارتفاع مورد بحث به دو پارامتر موقعیت رصد کننده(عرض جغرافیایی) و تاریخ رصد بستگی دارد.
ما روی زمین که یک جسم کروی است، زندگی می‌کنیم. بنابراین بیشترین ارتفاع محلی خورشید به عرض جغرافیایی که در آن ساکن هستیم، بستگی دارد.
فرض کنیم سه دوست، یکی ساکن در استوا (عرض جغرافیایی صفر درجه)، دومی ساکن در عرض جغرافیایی ۴۵ درجه و سومی ساکن قطب حقیقی شمال (عرض جغرافیایی ۹۰ درجه) باشند. همچنین فرض می‌کنیم که هر سه بر روی یک طول جغرافیایی زندگی می‌کنند.
در هنگام ظهر محلی و در اولین روز از بهار، دوست ساکن بر خط فرضی استوا می‌تواند خورشید (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000021) را درست در بالای سر خود مشاهده کند. این در شرایطی است که به دلیل انحنای کره زمین، دوست دوم که در عرض حغرافیایی ۴۵ درجه زندگی می‌کند، خورشید را در ارتفاع ۴۵ درجه و در سمت جنوب می‌بیند. در همان زمان دوست سوم که در قطب شمال ساکن است، خورشید را درست در لبه افق و روبروی خود می‌یابد، درست مثل اینکه خورشید قصد دارد تازه طلوع کند. (تصاویر روبرو)
اما با گذشت روزها، این سه دوست مشاهده خواهند کرد که ارتفاع خورشید در آسمان نیز تغییر می‌کند. این تغییر ارتفاع به کجی محور زمین و چرخش آن به دور خورشید وابسته است.
محور زمین نسبت به امتداد صفحه استوای خورشید، که زمین روی آن به دور این تک ستاره منظومه شمسی می‌چرخد، ۲۳/۵ (بیست و سه و نیم) درجه کج است. اما خصوصیت اصلی این محور کج این است که نسبت به دستگاه اینرسی، همواره در یک جهت قرار دارد. بنابراین با چرخش زمین به دور خورشید، زاویه تابش نور به عرضهای جغرافیایی مختلف زمین دائماً تغییر می‌کند. همین موضوع است که باعث می‌شود ما در زمین چهار فصل مختلف داشته باشیم.


حال دوباره به سراغ آن سه دوست می‌رویم تا ببینیم با چرخش زمین به دور خورشید، ارتفاع رویت این ستاره در نیمروز محلی آنها چگونه تغییر می‌کند. اگر یادتان باشد ما آنها را در ابتدای فصل بهار و وقتی که آفتاب مستقیماً بر سر دوست ساکن استوا می‌تابید، رها کردیم.


هر چه از ابتدای بهار دور شویم و به تابستان نزدیک گردیم، دوست ساکن بر خط استوا شاهد خواهد بود که خورشید در ظهر محلی، به سمت شمال متمایل شده و از ارتفاع آن کاسته می‌شود. این کاهش ارتفاع تا ابتدای تابستان به ۶۶/۵ درجه شمالی که معادل ۹۰ منهای ۲۳/۵ درجه است، خواهد رسید. حتماً این عدد آخری را به یاد دارید، بلی میزان کجی محور زمین معادل ۲۳/۵ درجه است.
از طرف دیگر دوست ساکن در مدار ۴۵ درجه شمالی، خورشید را هر روز ظهر بالاتر و بالاتر می‌بیند تا جایی‌که خورشید در یک ظهر داغ در ابتدای تابستان به ازتفاعی معادل ۹۰ منهای عرض جغرافیایی محل (۴۵ درجه) به اضافه عدد معروف ۲۳/۵ درجه برسد (حاصل عبارت خواهد بود از ۶۸/۵ درجه). برای دوست ساکن در قطب شمال نیز همین رویداد تکرار می‌شود با این تفاوت که چون عرض جغرافیایی او 90 است، بیشترین ارتفاع خورشید به 23/5 (بیست و سه و نیم) درجه خواهد رسید. این موقعیت مکانی زمین نسبت به خورشید را انقلاب تابستانی برای نیم کره شمالی زمین می‌گویند.
همین شرایط برای ابتدای زمستان (انقلاب زمستانی) نیز مشاهده می‌شود با این تفاوت که در خط استوا، کاهش ارتفاع خورشید (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000021) جنوبی خواهد بود و در سایر عرضهای جغرافیایی شمالی، از ارتفاع خورشید تا حداکثر ۲۳/۵ (بیست و سه و نیم) درجه کاسته خواهد شد. در این حالت، نیم‌کره جنوبی زمین به سمت خورشید تمایل داشته و ساکنین آن تابستانی داغ را در شرایطی تجربه می‌کنند که هم سیاره‌ای‌هایشان در نیم‌کره شمالی احتمالاً مشغول پارو کردن برف هستند.
اما در دو موقعیت، هر دو نیم‌کره به یک میزان از نعمت پرتوهای گرما بخش خورشید بهره‌مند می‌گردند. این دو موقعیت را اعتدال‌های بهاری و پاییزی گویند. برای کسی که ساکن محدوده استوای زمین است چنین به نظر می‌آید که با نزدیک شدن به اعتدال بهاری، از تمایل جنوبی خورشید کاسته می‌شود تا جاییکه در لحظه گذر زمین از موقعیت اعتدال بهاری، ارتفاع خورشید در ظهر هنگام برای او به ۹۰ درجه و درست بالای سرش خواهید رسید. مجدداً با گذر روزها و دور شدن از اعتدال بهاری، خورشید متمایل‌تر می‌تابد اما این‌بار تمایل خورشید شمالی خواهد بود.
از نظر برخی از قدما که تصور می‌کردند زمین مرکز عالم است و همه اجرام سماوی دیگر به دور آن می‌چرخند، این تغییر تمایل تابش، مثل گذر خورشید از نیم‌کره جنوبی آسمان به نیم‌کره شمالی آن به نظر می‌رسید.

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Earth-lighting-sommer-solstice.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
زمین در انقلاب تابستانی (برای نیم‌کره شمالی)
http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Earth-lighting-equinox.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
زمین در تعادل (بهاری و یا پاییزی)
http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Earth-lighting-winter-solstice.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
زمین در انقلاب زمستانی (برای نیم‌کره شمالی)



در واقع اگر با این تصور قدیمی (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000133) به دنیا نگاه کنیم، زمین را مرکز با هیبت دنیایی پر از اجرام ریز و درشت سماوی خواهیم یافت که همگی بر دور سیاره آبی رنگ ما می‌چرخد. در واقع چشم انسان قادر به تشخیص دوری یا نزدیكی اجسامی كه بیش از ۳۰۰ متر با او فاصله دارند، نمی‌باشد. به همین دلیل ما قادر به تشخیص فواصل عظیمی كه بین اجرام آسمانی وجود دارد، نیستیم. از نگاه ما، فاصله زمین تا ماهواره درخشانی كه با سرعت آسمان را طی می‌كند با فاصله زمین تا یك كهكشان عظیم كه در لبه‌های فضا قرار دارد، یكسان است و ما هر دو را در یك عمق احساس می‌كنیم. حال می‌توان فهمید كه چرا از منظر یک ناظر زمینی، آسمان شب همانند گوی بزرگی است که زمین در مرکز آن قرار دارد و تمامی اجرام سماوی به سطح داخلی آن چسبیده‌اند.

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Orion.jpg
با اینكه ستارگان صورت‌فلكی شكارچی (Orion) بسیار از هم دورند، ما آنها را روی یك صفحه می‌بینیم.
این تصور باعث شده بود که منجمان قدیمی تصور کنند گوی بزرگی اطراف زمین را در‌بر‌گرفته و همه اجرام سماوی روی سطح این گوی حرکت می‌کنند. اگر ما هم برای لحظات کوتاهی همین تصور قدیمی (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000133) را درست فرض کنیم، می‌توانیم بسیاری از پدیده‌های نجومی را با زبانی ساده‌تر بیان کنیم. گوی سماوی را می‌توان مدل بزرگ و یا حجیم شده‌ای از کره زمین فرض کرد. با این دید، خط استوا و قطب‌های زمین خواهرانی روی گوی سماوی خواهند یافت. استوای سماوی، دقیقاً بر فراز استوای زمینی و قطبهای سماوی نیز به همین ترتیب بر فراز قطبهای زمینی قرار خواهند گرفت. با این فرضیات و تعاریف اگر مسیر حرکت ظاهری خورشید (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000021) را (فراموش نکنید که ما الان مرکز عالم هستیم و همه به دور ما می‌چرخند!) روی کره سماوی رسم نماییم، دایره‌ای هم مرکز با دایره استوای سماوی خواهد شد که با صفحه استوای سماوی ۲۳/۵ (بیست و سه و نیم) درجه زاویه خواهد ساخت. (فکر می کنید این 23/5 (بیست و سه و نیم) درجه از کجا آمده است؟)

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Nowruz.gif (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
مسیر حدکت خورشید بر دایره سماوی و لحظه تحویل سال نو
خورشید در مسیر حرکت سالیانه خود بر روی این دایره عظیم سماوی که به نظر ۲۳/۵ (یست و سه و نیم) درجه کج هم می‌آید، دو بار باید از محدوده استوای سماوی گذر کند. یک بار از نیم‌کره سماوی جنوبی وارد نیم‌کره سماوی شمالی می‌شود و بار دیگر، زمانی است که مسیر برگشت به جنوب را در پیش می‌گیرد.


درست آنجایی‌که خورشید در مسیر شمالی خود، خط استوای سماوی را قطع می‌کند، زمانی است که ما باید سال خورشیدی قدیمی را تحویل خاطره‌هایمان داده و سالی خوب، خوش و پر از رویدادهای قشنگ و با برکت برای سال آینده‌امان آرزو کنیم. درست در همان لحظه است که باید از آن کسی که این همه نظم را منظم ساخته و آن همه احوال را متحول نموده بخواهیم که دانایی‌مان را فزونی داده و شناختمان را بیشتر کند. ‌
با این حساب سال نو هنگامه عبور رد ظاهری خورشید بر کره سماوی از فراز خط استوا آغاز می‌شود. پس اگر مایل هستید، اولین کسی باشید که خورشید بعدازظهر سال نو را ملاحظه می‌کند باید به جایی روی خط استوای زمین سفر کنید که لحظه تحویل سال نو به زمان محلی در آنجا دقیقاً ساعت ۱۲ ظهر باشد.
اما به شما بگوییم که این مکان روی استوای زمین ثابت نیست و هر سال با سال قبل از خود تفاوت دارد. این موضوع بدان دلیل است که طول سال خورشیدی حدوداً معادل ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است. بنابراین هر سال باید تقریباً ۶ ساعت دیرتر تحویل سال نو را جشن بگیریم. و به همین دلیل هر ۴ سال یکبار باید یک روز به طول روزها اضافه کنیم که سال کبیسه نامیده می‌شود.
بعد از اسلام، در ایران تقویم منظمی وجود نداشت. درمحافل سیاسی و علمی جهان اسلام كه ایران نیز بخشی از آن به حساب می‌آمد، تقویم هجری قمری به كار می‌رفت، اما در بین عامه مردم ایران تقویم كهن باستانی (تقویم یزدگردی) معمول بود . اما در حساب‌های كبیسه این تقویم سهل‌انگاری زیادی می‌شد، تاجاییكه در عهد ملكشاه سلجوقی، نوروز به اواسط شهریور ماه رسیده بود! این مسائل مشكلات عدیده‌ای را در حساب‌های مالی و خراجی یك سال ایجاد نموده بود.


دستگاه مختصات جغرافیایی
این دستگاه از یك دایره بزرگ اصلی كه آن را استوا می‌نامند و تعدادی دایره بزرگ فرعی كه عمود بر استوا بوده و آنها را دوایر روز نامگذاری كرده‌اند تشكیل شده است. دوایر روز از دو قطب شمال و جنوب حقیقی زمین می‌گذرند و در محل تلاقی با خط استوا بر آن عمود هستند. به نیم‌دایره‌ای كه از قطب شمال تا قطب جنوب كشیده شود، نیمروزان یا نصف‌النهار می‌گویند. جغرافی‌دانها زمین را با ۲۴ نیمروزان اصلی تقسیم بندی کرده اند كه فاصله بین آنها ۱۵ درجه است.
به خط استوا و دوایری كه به موازات آن رسم می‌شوند، مدار می‌گویند. مدارها بر دوایر روز عمود هستند و مركز تمام آنها روی محور چرخش زمین قرار دارد. زاویه بین شعاع حامل هر نقطه (شعاعی كه نقطه‌ای از سطح را به مركز كره زمین وصل می‌كند) با صفحه استوا را عرض جغرافیایی آن نقطه می‌نامند كه در حقیقت زاویه بین مدار مكان مورد نظر و مدار استوا است. عرض جغرافیایی می‌تواند مقداری از ۹۰+ درجه تا ۹۰- درجه داشته باشد. مقدار ۹۰+ درجه برای قطب شمال، مقدار صفر برای نقاط واقع بر مدار استوا و مقدار 90- درجه برای قطب جنوب در نظر گرفته می‌شود.

http://www.spacescience.ir/images/Nowruz/Longitude-Latitude.jpg (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000137)
درجه بندی زمین بر اساس طول و عرض جغرافیایی صورت می‌گیرد
مختصه دوم كه طول جغرافیایی است، زاویه بین نیمروزان محلی و نیمروزان مبدأ -نصف‌النهار مبدأ- است. این زاویه در جهت شرق اندازه‌گیری می‌شود و محدوده آن بین صفر تا ۳۶۰ درجه است. البته در بعضی مراجع، محدوده طول جغرافیایی بین صفر تا ۱۸۰ درجه غربی و شرقی تقسیم‌بندی شده است.


به همین سبب دانشمندان آن زمان به همت حكیم عمر خیام نیشابوری و با حمایت ملكشاه سلجوقی و وزیر دانشمند وی، خواجه نظام الملك طوسی، به اصلاح و احیای تقویم خورشیدی ایرانی پرداختند و تقویم تازه را به لقب سلطان جلال‌الدین ملكشاه، تقویم «جلالی» نامیدند. در این تقویم مقرر شد كه سال با رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری آغاز شود که همان لحظه تحویل سال است. بنابرین لحظه تحویل سال، زمانی است بین ظهر روز آخر اسفند و ظهر روز اول فروردین كه در آن هنگام خورشید (http://www.spacescience.ir/ShowPost.aspx?Post=0000021) از نقطه اعتدال بهاری گذر می‌کند. در این تقویم اگر تحویل سال، قبل از ظهر محلی به وقوع بپیوندد آن روز اول فروردین و اگر بعدازظهر اتفاق افتد، آن روز آخر اسفند سال قبل خواهد بود.

استفاده از تمامی مطالب سایت تنها با ذکر منبع آن به نام سایت علمی نخبگان جوان و ذکر آدرس سایت مجاز است

استفاده از نام و برند نخبگان جوان به هر نحو توسط سایر سایت ها ممنوع بوده و پیگرد قانونی دارد